اگر این مشکلات را دارید قبل از روزه گرفتن با پزشک مشورت کنید!

روزه‌داری یکی از آیین‌های عبادی مهم در بسیاری از ادیان، به‌ویژه اسلام است که در آن از خوردن و آشامیدن در بازه‌ی زمانی مشخصی پرهیز می‌شود. اما نخوردن غذا و آب در طول روز ممکن است برای برخی افراد با شرایط پزشکی خاص، مشکلاتی ایجاد کند. برخی بیماران به مصرف مداوم دارو نیاز دارند یا بدن آن‌ها تحمل کاهش مواد مغذی و آب را ندارد. بنابراین، لازم است که این افراد قبل از گرفتن روزه با پزشک خود مشورت کنند تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود. در این مقاله شما را با مشکلاتی آشنا خواهیم کرد که درصورت ابتلا به آن‌ها بهتر است برای گرفتن روزه با پزشک مشورت کنید. برای آشنایی بیشتر با این مشکلات و شرایط منع روزه‌داری تا انتهای این مقاله با ما در زیوش همراه شوید.

۱. بیماران با مشکلات کلیوی

کلیه‌ها نقش مهمی در دفع مواد زائد و تنظیم تعادل مایعات بدن دارند. روزه‌داری به دلیل کاهش مصرف آب می‌تواند باعث کم‌آبی بدن (دهیدراتاسیون) شود که برای افراد با مشکلات کلیوی خطرناک است.

خطرات احتمالی:

• افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه

• اختلال در عملکرد کلیه

• تشدید نارسایی کلیوی

همچنین این افراد در معرض تشدید فشار خون هستند، در مقاله فشار خون درباره‌ی این عارضه بیشتر صحبت کرده‌ایم.

۲. بیماران دیابتی

دیابت یکی از بیماری‌هایی است که مستقیماً تحت تأثیر روزه‌داری قرار می‌گیرد. بیماران دیابتی به تنظیم مداوم سطح قند خون نیاز دارند و پرهیز طولانی از غذا می‌تواند منجر به افت یا افزایش شدید قند خون شود.

خطرات احتمالی:

• افت قند خون (هیپوگلیسمی) در طول روز

• افزایش قند خون (هایپرگلیسمی) بعد از افطار

• مشکلات ناشی از عدم مصرف داروهای دیابت در ساعات مشخص

برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره‌ی این بیماری، توصیه می‌کنیم به مقاله بیماری دیابت مراجعه کنید!

۳. افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)

افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر ممکن است نسبت به تغییرات در رژیم غذایی و ساعات غذا خوردن حساس باشند. نخوردن غذا برای مدت طولانی و سپس خوردن یک وعده بزرگ در افطار می‌تواند علائم آن‌ها را تشدید کند.

خطرات احتمالی:

• نفخ شدید و درد شکم

• اسهال یا یبوست

• تحریک بیش از حد دستگاه گوارش

۴. بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی روده (IBD)

بیماری‌هایی مانند کرون و کولیت اولسراتیو از جمله بیماری‌های التهابی روده به‌حساب می‌آیند که با التهاب دستگاه گوارش همراه‌ هستند. روزه‌داری ممکن است به کم‌آبی، سوء تغذیه و تشدید علائم بیماری منجر شود.

خطرات احتمالی:

• افزایش التهاب و درد

• خونریزی گوارشی

• کاهش وزن ناخواسته

۵. افراد مبتلا به زخم‌های گوارشی (معده و دوازدهه)

کسانی که به زخم معده یا زخم دوازدهه مبتلا هستند، باید هنگام روزه‌داری محتاط باشند. طولانی‌شدن زمان گرسنگی می‌تواند به افزایش اسید معده و تشدید زخم‌ها منجر شود.

خطرات احتمالی:

• افزایش ترشح اسید معده

• درد و سوزش معده

• احتمال خونریزی گوارشی

۶. زنان باردار و شیرده

در دوران بارداری و شیردهی، بدن به میزان کافی از مواد مغذی و مایعات نیاز دارد. روزه‌داری ممکن است باعث کاهش انرژی و کم‌آبی شود و رشد جنین یا سلامت نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد.

