تاول سوختگی؛ دلایل و روش‌های پیشگیری و درمان

سوختگی یکی از شایع‌ترین آسیب‌های پوستی است که معمولاً در اثر تماس با اشیای داغ، مواد شیمیایی، یا حتی نور مستقیم خورشید ایجاد می‌شود. یکی از رایج‌ترین و آزاردهنده‌ترین عوارض در انواع سوختگی پوستی، تاول است. تاول سوختگی نه‌تنها ظاهر ناخوشایندی دارد، بلکه می‌تواند دردناک باشد و در صورت عدم مراقبت مناسب، منجر به عفونت‌های پوستی و مشکلات بیشتر شود.

در این مقاله به بررسی انواع روش‌های درمان تاول سوختگی، از جمله درمان‌های خانگی، سنتی و دارویی خواهیم پرداخت و نکاتی برای مراقبت و جلوگیری از عوارض بعدی ارائه خواهیم کرد. پس اگر چنین دغدغه‌ای شما یا عزیزانتان را درگیر کرده است، تا انتها با ما همراه باشید.

فهرست مطالب

تاول چیست؟

تاول حالتی است که در آن پوست پس از آسیب دچار حبابی مملو از مایع در لایه‌های بالایی خود می‌شود. این حباب در واقع از مایعات بین‌سلولی تشکیل شده است که برای محافظت از بافت‌های زیرین پوست و تسهیل فرآیند بهبودی به سطح آسیب‌دیده حرکت می‌کنند.

تاول‌ها معمولاً به دلیل انواع مختلف سوختگی‌ها، از جمله سوختگی‌های حرارتی (مانند تماس با آتش یا آب داغ)، شیمیایی و حتی سوختگی‌های ناشی از نور خورشید ایجاد می‌شوند. بسته به عمق و شدت سوختگی، تاول پوستی می‌تواند سطحی یا عمیق باشد.

دلایل ایجاد تاول

تاول‌های پوستی، می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

سوختگی حرارتی: بر اثر تماس با اجسام داغ، آب جوش یا بخار رخ می‌دهد.
سوختگی شیمیایی: به‌خاطر تماس پوست با مواد شیمیایی قوی اتفاق می‌افتد.
سوختگی ناشی از اصطکاک: در پی ساییده شدن مکرر پوست به سطوح مختلف رخ می‌دهد.
درماتیت تماسی: پوست در تماس با برخی مواد حساسیت‌زا دچار التهاب می‌شود و گاهی تاول می‌زند.
اگزما
عفونت‌های پوستی و غیرپوستی
سرمازدگی

ممکن است برای درمان تاول و درمان عفونت ناشی از سوختگی یا هر کدام از دلایل بالا اقدامات متفاوتی نیاز باشد، اما در این مقاله به‌طور اختصاصی به تاول سوختگی می‌پردازیم.

علت تاول سوختگی ممکن است ناشی از موارد مختلفی باشد . هنگامی که پوست برای مدت طولانی در معرض حرارت زیاد، مواد شیمیایی خورنده و حتی نور شدید و آسیب‌رسان آفتاب قرار می‌گیرد، لایه‌های سطحی آن شروع به آسیب دیدن می‌کنند. در این حالت، بدن برای جلوگیری از آسیب بیشتر، مایعات را به سمت سطح آسیب دیده هدایت می‌کند و در نتیجه تاول ایجاد می‌شود.

پس تاول واکنش بدن در پاسخ به یک آسیب پوستی است تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود. حتماً می‌دانید که یکی از نقش‌های مهم پوست بیرون نگه داشتن میکروب‌ها و جلوگیری از عفونت است. پوست آسیب‌دیده این توانایی را از دست می‌دهد، ولی تشکیل تاول می‌تواند از این مشکل جلوگیری کند.

پیشگیری از ایجاد تاول سوختگی

شاید ساده به نظر برسد، اما بهترین راه پیشگیری از تاول، دوری از عواملی است که آن‌ها را ایجاد می‌کنند! اگر تاول‌ها ناشی از آفتاب‌سوختگی هستند، سعی کنید کمتر در معرض نور خورشید قرار بگیرید و از لباس‌های محافظ یا کرم ضدآفتاب استفاده کنید.

برای جلوگیری از ایجاد تاول سوختگی در حین کار با مواد شیمیایی، اقدامات پیشگیرانه‌ای مانند استفاده از محافظ‌های حرارتی، دستکش و وسایل ایمنی ضروری است.

اقدامات فوری پس از تاول سوختگی

واکنش سریع و مناسب پس از سوختگی تاول زده می‌تواند به کاهش درد، پیشگیری از آسیب‌های بیشتر و تسریع روند بهبود کمک زیادی کند. در ادامه، به مهم‌ترین اقدامات فوری که باید پس از بروز سوختگی انجام دهید، می‌پردازیم.

1. دور کردن عامل سوختگی

اولین گام، دور کردن عامل سوختگی است. اگر لباس یا وسیله‌ای داغ به پوست چسبیده است، از کندن آن بدون خیس کردن با آب سرد خودداری کنید. در موارد سوختگی شیمیایی، حتماً مواد را به‌دقت و با آب فراوان از سطح پوست پاک کنید و مراقب باشید تماس بیشتری با مواد خطرناک نداشته باشید.

2. خنک کردن سریع محل سوختگی

پس از سوختگی، محل آسیب‌دیده را به مدت ۱۰ تا ۲۰ دقیقه زیر آب خنک (نه یخ) نگه دارید. این کار به کاهش درد و جلوگیری از گسترش آسیب به لایه‌های عمیق‌تر پوست کمک می‌کند. در صورت عدم دسترسی به آب، می‌توانید از کمپرس خنک و مرطوب استفاده کنید. توجه داشته باشید که از یخ مستقیماً روی سوختگی استفاده نکنید، زیرا ممکن است موجب تحریک و آسیب بیشتر پوست شود.

3. پوشاندن سوختگی با پانسمان استریل

بعد از خنک کردن، محل سوختگی را با یک باند یا پانسمان استریل و غیرچسبنده بپوشانید. این کار از ورود آلودگی‌ها و باکتری‌ها به محل زخم جلوگیری می‌کند و احتمال عفونت را کاهش می‌دهد. بهتر است پانسمان را با فشار خیلی کمی بگذارید تا جریان هوا و خون‌رسانی به پوست مختل نشود.

4. اجتناب از ترکاندن تاول‌ها

تاول‌هایی که پس از سوختگی ایجاد می‌شوند، یک لایه محافظ طبیعی برای بافت زیرین محسوب می‌شوند و مایع داخل آن به فرایند ترمیم کمک می‌کند. بنابراین از ترکاندن تاول‌ها خودداری کنید. با این حال، اگر نیاز بود که تاول حتماً تخلیه شود، این کار را در شرایط استریل و تحت نظر متخصص انجام دهید. برای درمان تاول ترکیده شده، آن را به‌دقت شستشو دهید و با پماد ضدعفونی و پانسمان استریل بپوشانید.

روش‌های درمان تاول سوختگی

درمان تاول سوختگی بسته به شدت و نوع آن، به دو دسته کلی درمان‌های خانگی و دارویی تقسیم می‌شود. این روش‌ها می‌توانند به کاهش درد و التهاب، پیشگیری از عفونت و تسریع روند بهبود پوست کمک کنند. معمولاً تاول‌های سوختگی به‌مرور زمان خودبه‌خود بهبود می‌یابند، اما آشنایی با شرایطی که نیاز به مراجعه به پزشک دارند، ضروری است. به‌عنوان مثال:

اگر تاول همراه با علائم عفونت باشد؛ برای مثال چرک کند یا ناحیه اطراف آن دچار تورم، قرمزی و درد شود.
اگر تاول با تب همراه باشد.
اگر تاول‌های متعدد بدون دلیل مشخصی ایجاد شده باشند.
اگر مبتلا به دیابت یا مشکلات مربوط به گردش خون هستید.
اگر پس از خالی‌کردن تاول کماکان ترشحات تاول را مشاهده کنید.

در بیشتر موارد، نیازی به مراجعه به پزشک وجود ندارد و درمان‌های خانگی می‌توانند روند بهبود تاول را سرعت ببخشند و علائم ناخوشایند را کاهش دهند.

این روش‌ها با استفاده از مواد ساده و طبیعی که معمولاً در خانه پیدا می‌شوند، به کاهش درد، التهاب و پیشگیری از عفونت کمک می‌کنند. در ادامه روش‌های مختلف درمان خانگی تاول سوختگی را بررسی می‌کنیم.

1. پرهیز از پاره شدن تاول

مراقب باشید تاول دچار اصطکاک، ضربه یا پارگی نشود. برای محافظت بیشتر، می‌توانید آن را با یک پانسمان مناسب بپوشانید. البته گاهی تاول‌های سوختگی آزاردهنده می‌شوند. در بخش دیگری از این مقاله به موضوع تخلیه تاول نیز می‌پردازیم.

