آرتریت پسوریاتیک؛ علائم، علل و روش‌های درمان

بیماری آرتریت پسوریاتیک نوعی آرتروز است که باعث التهاب مفاصل و پوست می‌شود و اغلب با بیماری پوستی پسوریازیس همراه است. التهاب مفاصل و درد ناشی از این بیماری می‌تواند زندگی روزمره را به چالشی بزرگ تبدیل کند. بااین‌حال، آگاهی بیشتر درباره آرتریت پسوریاتیک و روش‌های مدیریت آن، می‌تواند در مقابله بهتر با بیماری و ارتقای کیفیت زندگی به شما کمک کند. در این مقاله به دنیای این بیماری نگاهی دقیق‌تر می‌اندازیم و بررسی می‎کنیم که چگونه با چالش‌های آن روبه‌رو شویم. پس با ما همراه باشید.

آرتریت پسوریاتیک چیست؟

آرتریت پسوریاتیک (PsA) یک بیماری التهابی مزمن است که معمولاً در افرادی که به پسوریازیس پوستی مبتلا هستند، رخ می‌دهد. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است که باعث ایجاد لکه‌های قرمز و پوسته‌پوسته روی سطح پوست می‌شود. درحالی‌که پسوریازیس عمدتاً پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد، آرتریت پسوریاتیک به مفاصل نیز حمله می‌کند و باعث التهاب، درد، تورم و سفتی مفاصل می‌شود. بنابراین، این بیماری جزو بیماری‌های خودایمنی محسوب می‌شود.

ارتباط بین پسوریازیس و آرتریت پسوریاتیک

شباهت بین این دو بیماری ناشی از پاسخ اشتباه سیستم ایمنی بدن است. در هر دو بیماری، سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند. در پسوریازیس، این حمله به پوست محدود می‌شود، درحالی‌که در آرتریت پسوریاتیک، مفاصل نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. حدود یک‌سوم افراد مبتلا به پسوریازیس به آرتریت پسوریاتیک نیز مبتلا می‌شوند.

این ارتباط نشان می‌دهد که عوامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند نقش مهمی در بروز هر دو بیماری داشته باشند. به‌عنوان مثال، ژن‌های خاصی می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری‌ها را افزایش دهند و عوامل محیطی مانند عفونت‌ها و استرس‌های فیزیکی می‌توانند به‌عنوان محرک‌های این بیماری‌ها عمل کنند.

انواع بیماری آرتریت پسوریاتیک

آرتریت پسوریاتیک (PsA) چند نوع مختلف دارد که هرکدام با ویژگی‌ها و علائم خاص خود شناخته می‌شوند. در ادامه، انواع مختلف آرتریت پسوریاتیک و علائم آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

• الیگو آرتیکولار (Oligoarticular): این نوع آرتریت پسوریاتیک معمولاً خفیف‌تر است و حداکثر چهار مفصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• پلی آرتیکولار (Polyarticular): این نوع از بیماری شدیدتر است و چهار مفصل یا بیشتر را درگیر می‌کند.
• اسپوندیلیت (Spondylitis): این نوع از بیماری بیشتر ستون فقرات و مفاصل بزرگ مانند لگن را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• آرتریت دیستال اینترفالانژیال (Distal Interphalangeal Predominant): این نوع از بیماری بیشتر مفاصل کوچک انگشتان دست و پا را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• آرتریت موتیلان (Arthritis Mutilans): این نوع نادر و شدید از این بیماری است که باعث تخریب و تغییر شکل مفاصل می‌شود.

دلایل ایجاد آرتریت پسوریاتیک

پسوریاتیک آرتریت​ یک بیماری خودایمنی است که به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم رخ می‌دهد. پزشکان هنوز به‌طور کامل علت دقیق این بیماری را نمی‌دانند، اما عوامل زیر ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند:

• ژنتیک: وجود ژن‌های خاص می‌تواند احتمال ابتلا به آرتریت پسوریاتیک را افزایش دهد. اگر یکی از اعضای خانواده به پسوریازیس یا آرتریت پسوریاتیک مبتلا باشد، احتمال ابتلای سایر اعضای خانواده هم به این بیماری افزایش می‌یابد.
• سیستم ایمنی: اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن یکی از چند علت آرتریت پسوریاتیک​ است که می‌تواند باعث حمله به بافت‌های سالم و ایجاد التهاب در مفاصل شود.
• عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند عفونت‌ها، استرس فیزیکی و سایر عوامل می‌توانند به‌عنوان محرک‌های این بیماری عمل کنند.

