اس‌ سیتالوپرام با نام تجاری لگزوپرام یا قرص ازیپم، دارویی از دسته مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است که برای درمان اختلال افسردگی اساسی (MDD) واختلال اضطراب استفاده می‌شود. این دارو با افزایش سطح سروتونین در مغز، به بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کند.

اس‌سیتالوپرام به دلیل اثربخشی بالا و تحمل‌پذیری مناسب نسبت به سیتالوپرام، دارویی مناسب برای درمان افسردگی متوسط تا شدید و اضطراب است. این مقاله به بررسی موارد مصرف، عوارض جانبی، نحوه مصرف و نکات مهم درباره اس‌سیتالوپرام می‌پردازد.

جدول زیر خلاصه‌ای از مشخصات داروی اس سیتالوپرام را در اختیار شما قرار می‌دهد.

^داروهای فهرست‌شده در این جدول، تمامی تداخلات دارویی سیتالوپرام را شامل نمی‌شوند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کاربرد اس سیتالوپرام

اس سیتالوپرام یک داروی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است که به دلیل اثربخشی و تحمل‌پذیری مناسب، برای درمان بیماری اعصاب‌ و روان به کار می‌رود. در ادامه کاربردهای اصلی این دارو ذکر می‌شود:

اس سیتالوپرام برای اختلال افسردگی اساسی (MDD)

اس سیتالوپرام برای درمان‌ افسردگی متوسط تا شدید در بزرگسالان و کودکان بالای ۱۲ سال کاربرد دارد و می‌تواند به کاهش علائم مانند بی‌انرژی بودن، احساس غم و ناامیدی، مشکلات خواب و کاهش تمرکز کمک کند.

مطالعه بیشتر: کمبود ویتامین دی و افسردگی

اس سیتالوپرام برای اختلال اضطراب فراگیر (GAD)

این دارو برای کنترل نگرانی‌های مزمن، تنش‌های ذهنی و علائم جسمانی ناشی از اضطراب (مانند تپش قلب یا تعریق) در بزرگسالان و کودکان بالای ۷ سال مؤثر است.

همچنین در موارد زیر نیز ممکن است سیتالوپرام توسط پزشک تجویز شود:

• اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)

• اختلال پانیک (Panic Disorder)

• اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)

• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

• اختلالات دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD)

• پرخوری عصبی (Binge eating disorder)

• کاهش برخی علائم یائسگی (مانند گرگرفتگی و تعریق شبانه)

• زود انزالی (Premature Ejaculation)

• اختلال بدریخت‌انگاری بدن (Body Dysmorphic Disorder)

نحوه مصرف اس سیتالوپرام

اس سیتالوپرام یا قرص ازیپم، به صورت قرص خوراکی موجود است. پزشک ممکن است درمان را با دوز کم شروع کند و به تدریج دوز را افزایش دهد تا بدن به دارو عادت کند و عوارض جانبی کاهش یابد.

دارو را می‌توان در هر زمان از روز و بدون توجه به غذا (معده خالی یا پر) مصرف کرد، اما بهتر است برای اثربخشی بهتر، هر روز در زمان مشخصی شود. اگر با مصرف اس سیتالوپرام دچار خواب آلودگی شدید، آن را شب قبل از خواب مصرف کنید و درصورتی که با مصرف این دارو دچار بی‌خوابی شدید بهتر است دارو صبح مصرف شود.

برای شروع اثر دارو صبور باشید؛ چرا که 2 تا 4 هفته طول می‌کشد تا اثرات درمانی آن ظاهر شوند.

از قطع ناگهانی اس سیتالوپرام خودداری کنید زیرا ممکن است باعث بروز عوارضی مانند سرگیجه و تحریک‌پذیری شود. بنابراین، قطع مصرف دارو باید به صورت تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود.

