حمله پانیک یا حمله وحشت یک احساس ترس شدید و ناگهانی است که ناشی از هیچ تهدید یا خطر آشکاری نیست. ممکن است شما فقط دچار یک حمله وحشت‌زدگی شوید یا چندین حمله داشته باشید. اگر شما حملات مکرر دارید و به دلیل نگرانی از رخ دادن این حملات، از افراد یا مکان‌های عمومی دوری می‌کنید، ممکن است مبتلا به اختلال پانیک یا هراس باشید.
در این مقاله، ما قصد داریم تا علایم اختلال پانیک، روش‌های تشخیص حملات، روش‌های درمان و پیشگیری از پانیک اتک، و دریافت مراقبت پزشکی برای بیماری هراس را مرور کنیم.
علائم اختلال هراس
علایم حمله پانیک ممکن است ناگهانی و بدون هشدار ظاهر شوند یا به تدریج ایجاد شوند و طی حدود 10 دقیقه به اوج خود برسند. این علایم عبارتند از: درد قفسه سینه، مشکل در بلع، تنگی نفس یا تنفس سریع، تپش قلب، احساس سبکی سر، احساس سرما، لرز یا برافروختگی، تعریق، حالت تهوع، دلپیچه، احساس گزگز یا بی‌حسی پوست و احساس مرگ قریب‌الوقوع. همچنین در صورت ابتلا به اختلال پانیک، ممکن است احساس ترس شدیدی از رخ دادن یک پانیک اتک دیگر داشته باشید.
خلاصه: علایم حمله وحشت عبارتند از درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، احساس سبکی سر، احساس لرز یا برافروختگی، تعریق، حالت تهوع، دلپیچه، و احساس مرگ قریب‌الوقوع.
علت بروز پانیک اتک
علت دقیق بروز حملات پانیک مشخص نیست، ولی این حملات اغلب ناشی از یک اختلال روانی زمینه‌ای مانند اختلال پانیک، فوبیاها مانند آگورافوبیا (ترس از مکان‌های عمومی)، اختلال وسواس اجباری ، اختلال استرس پس از سانحه، و اختلال اضطراب فراگیر یا افسردگی هستند. همچنین، استرس می‌تواند حملات هراس را تشدید کند.
تشخیص حمله وحشت
برای تشخیص حمله پانیک، پزشک علایم و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند و یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است یک نوار قلب از شما بگیرد یا آزمایش تیروئید درخواست کند چون عدم تعادل هورمون‌های تیروئید می‌تواند تنظیم ریتم قلبی را به هم بزند. اگر شما حملات پانیک مکرر داشته باشید، ترس دائمی از رخ دادن حملات هراس در آینده را داشته باشید یا سبک زندگی و رفتار خود را به دلیل ترس از رخ دادن حملات تغییر دهید، ممکن است به اختلال هراس مبتلا باشید.
خلاصه: پانیک اتک توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. برای رد سایر علل ایجادکننده این علایم، ممکن است نوار قلبی یا تست تیروئید درخواست شود.
درمان اختلال هراس
بسته به وضعیت بیماری شما، روانپزشک ممکن است ترکیبی از درمان دارویی، روان‌درمانی، یا تغییرات در سبک زندگی را به شما پیشنهاد کند.
داروها
داروهایی که برای درمان اختلال پانیک به کار می‌روند شامل این موارد هستند:
- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین: این داروها شامل فلوکستین (Prozac)، پاروکستین (Paxil) و سرترالین (Asentra) هستند. این داروها اغلب خط اول درمان برای پیشگیری از حملات وحشت‌زدگی هستند چون نسبت به داروهای دیگر عوارض جانبی کمتری دارند.
- بنزودیازپین‌ها: این داروها شامل آلپرازولام (Xanax)، کلونازپام و لورازپام هستند. آنها باعث کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی می‌شوند، اثر آرامبخشی خفیفی دارند و برای حمله حاد تجویز می‌شوند.