ریسک فاکتورهای ابتلا به آرتریت پسوریاتیک

برخی از عواملی که می‌توانند احتمال ابتلا به آرتریت پسوریاتیک را افزایش دهند، شامل موارد زیر هستند:

• پسوریازیس: داشتن پسوریازیس پوستی یکی از مهم‌ترین عوامل خطرزا برای آرتریت پسوریاتیک است. همان‌طور که قبلاً گفته شد، حدود یک‌سوم افراد مبتلا به پسوریازیس به آرتریت پسوریاتیک دچار می‌شوند.
• سابقه خانوادگی: وجود سابقه خانوادگی پسوریازیس یا آرتریت پسوریاتیک می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
• سن: آرتریت پسوریاتیک معمولاً بین سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی شروع می‌شود، اما می‌تواند در هر سنی رخ دهد.
• استرس: استرس و اضطراب می‌توانند به‌عنوان یک محرک برای بروز نشانه های آرتریت پسوریاتیک​ عمل کنند.
• عفونت‌ها: عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی می‌توانند سیستم ایمنی بدن را تحریک کنند و باعث بروز آرتریت پسوریاتیک شوند.

علائم آرتریت پسوریاتیک

از اصلی‌ترین علائم نشانه‌های آرتریت پسوریاتیک، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد و تورم مفاصل: آرتریت پسوریاتیک بیشتر در مفاصل بزرگ بدن مانند زانوها، آرنج‌ها، مچ‌ها و انگشتان دست و پا مشاهده می‌شود.
• سفتی صبحگاهی: بیماران مبتلا به این بیماری اغلب پس از بیدار شدن دچار سفتی مفاصل هستند که با شروع فعالیت به‌مرور کاهش می‌یابد.
• التهاب محل اتصال تاندون‌ها و لیگامنت‌ها: در برخی موارد، التهاب در نواحی اتصال تاندون‌ها به استخوان‌ها مانند پاشنه یا کف پا مشاهده می‌شود.
• تغییرات ناخن: تغییرات در ناخن‌ها مانند ضخیم شدن، تغییر رنگ و جدا شدن ناخن از بستر آن
• درد پا: درد در نقاطی که تاندون‌ها و رباط‌ها به استخوان‌ها متصل می‌شوند، به‌خصوص در پشت پاشنه پا یا کف پا
• کاهش دامنه حرکتی به دلیل التهاب
• خستگی مزمن

نشانه‌های این بیماری تا حدود زیادی مشابه بیماری آرتریت روماتوئید است. به همین دلیل ممکن است با یکدیگر اشتباه گرفته شوند.

عوارض بیماری آرتریت پسوریاتیک

آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic Arthritis) نوعی بیماری التهابی مزمن است که به‌طور معمول در بیماران مبتلا به پسوریازیس پوستی دیده می‌شود. این بیماری منجر به التهاب مفاصل، درد، تورم و مشکلات مختلفی در سیستم اسکلتی-عضلانی می‌شود. اگر بیماری کنترل نشود، ممکن است عوارض متعددی به دنبال داشته باشد:

1. آسیب مفصلی و ناتوانی عملکردی

یکی از شایع‌ترین عوارض آرتریت پسوریاتیک، تخریب و آسیب مفاصل است. التهاب مداوم باعث از دست رفتن تدریجی غضروف و تخریب استخوان‌ها می‌شود و به‌مرور، منجر به تغییر شکل مفاصل خواهد شد. این عارضه می‌تواند باعث محدودیت شدید در حرکات روزمره و اختلال در کیفیت زندگی شود.

2. مشکلات پوستی شدید

در کنار آرتریت، بیماران پسوریاتیک معمولاً دچار مشکلات پوستی از جمله تشدید پسوریازیس هستند. التهاب پوست گاهی منجر به زخم‌های شدید، ضخیم‌شدن پوست و عفونت‌های ثانویه می‌شود.