عوارض قرص اس سیتالوپرام ۱۰

اس‌سیتالوپرام مانند سایر داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشد که معمولاً خفیف هستند و در اکثر افراد با ادامه درمان کاهش می‌یابد. این عوارض از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در ادامه، عوارض شایع این دارو ذکر شده‌اند:

• سردرد

• حالت تهوع

• بی‌خوابی

• اختلال نعوظ در مردان

• خواب‌آلودگی

• اسهال

• خشکی دهان

• افزایش تعریق

• کاهش میل جنسی

مطالعه بیشتر: دلایل کاهش میل جنسی در مردان و راه‌‎های درمان آن 

در برخی افراد، به‌ویژه جوانان، ممکن است در ابتدای درمان با اس سیتالوپرام افکار خودکشی ایجاد شود. تغییرات خلقی یا علائم جدید (مانند بی‌قراری یا افسردگی شدید) را به پزشک اطلاع دهید.

در صورت بروز علائمی مانند بی‌قراری، تب، تعریق شدید، لرزش، تپش قلب، سفتی عضلات، حالت تهوع یا اسهال که می‌تواند نشانه وقوع سندرم سروتونین باشد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تداخلات دارویی اس سیتالوپرام

اس سیتالوپرام ممکن است با داروهای مختلفی تداخل داشته باشد که می‌تواند اثرات جانبی را افزایش دهد یا اثربخشی دارو را تغییر دهد. برخی از مهم‌ترین تداخلات دارویی این دارو شامل موارد زیر است:

• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) (مانند فنلزین، ترانیل سیپرومین، لینزولید و سلژیلین): حداقل ۲ هفته فاصله بین شروع مصرف اس سیتالوپرام و قطع مصرف کامل داروهای MAOI لازم است.

• سیتالوپرام: مصرف هم‌زمان این دو دارو ممنوع است.

• داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDs) (مانند ایبوپروفن و ناپروکسن)

• داروهای افزایش‌دهنده ریسک QT (مانند پروپافنون، کلاریترومایسین، فلوکونازول، لووفلوکساسین)

• سایر داروهای ضدافسردگی SSRI و SNRI (مانند فلوکستین، سرترالین و ونلافاکسین)

• داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت خون (مانند وارفارین و آسپرین)

• داپوکستین: اس‌سیتالوپرام را باید حداقل ۷ روز پس از قطع داپوکستین شروع به مصرف کنید.

• پیموزاید

• سیلدنافیل

موارد هشدار مصرف

برخی از افراد به‌ویژه افراد جوان در اوایل مصرف داروهای ضدافسردگی مانند اس سیتالوپرام ممکن است دچار افکار خودکشی شوند. لازم است نسبت به تغییرات خلقی و علائم خود هوشیار باشید و هرگونه نشانه‌های جدید یا تشدید علائم را به پزشک خود اطلاع دهید.

در صورت حساسیت به اس سیتالوپرام یا سایر ترکیبات دارو و سابقه سندرم سروتونین، مصرف این دارو توصیه نمی‌شود.

افرادی که هریک از شرایط زیر را دارند، لازم است پیش از شروع مصرف اس سیتالوپرام با پزشک مشورت کنند:

• مشکلات قلبی (سابقه ضربان قلب نامنظم یا سکته قلبی اخیر)

• نارسایی کبدی

• نارسایی کلیوی

• صرع و سابقه تشنج

• گلوکوم با زاویه بسته (آب سیاه)

• جراحی چاقی (باریاتریک)

• هیپوناترمی (کاهش سدیم خون) به‌ویژه در سالمندان یا افراد تحت درمان با دیورتیک‌ها

مصرف اس سیتالوپرام در دوران باروری، بارداری و شیردهی

در دوران باروری، بارداری و شیردهی، هدف این است که هم سلامت مادر حفظ شود و مادر درمان مورد نیاز خود را دریافت کند و هم خطری برای کودک ایجاد نشود، بنابراین اطلاع از ایمنی داروها در این دوران‌ها اهمیت بالایی دارد.

مصرف اس سیتالوپرام در دوران باروری

اس‌سیتالوپرام برای درمان افسردگی یا اضطراب در افرادی که ممکن است باردار شوند، مناسب است و روی توانایی بارداری اثر منفی ندارد. در موارد نادر، ممکن است این دارو در مردان کیفیت اسپرم را کمی تغییر دهد یا در زنان قاعدگی را نامنظم کند، که این اثرات با تنظیم درمان برطرف می‌شوند. اگر قصد بارداری دارید، با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف اس سیتالوپرام در بارداری

اس‌سیتالوپرام، برای درمان افسردگی یا اضطراب در دوران بارداری مناسب است، اما باید با مشورت پزشک مصرف شود. این دارو معمولاً خطر ناهنجاری‌های جنینی را افزایش نمی‌دهد، ولی در اواخر بارداری ممکن است در موارد نادر باعث علائم خفیفی در نوزاد (مثل بی‌قراری یا مشکل تغذیه) شود که زود برطرف می‌شوند و جای نگرانی ندارد.

درمان افسردگی یا اضطراب در بارداری مهم است، چون عدم درمان می‌تواند باعث زایمان زودرس یا مشکلات دیگر شود. این دارو نباید به‌صورت خودسرانه قطع شود، زیرا ممکن است سبب تشدید علائم شود. تنظیم دوز دارو و چک ماهیانه توسط پزشک نیاز است.

مصرف اس سیتالوپرام در شیردهی

اس‌سیتالوپرام به مقدار کمی وارد شیر مادر می‌شود و معمولاً برای شیردهی بی‌خطر است. در موارد نادر، ممکن است نوزاد علائم خفیفی مثل بی‌قراری یا خواب‌آلودگی نشان دهد و لازم است رفتار، خواب و تغذیه نوزاد را زیر نظر داشته باشید و درصورت بروز علائمی با پزشک مشورت کنید.

اگر در بارداری از این دارو استفاده کرده‌اید، معمولاً می‌توانید در شیردهی ادامه دهید. برای شروع درمان جدید در شیردهی، پزشک ممکن است داروی دیگری پیشنهاد کند. تصمیم به ادامه شیردهی با در نظر گرفتن فواید آن برای نوزاد و نیاز مادر به درمان گرفته می‌شود.

مکمل‌ های دارای اثرات مشابه اس سیتالوپرام

مکمل‌ها نمی‌توانند جایگزین اس‌سیتالوپرام شوند، اما به‌عنوان کمک‌درمان و در کنار این دارو، می‌توانند علائم افسردگی و اضطراب را کاهش دهند و به بهبود خلق‌وخو کمک کنند. مکمل‌ها از سلامت مغز و بهبود تمرکز حمایت می‌کنند. پیش از مصرف مکمل‌ها باید با پزشک مشورت شود تا از تداخل با اس‌سیتالوپرام یا سایر داروها جلوگیری شود.

مکمل‌های مؤثر در کاهش علائم افسردگی

ترکیباتی مانند ال-تیروزین، گابا و سیتی کولین، به بهبود خلق‌وخو، افزایش تمرکز و آرامش کمک می‌کنند. ویتامین‌های گروه B انرژی و خلق را تقویت می‌کنند، جینکوبیلوبا گردش خون مغز را بهبود می‌دهد و سنبل‌الطیب اضطراب و بی‌خوابی را کاهش می‌دهد. در ادامه، مکمل‌هایی بر پایه این ترکیبات معرفی می‌شوند:

مطالعه بیشتر: بهترین قرص آرامبخش بدون نسخه برای رفع استرس و افسردگی

مکانیسم اثر اس سیتالوپرام

اس‌سیتالوپرام، از دسته مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است که سبب افزایش میزان سروتونین در مغز می‌شود. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز است که مانند یک پیام‌رسان بین سلول‌های عصبی عمل می‌کند و در تنظیم خلق‌وخو، خواب و احساس آرامش نقش مهمی دارد و کمبود آن می‌تواند باعث افسردگی یا اضطراب شود.

اس سیتالوپرام با ممانعت از جذب مجدد سروتونین توسط سلول‌های عصبی، سبب افزایش میزان سروتونین در فضای بین سلول‌ها می‌شود و به این ترتیب، ارتباط بین نورون‌ها را بهبود می‌بخشد. این فرایند به مدیریت علائم افسردگی و اضطراب کمک می‌کند و خلق‌وخو را بهتر می‌کند.

