سردرد از مشکلات آزاردهنده‌ای است که هر فرد حداقل یک بار در زندگی‌اش با آن دست و پنجه نرم می‌کند. به طور معمول سردردهای خفیف را می‌توان با درمان‌های خانگی کنترل کرد اما سردردهای شدید و مکرر نیازمند درمان‌های پزشکی هستند.
سردرد گاهی اوقات ممکن است به حدی طاقت‌فرسا باشد که فرد را مجبور کند دنبال راهی برای تسکین آن باشد. آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که انواع سردرد کدام است و چگونه می‌توان به طور مؤثر آنها را درمان کرد؟ شناخت علت سردرد و انتخاب درمان مناسب می‌تواند کلید حل این مشکل باشد.
انواع سردرد
سردردها به طور معمول به دو دسته اصلی اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند:
سردرد اولیه
این نوع سردرد به علت واکنش بیش از حد اعصاب به محرک‌ها ایجاد می‌شود. سردردهای اولیه به بیماری زمینه‌ای ارتباط ندارند. تغییرات شیمیایی در اعصاب، رگ‌های مغزی یا عضلات سر و گردن ممکن است عاملی در ایجاد این نوع سردردها باشد.
تحقیقات علمی نشان داده‌اند که برخی افراد به دلیل وجود ژن‌های خاص در سلول‌هایشان، بیشتر درگیر ابتلا به سردردهای اولیه هستند. سردردهای اولیه شامل میگرن، سردرد تنشی، سردرد خوشه‌ای، قاعدگی و سردرد مزمن روزانه هستند که در ادامه بررسی شده‌اند.
سردرد میگرنی
سردرد میگرنی یکی از انواع سردرد اولیه است که بسیاری از افراد با آن آشنا هستند. این نوع سردرد با نشانه‌هایی چون درد شدید، حالت تهوع و سرگیجه همراه است. درد میگرن معمولاً در یک سمت سر بروز می‌کند و فرد هنگام حمله‌های سردرد به نور و صدا بسیار حساس می‌شود، به طوری که ممکن است ترجیح بدهد در محیطی تاریک بماند یا چشم‌هایش را به یکدیگر فشار بدهد. پیش از شروع حملات سردرد میگرنی، امکان دارد علائم هشداردهنده‌ای به نام هاله میگرن ظاهر شود که شامل موارد زیر است:
- سردرد یک طرفه در سمت چپ سر
- بی‌حسی و مورمور شدن اعضای بدن
- مشکلات در صحبت کردن
- اختلال در بویایی و چشایی
- ضعف عضلانی
- دیدن خطوط زیگزاگ و نورهای چشمک‌زن
مهم است بدانید که این علائم امکان دارد در برخی شرایط دیگر مانند سکته مغزی یا مننژیت نیز بروز کند، بنابراین با مشاهده این علائم، مراجعه به پزشک ضروری است تا علت دقیق سردرد مشخص شود. برای درمان میگرن هم روش‌های مختلفی وجود دارند:
- درمان با بوتاکس
- پیروی از رژیم غذایی مناسب؛ با پرهیز از برخی غذاهای مضر و مصرف غذاهای خاص که می‌توانند تعداد و شدت حملات میگرنی را کاهش دهند.
- استفاده از روش‌های درمان خانگی سردرد که می‌توانند به کاهش درد میگرن کمک کنند.
سردرد تنشی
سردرد تنشی که به عنوان شایع‌ترین نوع سردرد اولیه شناخته می‌شود، به سردرد عصبی نیز معروف است. این نوع سردرد غالباً در افراد دچار استرس، اضطراب یا افسردگی رخ می‌دهد و می‌تواند با درد در ناحیه چشم و شقیقه‌ها همراه باشد. مدت زمان سردرد تنشی از نیم ساعت تا چند ساعت متغیر است. عوامل دیگری که امکان دارد باعث بروز سردرد تنشی شوند، عبارتند از:
- کم‌آبی بدن
- خواب ناکافی
- مواجهه با دود سیگار
- سر و صدا
- عدم فعالیت بدنی
- رژیم غذایی نامناسب
- خستگی چشم و بدن
برای درمان سردرد تنشی پیش از روی آوردن به درمان‌های پزشکی، تغییرات سبک زندگی پیشنهاد می‌شود. این تغییرات شامل ورزش منظم، رعایت عادات غذایی سالم، حذف استرس‌های منفی از زندگی و مدیریت صحیح زمان برای غذا خوردن است.
