دیابت و قند خون

دیابت نوعی بیماری متابولیکی است که با قند خون بالا همراه است. در واقع زمانی که بدن با کمبود انسولین مواجه می‌شود فرد دچار بیماری دیابت می‌شود. دیابت روند سوخت‌و‌ساز بدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. مواد غذایی که روزانه استفاده می‌شود در بدن به قند یا گلوکوز تبدیل می‌شود و انرژی موردنیاز بدن را تأمین می‌کند. چنانچه گلوکوز به هر دلیلی در خون باقی بماند و وارد سلول‌ها نشود سطح قند خون بالا رفته و فرد دچار بیماری دیابت خواهد شد.

دلیل اصلی بروز این بیماری کمبود هورمون انسولین در بدن است که باعث عدم جذب قند خون می‌شود و عوارضی جدی در پی دارد. باتوجه‌به اینکه بروز این بیماری خطرات جدی به همراه دارد توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم آن هرچه سریع‌تر آن را با پزشک متخصص در میان بگذارید.

انواع دیابت

دیابت به‌طورکلی به دودسته تقسیم می‌شود: دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2

دیابت نوع 1: دیابت نوع 1 یک نوع بیماری ژنتیکی است و در دوران کودکی ممکن است آغاز شود. اما ممکن است این بیماری در سنین بالاتر نیز اتفاق بیفتد. پزشکان و متخصصان این دیابت نوع 1 را یک نوع بیماری خود ایمنی می‌دانند. یعنی گاهی بروز برخی اتفاقات باعث می‌شود سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده به دلیل تحریک سیستم ایمنی از بین بروند این باعث می‌شود بیماری دیابت نوع1 اتفاق بیفتد.

دلیل بیماری دیابت نوع 1: نمی‌توان برای این بیماری دلیل قطعی آورد اما برخی عوامل که در بروز این بیماری دخیل هستند را می‌توان بررسی کرد.

یکی از عوامل مؤثر در ابتلا به این بیماری ژنتیکی بودن آن است؛ یعنی اگر والدین به دیابت نوع 2 دچار باشند ممکن است این بیماری به فرزندان نیز منتقل شود. همچنین وجود پروتئین‌های سیستم ایمنی یا آنتی‌بادی‌ها در بدن، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. علاوه بر این‌ها بیماری‌های ویروسی و شرایط جغرافیایی نیز می‌توانند احتمال بروز بیماری دیابت نوع 1 را افزایش دهد.

دیابت نوع 2: دیابت نوع 2 معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که بدن در مقابل فعالیت انسولین مقاومت نشان دهد. یعنی انسولین مورد نیاز بدن تامین می‌شود اما بدن توانایی استفاده از آن را ندارد. این نوع دیابت ممکن است به دلایل مختلفی مانند نوع تغذیه، سبک زندگی، اضافه وزن و عدم تحرک اتفاق بیفتد و یا سطح آن بالاتر رود.

همچنین می‌توان گفت که اگر عضوی از خانواده به دیابت نوع 2 مبتلا باشد احتمال اینکه بقیه نیز به این نوع بیماری مبتلا باشند افزایش می‌یابد. دیابت نوع 2 معمولا در سن 40 سالگی اتفاق می‌افتد.

این بیماری معمولاً در افرادی که تخمدان پلی‌کیستیک دارند و یا دارای چربی زیادی در قسمت کمر هستند بیشتر اتفاق می‌افتد.

دلیل بیماری دیابت نوع 2: دلیل بیماری دیابت نوع 2 نیز به طور قطعی شناخته نشده اما به طورکلی می‌توان گفت که شرایط محیطی و ژنتیکی و حتی داشتن اضافه وزن در بروز این نوع بیماری نقش دارند.

علائم دیابت

دیابت یک بیماری خاموش است و این باعث می‌شود تا زمانی که این بیماری شدت نگرفته علائمی از خود نشان ندهد. به‌طورکلی علائم دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 تقریبا مشابه هستند.

