سیتالوپرام

قرص سیتالوپرام برای چی خوبه؟ سیتالوپرام که با نام تجاری قرص سیتاکسا نیز شناخته می‌شود، دارویی از دسته مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است که سبب افزایش سطح سروتونین در مغز می‌شود. سروتونین ترکیبی شیمیایی است که خلق‌و‌خو را تنظیم می‌کند. سیتالوپرام و سایر داروهای SSRI نقش مهمی در درمان افسردگی دارند. سیتالوپرام علاوه بر درمان افسردگی، در درمان سایر بیماری اعصاب‌ و روان از جمله اختلال اضطراب و حمله پانیک نیز تجویز می‌شود. در ادامه، به بررسی عوارض و نکات مهم مصرف قرص سیتالوپرام می‌پردازیم تا با شناخت بهتر این دارو، بتوانید با اطمینان و آگاهی بیشتری از آن استفاده کنید.

جدول زیر خلاصه‌ای از مشخصات داروی سیتالوپرام را ارائه می‌دهد:

طبقه بندی دارویی	مهارکننده‌ انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)
اشکال دارویی	قرص‌های 20 و 40 میلی‌گرم قطره خوراکی 40 میلی‌گرم/ میلی لیتر
موارد مصرف اصلی	درمان افسردگی
نحوه مصرف رایج	مصرف دارو با 10 میلی گرم روزانه آغاز می‌شود و ممکن است در صورت نیاز تا 40 میلی گرم افزایش یابد.
تداخلات دارویی مهم^	مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (مانند سلژیلین) - سایر داروهای ضد افسردگی (مانند فلوکستین، آمی تریپتیلین) - داروهای ضدمیگرن (سوماتریپتان)
برندهای تجاری معروف	سیتاکسا (Citaxa) و سلکسا (celexa )
داروهای هم‌گروه	اس سیتالوپرام، فلوکستین، سرترالین، پاروکستین، داپوکستین و فلووکسامین

^داروهای فهرست‌شده در این جدول، تمامی تداخلات دارویی سیتالوپرام را شامل نمی‌شوند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کاربرد سیتالوپرام

موارد اصلی مصرف سیتالوپرام 20 و سیتالوپرام 40 برای درمان بیماری‌های زیر است:

سیتالوپرام برای افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder)

افسردگی یک اختلال خلقی است که با احساس مداوم غم، پوچی و از دست دادن شادی همراه است. سیتالوپرام یکی از داروهای مؤثر در درمان افسردگی است. تأثیر سیتالوپرام بر مغز با افزایش سطح سروتونین در فضای بین نورونی صورت می‌گیرد و به این ترتیب به بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم افسردگی کمک می‌کند.

مطالعه بیشتر: کمبود ویتامین دی و افسردگی

همچنین در موارد زیر نیز ممکن است سیتالوپرام توسط پزشک تجویز شود:

• رفتار پرخاشگرانه یا تحریک‌پذیری در زوال عقل (Aggressive or agitated behavior associated with dementia)

• اختلال پرخوری افراطی (Binge eating disorder)

• اختلال اضطراب اجتماعی (Social anxiety disorder)

• اختلال اضطراب عمومی (GAD)

• اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)

• اختلال پانیک (Panic Disorder)

• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)

• زود انزالی (Premature ejaculation)

• اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)

• علائم گرگرفتگی و تعریق در دوران یائسگی

نحوه مصرف قرص سیتالوپرام

سیتالوپرام را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. پزشک ممکن است گهگاه دوز مصرفی شما را تغییر دهد. هنگام مصرف سیتالوپرام به نکات زیر توجه کنید:

• برای درمان افسردگی در ابتدا قرص سیتالوپرام با 10 میلی گرم روزانه شروع می‌شود و ممکن است تا 40 میلی گرم افزایش یابد.

• قرص سیتالوپرام 20 و قرص سیتالوپرام 40 را می‌توان همراه غذا یا با معده خالی مصرف کرد، اما توصیه می‌شود هر بار آن‌ را به یک روش ثابت مصرف کنید.

• برای شروع اثر دارو صبور باشید؛ چرا که 2 تا 4 هفته طول می‌کشد تا اثرات درمانی آن ظاهر شوند.

• قرص سیتالوپرام معمولا یک‌بار در روز تجویز می‌شود و می‌توان آن‌را صبح یا عصر مصرف کرد اما توصیه می‌شود هر روز در زمان مشخصی مصرف شود. مصرف سیتالوپرام در شب برای افرادی مناسب است که با مصرف آن دچار خواب آلودگی می‌شوند. در مورد افرادی که با مصرف این دارو دچار بی‌خوابی می‌شوند بهتر است دارو صبح مصرف شود.

• در صورتی که مصرف یک نوبت دارو را فراموش کردید به‌محض یادآوری آن‌را میل کنید. اگر زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک است از دو برابر کردن مقدار مصرف خودداری کنید.

چگونه قرص سیتالوپرام را قطع کنیم

هرگز مصرف سیتالوپرام را به‌طور ناگهانی قطع نکنید، زیرا ممکن است علائم ترک دارو مانند بی‌قراری، گیجی، سوزن سوزن شدن یا احساس شوک الکتریکی را تجربه کنید. کاهش مقدار مصرف دارو حتماً باید طبق نظر پزشک انجام شود.

عوارض جانبی احتمالی قرص سیتالوپرام

عوارض جانبی قرص سیتالوپرام در زیر آمده‌است. این عوارض گذرا هستند و در مدت کوتاهی برطرف می‌شوند. در صورت ادامه‌دار شدن عوارض جانبی دارو حتما با پزشک خود مشورت کنید.

• تهوع

• خشکی دهان

• خواب‌آلودگی

• بی‌خوابی

• تعریق زیاد

• اسهال

• لرزش

• بی‌اشتهایی

• کاهش میل جنسی

تداخلات دارویی سیتالوپرام

سیتالوپرام با دسته های دارویی ذکر شده در زیر تداخل دارد که مصرف آن‌ها باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود:

• سایر داروهای ضدافسردگی SSRI و SNRI (مانند فلوکستین، سرترالین، داپوکستین و ونلافاکسین)

• داروهای ضد درد مخدر (مانند ترامادول و متادون)

• داروهای آنتی سایکوتیک (مانند کلوزاپین، هالوپریدول، تیوریدازین و پیموزاید)

• داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (مانند آمی تریپتیلین)

• مشتقات تریپتان (مانند سوماتریپتان)

• مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (مانند سلژیلین، لینزولید)

• داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت خون (مانند وارفارین، هپارین و آسپرین)

• داروهایی آرام‌بخش و خواب آور مانند دیازپام

• داروهای کاهنده قند خون (مانند متفورمین و انسولین)

• آمفتامین

• بوپروپیون

• داروهای افزایش‌دهنده ریسک QT (مانند ، سایمتیدین، دومپریدون، اندانسترون، موکسی فلوکساسین و آمیودارون)

• داروهای مهارکننده CYP2C19 (مانند فلوکونازول، امپرازول و اس امپرازول)

• داروهای القا کننده CYP3A4 (مانند ریفامپین، فنی توئین، کاربامازپین و علف چای)

• سیپروهپتادین

• دسموپرسین و وازوپرسین

• دکسترومتورفان

• مشتقات ارگوت (مانند ارگوتامین)

• هیدروکسی کلروکین

• متوکلوپرامید

• داروهای NSAID (مانند ایبوپروفن و سلکوکسیب)

• دیورتیک‌های تیازیدی (مانند هیدروکلروتیازید)

موارد هشدار مصرف سیتالوپرام

سیتالوپرام در بیمارانی که سابقه حساسیت مفرط به خود دارو، اجزای فرمولاسیون و یا سایر مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین دارند، منع مصرف دارد.