3. درگیری چشمی (یووئیت)

برخی از بیماران دچار یووئیت (التهاب بخش داخلی چشم) می‌شوند که اگر به‌موقع درمان نشود، ممکن است به کاهش بینایی یا نابینایی دائمی بینجامد. علائم این عارضه شامل قرمزی و درد چشم، تاری دید یا کاهش قدرت بینایی و حساسیت به نور (فوتوفوبیا) است.

4. مشکلات قلبی-عروقی

آرتریت پسوریاتیک باعث افزایش قابل‌توجه التهاب سیستمیک می‌شود که ریسک بیماری‌های قلبی و عروقی را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد و در نهایت ممکن است باعث بیماری عروق کرونر، سکته قلبی، فشار خون بالا یا حتی سکته مغزی شود.

5. سندرم متابولیک

ارتباط محکمی بین التهاب ناشی از آرتریت پسوریاتیک با مقاومت به انسولین، دیابت نوع دو و چاقی وجود دارد. عوارض مرتبط با سندرم متابولیک شامل افزایش قند خون، دیابت نوع دو، افزایش وزن و چاقی شکمی و اختلال در سطح چربی خون (هیپرلیپیدمی) است.

6. درگیری گوارشی و کبدی

آرتریت پسوریاتیک گاهی با التهاب روده و مشکلات کبدی همراه است. مواردی از بیماری التهابی روده (مانند بیماری کرون) و همچنین بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) به دلیل التهاب مزمن مشاهده می‌شود.

7. پوکی استخوان و شکستگی‌ها

التهاب مزمن ریسک کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. پوکی استخوان، ریسک شکستگی‌های استخوانی را بالا می‌برد.

8. افسردگی و اضطراب

درد و ناتوانی مزمن و مشکلات ظاهری و پوستی بیماران باعث افزایش اضطراب، استرس و افسردگی می‌شود. این عوارض تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی دارند.

روش‌های تشخیص آرتریت پسوریاتیک

تشخیص آرتریت پسوریاتیک ممکن است دشوار باشد، زیرا علائم آن با سایر بیماری‌های التهابی مفاصل مانند روماتیسم مفصلی و آرتروز مشابه است. پزشکان برای تشخیص این بیماری از ترکیبی از معاینه بالینی، آزمایش‌های خون و تصویربرداری استفاده می‌کنند. فرآیندهای تشخیص این بیماری به‌طور کلی شامل موارد زیر است:

1. بررسی علائم و سابقه پزشکی

پزشک ابتدا سابقه خانوادگی پسوریازیس یا آرتریت پسوریاتیک را بررسی می‌کند. وجود لکه‌های پوستی ناشی از پسوریازیس، درد و التهاب مفاصل، سفتی صبحگاهی و خستگی از علائم کلیدی هستند.

2. آزمایش‌های خونی

• فاکتور روماتوئید (RF): این فاکتور معمولاً در آرتریت پسوریاتیک، برخلاف روماتیسم مفصلی منفی است.
• پروتئین واکنشی سی (CRP) و سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR): این آزمایش برای ارزیابی شدت التهاب انجام می‌شود.

3. تصویربرداری پزشکی

• تصویربرداری با اشعه ایکس (X-Ray): برای بررسی آسیب‌های استخوانی و تغییرات مفصلی انجام می‌شود.
• MRI و سونوگرافی: برای بررسی التهاب مفاصل و ارزیابی آسیب‌های اولیه انجام می‌شود.

پیشگیری از آرتریت پسوریاتیک

هیچ راه قطعی برای پیشگیری از ابتلا به آرتریت پسوریاتیک وجود ندارد، اما اقدامات زیر می‌توانند به کاهش شدت علائم و کنترل این بیماری کمک کنند:

• حفظ وزن سالم: زیرا چاقی فشار بیشتری بر مفاصل وارد می‌کند و التهاب را افزایش می‌دهد.
• ورزش: ورزش‌های کم‌فشار مانند شنا، یوگا و پیاده‌روی به حفظ حرکت مفاصل کمک می‌کنند.
• تغذیه درست: رژیم غذایی ضدالتهابی شامل میوه‌ها، سبزیجات، ماهی‌های چرب و مغزها می‌تواند علائم این بیماری را کاهش دهد.
• مدیتیشن: استرس مزمن می‌تواند علائم پسوریازیس و التهاب مفاصل را تشدید کند. مدیتیشن، یوگا و تمرینات تنفس عمیق می‌توانند به کنترل استرس کمک کنند.
• ترک سیگار: سیگار کشیدن و مصرف الکل، ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند و باعث کاهش اثربخشی درمان‌ها می‌شوند.

