BSK
کمبود آهن، شایع‌ترین کمبود تغذیه‌ای در میان کودکان سرتاسر دنیا است. آهن یک ماده مغذی ضروری خصوصا برای کودکانی است که به‌سرعت در حال رشد هستند. این ماده به بدن اجازه می‌دهد هموگلوبین تولید کند، پروتئینی که در گلبول‌های قرمز خون، اکسیژن را از ریه‌ها به تمامی اندام‌های بدن می‌رساند و دی‌اکسید کربن را جمع‌آوری می‌کند. آهن همچنین برای ساخت برخی از هورمون‌های ترشح‌شده از غدد درون‌ریز ضروری است.
اگر نوزادان و کودکان نوپا آهن را به‌مقدار کافی دریافت نکنند، رشد فیزیکی و روانی آن‌ها دچار تأخیر می‌شود. آن‌ها ممکن است از نظر اجتماعی کناره‌گیر شده و نقص توجه پیدا کنند. همچنین علائم دیگر ممکن است دامنه‌ای شامل خستگی همیشگی، سردی دست و پاها، رنگ‌پریدگی پوست، رشد کند، کم اشتهایی و اختلالات رفتاری را در بر بگیرد.
فراورده‌ی لیپوزوفر فورت، یک مکمل آهن به فرمی نوآورانه است که برای درمان یا پیشگیری از سطوح پایین آهن خون در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ترکیبات قطره خوراکی لیپوزوفر فورت
به ازای هر یک میلی‌لیتر [جمعا محتوی ۳۰ میلی‌لیتر است]، این قطره حاوی ترکیب زیر می‌شود:
۱۴ میلی‌گرم آهن لیپوزومال: ضروری برای رشد طبیعی جسمی و ذهنی، کمک به عملکرد سیستم ایمنی، بهبود عملکرد عصبی، تولید انرژی
مزایای استفاده از قطره لیپوزوفر فورت
استفاده از این فراورده، مزایای متعددی را برای سلامت کودک دلبند شما به همراه خواهد داشت، ازجمله:
درمان و پیشگیری از کم‌خونی ناشی از فقر آهن
تأمین آهن مورد نیاز برای رشد طبیعی کودک
پیشگیری از اختلالات رشد جسمانی، روانی و شناختی ناشی از فقر آهن کودک
جذب بسیار بالاتر نسبت به سایر فرم‌های آهن
فاقد هرگونه تأثیر در سیاه شدن دندان‌ها
حداقل پس زدن فراورده توسط کودک به‌علت طعم خوشمزه تافی
دارای کمترین عوارض گوارشی
قطره لیپوزوفر فورت برای چه کسانی مناسب است؟
کلیه نوزادان و کودکان برای رشد طبیعی نیازمند آهن هستند. این نیاز برای رشد مغزی نمود ویژه‌ای پیدا می‌کند. نوزادانی که آهن کافی را در دوره رشد خود دریافت نکنند، فعالیت بدنی کمتری خواهند داشت و رشد کندتری را تجربه خواهند کرد. همچنین ممکن است آن‌ها این علائم را داشته باشند:
وزن‌گیری آهسته
پوست رنگ‌پریده
بی‌اشتهایی شدید
تحریک‌پذیری و مشکلات خلق‌وخو (اخلاق تند، زودرنج و بداخلاق)
کمبود آهن می‌تواند عملکرد کودکان بزرگتر را در مدرسه مختل کند. سطوح خونی پایین این ریزمغذی ضروری می‌تواند منجر به تمرکز دشوار کودک روی درس و احساس خستگی و ضعف در او شود. به‌طور کلی، مصرف مکمل آهن برای کلیه نوزادان رسیده از ۴ الی ۶ ماهگی تا ۲ سالگی و نوزادان نارس از بدو تولد تا ۲ سالگی ضروری است؛ مگر اینکه کودک به نحو دیگری (مثلا از طریق مصرف شیرخشک‌های ویژه‌ی غنی‌شده)، این مقدار از آهن را دریافت کند.
نحوه مصرف قطره لیپوزوفر فورت
بر اساس توضیحات زیر و با در نظر گرفتن اینکه هر یک میلی‌لیتر از این فراورده حاوی ۱۴ میلی‌گرم آهن است، می‌توانید مقدار مورد نیاز برای کودک دلبندتان را محاسبه کنید:
نوزادان رسیده: ۱ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن نوزاد در هر روز از ۴ تا ۶ ماهگی (مثلا اگر نوزاد ۴ کیلوگرم وزن دارد، مقدار مورد نیاز آهن ۴ میلی‌گرم معادل تقریبا ۰/۳ میلی‌لیتر از این قطره خواهد بود. این مقدار با قطره‌چکان موجود در بسته‌بندی به سادگی قابل اندازه‌گیری است. همچنین سقف دوز مصرفی برای این بازه سنی، ۱۵ میلی‌گرم در هر ۲۴ ساعت می‌باشد.)