جدول اشکال دارویی و برندهای اس‌ سیتالوپرام

اس‌سیتالوپرام به‌صورت قرص خوراکی با ملح اگزالات و در دوزهای مختلف تولید می‌شود. در ادامه، جدولی از برندهای تجاری، دوزهای قرص و شرکت‌های سازنده یا واردکننده در ایران آورده شده است:

سخن پایانی

اس سیتالوپرام یکی از داروهای مؤثر در درمان اختلالاتی مانند افسردگی و اضطراب است که با تنظیم سطح سروتونین در مغز عمل می‌کند. مصرف اس‌ سیتالوپرام طبق دستور پزشک و با در نظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی، می‌تواند بهترین اثربخشی را با کم‌ترین عوارض به همراه داشته باشد. برای خرید اس‌ سیتالوپرام، به داروخانه‌های معتبر مراجعه کنید و نسخه پزشک را ارائه دهید. در صورت نیاز به مصرف طولانی‌مدت، با داروساز یا پزشک مشورت کنید تا درمان شما ایمن و مؤثر باشد

سؤالات متداول

1. بهترین زمان مصرف قرص اس سیتاور چه موقع است؟

معمولاً توصیه می‌شود این دارو شب قبل از خواب مصرف شود تا از بروز خواب‌آلودگی درطول روز جلوگیری شود، اما اگر با مصرف این دارو دچار بی‌خوابی شدید می‌توانید آن را صبح مصرف کنید.

2. قرص اس سیتاور چاق میکند؟

اس‌سیتالوپرام با نام تجاری اس سیتاور ممکن است در برخی افراد باعث افزایش یا کاهش وزن شود. این اثر به سبک زندگی و تغذیه بستگی دارد. اگر تغییر وزن نگران‌کننده بود، با پزشک مشورت کنید.

3. آیا قرص ازیپم و لاغری ارتباطی با هم دارند؟

اس‌ سیتالوپرام یا قرص ازیپم برای لاغری نیست. در برخی افراد ممکن است به دلیل کاهش اضطراب و پرخوری عصبی به‌دنبال مصرف این دارو، اشتها کمی کم شود، اما این اثر غیرمستقیم است.

4. قرص ازیپم برای زود انزالی خوب است؟

بله، اس‌ سیتالوپرام می‌تواند به تأخیر انزال کمک کند و گاهی برای درمان انزال زودرس تجویز می‌شود. با این حال، مصرف آن حتماً باید با پزشک مشورت باشد.

5. قرص ازیپم خواب آور است؟

اس‌ سیتالوپرام یا قرص ازیپم ممکن است باعث خواب‌آلودگی در برخی افراد شود. اگر پس از مصرف این دارو احساس خواب‌آلودگی شدید داشتید، بهتر است زمان مصرف آن را به شب قبل از خواب تغییر دهید

6. فرق سیتالوپرام و اس سیتالوپرام چیست؟

اس سیتالوپرام اثربخشی بیشتری دارد و در دوزهای پایین‌تری نسبت به سیتالوپرام تجویز می‌شود. به همین خاطر عوارض جانبی کمتری (به‌ویژه عوارض قلبی) نسبت به سیتالوپرام دارد.

7. آیا قرص اس سیتالوپرام باعث ریزش مو میشود؟

اس‌ سیتالوپرام در موارد بسیار نادر ممکن است سبب ریزش مو شود. اگر متوجه ریزش یا نازک شدن موهای خود شدید، برای بررسی دقیق علت، با پزشک مشورت کنید.

مطالعه بیشتر: بهترین قرص ریزش مو در بازار

8. لگزاتال چیست؟

لگزاتال یکی از نام‌های تجاری اس‌سیتالوپرام است که برای درمان افسردگی و اضطراب تجویز می‌شود.

منابع: WebMD | Drugs.com | UpToDate

نویسنده: وحیده محمدزاده

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و کوثر معمارفر