روش‌های درمان آرتریت پسوریاتیک

درمان بیماری آرتریت پسوریاتیک، به‌طور کلی شامل درمان‌های دارویی و غیر دارویی است. در موارد شدیدتر، امکان جراحی هم وجود دارد. در ادامه هر یک از این روش‌های درمانی را بررسی می‌کنیم.

1. درمان‌های دارویی

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب
• داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs): مانند متوترکسات و سولفاسالازین
• داروهای بیولوژیک (Biologics): مانند آدالیموماب و اینفلیکسیماب
• کورتیکواستروئیدها: تزریق استروئیدها در مفاصل برای کنترل التهاب‌های شدید

2. درمان‌های غیردارویی

• فیزیوتراپی و کاردرمانی
• ماساژ، طب سوزنی، کمپرس گرم و سرد

3. درمان‌های جراحی

• جراحی تعویض مفصل یا اصلاح ساختار استخوان در موارد شدید

سخن پایانی

در این مقاله از مجله داروخانه انلاین زیوش، درباره آرتریت پسوریاتیک صحبت کردیم. این یک بیماری خودایمنی و التهابی مزمن است که علاوه بر مفاصل، ممکن است سایر اندام‌های بدن را نیز درگیر کند. روند پیشرفت آرتریت پسوریاتیک سریع است؛ بنابراین اگر به‌موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند منجر به ناتوانی حرکتی، تغییر شکل مفاصل و مشکلات قلبی و گوارشی شود. بنابراین بهتر است با مشاهده نخستین علائم، نسبت به درمان این بیماری اقدام کنید. تشخیص زودهنگام آرتریت پسوریاتیک از طریق بررسی علائم، آزمایش‌های خونی و تصویربرداری امکان‌پذیر است.

هرچند پیشگیری قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما اصلاح سبک زندگی، تغذیه سالم، کاهش استرس و ورزش منظم می‌توانند شدت علائم آن را کاهش دهند. روش‌های درمانی شامل داروهای ضدالتهابی، داروهای بیولوژیک، فیزیوتراپی و در برخی موارد جراحی است. مدیریت صحیح این بیماری می‌تواند به افزایش کیفیت زندگی و کاهش عوارض آن کمک کند.

سؤالات متداول

1. آیا آرتریت پسوریاتیک درمان قطعی دارد؟

خیر؛ این بیماری درمان قطعی ندارد، اما با مدیریت مناسب و درمان‌های دارویی، از جمله داروهای ضدالتهابی، داروهای بیولوژیک، و داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری (DMARDs)، می‌توان شدت علائم را کاهش داد و از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.

2. آیا ورزش برای بیماران مبتلا به آرتریت پسوریاتیک مفید است؟

بله، ورزش‌های سبک مانند شنا، یوگا و پیاده‌روی می‌توانند به کاهش التهاب، حفظ تحرک مفاصل و بهبود وضعیت جسمی و روحی بیماران کمک کنند. البته، بیماران باید از ورزش‌های پرفشار که ممکن است به مفاصل آسیب بزنند، اجتناب کنند.

3. آیا تغذیه در کنترل آرتریت پسوریاتیک نقش دارد؟

بله، مصرف مواد غذایی ضدالتهابی مانند ماهی‌های چرب، روغن زیتون، مغزها، میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند. همچنین، بیماران باید از مصرف غذاهای فرآوری‌شده، قندهای افزوده و الکل پرهیز کنند.

4. آیا استرس می‌تواند علائم آرتریت پسوریاتیک را تشدید کند؟

بله، استرس می‌تواند باعث افزایش التهاب در بدن و تشدید علائم این بیماری شود. تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق، یوگا و خواب کافی می‌توانند به کاهش استرس و بهبود علائم این بیماری کمک کنند.

نویسنده: مریم خمیسی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده