همه چیز درباره فشار خون؛ علائم، شناسایی و درمان

فشار خون، نیرویی است که حیات را در رگ‌های ما به جریان می‌اندازد و به نوعی توازن میان سلامت و بیماری محسوب می‌شود. چه زمانی که با افزایش بی‌صدا به قاتل خاموشی تبدیل می‌شود و چه وقتی با افت ناگهانی بدن را در ضعف فرو می‌برد، هر گونه تغییر در آن می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت انسان به دنبال داشته باشد. فشار خون بالا و پایین، هر دو از مشکلات شایع در جوامع مدرن هستند که در صورت نادیده گرفتن، به مرور زمان زمینه‌ساز عوارضی همچون بیماری‌های قلبی، کلیوی و مغزی می‌شوند. در این مقاله به بررسی علمی و دقیق انواع فشار خون و اهمیت مدیریت آن در مسیر زندگی سالم می‌پردازیم.

فشار خون چیست؟

فشار خون از محاسبه مقدار نیرو یا فشار وارده از طرف خون به دیواره داخلی رگ‌ها به دست می‌آید. با هر ضربان قلب، خون به داخل رگ‌ها فرستاده می‌شود. این فرایند بین ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه، بی‌وقفه در بدن اتفاق می‌افتد. خون سرشار از مواد غذایی و اکسیژن، از طریق سرخرگ‌ها به قسمت‌های مختلف بدن می‌رود.

 

فشار خون و ضربان قلب

این موارد هر دو به قلب مرتبط هستند، اما شاخص‌های متفاوتی را نشان می‌دهند؛ فشار خون نشان می‌دهد که خون با چه قدرتی در رگ‌ها حرکت می‌کند و ضربان قلب تعداد دفعات پمپاژ خون در دقیقه را نشان می‌دهد. افزایش ضربان قلب لزوماً به این معنا نیست که فشار خون شما هم بالا رفته است. تنها راه آگاهی از مقدار فشار خون در هر لحظه این است که با ابزارهای اندازه‌گیری فشار خون، آن را اندازه‌گیری کنیم.

 

انواع تغییرات فشار خون

فشار خون بسته به شرایط فرد و فعالیت‌های او ممکن است در طول روز تغییر کند. این تغییرات به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

1. فشار خون بالا (Hypertension)

فشار خون بالا زمانی رخ می‌دهد که نیرویی که خون به دیواره رگ‌ها وارد می‌کند، بیش از حد نرمال باشد. این حالت ممکن است در اثر عوامل مختلفی مانند استرس، چاقی، رژیم غذایی ناسالم یا عوامل ژنتیکی به وجود آید.

2. فشار خون پایین (Hypotension)

فشار خون پایین به وضعیتی اشاره دارد که در آن فشار خون به میزان غیرطبیعی کاهش یافته است. در این حالت، ارگان‌های بدن ممکن است نتوانند به‌طور کامل خون و اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کنند.

خلاصه: فشار خون بسته به شرایط فرد و فعالیت‌های او ممکن است در طول روز تغییر کند. تغییرات فشار خون به دو دسته اصلی فشار خون پایین و فشار خون بالا تقسیم می‌شود.

 

علت تغییر فشار خون

فشار خون شما در تمام لحظات ثابت باقی نمی‌ماند و بر اساس فعالیتی که در حال انجام آن هستید، تغییر می‌کند. زمانی که هیجان‌زده هستید یا ورزش می‌کنید، فشار خون شما بالا می‌رود و در زمان استراحت، کاهش پیدا می‌کند. همچنین میزان فشار خون تحت‌تأثیر این موارد قرار می‌گیرد:

• سن
• استرس و اضطراب
• داروهای مصرفی
• تغییر در پوزیشن بدن

خلاصه: فشار خون شما در تمام لحظات ثابت باقی نمی‌ماند و بر اساس فعالیتی که در حال انجام آن هستید، تغییر می‌کند. زمانی که هیجان‌زده هستید یا ورزش می‌کنید، فشار خون شما بالا می‌رود و در زمان استراحت کاهش پیدا می‌کند.