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی‌نفرین: ونلافاکسین آهسته‌رهش توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان اختلال هراس تأیید شده است و ممکن است به جلوگیری از حملات بعدی کمک کند.
روان‌درمانی
روان‌درمانی، برای مثال درمان شناختی‌رفتاری، برای اختلال پانیک یا سایر بیماری‌های روانی به کار می‌رود. در این روش، درمانگر سعی می‌کند روی افکار، رفتارها و واکنش‌های مرتبط با حملات هراس شما کار کند تا ترس و اضطراب شما را نسبت به آنها کاهش دهد. درمانگر می‌تواند مغز شما را طوری تربیت کند که بهتر بتواند بین تهدیدهای واقعی و غیرواقعی تمایز قائل شود. همچنین، شرکت در گروه‌های پشتیبانی می‌تواند به شما کمک کند مهارت‌های مقابله‌ای مثبتی به دست آورید تا بتوانید با ترس، اضطراب و استرس مقابله کنید.
تغییرات سبک زندگی
اقدامات کلی برای کاهش استرس و بهبود سلامت عمومی ممکن است بروز پانیک اتک را کاهش دهند. به عنوان مثال، داشتن خواب کافی و فعالیت بدنی می‌تواند استرس را کاهش دهد. تکنیک‌های مدیریت استرس، مانند تنفس عمیق یا ریلکسیشن پیشروند عضلانی نیز ممکن است کمک کننده باشند. همچنین باید از مصرف الکل، کافئین و مواد غیرقانونی اجتناب کنید یا آنها را محدود کنید.
خلاصه: درمان اختلال پانیک شامل ترکیبی از دارودرمانی، روان‌درمانی و تغییر سبک زندگی است.
پیشگیری از حملات پانیک
اکثر حملات پانیک غیرقابل‌پیشبینی هستند، پس پیشگیری از آنها دشوار است. با این وجود، شما می‌توانید برای بهبود سلامت عمومی خود و کاهش خطر حملات وحشت قدم‌هایی بردارید. به عنوان مثال، بهتر است سبک زندگی سالمی داشته باشید (رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، خواب کافی، انجام اقدامات کاهنده استرس). در صورت رخ دادن حمله پانیک حتماً به پزشک مراجعه کنید. گرفتن درمان در حین حمله می‌تواند از وقوع حملات آتی جلوگیری کند.
خلاصه: بهبود سبک زندگی با داشتن رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، خواب کافی و انجام اقدامات کاهنده استرس می‌تواند احتمال وقوع حملات پانیک را کاهش دهد.
سخن پایانی
حمله پانیک یک احساس ترس شدید و ناگهانی بدون وجود تهدید خارجی است که با علایم درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، احساس سبکی سر، تعریق، حالت تهوع، دلپیچه، و احساس مرگ قریب‌الوقوع مشخص می‌شود. همچنین، درمان آن ترکیبی از دارودرمان، روان‌درمانی و تغییر سبک زندگی است. بهبود سبک زندگی با داشتن رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم، خواب کافی و انجام اقدامات کاهنده استرس می‌تواند احتمال وقوع حملات پانیک را کاهش دهد.
سؤالات متداول
آیا حمله پانیک می‌تواند مرگ‌آور باشد؟
خیر؛ حمله پانیک خطر مرگ یا آسیب جسمی ندارد ولی علایم آن می‌تواند مانند بیماری‌های مرگ‌آوری مثل حمله قلبی باشد. اگر علایم پانیک اتک دارید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا احتمال حمله قلبی رد شود.
برای درمان به چه کسی مراجعه کنم؟
برای درمان اختلال هراس باید به روانپزشک یا متخصص اعصاب و روان مراجعه کنید.
آیا اختلال هراس قابل‌درمان است؟
بله؛ اختلال پانیک قابل‌درمان است.