برخی شرایط پزشکی می‌توانند در انتخاب دارو، تنظیم دوز و اثرات درمانی مورد انتظار تأثیر بگذارند، بنابراین افرادی که هریک از شرایط زیر را دارند، لازم است پیش از شروع مصرف سیتالوپرام با پزشک مشورت کنند:

• بیماری‌های کبدی و کلیوی

• بیماری‌های قلبی (از جمله حمله قلبی اخیر، نارسایی قلبی، آریتمی)

• فشار خون بالا

• سابقه سکته مغزی

• اختلالات الکترولیتی مثل کاهش پتاسیم، سدیم یا منیزیم در خون

• آب‌سیاه یا گلوکوم

• اختلال دوقطبی

• سابقه خودکشی

• سابقه تشنج یا صرع

• هرگونه مشکل در انعقاد خون یا سابقه خونریزی غیرطبیعی

• جراحی چاقی (باریاتریک)

• افراد بالای 60 سال

• کودکان

مصرف سیتالوپرام در دوران بارداری و شیردهی

به‌دلیل اهمیت فراوان سلامت مادر و نوزاد مصرف هر دارویی ازجمله سیتالوپرام در دوران بارداری و شیردهی، نیازمند احتیاط است و ملاحظات خاص خود را دارد. بنابراین، کسب اطلاعات کافی و مشورت با پزشک پیش از مصرف این دارو، کاملاً ضروری است.

مصرف سیتالوپرام در دوران بارداری

سیتالوپرام در رده C بارداری قرار دارد و مصرف سیتالوپرام در سه ماهه اول بارداری توصیه نمی‌شود. این دارو تنها در صورت تجویز پزشک می تواند در دوران بارداری استفاده شود.

مصرف سیتالوپرام در دوران شیردهی

سیتالوپرام در شیر ترشح می‌شود و احتمال دارد عوارض جانبی در نوزاد شیرخوار ایجاد کند. هر چند مصرف سیتالوپرام در مدت شیردهی مجاز است، اما توصیه می‌شود در صورتی که نوزاد شیرخوار دارید با پزشک مشورت کنید.

مکمل های دارای اثرات مشابه سیتالوپرام

برخی مکمل‌ها می‌توانند با اثر بر سیستم عصبی، به‌عنوان کمک‌درمان در کنار داروهایی مثل سیتالوپرام عمل کنند و در کاهش علائم افسردگی و بهبود خلق‌وخو مؤثر باشند. این ترکیبات با حمایت از تعادل شیمیایی مغز، می‌توانند روند بهبود را تسریع کنند. با این حال، مصرف آن‌ها باید تحت نظر پزشک باشد، چون مکمل‌های آرامبخش و ضد اضطراب درمان اصلی نیستند و تنها در کنار دارو می‌توانند نقش مؤثری ایفا کنند.

مکمل‌های مؤثر در کاهش علائم افسردگی

برخی ترکیبات طبیعی و تغذیه‌ای مانند ال-تیروزین، گابا، ویتامین‌های گروه B، سیتی‌کولین، سنبل‌الطیب و بادرنجبویه با تنظیم نوروترنسمیترها و تقویت عملکرد مغز، در بهبود خلق‌وخو، بهبود تمرکز و کاهش اضطراب نقش دارند. در ادامه، مکمل‌هایی بر پایه این ترکیبات معرفی می‌شوند:

مکانیسم اثر سیتالوپرام

سیتالوپرام با مهار انتخابی بازجذب سروتونین در نورون‌های پیش‌سیناپسی، باعث افزایش میزان این نوروترنسمیتر در سیناپس می‌شود. سیتالوپرام تأثیر ناچیزی بر بازجذب نوراپی‌نفرین و دوپامین دارد و اتصال قابل‌توجهی به گیرنده‌های دیگر از جمله موسکارینی، آدرنرژیک و GABA ندارد و به‌همین دلیل عوارض آنتی‌کولینرژیک و آرام‌بخشی آن نسبت به برخی داروهای دیگر کمتر است.

سخن پایانی

سیتالوپرام یکی از داروهای انتخابی برای درمان افسردگی است. مصرف قرص سیتالوپرام طبق دستور پزشک و با در نظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی می‌تواند کم‌عارضه‌ترین و بهترین اثربخشی را برای شما ایجاد کند. برای خرید قرص سیتالوپرام با مراجعه به داروخانه‌های معتبر و ارائه نسخه پزشک اقدام کنید. در صورت تداوم مصرف می‌توانید با داروساز مشورت و دارو را تهیه کنید.

سؤالات متداول

1. قرص سیتالوپرام برای معده عوارضی دارد؟

بله، در برخی افراد قرص سیتالوپرام ممکن است سبب عوارض گوارشی مانند تهوع، استفراغ، یبوست و یا اسهال شود. در صورتی که این علائم موقتی نبودند و با گذشت زمان شدیدتر شدند، با پزشک مشورت کنید.

2. فرق سیتالوپرام و اس سیتالوپرام چیست؟

اس سیتالوپرام اثربخشی بیشتری دارد و در دوزهای پایین‌تری نسبت به سیتالوپرام تجویز می‌شود. به همین خاطر عوارض جانبی کمتری (به‌ویژه عوارض قلبی) نسبت به سیتالوپرام دارد.

3. آیا قرص سیتالوپرام چاق کننده است؟

سیتالوپرام ممکن است در شروع مصرف دارو باعث شود با کاهش اشتها باعث کاهش وزن شود. اما به مرور به دلیل بازگشت اشتها احتمال افزایش وزن جزئی وجود دارد. اگر در مدت مصرف سیتالوپرام دچار مشکلاتی در خصوص وزن خود شدید با دکتر یا داروساز مشورت کنید.

4. آیا سیتالوپرام اعتیاد آور است؟

خیر. سیتالوپرام اعتیاد آور نیست اما قطع ناگهانی آن می‌تواند عوارضی شبیه به وابستگی به دارو داشته باشد، توصیه می‌شود جهت تنظیم یا تغییر دوز دارو با پزشک خود مشورت کنید.

5. آیا سیتالوپرام باعث ریزش مو میشود؟

ریزش مو یکی از عوارض جانبی نادر دارو سیتالوپرام است و جای نگرانی ندارد.

6. آیا قرص سیتالوپرام خواب آور است؟

تأثیر داروی سیتالوپرام در افراد می‌تواند متفاوت باشد و در برخی افراد می‌تواند سبب خواب آلودگی شود؛ اگر با مصرف این دارو دچار خواب‌آلودگی شدید بهتر است مصرف آن را به شب‌ها قبل از خواب موکول کنید.

7. آیا قرص سیتالوپرام برای زودانزالی خوبه؟

دلایل زودانزالی می‌تواند شامل عوامل بیولوژیک و یا عوامل روانی مانند افسردگی باشد. داروهای ضدافسردگی مهارکننده بازجذب سروتونین با افزایش سطح سروتونین در بدن، می‌توانند باعث تأخیر در انزال شوند. بنابراین قرص سیتالوپرام می‌تواند برای درمان زودانزالی توسط پزشک تجویز شود.

8. آیا لگزوپرام همان سیتالوپرام است؟

خیر؛ لگزوپرام نام تجاری اس‌ سیتالوپرام است و با سیتالوپرام تفاوت دارد. هرچند هر دو از دسته داروهای SSRI هستند، اما در ساختار و میزان اثربخشی با یکدیگر تفاوت دارند.

 

منابع: WebMD | Drugs.com | UpToDate

نویسنده: کوثر معمارفر

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و ایمان امام جمعه