 

چرا فشار خون اهمیت دارد؟

فشار خون بالا که به آن «قاتل خاموش» هم می‌گویند، معمولاً هیچ علامتی ندارد. این وضعیت می‌تواند تا قبل از اینکه متوجه وجود اشکالی بشوید، به قلب، کلیه‌ها و مغز شما آسیب برساند. فشار خون بالا همچنین ریسک‌فاکتور بسیار مهمی برای بیماری‌های قلبی‌عروقی به شمار می‌آید. عوارض فشار خون بالای درمان‌نشده عبارتند از:

• سکته ایسکمیک گذرا (TIA)
• حمله قلبی
• بزرگ شدن قلب
• نارسایی قلب
• اختلالات عروق محیطی
• آنوریسم
• مشکلات کلیوی
• پارگی رگ‌های چشم

خلاصه: فشار خون بالا که به آن «قاتل خاموش» هم می‌گویند، معمولاً هیچ علامتی ندارد. این وضعیت می‌تواند تا قبل از اینکه متوجه وجود اشکالی بشوید، به قلب، کلیه‌ها و مغز شما آسیب برساند.

 

ریسک فاکتورهای فشار خون بالا

این موارد ریسک ابتلا به فشار خون را افزایش می‌دهند و عبارتند از:

• سابقه خانوادگی فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی‌عروقی و دیابت
• سن ۶۰ سال و بالاتر
• کلسترول بالا
• داروی ضدبارداری خوراکی
• مصرف نوشیدنی‌های الکلی

با مطالعه مقاله ما درباره مصرف الکل و مضرات آن، در این زمینه اطلاعات بیشتری کسب کنید.

• مصرف فرآورده‌های تنباکو
• رژیم غذایی پرنمک
• نداشتن فعالیت بدنی
• اختلالات غدد فوق‌کلیه و تیروئید
• چاقی
• دیابت

خلاصه: برخی موارد مانند چاقی، دیابت، اختلالات غدد فوق‌کلیه و تیروئید، مصرف الکل و سن بالای 60 سال، ریسک ابتلا به فشار خون را بالا می‌برد.

علائم فشار خون بالا

فشار خون بالا اغلب به عنوان «قاتل خاموش» شناخته می‌شود؛ زیرا در بیشتر موارد علائم آشکاری ندارد. با این حال، در صورت افزایش زیاد فشار خون یا در مواقع بحرانی، ممکن است برخی علائم زیر مشاهده شوند:

• سردرد شدید
• سرگیجه یا عدم تعادل
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• ضربان قلب نامنظم
• اختلالات بینایی (تاری دید یا دوبینی)
• تهوع یا استفراغ
• خونریزی از بینی
• ضعف و خستگی شدید
• مشکلات در تمرکز

خلاصه: فشار خون بالا که اغلب به عنوان «قاتل خاموش» شناخته می‌شود؛ زیرا در بیشتر موارد علائم آشکاری ندارد. در صورت حاد شدن فشار خون بالا، علائمی مانند خونریزی از بینی و اختلال بینایی قابل مشاهده است.

 

علائم فشار خون پایین

فشار خون پایین نیز می‌تواند باعث بروز علائمی شود که به دلیل کاهش خون‌رسانی به اندام‌های بدن است. این علائم شامل موارد زیر هستند:

• سرگیجه و بی‌حالی
• سردرد یا احساس سنگینی سر
• ضعف و خستگی شدید
• تاری دید
• غش یا بیهوشی
• احساس تنگی نفس یا نفس کشیدن سخت
• تپش قلب سریع یا نامنظم
• حالت تهوع یا استفراغ
• عدم تمرکز و گیجی

خلاصه: فشار خون پایین نیز می‌تواند باعث بروز علائمی شود که به دلیل کاهش خون‌رسانی به اندام‌های بدن است. برای مثال شاهد غش، تاری دید، تهوع و عدم تمرکز هستیم.

 

عوارض فشار خون بالا

فشار خون بالا در صورت کنترل نشدن، به مرور زمان می‌تواند به عوارض جدی و حتی مرگباری منتهی شود. برخی از عوارض ناشی از فشار خون بالا عبارتند از:

• بیماری‌های قلبی‌عروقی
• سکته مغزی
• حمله قلبی
• نارسایی کلیه
• آسیب به چشم
• اختلالات عروق محیطی
• آنوریسم

خلاصه: فشار خون بالا در صورت کنترل نشدن، به مرور زمان می‌تواند به عوارض جدی، مانند سکته قلبی، حمله قلبی و آسیب به چشم منتهی شود.

 

عوارض فشار خون پایین

فشار خون پایین در صورتی که به طور ناگهانی یا شدید کاهش یابد، می‌تواند عوارض و مشکلات جدی ایجاد کند. برخی از عوارض فشار خون پایین شامل موارد زیر هستند:

• شوک
• کمبود اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها
• آسیب به قلب و مغز
• از دست دادن هوشیاری

خلاصه: فشار خون پایین در صورتی که به طور ناگهانی یا شدید کاهش یابد، می‌تواند عوارض و مشکلات جدی، مانند آسیب به مغز، از دست دادن هوشیاری و شوک، ایجاد کند.

 

بررسی فشار خون

در صورتی که فشار خون شما نرمال است، کافی است در چکاپ سالیانه خود اندازه‌گیری فشار خون را بگنجانید. در صورتی که فشار خون شما بالا باشد، معمولاً پزشک توصیه می‌کند که یک دستگاه اندازه‌گیری فشار خون خریداری کنید و در بازه‌های زمانی متفاوت، مثلاً از چند بار در روز گرفته تا یک بار در هفته، فشار خون خود را در خانه بررسی کنید. سعی کنید هر بار فشار خودتان را در زمان مشخصی از روز چک کنید و آن را تغییر ندهید. همچنین می‌توانید دو یا سه بار، هر بار به فاصله یک دقیقه، فشار خودتان را اندازه‌گیری کنید و میانگین این اعداد را به‌عنوان فشار روزانه ثبت کنید.

خلاصه: در صورتی که فشار خون شما نرمال است، کافی است در چکاپ سالیانه خود اندازه‌گیری فشار خون را بگنجانید. سعی کنید هر بار فشار خودتان را در زمان مشخصی از روز چک کنید و آن را تغییر ندهید.

 

اقدامات لازم قبل از اندازه گیری فشار خون

اقداماتی که نیاز است قبل از اندازه‌گیری فشار خون انجام دهید، به شرح زیر است:

• اگر به‌تازگی فعالیت بدنی داشتید یا قهوه و سیگار مصرف کردید، قبل از اندازه‌گیری فشار خون نیم ساعت صبر کنید.
• ادرار خود را تخلیه کنید.
• آستین لباس نباید بین پوست و دستگاه قرار بگیرد، پس آن را تا حد لازم تا کنید.
• حداقل برای پنج دقیقه بدون هیچ فعالیتی بنشینید؛ ترجیحاً حتی با کسی صحبت نکنید.
• صاف بنشینید و کف پاها روی زمین باشد. پاها را روی هم نیندازید.
• دست خود را روی میز قرار دهید به نحوی که محل اندازه‌گیری فشار هم‌سطح قلب قرار بگیرد.

 

نحوه اندازه گیری فشار خون

اگر فرد دیگری فشار خون شما را اندازه بگیرد، باید طبق دستور زیر عمل کند:

1. قسمت کاف دستگاه به دور بازوی شما پیچیده می‌شود. این قسمت باید به‌طور مناسبی دور بازوی شما بسته شود. در صورتی که کاف خراب باشد و نتوان آن را به‌درستی بست، فشار خون صحیح گزارش نمی‌شود.
2. کاف باد می‌شود تا حدی که فشار زیادی در ناحیه بازوی خود احساس کنید. این کار به‌صورت موقت جریان خون را در رگ زیر کاف قطع می‌کند. در اینجا فشار دستگاه باید حدوداً ۲۰۰ میلی‌متر جیوه باشد.
3. باد کاف، آهسته‌آهسته تخلیه می‌شود و فردی که فشار خون را اندازه می‌گیرد، سعی می‌کند تا با استفاده از یک گوشی پزشکی، صدای بازگشت جریان خون به رگ را بشنود. با خروج باد از کاف، فشار دستگاه هم کم‌کم کاهش پیدا می‌کند.
4. زمانی که خون مجدد بتواند در رگ جریان پیدا کند، صدایی ایجاد می‌کند. در این لحظه فشار وارده توسط دستگاه چک می‌شود و این فشار نشان‌دهنده مقدار فشار سیستولیک خون شما است.
5. همچنان تخلیه باد از کاف ادامه می‌یابد.
6. زمانی که جریان خون در رگ کاملاً به حالت عادی برگردد، دیگر در گوشی پزشکی هیچ صدایی شنیده نمی‌شود. در این لحظه هم مجدد فشار وارده از دستگاه خوانده می‌شود و این فشار نشان‌دهنده مقدار فشار دیاستولیک خون شماست.

