همه چیز درباره آفتاب سوختگی و درمان‌های مربوط به آن
آفتاب سوختگی از عوارض ناشی از قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید است. اگر مدت زیادی در مقابل نور مستقیم خورشید قرار بگیریم علائم آفتاب سوختگی در ما بروز خواهند کرد. آفتاب سوختگی می‌تواند اثرات دائمی را روی پوست برجا بگذارد و باعث تسریع روند پیری پوست شود. از همه این‌ها مهم‌تر آفتاب سوختگی ممکن است منجر به بیماری سرطان پوست شود.
در ادامه این مطلب به تشریح مشکلات ناشی از آفتاب سوختگی و نحوه درمان آن می‌پردازیم.
آفتاب سوختگی چیست؟
زمانی که بیش از حد در معرض اشعه ماوراءبنفش خورشید قرار بگیریم، پوست ما به این اشعه واکنش نشان داده و دچار آفتاب سوختگی می‌شویم. تابش اشعه مادون قرمز خورشید به‌صورت نور و گرما قابل تشخیص است، اما تابش اشعه ماوراءبنفش را نمی‌توان احساس کرد. این اشعه در روزهای ابری هم در فضا وجود دارد و به پوست آسیب وارد می‌کند.
استفاده از سولاریوم و تخت برنزه نیز می‌تواند عامل بروز آفتاب‌سوختگی‌های خفیف یا حتی شدید باشد.
شاید به نظر بیاید که آفتاب سوختگی مشکل چندان جدی و مهمی نیست اما باید توجه کنیم که یک یا چند آفتاب‌سوختگی شدید به خصوص در دوران کودکی یا نوجوانی احتمال ابتلا به بیماری سرطان پوست را در سنین بالاتر افزایش می‌دهد. در واقع اگر فردی در هر سنی 5 بار یا بیشتر، آفتاب سوختگی شدید را تجربه کرده باشد، خطر ابتلا به سرطان پوست در او دو برابر می‌شود.
آفتاب سوختگی شدید و درمان‌نشده می‌تواند باعث شوک و حتی مرگ انسان شود زیرا گردش خون را در اندام‌های حیاتی مختل می‌کند.
علائم آفتاب سوختگی پوست
نشانه‌های آفتاب سوختگی معمولآ ۶ تا ۴۸ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض پرتوهای خورشید بروز می‌کنند. این علائم در آفتاب سوختگی خفیف شامل مواردی چون تیرگی و قرمزی پوست، احساس گرمی با لمس پوست، درد، خارش و حساسیت و تورم و التهاب می‌شود.
علائم آفتاب سوختگی شدید نیز می‌تواند علاوه بر این علائم در شامل عوارض دیگری از جمله تاول‌های پر از مایع، سردرد، تب، حالت تهوع و خستگی باشد.
پیشگیری از آفتاب سوختگی
بهترین راه پیشگیری از آفتاب سوختگی قرار گرفتن در سایه است. هرچند همانطور که گفتیم اشعه ماوراءبنفش همواره در فضا وجود دارد و در سایه نیز در معرض آن قرار داریم، اما میزان آن در سایه به طرز چشمگیری کاهش می‌یابد و هرگز باعث ایجاد عوارض آفتاب سوختگی نخواهد شد.
بهتر است در زمان تابش شدید نور خورشید از خانه یا محل سرپوشیده خارج نشویم اما در صورت اجبار به خروج از فضای سربسته باید از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنیم.
استفاده از کرم ضد آفتاب اهمیت بسیار زیادی در پیشگیری از آفتاب سوختگی دارد و این کار باید حتی در روزهای ابری و برفی نیز انجام شود.
اقدامات لازم پس از آفتاب سوختگی
بخش آفتاب سوختگی در هر نقطه از پوست بدن که باشد معمولآ به‌شدت قرمز و ملتهب است و با لمس آن منطقه درد و سوزش شدیدی احساس می‌شود. برای کم کردن میزان درد و سوزش آفتاب سوختگی می‌توان از اسپری‌های خنک‌کننده پوست استفاده کرد. همچنین بهتر است روی محل آفتاب سوختگی کمپرس آب سرد قرار بگیرد.
ژل آلوئه‌ورا می‌تواند باعث ایجاد حس خنکی و تسکین درد ناحیه آفتاب سوختگی شود.
کرم‌ها و محصولات ضدآفتاب خاصیت درمانی خاصی برای آفتاب سوختگی ندارند، اما استفاده از آن‌ها برای جلوگیری از آفتاب سوختگی مجدد پوست لازم است.
ناحیه آفتاب‌سوخته پس از مدتی شروع به پوست‌اندازی می‌کند. بهترین کاری که در این شرایط می‌شود برای این بافت مرده انجام داد استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده است که نقش محافظتی برای پوست ایفا می‌کنند.
پوست آفتاب‌سوخته نیاز به مراقبت دارد تا ترمیم شود، بنابراین تا ترمیم کامل، نباید کارهایی مثل پاک‌سازی، لایه‌برداری و اپیلاسیون را روی آن انجام داد.
بهترین کرم و پمادهای آفتاب سوختگی
در زمینه درمان آفتاب سوختگی علاوه بر انجام درمان‌های خانگی می‌توان از کرم‌های سوختگی، کرم‌های ترمیم‌کننده،کرم‌های ضد التهاب و پمادهای حاوی کورتون استفاده کرد که از جمله این کرم‌ها و پمادها می‌توان موارد زیر را نام برد:
_ کرم زینک اکساید: زینک یکی از عناصر اساسی برای ترمیم و سلامت بافت پوست است که در بسیاری از کرم‌های ترمیم‌کننده و درمانی سوختگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. زینک اکساید علاوه بر خاصیت ترمیم‌کنندگی دارای ماهیت ضدعفونی‌کنندگی است و در کنار آن خاصیت آنتی باکترال نیز دارد. برخورداری از این خواص می‌تواند باعث نابودی میکروب، عفونت و باکتری‌های موجود روی ضایعه پوستی شده و مانع تشدید، التهاب یا عفونت در ناحیه آسیب‌دیده از پوست شود. همچنین پمادهای حاوی زینک اکساید آلرژی و حساسیت پوست را کاهش می‌دهند و از این طریق التهابات و قرمزی سوختگی‌های پوست را از بین می‌برند. بنابراین استفاده از کرم‌ها و پمادهای زینک اکساید یکی از بهترین اقداماتی است که می‌توان برای درمان و بهبود آفتاب سوختگی انجام داد.
_ پمادها و کرم‌های حاوی هیدروکورتیزون 1 درصد: یکی از مهم‌ترین داروهایی که برای تسکین علائم آفتاب سوختگی از آن استفاده می‌شود کرم و پماد هیدروکورتیزون 1 درصد است. این کرم التهاب، حساسیت و تورم پوست را از بین می‌برد، اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که نباید مدت زمانی طولانی از پمادها و کرم‌های حاوی هیدروکورتیزون 1 درصد استفاده کنیم.
_ پماد کالاندولا: این پماد از عصاره گیاه کالاندولا که با اسم گل همیشه بهار نیز شناخته می‌شود تهیه شده و برای درمان برخی ضایعه‌های پوستی مثل زخم، کبودی و اگزما مورد استفاده می‌گیرد. از پماد کالاندولا می‌توان برای درمان علائم آفتاب سوختگی و تسکین التهاب‌های پوستی، تسریع گردش خون و ترمیم پوست آسیب دیده بر اثر آفتاب سوختگی استفاده کرد. پماد کالاندولا دارای اثرات کورتونی نیست به همین دلیل می‌تواند برای درمان مشکلات پوستی کودکان نیز مورد استفاده قرار گیرد.
_ پماد آلفا: پماد آلفا ضد التهاب بوده و به ترمیم زخم کمک می‌کند، بنابراین اگر در اثر آفتاب سوختگی دچار التهاب پوستی شده باشیم می‌توانیم از این پماد استفاده کنیم.
نکته مهم درباره استفاده از پمادها و کرم‌های آفتاب سوختگی این است که باید حداقل دو بار در روز مورد استفاده قرار بگیرند.
درمان‌های خانگی برای آفتاب سوختگی
انجام برخی روش‌های ساده در خانه می‌توانند به بهبود علائم آفتاب سوختگی کمک کند. از جمله این درمان‌ها می‌شود به این موارد اشاره کرد:
_ پایین آوردن دمای پوست
_استفاده از داروی مسکن
_ استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده
_نوشیدن آب به مقدار زیاد
_استفاده از داروهای ضد خارش
_ پرهیز از قرار گرفتن مجدد در معرض آفتاب