از عوامل این بیماری احساس تشنگی زیاد و تکرر ادرار است. همهٔ ما می‌دانیم که به طور معمول بدن هر فرد نیاز به 4 الی 7 مرتبه دفع ادرار در شبانه روز دارد. بیماران دیابتی به دلیل عدم جذب گلوکوز از طریق کلیه، نسبت به افراد معمولی به دفعات بیشتری برای دفع ادرار نیاز دارند. در واقع زمانی که کلیه نتواند تمام گلوکوز خود را به بدن منتقل کند مقدار اضافی آن را باید از طریق دفع ادرار از دست بدهد و این تکرر ادرار باعث می‌شود بیمار احساس تشنگی غیرمعمولی داشته باشد.

دفع ادرار علاوه بر ایجاد احساس تشنگی در فرد، منجر به خشکی دهان، خشکی پوست و خارش شدید پوست نیز می‌شود. این خشکی دهان با نوشیدن آب برطرف نمی‌شود. علاوه بر این می‌توان گفت که کم‌شدن آب بدن منجر به تاری دید نیز خواهد شد.

از دیگر علائم این بیماری احساس گرسنگی بیش از حد است. زیرا زمانی که قند موجود در بدن جذب نشود انرژی بدن تحلیل می‌رود و بیمار احساس گرسنگی می‌کند. احساس خستگی نیز از دیگر علائم بروز این بیماری است و دلیل آن این است که انرژی بدن از طریق جذب قند و گلوکوز تأمین می‌شود. حال اگر لوزالمعده توانایی تولید انسولین را نداشته باشد سلول‌ها نیز نمی‌توانند گلوکوز موردنیاز را جذب کنند و این موضوع باعث می‌شود فرد دائماً احساس خستگی کند.

از دیگر علائم بروز این بیماری کاهش وزن است و دلیل آن این است که زمانی که قند موردنیاز بدن تأمین نمی‌شود، بافت ذخیره چربی بدن جایگزین قند می‌شود و در نتیجه فرد بیمار با کاهش وزن شدید مواجه خواهد شد. علاوه بر این‌ها بالابودن سطح قند خون می‌تواند منجر به اختلال در روند بهبود زخم در بدن بیمار شود.

اگر بیماری قند خون به‌موقع درمان نشود مشکلاتی عظیم در پی خواهد داشت؛ بنابراین در صورت بروز هر کدام از این علائم بهتر است آن را با پزشک متخصص در میان بگذارید.

راه‌های پیشگیری از دیابت و قند خون

بیماری دیابت نوع 2 شایع‌ترین بیماری بین مردم است و معمولا در سنین 40 سالگی ایجاد می‌شود و مشکلاتی را به همراه دارد. برای پیشگیری از این بیماری باید مواردی را رعایت کرد.

افرادی که در سنین بالا هستند باید در خوردن انواع شیرینی‌، شکلات و کربوهیدرات بسیار مراقبت کنند؛ زیرا تمامی این مواد خوراکی به ذرات ریز قند تبدیل می‌شوند و قند خون را بالا می‌برند. در واقع با افزایش قند خون، ترشح انسولین نیز افزایش می‌یابد. این انسولین توسط بدن مورداستفاده قرار نمی‌گیرد و در نهایت منجر به بروز دیابت نوع 2 خواهد شد.

از دیگر راه‌های پیشگیری از این بیماری داشتن تحرک است. ورزش منظم در طول روز منجر به بالارفتن سوخت‌و‌ساز بدن شده و در نتیجه برای کنترل سطح قند خون به ترشح انسولین نیازی نیست. فعالیت و ورزش منظم باعث کم‌شدن میزان قند، کم‌شدن استرس و همچنین کم‌شدن چربی می‌شود.