همچنین خودتان با استفاده از دستگاه‌های اتوماتیک می‌توانید فشارتان را در خانه اندازه‌گیری کنید.

 

نتایج آزمایش فشار خون

در اندازه‌گیری فشار خون، دو عدد گزارش می‌شود:

• عدد اول یا همان فشار خون سیستولیک: فشاری که قلب موقع فرستادن خون به داخل رگ‌ها ایجاد می‌کند.
• عدد دوم یا همان فشار خون دیاستولیک: فشاری که در فواصل بین ضربان قلب، از خون به رگ‌ها وارد می‌شود.

واحد اندازه‌گیری فشار خون، میلی‌متر جیوه است. فشار خون نرمال کمتر از 120 روی 80 میلی‌متر جیوه است. ممکن است این اعداد را به صورت 12 روی 8 هم بشنوید؛ در این صورت واحد به سانتی‌متر جیوه تغییر می‌کند. این تغییر واحدها در تشخیص وضعیت شما تغییری ایجاد نخواهد کرد.

اگر عدد اول 180 میلی‌متر جیوه (18 سانتی‌متر جیوه) و بالاتر یا عدد دوم 120 میلی‌متر جیوه (12 سانتی‌متر جیوه) و بالاتر باشد، به اورژانس مراجعه کنید؛ زیرا در بحران فشار خون هستید. فشار خون بالا معمولاً تا زمانی که به این حد بحرانی نرسد، هیچ علامتی ندارد. معمولاً فشار خون کمتر 90 روی 60 میلی‌متر جیوه (9 روی 6 سانتی‌متر جیوه) فشار خون پایین در نظر گرفته می‌شود.

این اعداد می‌تواند برای افرادی که به طور معمول در طول زندگی خود فشار پایینی داشتند عادی باشد، اما در سایر افراد نشان‌دهنده وجود مشکل است. ممکن است در این افراد خون‌رسانی به ارگان‌های بدن دچار اختلال شده باشد.

خلاصه: واحد اندازه‌گیری فشار خون، میلی‌متر جیوه است. فشار خون نرمال کمتر از 120 روی 80 میلی‌متر جیوه است. اگر عدد اول 180 میلی‌متر جیوه (18 سانتی‌متر جیوه) و بالاتر یا عدد دوم 120 میلی‌متر جیوه (12 سانتی‌متر جیوه) و بالاتر باشد، در بحران فشار خون هستید. فشار خون کمتر 90 روی 60 میلی‌متر جیوه (9 روی 6 سانتی‌متر جیوه) فشار خون پایین در نظر گرفته می‌شود.

 

علائم بحران فشار خون

دقت داشته باشید که لزوماً این علائم در همه افراد مشاهده نمی‌شود؛ اما اصلی‌ترین علائم بحران فشار خون شامل موارد زیر است:

• تنگی نفس
• سردرد و سرگیجه
• تهوع و استفراغ
• درد قفسه سینه
• اختلال در بینایی و صحبت کردن
• کمردرد
• ضعف و کرختی

ممکن است فشار خون شما بالاتر از نرمال باشد اما در بحران فشار خون نباشید. در این حالت ممکن است در استیج یک یا دو از بیماری فشار خون باشید.

1. استیج یک فشار خون: عدد اول بین 130 تا 139 یا عدد دوم بین 80 تا 89
2. استیج دو فشار خون: عدد اول بالاتر از 140 یا عدد دوم بالاتر از 90

زمانی که فشار خون شما در محدوده استیج یک یا دو باشد، پزشک از شما می‌خواهد تا تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید و برای شما دارو تجویز می‌کند. اگر فشار خون شما در هیچ یک از محدوده‌های بالا نیست، پس باید در فاصله بین 120 تا 129 برای عدد اول به همراه مقداری کمتر از 80 برای عدد دوم باشد. فشار خون سیستولیک شما مقداری بالاست. این حالت نیاز به دارو درمانی ندارد و پزشکان معمولاً توصیه به اصلاح سبک زندگی فرد می‌کنند.

خلاصه: ممکن است فشار خون شما بالاتر از نرمال باشد اما در بحران فشار خون نباشید. در این حالت ممکن است در استیج یک یا دو از بیماری فشار خون باشید. زمانی که فشار خون شما در محدوده استیج یک یا دو باشد، پزشک از شما می‌خواهد تا تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید و برای شما دارو تجویز می‌کند.

 

کدام عدد فشار خون مهم‌تر است؟

برای تشخیص بیماری، هم می‌توان از عدد اول استفاده کرد و هم عدد دوم. با این حال، عدد اول از این نظر که ریسک فاکتوری برای ابتلا به بیماری‌های قلبی در سنین بالاتر از 50 سال است، اهمیت بیشتری دارد. معمولاً با افزایش سن، عدد اول گزارش شده در فشار خون افزایش می‌یابد؛ زیرا در گذر زمان انعطاف‌پذیری رگ‌ها کاهش پیدا می‌کند و در آن‌ها چربی تجمع می‌یابد.

 

چه زمانی برای فشار خون به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فشار خون شما کمتر یا بیشتر از سطح نرمال است، به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که فشار شما از 180 روی 120 میلی‌متر جیوه (18 روی 12 سانتی‌متر جیوه) بالاتر است، حتی اگر فقط یکی از این اعداد بالاست، به اورژانس مراجعه کنید.

 

پیشگیری از فشار خون بالا

هر چند کنترل و درمان فشار خون بالا چالش‌های زیادی پیش روی بیمار قرار می‌دهد، پیشگیری از بروز فشار خون بالا، به‌سادگی قابل انجام است. انجام فعالیت‌های زیر در این مورد به شما کمک می‌کند.

1. رژیم غذایی سالم

پیروی از یک رژیم غذایی کم‌نمک و سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب، می‌تواند فشار خون را کاهش دهد. پرهیز از غذاهای پرچرب و فرآوری شده نیز ضروری است.

2. کنترل وزن

حفظ وزن سالم و پیشگیری از اضافه‌وزن یکی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از فشار خون بالاست. چاقی ریسک ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد.

3. فعالیت بدنی منظم

حداقل 150 دقیقه ورزش هوازی متوسط (مانند پیاده‌روی سریع، شنا یا دوچرخه‌سواری) در هفته می‌تواند به کنترل و پیشگیری از فشار خون بالا کمک کند.

4. کاهش مصرف الکل و سیگار

مصرف زیاد الکل و دخانیات می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود. کاهش مصرف الکل و ترک سیگار از مهم‌ترین عوامل پیشگیرانه هستند.

5. کاهش استرس

مدیریت استرس از طریق تمرینات یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق، و ایجاد زمان‌های استراحت می‌تواند فشار خون را کاهش دهد.

خلاصه: با انجام برخی فعالیت‌های ساده مانند کاهش استرس، رژیم غذایی سالم و ورزش منظم، می‌شود از بروز فشار خون بالا جلوگیری کرد.

 

پیشگیری از فشار خون پایین

موارد زیر می‌تواند به جلوگیری از بروز فشار خون پایین پیشگیری کند. این فعالیت‌ها شامل موارد زیر است:

1. نوشیدن آب کافی

کم‌آبی بدن یکی از دلایل اصلی کاهش فشار خون است. مصرف کافی آب و مایعات، به ویژه در هوای گرم یا بعد از فعالیت بدنی، برای حفظ تعادل فشار خون ضروری است.