نوزادان نارس: ۲ الی ۴ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن نوزاد در هر روز (سقف دوز روزانه: ۱۵ میلی‌گرم)
کودکان ۲ تا ۴ سال: ۷ میلی‌گرم در روز
کودکان ۴ تا ۹ سال: ۱۰ میلی‌گرم در روز
کودکان ۹ تا ۱۳ سال: ۸ میلی‌گرم در روز
توصیه: آهن با معده خالی بهتر جذب می‌شود (یعنی ۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از غذا). به این منظور می‌توانید دوز را با قطره‌چکان به‌طور مستقیم در دهان (به سمت پشت زبان) کودک قرار دهید. اما در صورتی که مصرف با معده خالی سبب اذیت شدن و دل‌درد کودک شد، می‌توانید آن را در شیرخشک (ترجیحا شیر مادر نه، به‌علت کاهش جذب)، آب‌میوه طبیعی، غلات یا سایر غذاهای کمکی مخلوط کنید.
موارد هشدار مصرف
مصرف تصادفی و بیش‌ازحد فراورده‌های حاوی آهن، عامل اصلی مسمومیت در کودکان زیر ۶ سال می‌باشد. در نتیجه لازم است این محصول را کاملا دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. اگر مصرف بیش‌ازحد اتفاق افتاد، فورا با مرکز اطلاعات داروها و سموم ۱۹۰ تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین اورژانس بیمارستانی مراجعه کنید.
تداخل دارویی
در صورتی که کودک شما دارویی را زیرنظر پزشک خود مصرف می‌کند، لازم است لیپوزوفر فورت را برای پیشگیری از کاهش جذب دارو، طبق توصیه پزشک و یا ۲ ساعت قبل یا ۴ ساعت بعد از آن استفاده کند. همچنین ممکن است این فراورده با برخی از تستهای آزمایشگاهی (مانند تست خون مخفی در مدفوع) تداخل داشته باشد (به این معنا که باعث بروز نتایج نادرست در آزمایش شود). مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه قبل از انجام تست، از مصرف این دارو برای کودک شما مطلع هستند.
عوارض جانبی قطره لیپوزوفر فورت
در اثر مصرف این فراورده ممکن است که یبوست، اسهال یا ناراحتی معده رخ دهد. این اثرات معمولا موقتی هستند و با سازگاری بدن کودک با این محصول ناپدید می‌شوند. همچنین ممکن است آهن باعث سبز، سیاه یا تیره شدن مدفوع کودک شما شود، اثری که مضر نیست و نیازی به اقدام درمانی خاصی ندارد.
این فراورده به‌علت داشتن فرم ویژه آهن لیپوزومال، کمترین مقدار عوارض گوارشی را دارد؛ ولیکن اگر هر یک از عوارض ذکر شده ماندگار شد یا بدتر گردید، مصرف آن را قطع کرده و با پزشک خود تماس بگیرید.
توجه: لازم است بدانید که واکنش آلرژیک جدی به این مکمل بسیار نادر است. بااین‌حال، در صورت مشاهده علائم یک واکنش حساسیتی شدید از جمله بثورات پوستی، خارش یا تورم مخصوصا در صورت، زبان یا گلو و مشکلات تنفسی، مصرف را قطع و به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
1. در صورتی که نوزاد فقط از شیر مادر استفاده کند، چه زمانی باید مصرف مکمل آهن را شروع کرد؟
شیر مادر آهن بسیار کمی دارد. به همین منظور، آکادمی اطفال آمریکا به نوزادانی که صرفا با شیر مادر تغذیه می‌شوند توصیه می‌کند که از ۴ ماهگی مصرف مکمل را با فرمول یک میلی‌گرم آهن به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن شروع کنند.
2. در صورتی که کودک مبتلا به کمبود آهن باشد، درمان با مکمل لیپوزوفر فورت حداقل در چه مدتی اثر می‌کند؟
برای کسب حداکثر اثرات درمانی و ایجاد ذخایر کافی آهن در بدن کودک، حداقل ۳ ماه مصرف منظم این فراورده ضروری است.
نویسنده : سروش سراب هرسینی
ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و کوثر معمارفر