سردرد خوشه ای
سردرد اولیه خوشه‌ای که به خاطر شدت و ناگهانی بودنش شناخته می‌شود، بیشتر در مردان رخ می‌دهد و در افراد سیگاری شایع‌تر است. هرچند علت دقیق این نوع سردرد مشخص نیست، اما مصرف سیگار و الکل ممکن است آن را تشدید کنند.
این سردرد ممکن است بین ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت طول بکشد. در برخی موارد امکان دارد در طول روز تا ۸ بار هم تکرار شود. برای درمان سردرد خوشه‌ای، داروهای مختلف و درمان‌های پزشکی تحت نظر پزشک متخصص مغز و اعصاب ضروری است. نشانه‌های این نوع سردرد عبارتند از:
- درد شدید یک طرفه که به ناحیه چشم نیز منتشر می‌شود.
- بی‌قراری و آشفتگی
- انسداد یا آبریزش بینی
- آبریزش چشم و تورم پلک
سردرد هیپنیک
سردرد هیپنیک که گاهی به نام سردرد قبل از خواب نیز شناخته می‌شود، نوعی سردرد نادر اولیه است که معمولاً از دهه پنجاه زندگی آغاز می‌شود. شدت این سردرد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. اغلب درد آن در دو طرف سر احساس شده و به یک ناحیه خاص محدود نمی‌شود.
سردرد قاعدگی
در دوران قاعدگی بسیاری از خانم‌ها با مشکلاتی همچون سردرد، سرگیجه، کمردرد و تغییرات خلقی مواجه می‌شوند. سردرد قاعدگی که یکی از آزاردهنده‌ترین انواع سردرد اولیه است، می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله استرس، کم‌خونی، خواب ناکافی یا تغییرات هورمونی بروز کند.
برای کاهش و درمان این نوع سردرد، استفاده از دمنوش‌های گیاهی و ایجاد تغییرات مثبت در محیط اطراف می‌تواند مفید باشد. تلاش برای کنترل عوامل ایجادکننده سردرد نظیر استرس و مشکلات خواب نیز به کاهش این مشکل کمک می‌کند.
سردرد سینوسی
علت سردرد ثانویه سینوسی التهاب و تورم در سینوس‌ها است و می‌تواند با درد در نواحی پیشانی و شقیقه همراه باشد. این نوع سردرد امکان دارد در اثر تماس با آلرژن‌ها تشدید شود. درد معمولاً در اطراف چشم‌ها، گونه‌ها و بینی حس می‌شود و دیگر علائم آن شامل موارد زیر است:
- سردرد شدید و حالت تهوع
- حساسیت به نور و صدا
- تب
- مسدود شدن بینی و ترشحات غلیظ سبز یا زرد از آن
سردرد سینوسی و میگرنی از نظر علائم مشابه هستند، اما تفاوت اصلی در علائم بینی است. به‌علاوه، سردردهای سینوسی معمولا با خم کردن سر به جلو یا هنگام بیدار شدن از خواب تشدید می‌شوند. برای درمان فوری سردرد سینوسی، داروهای مختلفی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش واکنش‌های آلرژیک
- اسپری‌های بینی برای کاهش التهاب
- آنتی‌بیوتیک‌ها (در صورت وجود عفونت باکتریایی)
- مسکن‌ها برای کاهش درد
سردرد ثانویه
سردردهای ثانویه مانند سردرد سینوسی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شوند و نشان‌دهنده وجود یک بیماری زمینه‌ای باشند. منظور از بیماری‌های زمینه‌ای مانند تومور مغزی و فشارخون بالا است.
انواع سردرد بر اساس محل درد
از انواع سردرد براساس محل درد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
سردرد پیشانی
سردرد پیشانی که گاهی به صورت درد شدید در ناحیه پیشانی یا اطراف شقیقه‌ها احساس می‌شود، یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این می‌تواند بسیار آزاردهنده باشد و به درمان سریع نیاز دارد.
بیشتر سردردهای پیشانی، خفیف و موقتی هستند و به طور معمول به سرعت بهبود می‌یابند. تنها حدود ۲ درصد از افراد جامعه با حالت‌های مزمن این عارضه مواجه‌اند.
اگر سردرد پیشانی به طور مداوم و مکرر برای شما اتفاق می‌افتد، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. در چنین مواردی مشاوره با پزشک و بررسی دقیق‌تر ضروری است.
سردرد بالای سر
سردرد بالای سر که اغلب به صورت احساس فشاری سنگین بر روی سر توصیف می‌شود، از انواع سردرد است. درحالی که علت دقیق بروز این نوع سردرد به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. این عوامل شامل فشار روانی در محیط‌های مختلف مانند مدرسه، محل کار یا خانه، استرس شدید و اختلافات شخصی یا خانوادگی هستند.
گاهی سردرد بالای سر ممکن است ناشی از انقباض عضلات پشت گردن و پوست سر باشد. همچنین، خستگی ناشی از فعالیت زیاد، گرسنگی طولانی‌مدت، عدم استراحت کافی، اضطراب، افسردگی و کاهش سطح آهن خون از دیگر دلایل بالقوه بروز این سردرد هستند. برای درمان هم قرص سردرد تجویز می‌شود و درمان‌های تخصصی نزد پزشک صورت می‌گیرد.
سردرد پشت سر
سردرد پشت سر اغلب به دلیل وجود گره‌های عضلانی، مشکلات استخوانی غیرعادی، آسیب‌های عضلانی، تورم بافت و مسائل مفصلی بروز می‌کند. این نوع سردرد به ویژه در نواحی گردن و پشت سر احساس می‌شود و یکی از ویژگی‌های بارز آن درد در ناحیه جمجمه است.
سردرد پشت سر معمولا همراه با سردرد تنشی رخ می‌دهد و می‌تواند ناشی از فشار کم مایع مغزی نخاعی، وضعیت بدنی نادرست و یا فتق دیسک گردن باشد.
درمان سردرد
سردردها ممکن است از نوع خفیف تا شدید متغیر باشند و درمان هم بسته به شدت و نوع سردرد متفاوت است. این درمان‌ها عبارتند از:
درمان های خانگی و طب سنتی
کمپرس سرد: قراردادن تکه‌های یخ پیچیده شده در حوله و گذاشتن آن بر روی پیشانی می‌تواند به کاهش درد میگرنی کمک کند. پیشنهاد می‌شود کمپرس را به مدت ۱۵ دقیقه روی سر نگه‌دارید و سپس ۱۵ دقیقه استراحت کنید.
کمپرس گرم: برای سردردهای تنشی، استفاده از پارچه یا حوله گرم بر روی گردن یا پشت سر می‌تواند مؤثر باشد. در صورت سردرد سینوسی، قرار دادن پارچه گرم در ناحیه دردناک یا دوش آب گرم نیز کمک‌کننده است.
کاهش نور محیط: نور زیاد و یا چشمک‌زن می‌تواند موجب بروز سردرد میگرنی شود. برای کاهش این نوع سردرد، از پرده‌های تیره در طول روز استفاده کنید و در فضای باز عینک آفتابی بزنید.
روغن نعناع: استفاده از مقدار کمی روغن نعناع بر روی شقیقه می‌تواند به تسکین سردرد کمک کند. توجه داشته باشید که از تماس این روغن با چشم‌ها خودداری کنید.
روغن اسطوخودوس: رایحه درمانی با روغن اسطوخودوس می‌تواند یک راه مؤثر و ایمن برای تسکین سردرد باشد.
کافئین و آب: مصرف معتدل چای، آب، قهوه یا خوراکی‌های حاوی کافئین می‌توانند سردرد را کاهش دهند.
زنجبیل: زنجبیل به تنهایی یا همراه با داروهای مسکن می‌تواند به کاهش سردرد میگرنی کمک کند. این گیاه را می‌توان به صورت چای یا مکمل مصرف کرد.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی سردرد
درمان های پزشکی
داروهای مسکن معمولاً برای کاهش درد و ناراحتی سردرد تجویز می‌شوند. در صورت سردرد مداوم یا شدید، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش عفونت، اسپاسم یا سایر مشکلات تجویز کند.
درمان های رفتاری
رفتار درمانی می‌تواند به کنترل هیجانات و استرس‌ها کمک کند و احتمال بروز سردردهای تنشی را کاهش بدهد. این روش شامل آموزش شیوه‌های آرامش و مدیریت استرس توسط روانپزشک است.
همچنین، از دیگر درمان سریع سردرد می‌توان به بوتاکس، طب سوزنی و ماساژ اشاره کرد.