2. وعده‌های غذایی کوچک و مکرر

خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکرر به جلوگیری از افت ناگهانی فشار خون کمک می‌کند؛ به ویژه در افرادی که پس از غذا دچار افت فشار خون می‌شوند.

3. تغییر تدریجی وضعیت بدن

برای پیشگیری از افت فشار خون وضعیتی (زمانی که به سرعت از حالت نشسته یا خوابیده بلند می‌شوید)، بهتر است به تدریج بلند شوید تا به بدن زمان دهید تا با تغییر موقعیت سازگار شود.

4. افزایش مصرف نمک (تحت نظر پزشک)

در برخی موارد، پزشکان ممکن است به افرادی که فشار خون پایین دارند، توصیه کنند تا به میزان کنترل‌شده‌ای نمک مصرف کنند. این کار باید حتماً تحت نظارت پزشک انجام شود.

5. پوشیدن جوراب‌های فشاری

این جوراب‌ها به بهبود جریان خون و جلوگیری از افت فشار خون در افرادی که مستعد آن هستند، کمک می‌کنند.

خلاصه: پیشگیری از این اختلال با اتخاذ تغییرات ساده در سبک زندگی، افزایش مصرف نمک و افزایش مصرف مایعات امکان‌پذیر است و می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامت کمک کند.

 

درمان فشار خون بالا

درمان این بیماری شامل ترکیبی از مصرف دارو و تغییراتی در سبک زندگی است. در ادامه به این موارد اشاره می‌کنیم.

1. تغییرات لازم در سبک زندگی

• تغذیه سالم و مناسب
• تلاش برای رسیدن به وزن مناسب
• ورزش منظم
• کنترل استرس و خشم
• پرهیز از مصرف فرآورده‌های حاوی نیکوتین و تنباکو
• کنترل سطح چربی خون، شامل LDL، کلسترول و تری‌گلیسیرید و کنترل سایر بیماری‌ها همچون دیابت

رعایت رژیم غذایی متعادل و سالم برای قلب، یعنی کاهش مقدار نمک، چربی، کلسترول و استفاده بیشتر از سبزیجات و میوه‌های تازه. رژیم غذایی نقش مهمی در کنترل فشار خون دارد. برای دریافت برنامه غذایی می‌توانید به متخصص تغذیه مراجعه کنید. کنترل مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز در این میان تأثیر زیادی دارد. به صورتی که برای اکثر مردان نباید بیش از دو واحد در روز نوشیدنی‌های الکلی مصرف شود و برای زنان و مردان با ‌وزن پایین، نباید بیش از یک واحد نوشیدنی الکلی در روز مصرف شود.

2. دارو درمانی فشار خون بالا

در صورتیکه تغییرات سبک زندگی به تنهایی کافی نباشند، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که به زبان عامیانه قاتل فشار خون بالا نامیده می‌شوند. دارو فشار خون شامل موارد زیر است:

• دیورتیک‌ها: برای کاهش حجم مایعات بدن و پایین آوردن فشار خون بالا فوری استفاده می‌شوند.
• مهارکننده‌های ACE: این داروها از تبدیل آنژیوتانسین I به آنژیوتانسین II جلوگیری می‌کنند که باعث کاهش انقباض عروق و فشار خون می‌شود.
• مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II (ARBs): این داروها اثرات آنژیوتانسین II را متوقف می‌کنند و باعث کاهش فشار خون می‌شوند.
• مسدودکننده‌های بتا: این داروها ضربان قلب را کند می‌کنند و از این طریق فشار خون را کاهش می‌دهند.
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم: این داروها باعث شل شدن عروق خونی و کاهش فشار خون می‌شوند.
• آلفا بلاکرها: با کاهش تنش عروق، به کنترل فشار خون کمک می‌کنند.

برخی داروهای دیگر مانند قرص‌های زیر زبانی نیز ممکن است برای بیمار تجویز شود؛ این داروها برای پایین آوردن فشار خون بالا فوری استفاده می‌شوند.

خلاصه: درمان فشار خون شامل ترکیبی از مصرف دارو و تغییرات در سبک زندگی است. رعایت رژیم غذایی متعادل و سالم نقش مهمی در کنترل فشار خون دارد. در صورتی که تغییرات سبک زندگی به تنهایی کافی نباشند، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که به زبان عامیانه قاتل فشار خون بالا هستند.

 

درمان فشار خون پایین

درمان فشار خون پایین نیز مانند فشار خون بالا، به دو روش تغییرات سبک زندگی و دارو درمانی انجام می‌شود. البته ممکن است دلیل این مشکل، بیماری زمینه‌ای باشد که پزشک در این حالت، ابتدا به درمان آن می‌پردازد. در ادامه هر یک از این موارد مورد بررسی قرار می‌گیرند.

1. تغییرات سبک زندگی

تغییرات در سبک زندگی برای درمان فشار خون پایین شامل موارد زیر است:

• افزایش مصرف مایعات
• افزایش مصرف نمک
• خوردن وعده‌های غذایی کوچک و مکرر
• پوشیدن جوراب‌های فشار

2. دارودرمانی

در مواردی که فشار خون پایین به دلیل شرایط خاص ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند. این داروها شامل موارد زیر است:

• فلودروکورتیزون: دارویی که به افزایش حجم خون کمک می‌کند و برای درمان برخی موارد افت فشار خون مزمن استفاده می‌شود.
• میدودرین: این دارو به انقباض عروق خونی و افزایش فشار خون کمک می‌کند و برای افرادی که فشار خون پایین با علائم شدید دارند تجویز می‌شود.

3. درمان بر اساس علت زمینه‌ای

اگر فشار خون پایین به دلیل بیماری‌های خاص یا داروهای مصرفی ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است به تغییر یا تعدیل داروها یا درمان بیماری زمینه‌ای بپردازد. برای مثال:

• کم‌خونی: درمان کم‌خونی از طریق مصرف مکمل‌های آهن یا ویتامین‌ها.
• اختلالات غدد فوق کلیوی: درمان بیماری‌های مرتبط با غدد فوق کلیوی که می‌توانند موجب افت فشار خون شوند.

خلاصه: تغییرات در سبک زندگی برای درمان فشار خون پایین شامل افزایش مصرف مایعات و افزایش مصرف نمک است. در مواردی که فشار خون پایین به دلیل شرایط خاص ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند اگر فشار خون پایین به دلیل بیماری‌های خاص یا داروهای مصرفی ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است به تغییر یا تعدیل داروها یا درمان بیماری زمینه‌ای بپردازد.

 

سخن پایانی

فشار خون بالا یا پایین در ابتدا هیچ علامتی ندارد. بنابراین، برای اینکه بدانید فشار خون نرمالی دارید یا نه، باید حتماً فشار خود را اندازه‌گیری کنید. همچنین داروهای تجویزی را طبق دستور مصرف کنید و بدون مشورت پزشک داروی خود را قطع نکنید. رژیم غذایی در کنترل فشار خون بالا یا پایین نقش بسیار مهمی دارد. نکات ذکر شده را رعایت کنید و به طور مستمر به بررسی وضع بهبودتان با پزشک خود بپردازید.

 

سوالات متداول

سندرم روپوش سفید چیست؟

اگر هنگام اندازه‌گیری فشار خون استرس یا اضطراب داشته باشید، مقدار فشار خون شما به‌طور کاذب بالا خواهد رفت. به این وضعیت سندرم روپوش سفید گفته می‌شود.

عوارض اندازه‌گیری فشار خون چیست؟

عوارض خاصی وجود ندارد. ممکن است زمانی که کاف دستگاه دور بازوی شما سفت شده است تا حدودی اذیت شوید؛ اما این وضعیت موقتی است و خیلی سریع برطرف می‌شود.

نتیجه آزمایش فشار خون را چه زمانی می‌فهمم؟

نتیجه آزمایش بلافاصله پس از اندازه‌گیری به شما اعلام می‌شود. اما برای تشخیص اینکه آیا به فشار خون مبتلا هستید یا نه، لازم است که فشار خون شما حداقل دو یا چند بار در روزهای مختلف اندازه‌گیری شود.

 

نویسنده: پریسا بنی اسد

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده