تقویت حافظه و تمرکز
اگر میخواهید به تقویت حافظه و تمرکز خود کمک کنید، باید مغز سالمی داشته باشید. مغز انسان حتی تا پیری در تغییر و انطباق انعطافپذیری بینظیری دارد، به همین دلیل به این خصوصیت مغز، انعطافپذیری عصبی گفته میشود. مغز راههای عصبی جدیدی را در صورت تحریک شدن به وجود میآورد و میتواند با تغییر اتصالات موجود یا شیوههایی که مدام در حال تغییر هستند، واکنش نشان داده و سازگار شود. به طور کلی میتوان جهت تقویت تواناییهای جدید، توانایی شناختی، بهبود حافظه و یادگیری اطلاعات از قدرت انعطافپذیری طبیعی عصبی مغز استفاده کرد.
راههای تقویت حافظه و تمرکز
راههای زیادی از جمله خوردن مواد غذایی مختلف و انجام کارهای متفاوت باعث تقویت حافظه و تمرکز میشوند که در ادامه برخی از این راهها را بیان خواهیم کرد:
- انجام بازی فکری
برخی افراد در کارهای روزانه خود متکی به برنامهای منظم هستند و به انجام این کارها عادت دارند. وقتی فرد به انجام کاری روتین عادت دارد، مغز جهت انجام آن از مسیر عصبی معینی بهره میبرد و گرفتار تصمیمگیری و چالش نخواهد شد. وقتی نظم کارها از بین برود، مغز تحریک شده و رشد آن بهبود پیدا خواهد کرد. بازیهای فکری، جدول و سودوکو روزنامه و مجلات مغز را تحریک میکنند. تلاش کنید به شیوههای مختلف از مغز خود استفاده کنید. علاوه بر آن برای رفتن به سر کار یا هر محل دیگری بهتر است از مسیرهای جدید استفاده کنید تا مغز فعال شود.
- مصرف غذاهای مقوی
غذا سوخت بدن و مغز است و با یک رژیم غذایی متعادل، به تقویت حافظه و جلوگیری از زوال یا پیری مغز کمک میکند. امگا-۳ برای مغز مفید بوده که در غذاهای دریایی، گردو، بذر کتان و غیره وجود دارد. این خوراکیها از آسیب سلولهای مغزی پیشگیری میکنند.
- خواب کافی
بدن جهت اینکه در انجام کارهای روزانه عملکرد درستی داشته باشد، نیاز به استراحت و خواب کافی دارد. زیرا در زمان خواب بدن و مغز در حال استراحت بوده و با کار کردن روی خاطرات به سازماندهی آنها میپردازد.
- ورزش کردن
فعالیت بدنی و ورزش کردن علاوه بر سالم نگه داشتن بدن، سلامت و عملکرد مغز را نیز بهبود میبخشد. ورزش در حفظ خاطرات توسط مغز موثر بوده و افرادی که به سن میانسالی و پیری میرسند باید در روز پیادهروی کنند تا به بهبود عملکرد مغز کمک کنند.
- کنترل استرس
استرس باعث ناتوانی و گیجی شده و اثر منفی بر مغز میگذارد. استرس مزمن و طولانیمدت باعث از بین رفتن سلولهای مغزی و آسیب به هیپوکامپ خواهد شد.
- کنترل سطح آهن
کمبود آهن، حتی بدون وجود کمخونی، میتواند منجر به اختلالات شناختی شود و بر دامنه توجه، هوش و ادراک حسی تاثیر بگذارد. اختلالات شناختی مرتبط با هر دو نوع کمبود آهن و کمخونی ناشی از آن هستند، که نشاندهنده اهمیت وضعیت آهن برای عملکرد بهینه مغز است.
- مشت کردن دست راست
مشت کردن یک دست نیمکرههای مختلف مغز و مناطق خاصی از مغز را که با پردازش حافظه مرتبط هستند، فعال میکند.
- داشتن تمرکز
انجام دادن همزمان چند کار باعث کاهش درک، توجه و عملکرد کلی مغز میشود و بهترین کار این است که وظایف را به ترتیب و با تمرکز بالا انجام دهید.
- مطالعه کردن
بهتر است روزانه زمانی را برای مطالعه اختصاص دهید و با مطالعه موضوعات جدید و متنوع ذهن خود را درگیر کنید. با مطالعه موضوعات تاریخی، آداب، رسوم و فرهنگهای مختلف و تصویرسازی در ذهن به تقویت مغز کمک کنید.
تقویت حافظه جهت درس خواندن
اگر دانشجو یا دانشآموز هستید، از قسمتهای مختلف حافظه خود بهره میبرید. زمانی که در حال آموختن مطالب هستید، آموختهها را به حافظه کوتاهمدت خود ارسال میکنید. اگر میخواهید این اطلاعات آموخته شده را خوب یاد بگیرید و نمرات بالا کسب کنید، باید آنها را به حافظه بلندمدت بسپارید. اگر مطالب را خوب یاد نمیگیرید باید به فکر تقویت حافظه خود باشید. بدین منظور جهت تقویت حافظه بلندمدت از روشهای زیر استفاده کنید:
- داشتن شیوه زندگی سالم و عدم استفاده از نوشیدنیهای الکلی و دخانیات
- استفاده از تمرینات چالش برانگیز جهت بهبود عملکرد مغز
- ورزش کردن چهار ساعت بعد از یادگیری مطالب
- آموزش مطالب آموخته شده به دیگران
- مرور مطالب آموخته شده قبل از خواب
- استفاده از روش یادیار؛ مثلاً آموختن مطالب به روش آهنگ، شعر و میانبر
- به حافظه سپردن مطالب سنگین در بخشهای کم
تقویت حافظه کوتاهمدت
از حافظه کوتاهمدت به عنوان چرکنویس مغز یاد میشود که این حافظه در لوب پیشانی مغز وجود دارد. آموختههای جدید ابتدا وارد این قسمت شده و در صورت ثبت نشدن درست در این ایستگاه، مطالب به سختی وارد حافظه بلندمدت خواهند شد؛ در این صورت یادآوری آنها در هر زمانی سخت خواهد بود. حافظه کوتاهمدت در زندگی نقش مهمی داشته و در صورت وجود مشکل در آن، اختلالاتی در زندگی، تحصیل و کار ایجاد خواهد شد. طبق گفته محققان، حافظه کوتاهمدت مانند فیلتری عمل کرده که اطلاعات ارزشمند را از اطلاعات کم ارزش متمایز میکند. این قسمت از مغز درباره اینکه چه چیزی را فراموش کند یا آن را ثبت کند تصمیم میگیرد.
نشانههای ضعف در حافظه کوتاهمدت
فاکتورهایی مانند افزایش سن، استرس، ضربه مغزی و مصرف الکل در این حافظه اختلال ایجاد میکنند. اگر رویدادهای روزانه را به یاد نیاورید نشاندهنده ضعف این حافظه است. نام دیگران را اشتباه گفتن، استفاده نکردن از کلمات مناسب حین صحبت کردن و گم کردن وسایل روزمره از جمله نشانههای مشکل در این حافظه هستند.
راههای تقویت حافظه کوتاهمدت
راههای زیادی جهت تقویت حافظه کوتاهمدت وجود دارند که عبارتند از:
- باید در مطالب اولویتبندی ایجاد کرد؛ مطالب با ارزش باید به حافظه سپرده شوند.
- بالا بردن تمرکز جهت انجام یک کار یا یادگیری.
- تکرار مطالبی که قرار است به حافظه کوتاهمدت سپرده شوند با صدای بلند.
- قدم زدن در طبیعت و دیدن مناظر طبیعی.
- کاهش مصرف قند و شکر.
- مصرف شکلات تلخ به علت خواص آنتیاکسیدانی
جهت تقویت حافظه و تمرکز راههای مختلفی از جمله ورزش، خوردن خوراکیهای مفید برای مغز و انجام کارهایی وجود دارند. یکی از گامهای مؤثر در این خصوص تقویت حافظه کوتاهمدت است که راههای زیادی جهت تقویت این حافظه وجود دارند. وقتی ما مطلبی را یاد میگیریم ابتدا مطلب وارد حافظه کوتاهمدت قرار میگیرد؛ وقتی آموختهها خوب ثبت شوند راحتتر وارد حافظه بلندمدت خواهند شد. بعد از وارد شدن اطلاعات به حافظه بلندمدت، یادآوری آنها آسانتر خواهد بود.