قرص سردرد
انتخاب بهترین داروی سردرد به نوع درد و وضعیت پزشکی فرد بستگی دارد. با این حال، از بهترین قرص‌های سردرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ناپروکسن
ناپروکسن یکی از داروهای رایج برای تسکین دردهای سردرد، به ویژه سردردهای مزمن و دردهای قاعدگی است. این دارو با کاهش درد و التهاب، بسیار مؤثر عمل می‌کند؛ اما افرادی که به زخم معده یا مشکلات گوارشی مبتلا هستند، باید از مصرف ناپروکسن خودداری کنند، زیرا ممکن است باعث خونریزی داخلی شود.
استامینوفن و ایبوپروفن
استامینوفن یک مسکن قدیمی است که برای سردردهای ناشی از استرس و فشارهای روزمره مصرف می‌شود. ایبوپروفن دیگر گزینه مؤثر برای سردردهای شدید و موضعی است که می‌تواند به طور سریع درد را تسکین بدهد.
سوماتریپتان
سوماتریپتان دارویی برای درمان سردردهای میگرنی بوده که علاوه‌بر کاهش درد، در رفع حالت تهوع نیز تأثیرگذار است. این دارو معمولا در عرض 30 دقیقه اثر کرده و سریعا به تسکین سردرد کمک می‌کند، بدون اینکه در دسته داروهای مخدر قرار بگیرد.
نوافن و ژلوفن
برای سردردهای عصبی و شدید، نوافن و ژلوفن دو گزینه قوی هستند که باید تحت نظر پزشک مصرف شوند. این داروها می‌توانند برای سردردهای شدید مؤثر باشند، اما مصرف خودسرانه آنها توصیه نمی‌شود. نوافن و ژلوفن تأثیرات قوی دارند و باید با احتیاط مصرف شوند.
برای انتخاب بهترین داروی سردرد، مشاوره با پزشک ضروری است تا داروی مناسب براساس نوع و شدت سردرد و وضعیت سلامتی فرد تجویز شود.
قویترین قرص سردرد چیست؟
کپسول مسکن فارماپین یک داروی قوی برای تسکین درد است که می‌تواند در کاهش دردهای مختلف، ازجمله سردرد، مؤثر باشد. همچنین ادوالژین هم قویترین قرص سردرد است. این دارو به سرعت جذب بدن می‌شود و اثرات ضد درد و ضد التهاب قوی دارد. ادوالژین مخصوصاً در درمان سردردهای میگرنی شدید مؤثر است. ملاحظات مصرف این قرص عبارتند از:
بیماران با زخم معده: این دارو ممکن است باعث خونریزی معده شود، لذا برای این دسته از بیماران توصیه نمی‌شود.
بانوان باردار: مصرف ادوالژین در دوران بارداری ممنوع است.
شیردهی: باید قبل از مصرف این قرص برای درمان فوری سردرد در دوران شیردهی با پزشک مشورت کنید.
برای کاهش عوارض جانبی، این داروها باید با یک لیوان آب مصرف شوند و همچنین از دراز کشیدن بلافاصله پس از مصرف اجتناب کنید. برای کاهش اثرات منفی بر معده، توصیه می‌شود قرص ادوالژین را همراه با غذا استفاده کنید. همچنین، این دارو نباید با قرص‌های ضد انعقاد مصرف شود، زیرا ممکن است خطر خونریزی را افزایش بدهد.
سخن پایانی
انواع سردردها به طور قابل توجهی می‌توانند بر زندگی روزمره تاثیر بگذارند و تشخیص صحیح نوع آنها برای درمان مؤثر بسیار حیاتی است. از سردردهای تنشی که با تغییرات سبک زندگی بهبود می‌یابند، تا سردردهای میگرنی که نیازمند درمان‌های خاص هستند، هر نوع سردرد به روش خاصی نیاز دارد.
با شناسایی دقیق نوع سردرد و انتخاب درمان مناسب می‌توان به طور مؤثری به کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی پرداخت. برای دریافت اطلاعات دیگر و خرید انواع داروها، به داروخانه آنلاین زیوش مراجعه کنید.
سوالات متداول
سردرد شدید چه دلایلی دارد؟
سردرد شدید می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند: میگرن، تنش و استرس، سینوزیت، آسیب‌های فیزیکی به سر، عفونت‌های شدید، تومورهای مغزی و فشار خون بالا اتفاق بیفتد.
برای درمان فوری سردرد شدید چه می‌توان کرد؟
برای درمان فوری سردرد شدید استفاده از کمپرس سرد، مصرف داروهای بدون نسخه، کافئین، استراحت در محیط آرام و تغییرات در سبک زندگی پيشنهاد می‌شود.