مکمل مادر
هر مادری که در دوران بارداری یا شیردهی قرار دارد نیاز به مکمل خاصی برای عملکرد بهتر دارد. شیردهی زمان فوق‌العاده‌ای برای مادر برای پیوند بهتر با نوزاد تازه به دنیا آمده است. مادران در دوران شیردهی دغدغه‌ها و سؤالات زیادی را مطرح می‌کنند. به‌عنوان‌مثال آیا به اندازه کافی برای نوزادم شیر تولید می‌کنم تا به نوزاد گرسنه ۱۰ بار در روز غذا بدهم؟
آیا شیر من تمام مواد مغذی و ویتامین‌های لازم برای رشد کافی نوزاد را دارد؟ آیا می‌توان در دوران شیردهی رژیم گرفت؟ کدام مواد غذایی و گیاهان دارویی محرک خوبی برای تولید شیر هستند؟ در ادامه به معرفی مکمل مادر در دوران شیردهی می پردازیم. بهتر است قبل از مصرف هرگونه مکمل در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
آیا مکمل مادر در دوران شیردهی نیاز است؟
مادران شیرده همیشه این دغدغه را دارند که همه ویتامین‌های روزانه موردنیاز نوزاد در حال رشد را دریافت کنند. نوزادانی که شیر خشک مصرف می‌کنند اغلب ویتامین‌ها و مواد مغذی روزانه خود را دریافت می‌کنند؛ اما شیر مادر با حدس و گمان همراه است.
ممکن است این تصور را داشته باشید که مادران و مادربزرگ‌های ما بدون استفاده از هرگونه مکمل به‌خوبی به نوزادان خود شیر می‌دادند. این در حالی است که مادران درگذشته از انواع غذا و گیاهان دارویی برای تحریک جریان شیر و شیردهی بیشتر استفاده می‌کردند.
به لطف علوم جدید، مادران در قرن ۲۱ این امکان را در اختیار دارند که به کمک مکمل مادر و تقویت‌کننده‌های طبیعی و رژیم غذایی جریان شیردهی خود را تقویت کنند.
در دوران شیردهی چه مکمل‌هایی را مصرف کنم؟
در دوران شیردهی نیاز مادر به برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی افزایش می‌یابد. مصرف این ویتامین‌ها به‌صورت مکمل می‌تواند جریان شیر را بیشتر کند. به‌خصوص که مادران در روزهای اولیه برای تهیه مواد غذایی متعادل و تازه با چالش روبه‌رو هستند. برخی از مکمل‌های گیاهی نیز برای افزایش شیر مادر مؤثر هستند.
ویتامین D
ویتامین D برای سلامت مادر و کودک بسیار مهم است. نوزادانی که از مادرانشان کمبود ویتامین D دارند با خطر کاهش توده استخوانی و راشیتیسم روبه‌رو هستند. اگر مادر در دوران بارداری ویتامین D مصرف نکرده باشد به‌احتمال‌زیاد نوزاد با سطح پایین این ویتامین به دنیا می‌آید. مصرف ویتامین D در دوران شیردهی یک راه عالی برای بالا بردن سطح این ویتامین در بدن شما و نوزاد است.
طبق دستورالعمل‌های بهداشتی مادران شیرده باید روزانه ۱۰ میکروگرم ویتامین D مصرف کنند. به‌خصوص در فصل زمستان زیرا بیشتر ویتامین D طبیعی ما از نور خورشید تأمین می‌شود.
کلسیم
اغلب در دوران بارداری و شیردهی به دلیل نیاز جنین و نوزاد به کلسیم، مقداری از استخوان‌های مادر تحلیل می‌رود. طبق تحقیقات انجام‌شده، زنان در دوران شیردهی تا ۵ درصد از توده استخوانی خود را از دست می‌دهند. به همین دلیل برای سلامت مادر و کودک در دوران بارداری و شیردهی لازم است مادران مکمل کلسیم را در کنار رژیم غذایی خود مصرف کنند.
در دوران شیردهی مادران به ۱۰۰۰ میلی‌گرم کلسیم به‌طور روزانه نیاز دارند.
ویتامین B۱۲
ویتامین B۱۲ مکمل مادر ضروری برای افرادی است که رژیم گیاهخواری یا وگان داشته و قصد دارند به کودک خود شیر دهند. مطالعات نشان داده است مادرانی که با کمبود ویتامین ب ۱۲ روبه‌رو هستند نوزاد آن‌ها تأخیر رشد داشته است. این کمبود بیشتر در مادران گیاه‌خوار که گوشت قرمز مصرف نمی‌کنند دیده می‌شود.
امگا ۳
اسیدهای چرب ضروری امگا ۳ برای رشد مغز نوزاد بسیار مهم هستند. شیر مادر به‌طور طبیعی اسیدهای چرب ضروری DHA و EPA را دارد؛ اما مادران اغلب با کمبود امگا ۳ روبه‌رو بوده و غلظت این اسید در شیر مادر کم است. مصرف مکمل امگا ۳ می‌تواند غلظت این اسیدهای چرب ضروری را در شیر مادر بالا ببرد.
ویتامین K
نوزادان با کمبود ویتامین K متولد می‌شود. به همین دلیل است که تزریق ویتامین K اغلب بلافاصله بعد از تولد تجویز می‌شود. مادران شیرده همچنین می‌توانند مکمل ویتامین K مصرف کنند تا غلظت این ویتامین ضروری را در شیر خود بالا ببرند.
مکمل‌های گیاهی برای افزایش شیر مادر
مکمل‌های گیاهی و طبیعی طیف گسترده‌ای داشته و برای افزایش شیر مادر کاربرد دارند. این مکملها به‌صورت چای، کپسول و پودر به فروش می‌رسند. امروزه این مکمل‌های گیاهی به‌صورت بهداشتی و در کارخانه‌های داروسازی برای استفاده مادر در دوران شیردهی تولید می‌شوند.
در اینجا چند مکمل مادر برای افزایش شیر را معرفی می‌کنیم.
گیاه دارویی مورینگا
برگ‌های درخت مورینگا، بومی کشور هند، به شکل قابل‌توجهی برای افزایش شیر مادر مؤثر است. در یک مطالعه در مورد اثربخشی مورینگا، مادرانی که ۵ روز از کپسول مورینگا استفاده کرده‌اند، ۳۲۰ میلی‌لیتر شیر مادر تولید کرده‌اند. این در حالی است که مادرانی که این کپسول گیاهی را مصرف نکرده‌اند تنها ۱۲۰ میلی‌لیتر شیر مادر تولید کردند. در ضمن هیچ اثر نامطلوبی بر روی مادر و کودک در دوره مصرف این گیاه گزارش نشده است.
شنبلیله
دانه‌های گیاه شنبلیله به‌طور سنتی توسط زنان شیرده برای افزایش شیر مورداستفاده قرار می‌گیرد. اثربخشی این گیاه در افزایش شیر مادر اثبات شده است. مطالعات نشان می‌دهد مصرف گیاه شنبلیله به‌صورت کپسول، چای و برگ سبز در افزایش شیر مادر مؤثر است.
رازیانه
این گیاه در اغلب مکمل‌های افزایش شیر مادر استفاده می‌شود. رازیانه حاوی مقدار زیادی فیتواستروژن است و به می‌تواند شیر مادر را به مقدار فراوانی افزایش دهد. می‌توانید رازیانه را به‌صورت قرص یا چای رازیانه استفاده کنید. رازیانه تازه را به‌عنوان سبزی در غذا و سالاد بریزید و نوش جان کنید.
رازیانه به‌طورکلی کم‌خطر بوده و عوارض جانبی برای مادر و کودک ندارد. در موارد نادر ممکن است واکنش‌های آلرژیک به این ماده ایجاد شود.
لسیتین
این ماده چرب به‌طور طبیعی در بدن و شیر مادر یافت می‌شود. تخم‌مرغ، دانه‌های آفتابگردان، سویا و آجیل منبع خوبی برای این ماده هستند. لسیتین برای جلوگیری از ویسکوزیته شیر مادر یا بسته شدن مجاری شیر استفاده می‌شود. یکی از مشکلات رایج در بین خانم‌های شیرده مسدود شدن مجاری شیردهی و تورم پستان‌ها بوده که بسیار دردناک است.
مخمر جو
مخمر جو و دیگر محصولاتی که از مالت و جو به دست می‌آیند در افزایش شیر مادر مؤثر هستند. مخمر جو که به شکل پودر یا قرص استفاده می‌شود یک ماده قارچی است که در تولید آبجو و پخت نان مورداستفاده قرار می‌گیرد. مادرانی که از گذشته تابه‌حال از این ماده استفاده کرده‌اند افزایش شیر را گزارش کرده‌اند.
سخن پایانی
هیچ رژیم خاصی برای شیردهی وجود ندارد. اگر مادر تغذیه کاملی داشته باشد، مادر و کودک در سلامت کامل به سر برده و دوران شیردهی را به‌خوبی طی می‌کنند. مکمل مادر در صورتی لازم و ضروری است که مادر نتواند مواد مغذی لازم برای شیردهی را به بدن خود برساند. سلامت نوزاد از دوران بارداری و جنینی باید موردتوجه قرار گیرد. مصرف مکمل بارداری نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده و باید زیر نظر پزشک یا ماما انجام شود.