آشنایی با لوازم تست قند خون
وقتی بدن انسان به میزان کافی انسولین تولید نکند و یا نتواند از انسولین تولید شده به مقدار مناسبی استفاده کند، قند خون افزایش می‌یابد و منجر به بروز بیماری دیابت می‌شود. این بیماری به دو گروه دیابت نوع یک و دیابت نوع دو تقسیم‌بندی می‌شود. شایع‌ترین دیابت نوع دوی آن است و اکثر افراد مبتلا به بیماری قند خون دچار دیابت نوع دو هستند. دیابت نوع دو با عواملی چون افزایش سن، بالا رفتن میزان چربی بدن، چاقی و عدم تحرک در ارتباط است. در واقع در دیابت نوع دو انسولین در بدن ترشح می‌شود اما بدن نمی‌تواند به شکل مناسبی از آن استفاده کند. دیابت نوع یک نیز عمومآ در جوانان بروز می‌کند و بدن به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند، به همین دلیل افراد باید به صورت مرتب و روزانه انسولین مصرف کنند.
کنترل میزان قند خون برای افراد مبتلا به بیماری دیابت امری حیاتی است و عدم توجه به آن می‌تواند عوارض و نتایج بسیار خطرناکی را برای این گروه از بیماران به دنبال داشته باشد.
این کار نیازمند لوازم تست قند خون است که در این مطلب به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
دستگاه تست قند خون یا گلوکومتر چیست؟
همه افراد باید هر چند وقت یکبار میزان قند خون خود را اندازه‌گیری کنند، اما انجام این کار برای افراد مبتلا به دیابت فعالیتی روزانه و ضروری است. ساده‌ترین کار برای سنجش میزان قند خون استفاده از دستگاه تست قند خون است. این ابزار که با نام گلوکومتر هم شناخته می‌شود ابزار اصلی در گروه لوازم تست قند خون است که می‌تواند میزان قند موجود در خون را مشخص کند.
کار با دستگاه تست قند خون بسیار راحت است. استفاده از دستگاه تست قند خون به غیر از خود دستگاه نیازمند سوزن‌های مخصوص یکبار مصرف، وسیله‌ای شبیه به خودکار که سوزن داخل آن قرار می‌گیرد و نوارهای کاغذی مخصوص است. روش کار با این دستگاه به این صورت است که ابتدا یکی از سوزن‌های یکبار مصرف را داخل ابزار خودکار مانند قرار می‌دهیم. این سوزن‌ها بسیار ظریف هستند و در اثر برخورد با نوک انگشتان سوراخ بسیار کوچکی را ایجاد می‌کنند که با فشار دادن اطراف آن یک قطره خون از آن خارج می‌شود. بعد از سوراخ کردن نوک انگشت یک قطره خون روی نوار کاغذی که داخل دستگاه قرار گرفته می‌چکانیم. دستگاه تست قند خون بر اساس تست کردن همین قطره خون میزان قند خون را تعیین کرده و به ما نشان می‌دهد. در نهایت پس از مشخص شدن میزان قند خون باید سوزن و نوار استفاده شده را دور انداخت.
نکات ضروری برای استفاده از لوازم تست قند خون
_ یکی از مهم‌ترین نکات در زمان استفاده از لوازم تست قند خون رعایت بهداشت است، زیرا همانطور که گفته شد برای این کار یک سوراخ روی پوست دست ایجاد می‌شود که عدم رعایت مسائل بهداشتی می‌توان باعث بروز بیماری و عفونت از این طریق شود. همچنین وجود مقداری غذا، قند ی آلودگی روی انگشت بر کار دستگاه تست قند خون تآثیر می‌گذارد و ممکن است قند خون را بیشتر از مقدار واقعی نشان دهد، بنابراین پیش از اینکه انگشت خود را با سوزن مخصوص سوراخ کنیم باید حتمآ دست‌های خود را به خوبی با آب و صابون بشوییم.
_ قطره خونی که روی نوار کاغذی مخصوص لوازم تست قند خون می‌چکانیم نباید بیش از اندازه بزرگ باشد. در صورت زیاد بودن مقدار خون دستگاه نتیجه اشتباه را نشان می‌دهد. برای این کار یک قطره کوچک خون کافی است.
_ برای کاهش درد سوراخ کردن نوک انگشت‌ها لازم است که این کار را هر بار روی یک انگشت انجام دهیم و از تکرار خون‌گیری از یک انگشت پرهیز کنیم.
_ همانطور که گفتیم نوار کاغذی هم یکی از لوازم تست قند خون به شمار می‌رود. این نوارها دارای تاریخ انقضاء هستند و باید به زمان انقضای آن‌ها دقت کنیم و از نوار تاریخ گذشته استفاده نکنیم، زیرا ممکن است با نتایج اشتباهی در محاسبه میزان قند خون روبرو شویم.
_ قسمت‌های یکبار مصرف لوازم تست قند خون مثل نوارهای کاغذی و سوزن باید هر بار پس از مصرف دور انداخته شوند.
_ نوارهای کاغذی تست قند خون به رطوبت حساس هستند و باید داخل ظرف مخصوص خود و در جای خشک نگهداری شوند.
_ در زمان وارد کردن نوار به داخل دستگاه نباید آن را خم کرد یا به زور این کار را انجام داد.
_ خود دستگاه سنجش قند خون باید همواره تمیز باشد زیرا وجود آلودگی در آن می‌تواند باعث اشتباه در محاسبه میزان قند خون شود.
_ بسیاری از دستگاه‌های تست قند خون دارای حافظه برای ثبت نتایج قبلی تست هستند، اما بهتر است برای اطمینان نتایج تست قند را هر بار به صورت دستی در یک دفترچه هم یادداشت کنیم.
انتخاب دستگاه تست قند خون مناسب
لوازم تست قند خون خانگی برای نشان دادن عدد درست باید استاندارد و دقیق باشند. از جمله ویژگی‌های یک دستگاه تست قند خون مناسب می‌توان به «عملکرد ثابت»، «قابلیت حمل آسان»، «قیمت مناسب»، «سهولت استفاده»، «دوام بالا»، «درد کم در زمان استفاده از محصول»، «دقت در اندازه‌گیری»، «قابلیت ذخیره نتایج آزمایش در حافظه»، «سرعت اندازه‌گیری بالا»، «سهولت حمل و نقل» و «حجم نمونه خون دریافتی کمتر» اشاره کرد.
میزان قند خون افراد سالم و دیابتی
میزان قند خون افراد غیردیابتی در حالتی که به صورت ناشتا اندازه‌گیری شود باید پایین‌تر از 100 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد. اگر بعد از چند مرتبه نمون‌گیری و تست میزان قند خون ناشتای فردی بیشتر از 126 باشد، فرد به دیابت مبتلا است و باید سریعاً به پزشک مراجعه کند. اگر قند خون ناشتا بین 100 تا 126 باشد هم فرد مستعد بیماری دیابت است و ممکن است که در آینده به این بیماری مبتلا شود.
افراد مبتلا به دیابت هم باید میزان قند خون خود را بعد از 8 ساعت ناشتا بودن به وسیله لوازم تست قند خون اندازه بگیرند و این مقدار باید چیزی بین 80 تا 130 باشد. علاوه بر این، اگر افراد مبتلا به دیابت، میزان قند خون خود را بعد از یک وعده غذایی اندازه بگیرند، باید با مقداری کمتر از 160 رو‌به‌رو شوند.