علاوه بر این‌ها دورشدن از استرس و اضطراب نیز می‌تواند در پیشگیری از بروز این نوع دیابت مفید باشد. زیرا معمولاً افرادی که دچار استرس و اضطراب شدید هستند نسبت به دیگر افراد تمایل بیشتری به خوردن انواع شیرینی و شکلات دارند. از دیگر راه‌های پیشگیری می‌توان به کاهش وزن اشاره کرد. زیرا با کم‌شدن وزن میزان قند خون نیز پایین می‌آید. همچنین نوشیدن آب نیز می‌تواند در کنترل انسولین و قند خون مفید باشد.

با رعایت تمامی موارد گفته شده می‌توان این بیماری را از خود دور کرد و با عوارض خطرناک آن مواجه نشد.

روش‌های درمان سنتی و گیاهی قند خون

زمانی که فرد دچار بیماری دیابت می‌شود بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کند و شدت بیماری و نوع آن را تشخیص دهد تا با رژیم غذایی مناسب بتواند آن را درمان کند و یا از پیشرفت آن جلوگیری کند. داروهای گیاهی در کنار داروهایی که توسط پزشک معالج تجویز می‌شوند می‌توانند در به روند بهبود بیماری سرعت بخشد.

طبق علم سنتی دم‌نوش بابونه می‌تواند سطح قند خون را پایین آورد. همچنین مصرف این دم‌نوش گیاهی باعث ایجاد آرامش و کاهش استرس و اضطراب در بیمار مبتلا به دیابت می‌شود. علاوه بر دم‌نوش بابونه، زردچوبه و دارچین نیز به دلیل داشتن خاصیت چربی‌سوزی و آنتی‌اکسیدانی،  نیز می‌توانند در کم‌کردن قند خون عملکردی خوب داشته باشند.

علاوه بر این‌ها گیاهان دارویی مانند گیاه گزنه، عرق خارمریم، هندوانه ابوجهل، سیاه‌دانه، سماق، آلوئه‌ورا و چای سبز در کنترل و کاهش سطح قند خون بسیار مفید هستند. همچنین مصرف سبزی ریحان نیز می‌تواند در کم‌کردن میزان قند خون به بدن بیمار کمک کند.

عوارض قند خون بالا

افرادی که دچار بیماری دیابت هستند عوارضی طولانی به سراغ آنان خواهد آمد. از جمله این عوارض می‌توان به عفونت دندان و لثه، آسیب عصبی یا نوروپاتی، بیماری قلبی و عروقی، آسیب جدی به عروق خونی شبکیه که ممکن است منجر به نابینایی شود، عفونت‌های شدید پوستی که گاهی باعث قطع‌شدن عضو می‌شود، بروز مشکلاتی برای مفاصل، نارسایی کلیه و... اشاره کرد.

درصورتی‌که میزان قند خون در بدن بالا رود و برای درمان آن اقدام صورت نگیرد منجر به بروز اتفاقاتی خطرناک خواهد شد؛ بنابراین بهتر است با بروز علائم بیماری دیابت سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کرد و درمان را آغاز کرد.

جمع‌بندی

بیماری دیابت از شایع‌ترین بیماری‌های غدد است و زمانی این بیماری اتفاق می‌افتد که سطح قند خون بدن بالا رفته و انسولین به میزان لازم ترشح نمی‌کند. اما اگر انسولین به مقدار لازم تولید ‌شود، به گردش خون راه پیدا می‌کند و باعث می‌شود قند موجود در خون به داخل سلول‌ها رفته و سطح قند خون پایین بیاید.

وجود قند خون به‌عنوان منبع اصلی سوخت مغز برای سلامتی بدن ضروری است. در واقع قند خون یا گلوکوز موجود در بدن یک ماده مغذی است که به سلول‌های بدن انرژی لازم را می‌دهد. تأمین گلوکوز از طریق مواد غذایی و کبد است و زمانی که بدن شما با کمبود گلوکوز مواجه است، کبد این گلوکوز را تولید می‌کند تا گلوکوز خون شما در سطح نرمالی قرار گیرد.