2. شستشوی فوری با آب سرد

پس از ایجاد سوختگی، اولین کاری که باید انجام دهید، شستشوی محل با آب سرد است. آب سرد باعث خنک شدن پوست و جلوگیری از تشدید آسیب می‌شود و به کاهش درد کمک می‌کند. برای این کار پوست را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه زیر آب سرد (نه یخ) نگه دارید. استفاده از آب سرد همچنین از نفوذ حرارت به لایه‌های عمیق‌تر پوست جلوگیری می‌کند.

3. استفاده از عسل

عسل طبیعی با خاصیت ضدباکتریایی و ضدالتهابی خود، یکی از مؤثرترین راهکارها برای درمان تاول‌های ناشی از سوختگی است. مقداری عسل طبیعی را مستقیماً روی تاول بمالید و با یک باند تمیز آن را بپوشانید. عسل به کاهش التهاب کمک می‌کند، از عفونت جلوگیری می‌کند و امکان بهبود سریع‌تر تاول‌ها را فراهم می‌آورد. می‌توانید روزانه ۲ تا ۳ بار این کار را تکرار کنید.

4. استفاده از ژل آلوئه‌ورا

آلوئه‌ورا یک گیاه با خواص التیام‌بخش و ضدالتهابی است که برای درمان انواع سوختگی‌ها، از جمله تاول سوختگی، بسیار مفید است. ژل آلوئه‌ورا را از برگ گیاه استخراج کنید و مستقیماً روی تاول بمالید. این ژل باعث تسکین درد و کاهش قرمزی پوست می‌شود. همچنین پوست را مرطوب نگه می‌دارد و به روند بهبودی کمک می‌کند. برای تأثیر بیشتر، می‌توانید این ژل را چند بار در روز استفاده کنید.

5. استفاده از سرکه سیب

سرکه سیب دارای خواص ضدعفونی کننده است و می‌تواند به جلوگیری از عفونت در تاول‌ها کمک کند. برای استفاده، یک پنبه را به سرکه سیب آغشته کنید و به‌آرامی روی تاول بمالید. استفاده از سرکه سیب ممکن است کمی سوزش ایجاد کند، اما تأثیر خوبی در جلوگیری از عفونت دارد. البته اگر تاول ترکیده یا هنوز باز است، از این روش استفاده نکنید.

6. استفاده از روغن درخت چای و روغن نارگیل

روغن درخت چای با خواص ضدباکتری و ضدقارچی قوی خود، می‌تواند از عفونت جلوگیری کند و باعث تسکین تاول سوختگی شود. کافی است چند قطره از این روغن را به‌آرامی روی تاول بمالید تا جذب ان شود. روغن نارگیل نیز به‌دلیل ویژگی‌های مرطوب‌کنندگی و ضدباکتریایی خود، گزینه‌ای مناسب برای ترمیم سوختگی است. می‌توانید مقدار کمی از آن را گرم کنید و با حرکات ملایم روی تاول ماساژ دهید.

7. استفاده از کیسه چای سیاه

چای سیاه حاوی اسید تانیک است که به کاهش درد و التهاب کمک می‌کند. یک کیسه چای سیاه را در آب سرد بگذارید و سپس آن را روی تاول قرار دهید. این کار به تسکین درد و کاهش التهاب کمک می‌کند. روزانه چند بار این روش را تکرار کنید تا تاول‌ها بهبود پیدا کنند.

8. استفاده از خمیر سیب‌زمینی

سیب‌زمینی دارای خواص تسکین‌دهنده و ضدالتهابی است. یک تکه سیب‌زمینی خام را به‌طور مستقیم روی تاول بمالید یا آن را رنده کنید و خمیر به‌دست‌آمده را روی محل سوختگی قرار دهید. این کار باعث کاهش التهاب و التیام پوست می‌شود. البته این روش چندان توصیه نمی‌شود و روش‌هایی که پیش‌تر به آن‌ها اشاره شد، گزینه‌های بهتری هستند.

9. استفاده از پمادهای ترمیم کننده اسکار

خرید ترمیم کننده اسکار و استفاده از آن‌ها به کاهش آثار به جا مانده از سوختگی کمک می‌کنند. این پمادها و کرم‌ها پوست را مرطوب نگه می‌دارند و از خشکی و ایجاد اسکار جلوگیری می‌کنند. همچنین به بازسازی سریع‌تر سلول‌های پوستی کمک می‌کنند و پوست آسیب‌دیده را به حالت طبیعی بازمی‌گردانند. کرم‌های حاوی ویتامین E، سیلیکون و پانتنول، برای درمان آثار تاول سوختگی مؤثر هستند.

چگونه تاول سوختگی را تخلیه کنیم؟

در صورتی که تاول بسیار بزرگ یا دردناک باشد، تخلیه آن باید توسط فرد آموزش‌دیده و تحت شرایط استریل انجام شود. برای انجام این کار، مراحل زیر را رعایت کنید:

ابتدا دست‌های خود، محل تاول و ناحیه اطراف آن را با آب گرم و صابون بشویید تا هر گونه آلودگی از بین برود.
با یک پد جاذب، مقداری محلول ید روی تاول و نواحی اطراف آن بمالید. می‌توانید از بتادین هم استفاده کنید.
سوزنی تیز را با الکل طبی تمیز و استریل کنید. این کار برای جلوگیری از بروز عفونت انجام می‌شود.
برای تخلیه مایع تاول، سوزن را چندین بار در نقاط نزدیک لبه‌های تاول فرو کنید.
اجازه دهید مایع تاول خارج شود، اما لایه پوستی روی آن را نگه دارید تا از بافت زیرین محافظت کند.
روی تاول کمی وازلین یا پماد مشابه بمالید تا با حفظ رطوبت، از عفونت جلوگیری شود.
تاول را با یک باند گاز استریل و غیرچسبنده بپوشانید تا از تحریک و عفونت جلوگیری شود.
پس از تخلیه تاول، روزانه آن را بررسی کنید تا در صورت وجود علائم عفونت، به‌موقع متوجه شوید.
پس از چند روز، با استفاده از قیچی و موچین استریل (ضدعفونی شده با الکل)، تمام پوست مرده را با دقت جدا کنید.
دوباره مقداری پماد روی ناحیه بمالید و تاول را با یک باند جدید بپوشانید.

با پیروی از این مراحل، می‌توانید از بروز عفونت جلوگیری کنید و به فرآیند بهبود سرعت ببخشید.

مراقبت‌های بعد از درمان تاول سوختگی

پس از انجام دادن مراحل درمان تاول سوختگی، رعایت برخی نکات مراقبتی در این زمینه ضروری است که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

1. تمیز نگه داشتن زخم

یکی از مهم‌ترین نکات در مراقبت از تاول ترکیده، شستشوی منظم و تمیز نگه داشتن زخم است.

2. استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده

پس از بهبود نسبی، استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده می‌تواند از خشکی پوست و ایجاد اسکار جلوگیری کند.

3. استفاده از ترمیم‌کننده‌های اسکار

استفاده از ترمیم‌کننده‌های اسکار پس از بهبود تاول، می‌تواند سرعت ترمیم ناحیه آسیب‌دیده را افزایش دهد.

سخن پایانی

در این مقاله از داروخانه آنلاین زیوش، به بررسی راه‌های پیشگیری، درمان و مراقبت از تاول‌های ناشی از سوختگی پرداختیم. اگرچه این تاول‌ها معمولاً طی چند روز به‌طور طبیعی بهبود می‌یابند، اما مراقبت از آن‌ها نیازمند دقت و توجه ویژه است. در صورت بی‌توجهی، خطر عفونت یا باقی ماندن اسکار وجود دارد. برای درمان تاول سوختگی، می‌توان از روش‌های خانگی یا دارویی بهره گرفت. همچنین رعایت نکات پیشگیرانه و مراقبت‌های پس از درمان نقش مهمی در بهبود کامل آن‌ها دارد.

سؤالات متداول

1. تاول سوختگی چند روزه خوب می‌شود؟

بسته به شدت سوختگی، تاول ممکن است بین ۷ تا ۱۴ روز بهبود یابد. سوختگی‌های سطحی سریع‌تر از سوختگی‌های عمیق درمان می‌شوند.

2. بعد از ترکیدن تاول سوختگی چه کنیم؟

محل ترکیدن تاول را با آب و صابون ملایم شستشو دهید و سپس از پمادهای ضدعفونی‌کننده و پانسمان استفاده کنید تا از عفونت جلوگیری شود.

3. علت تاول زدن ناگهانی بدن چیست؟

تاول‌های ناگهانی ممکن است به علت سوختگی، واکنش‌های آلرژیک یا تماس با مواد شیمیایی ایجاد شوند یا حتی نشانه‌ای از بیماری‌های سیستمیک باشند.

4. آیا می‌توان تاول را تخلیه کرد؟

بله، اما تخلیه تاول باید با دقت و رعایت کامل اصول بهداشتی انجام شود. این کار معمولاً زمانی توصیه می‌شود که تاول بسیار بزرگ، دردناک یا در آستانه ترکیدن باشد.

نویسنده: حسن غیبی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده