پا گذاشتن به سنین خاص ممکن است با پیچ و خم‌های جدیدی در مسیر زندگی همراه باشد. یکی از این پیچ و خم‌ها، مقوله‌ی بسیار مهم یائسگی است. یائسگی یک فرآیند بیولوژیکی طبیعی است که نشان‌دهنده پایان سال‌های باروری زنان است. یائسگی با قطع دائمی دوره‌های قاعدگی مشخص می‌شود و معمولاً بین سنین 45 تا 55 سالگی رخ می‌دهد. در حالی که یائسگی بخشی طبیعی و مورد انتظار از ورود به دوران پیری است، لیکن ممکن است طیفی از تغییرات فیزیکی و احساسی را ایجاد کند که به طور شگرفی بر کیفیت زندگی زنان تأثیر می‌گذارد. در این مطلب قصد داریم رایج‌ترین علائم یائسگی را بررسی کنیم و گزینه‌های مختلف درمانی موجود برای کاهش این علائم را ارائه دهیم.
رایج‌ترین علائم یائسگی کدام‌اند؟
یکی از مشکلاتی که با بالا رفتن سن، اکثر خانم‌ها را نگران می‌کند، این است که با پا به سن گذاشتن با چه علائمی روبه رو می‌شوند که نشان‌دهنده‌ی یائسگی است. البته نکته درخور توجه این است که این علائم در تمامی زنان یکی نیست و شما ممکن است یک یا چند علامت را با هم تجربه کنید.
گرگرفتگی و تعریق شبانه:
یکی از شناخته‌شده‌ترین علائم یائسگی، احساس گرگرفتگی و تعریق شبانه است. این علائم ممکن است در طول روز یا شب رخ دهد، خواب را قطع کند و باعث ناراحتی مضاعف شود.
خشکی و ناراحتی واژن:
با کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی، بافت‌های واژن نازک‌تر و خشک‌تر شوند که این امر منجر به افزایش ناراحتی در هنگام مقاربت جنسی و افزایش خطر عفونت‌های واژن می‌شود.
تغییرات خلق و خو:
نوسانات در هورمون ممکن است موجب تغییرات خلقی، از جمله تحریک‌پذیری، اضطراب و افسردگی شود. این دگرگونی‌ها ممکن است با تغییرات فیزیکی و اجتماعی مرتبط با یائسگی تشدید شود. افراد ممکن است در طی یک روز خلقیات مختلفی را از خود بروز دهند.
اختلالات خواب:
علاوه بر تعریق شبانه، یائسگی همچنین ممکن است الگوی خواب را مختل کند و منجر به بی‌خوابی، مشکل در به خواب رفتن و کیفیت پایین خواب شود.
کاهش میل جنسی:
تغییرات هورمونی در طول یائسگی ممکن است منجر به کاهش علاقه به فعالیت جنسی شود و متعاقباً بر روابط شخصی تأثیر بگذارد. همچنین می‌تواند فرد را با مشکلات خاصی رو به رو کند که تا به حال تجربه آن‌ها را نداشته است.
پوکی استخوان:
کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی روند از دست دادن تراکم استخوان را تسریع می‌کند و خطر پوکی استخوان و شکستگی را افزایش می‌دهد. از این رو مصرف مکمل‌های حاوی کلسیم در این دوران پیشنهاد می‌شود.
بی‌اختیاری ادرار:
ضعیف شدن عضلات کف لگن و تغییرات در سیستم ادراری می‌تواند منجر به افزایش دفعات نشت ادرار شود؛ به ویژه در حین فعالیت بدنی یا زمانی که میل به ادرار ناگهانی است.
چه راه‌هایی برای درمان یائسگی وجود دارد؟
حال که در رابطه با علائم یائسگی صحبت کردیم، این را هم بایستی عنوان کنیم که راه‌های گوناگونی برای درمان و کاهش علائم یائسگی وجود دارد و جای نگرانی نیست. در اصل برای رفع علائمی که گفته شد باید به دنبال راه حل‌های مناسبی باشید که بتوانید از این دوران نیز به خوبی عبور کنید. در ادامه به گزینه‌های درمانی اشاره کرده‌ایم که قطعا برای شما مفید خواهند بود.
هورمون درمانی (HT):
هورمون درمانی که شامل استفاده از استروژن یا پروژسترون می‌شود، یکی از موثرترین درمان‌ها برای مدیریت علائم یائسگی است. هورمون HT می‌تواند به کاهش گرگرفتگی، تعریق شبانه و خشکی واژن و همچنین حفظ سلامت استخوان کمک کند.
داروها و مکمل‌های غیر هورمونی:
برای خانم‌هایی که نمی‌توانند به هورمون‌درمانی روی بیاورند یا ترجیح می‌دهند از این روش استفاده نکنند، داروهای غیر هورمونی و مکمل‌های یائسگی مختلفی برای مدیریت علائم خاص مانند داروهای ضد افسردگی برای تغییرات خلق یا روان کننده‌های واژن برای خشکی واژن وجود دارد.
تغییر در شیوه زندگی:
ایجاد تنظیمات خاص در سبک زندگی می‌تواند به کاهش علائم یائسگی کمک کند. این شامل حفظ یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، تمرین تکنیک‌های مدیریت استرس و اجتناب از محرک‌های بالقوه گرگرفتگی مانند غذاهای تند، الکل و سیگار است.
استروژن درمانی واژن:
برای خانم‌هایی که عمدتاً خشکی و ناراحتی واژن را تجربه می‌کنند، استفاده از داروهای استروژن واژینال با دوز پایین می‌تواند به بازیابی بافت‌های واژن بدون اثرات سیستمیک هورمون درمانی خوراکی کمک کند.
فیزیوتراپی کف لگن :
برای زنانی که با بی‌اختیاری ادرار سر و کار دارند، فیزیوتراپی کف لگن می‌تواند به تقویت عضلات کف لگن و بهبود کنترل مثانه کمک کند.
درمان‌های مکمل و جایگزین:
برخی از زنان ممکن است برای مدیریت علائم یائسگی، درمان‌های مکمل و جایگزین مانند طب سوزنی، داروهای گیاهی یا مکمل‌های غذایی را انتخاب کنند. با این حال، مهم است که در مورد این گزینه‌ها با یک مشاور یا کارشناس مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید، زیرا برخی ممکن است با داروها تداخل داشته باشند یا عوارض جانبی بالقوه داشته باشند.
برای زنانی که در دوران یائسگی قرار می‌گیرند، بسیار مهم است که با کارشناسان مراقبت‌های بهداشتی و یا پزشک زنان خود همکاری نزدیکی داشته باشند تا یک برنامه درمانی شخصی به آن‌ها داده شود. با درک علائم رایج یائسگی و گزینه‌های درمانی مختلف موجود، زنان می‌توانند نقش فعالی در مدیریت این گذار طبیعی داشته باشند و سلامت و رفاه کلی خود را حفظ کنند.
عوامل محیطی موثر در یائسگی زنان
لازم به ذکر است که پاره‌ای عوامل محیطی ممکن است باعث یائسگی پیش‌رس شوند، همچون:
1. قرار گرفتن در معرض برخی سموم شیمیایی مانند آفت‌کش‌ها، برخی فلزات سنگین و آلاینده‌های هوا
2. استرس شدید و طولانی مدت
3. مصرف سیگار و مواد مخدر
عوامل ژنتیکی موثر در یائسگی زنان
علاوه بر عوامل محیطی، عوامل ژنتیکی نیز بر وقوع یائسگی زودرس اثرگذارند که ذیلاً برمی‌شمریم:
1. برخی جهش‌های ژنتیکی در ژن‌های مربوط به عملکرد تخمدان‌ها می‌توانند باعث یائسگی زودرس شوند.
2. برخی سندرم‌های ژنتیکی مانند سندرم دارینگتون و آتاکسی تلانژکتازی نیز می‌توانند به یائسگی زودرس منجر شوند.
3. سابقه فامیلی یائسگی زودرس در خانواده نیز می‌تواند به عنوان یک ریسک فاکتور ژنتیکی محسوب شود.
در مجموع، عوامل محیطی و ژنتیکی متعددی می‌توانند در بروز یائسگی زودرس نقش داشته باشند. تشخیص و شناسایی این عوامل توسط متخصص زنان اهمیت دارد تا درمان مناسب ارائه شود.
آیا علائم یائسگی برای تمامی زنان یکسان است؟
علائم یائسگی برای همه زنان یکسان نیست و ممکن است متفاوت باشد. این تفاوت‌ها ناشی از عوامل مختلفی است:
- سن یائسگی: برخی زنان زودتر و برخی دیرتر یائسه می‌شوند. معمولاً زنان آمریکایی بین 51-52 سالگی و زنان آسیایی بین 49-50 سالگی یائسه می‌شوند.
- سلامت عمومی: زنان سالم‌تر معمولاً علائم خفیف‌تری را تجربه می‌کنند. عواملی مانند چاقی، استرس و سبک زندگی ممکن است بر شدت علائم تأثیر بگذارند.
- سابقه پزشکی: زنانی که بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا سرطان دارند، ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند.
- مصرف دارو: مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی یا ضد تشنج ممکن است باعث تشدید برخی علائم یائسگی شود.
- نژاد: بعضی مطالعات نشان داده‌اند که زنان آسیایی و آفریقایی‌تبار معمولاً گرگرفتگی کم‌تری را از س ر میگذرانند.
بنابراین درک این تفاوت‌ها اهمیت زیادی دارد تا زنان بتوانند علائم خود را بهتر مدیریت کنند.
تغذیه مناسب در دوران قبل و بعد از یائسگی
رعایت چند نکته‌ی به ظاهر ساده اما مهمِ تغذیه‌ای نیز در مقابله با علائم ناخوشایند دوران یائسگی سودمند است:
1. مصرف میوه و سبزیجات را افزایش دهید. این مواد غذایی حاوی فیتواستروژن هستند که می‌توانند به جبران کمبود استروژن کمک کنند.
2. مصرف حبوبات را زیاد کنید. حبوبات نیز منبع خوبی از فیتواستروژن هستند.
3. مصرف چربی‌ها را محدود کنید. مصرف زیاد چربی‌ها می‌تواند خطر سرطان سینه را در دوران یائسگی افزایش دهد.
4. مصرف مواد قندی را کاهش دهید.
همچنین توصیه‌های مفیدی درباره استفاده از نور خورشید، کاهش مصرف کافئین و چای و ترک سیگار وجود دارد که همگی می‌توانند به بهبود وضعیت سلامتی در دوران یائسگی کمک کنند.
کلام آخر
بدن شما دقیقاً بازتاب‌دهنده چیزی خواهد بود که در دوران جوانی انجام داده‌اید؛ پس تا می‌توانید به بدن و سبک زندگی خود اهمیت دهید تا بهترین دوران پیری را تجربه کنید. در مجموع، اتخاذ یک رویکرد جامع شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم و سبک زندگی سالم می‌تواند به کنترل علائم یائسگی و افزایش کیفیت زندگی منجر شود. همچنین متخصصین و مشاورین داروخانه‌ی آنلاین زیوش همواره آماده‌ی پاسخگویی به سوالات شما در این زمینه خواهند بود.