همه چیز درباره دستگاه فشارسنج خون
فشار خون مقدار فشاری است که توسط خون و در اثر پمپاژ قلب به داخل سرخرگ‌ها و دیواره‌های آن وارد می‌شود. میزان فشار خون در پزشکی اهمیت زیادی دارد، فشار خون بالا ممکن است نشانه وجود بعضی از بیماری‌ها باشد، به همین دلیل بررسی روزانه و دائمی فشار خون برای افرادی که در معرض بیماری‌های مرتبط با فشار خون هستند امری ضروری است. برای اندازه‌گیری میزان فشار خون از دستگاه فشارسنج استفاده می‌شود. فشارسنج وسیله‌ای کاربردی و بسیار ضروری است و می‌تواند باعث نجات جان افراد شود. دستگاه فشارسنج با عددی که گویای فشار خون است شدت جریان خون را در رگ‌ها مشخص می‌کند.
در ادامه این مطلب به معرفی انواع دستگاه‌های فشارسنج و بررسی نحوه کار آن‌ها خواهیم پرداخت.
انواع دستگاه‌های فشارسنج خون
روش کار تمام مدل‌های دستگاه فشارسنج خون یکی است اما این دستگاه‌ها دارای چندین مدل مختلف هستند که به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
_ دستگاه فشارسنج جیوه‌ای: این مدل جزو اولین دستگاه‌های سنجش میزان فشارخون است که سال‌هاست مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا همچنان دقیق‌ترین دستگاه برای محاسبه فشار خون محسوب می‌شود. این دستگاه دارای یک ستون حاوی جیوه است که با تغییر میزان فشار خون بالا و پایین می‌رود و عدد فشار خون را مشخص می‌کند. فشارسنج جیوه‌ای میزان خطای بسیار پایین و دوام بالایی دارد و به همین دلیل محبوب‌ترین دستگاه فشارسنج بین پزشکان محسوب می‌شود.
_ دستگاه فشارسنج عقربه‌ای: این مدل از فشارسنج‌ها پر مصرف‌ترین و متداول‌ترین دستگاه سنجش فشار خون محسوب می‌شوند. فشارسنج عقربه‌ای دارای یک کیسه باد است که دور ساعد یا بازو بسته شده و توسط یک تلمبه کوچک دستی پر می‌شود و این کار تا جایی ادامه پیدا می‌کند که با وارد آوردن فشار روی شریان‌ها آن‌ها را می‌بندد. فشار هوا در دستگاه فشارسنج عقربه‌ای باعث حرکت عقربه روی صفحه می‌شود و فشار خون را مشخص می‌کند.
_ فشارسنج دیجیتالی: فشارسنج دیجیتالی از مدل‌های جدید فشارسنج است که به دلیل کاربری آسان نسبت به سایر مدل‌ها به محبوبیت فراوانی در بین خانواده دست پیدا کرده است. فشارسنج دیجیتالی از یک مانیتور و یک کیسه باد تشکیل شده و فشار خون را به شکل دیجیتالی در زمان کوتاه و دقت بالا محاسبه می‌کند.
اندازه‌گیری فشار خون با فشارسنج جیوه‌ای
همانطور که گفته شد اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج جیوه‌ای به وسیله حرکت فلز جیوه انجام می‌شود. برای شروع کار اندازه‌گیری فشار خون با این دستگاه باید پیچ مربوط به مخزن جیوه باز شود تا جیوه به درون لوله راه پیدا کند. برای کار با فشارسنج جیوه‌ای باید دستگاه کاملا عمودی و صاف قرار بگیرد و به آن ضربه وارد نشود، زیرا فشارسنج جیوه‌ای دستگاه بسیار حساسی است.
در ادامه باید بازوبند دستگاه را متناسب با اندازه بازوی بیمار و نزدیک به 3 سانتی‌متر بالاتر از چین آرنج فرد بست. با باد کردن کاف (کیسه) دور بازو و تغییر فشار هوا درون لوله فشارسنج، سطح فلز جیوه درون لوله تغییر می‌کند و در نهایت ثابت می‌شود. فشار خون فرد در این حالت برابر با عددی است که در مانومتر هم‌سطح با جیوه قرار گرفته است.
اندازه‌گیری فشار خون با فشارسنج عقربه‌ای
برای گرفتن فشار خون به وسیله دستگاه فشارسنج عقربه‌ای می‌توان به دو شکل عمل کرد. در روش اول فشار خون با استفاده از نبض دست و بدون گوشی پزشکی فشار اندازه‌گیری می‌شود. در روش دوم نیز برای دقت بیشتر در محاسبه فشار خون از گوشی پزشکی استفاده می‌شود.
_ اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج عقربه‌ای به وسیله نبض دست: ابتدا کاف (کیسه) دستگاه فشارسنج به دور بازوی بیمار بسته می‌شود. در این مرحله باید دست را روی نبض بیمار قرار داده و کاف را با سرعت 10 میلی‌متر جیوه تا زمانی که دیگر نبض بیمار حس نشود باد کنیم و این کار را تا 30 میلی‌متر جیوه دیگر ادامه دهیم. بعد از باد کردن تا این میزان، کاف را با سرعت حدودآ 5 میلی‌متر جیوه خالی می‌کنیم و زمانی که نبض بیمار دوباره مشخص شود، محل قرارگیری عقربه دستگاه فشارسنج بیانگر میزان فشار خون بیمار است.
_ اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج عقربه‌ای به وسیله گوشی پزشکی: مثل روش قبلی کاف را به دور بازو می‌بندیم و سری گوشی پزشکی را در زیر لبه کاف روی شریان بازویی قرار می‌دهیم. در ادامه فشار را تا جایی که نبض بیمار حس نشود افزایش داده و عقربه را مشاهده می‌کنیم، سپس به عدد عقربه 30 میلی‌متر جیوه اضافه کرده و کاف را تا این عدد باد می‌کنیم. در مرحله بعد فشار را خالی کرده و در زمان خالی شدن باد کاف از طریق گوشی پزشکی به صدای ضربه گوش می‌دهیم و با شنیدن نخستین صدای ضربه به عقربه نگاه می‌کنیم و این عدد نشانگر فشار خون سیستولیک است. زمانی که صدای ضربه زدن تمام شود، محل قرارگیری عقربه نشان دهنده فشار خون دیاستولیک است.
اندازه‌گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج دیجیتال:
فشارسنج دیجیتال دارای دو مدل «بازویی» و «مچی» است که روش کار هر دوی آن‌ها مثل یکدیگر است. در فشارسنج دیجیتال مچی باید مچ‌بند دستگاه دور مچ دست و ۲ سانتی‌متر بالاتر از قوزک مچ بسته شود. در مدل بازویی نیز کاف دستگاه دور بازو بسته می‌شود. در هر دو نوع دستگاه فشارسنج با زدن یک دکمه کاف شروع به باد شدن می‌کند و تا فشار ۱۹۰ میلی‌متر جیوه باد می‌شود و بعد با خالی شدن باد فشار اندازه گرفته شده و روی صفحه نمایش دستگاه ظاهر می‌شود.
نکات مهم درباره اندازه‌گیری فشار خون
عوامل مختلفی می‌توانند باعث بالا یا پایین رفتن فشار خون شوند پس باید قبل از اندازه‌گیری فشارخون از خوردن یک وعده غذایی زیاد پرهیز کنیم زیرا این کار می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. همچنین نباید تا 30 دقیقه بعد از نوشیدن قهوه یا کشیدن سیگار، فشار خون را اندازه‌گیری کرد زیرا در این نیز شرایط احتمال بروز اشتباه در محاسبه فشار خون وجود دارد.
پوشیدن لباس‌های چسب و تنگ می‌تواند فشار خون را بالاتر نشان دهند، پس توجه به این نکته نیز در زمان اندازه‌گیری فشار خون ضروری است.
بهتر است پیش از شروع اندازه‌گیری فشار خون با فشارسنج 5 دقیقه در مکانی آرام و کم سر و صدا بنشینیم، زیرا استرس و اضطراب می‌تواند فشار خون را بالاتر از حد واقعی نشان دهد.