خطرات احتمالی:

• کمبود مواد مغذی برای مادر و جنین

• کاهش تولید شیر در دوران شیردهی

• افزایش احتمال ضعف و خستگی

بنابراین مهم است که خانم‌های باردار ویتامین‌ها و مواد مغذی را دریافت کنند، که مهم‌ترین این مواد ضروری و نحوه دریافت آن‌ها در مقاله ویتامین‌های ضروری بارداری گفته شده است!

۷. افراد مسن

عملکرد کلیه‌ها و سیستم گوارش در افراد مسن معمولاً از جوانان ضعیف‌تر است. همچنین، بسیاری از سالمندان داروهای خاصی مصرف می‌کنند که باید در ساعات مشخصی مصرف شوند.

خطرات احتمالی:

• کم‌آبی بدن

• افت فشار خون و سرگیجه

• کاهش انرژی و ضعف عمومی

۸. افراد مبتلا به بیماری‌های عفونی

کسانی که دچار بیماری‌های عفونی یا تب‌دار هستند، برای بهبود سریع‌تر باید مقدار زیادی مایعات مصرف کنند. روزه گرفتن در این شرایط ممکن است باعث تشدید علائم بیماری شود.

خطرات احتمالی:

• افزایش دمای بدن

• کاهش سطح ایمنی بدن

• طولانی شدن روند بهبودی

۹. افراد دچار ضعف عمومی یا سوءتغذیه

کسانی که از کمبود وزن شدید یا سوءتغذیه رنج می‌برند، به تأمین مداوم مواد مغذی نیاز دارند. روزه‌داری ممکن است باعث کاهش بیشتر وزن و تشدید ضعف بدنی شود.

خطرات احتمالی:

• کاهش شدید وزن

• ضعف سیستم ایمنی

• خستگی و بی‌حالی مفرط

سخن پایانی

روزه‌داری برای افراد سالم می‌تواند فواید جسمی و روحی زیادی داشته باشد، اما برای افرادی که دارای بیماری‌های خاص هستند، ممکن است با چالش‌هایی همراه باشد. به همین دلیل، افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند یا مشکلاتی مانند دیابت، بیماری‌های کلیوی، مشکلات گوارشی، بارداری، سالمندی و ضعف بدنی دارند، باید قبل از روزه گرفتن با پزشک معالج خود مشورت کنند تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.

سؤالات متداول

۱. آیا روزه‌داری برای آب‌سیاه (گلوکوم) ضرر دارد؟

گلوکوم یا آب‌سیاه یک بیماری چشمی است که به افزایش فشار داخل چشم مربوط می‌شود. به‌طور کلی، روزه‌داری تأثیر مستقیمی بر گلوکوم ندارد، اما اگر فرد از داروهای چشمی یا خوراکی برای کنترل بیماری استفاده می‌کند، باید با پزشک معالج خود مشورت کند تا مطمئن شود که تغییر در برنامه دارویی او مشکلی ایجاد نخواهد کرد.

۲. آیا روزه‌داری برای بیماران افسرده ضرر دارد؟

در برخی بیماران، قطع یا تغییر ناگهانی شیوه دارو یا تغییر در برنامه خواب و غذا می‌تواند علائم افسردگی را تشدید کند. بنابراین، مشورت با پزشک پیش از روزه گرفتن ضروری است.

۳. آیا روزه گرفتن برای جنین ۳ ماه به بالا ضرر دارد؟

در سه‌ماهه‌ی دوم و سوم بارداری، نیاز جنین به مواد مغذی و مایعات افزایش می‌یابد. اگر مادر دچار کم‌آبی یا کاهش دریافت مواد مغذی شود، ممکن است رشد جنین تحت تأثیر قرار گیرد. بنابراین، توصیه می‌شود که زنان باردار راجع‌به روزه‌گرفتن حتماً با پزشک مشورت کنند و در صورت مشاهده علائم ضعف، سرگیجه یا کاهش حرکات جنین، فوراً روزه را بشکنند.

نویسنده: مریم خمیسی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی