سفیکسیم یک آنتی‌بیوتیک وسیع‌الطیف از گروه سفالوسپورین‌های نسل سوم خوراکی است که خاصیت باکتری‌کشی (باکتریسیدی) دارد. این دارو برای درمان عفونت‌ باکتریایی مانند برونشیت مزمن (عفونت مجاری تنفسی منتهی به ریه‌ها)، عفونت‌های گوش میانی، گلو، لوزه‌ها، سوزاک (یک بیماری مقاربتی) و عفونت‌های دستگاه ادراری به‌کار می‌رود.

به‌دلیل نیمه‌عمر طولانی سفیکسیم (حدود ۳ تا 4 ساعت)، این دارو معمولاً به‌صورت یک یا دو بار در روز تجویز می‌شود. از آن‌جایی که مصرف غیرضروری یا اشتباه آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی را افزایش دهد و یا پاسخ به درمان را دچار مشکل کند، آگاهی از کاربردهای سفیکسیم، نحوه صحیح مصرف و عوارض آن اهمیت بالایی دارد که در این مقاله به آن پرداختیم.

جدول زیر خلاصه‌ای از مشخصات داروی سفیکسیم را در اختیار شما قرار می‌دهد.

طبقه بندی دارویی	آنتی‌بیوتیک، سفالوسپورین‌های نسل سوم
اشکال دارویی	قرص 200 و 400 میلی‌گرم. کپسول 200 و 400 میلی‌گرم. سوسپانسیون خوراکی (شربت) 100 میلی‌گرم در 5 میلی‌لیتر
موارد مصرف اصلی	عفونت‌های دستگاه ادراری بدون عارضه (uncomplicated urinary tract infections) اوتیت مدیا (otitis media) فارنژیت (pharyngitis) و التهاب لوزه‌ها (tonsillitis) تشدید حاد برونشیت مزمن سوزاک بدون عارضه (uncomplicated cervical/urethral gonorrhea)
نحوه مصرف رایج	دوز مصرفی این دارو باید توسط پزشک و با توجه به شرایط بیمار تعیین شود. دوز سفیکسیم در کودکان نیز براساس وزن آن‌ها تعیین می‌شود.
تداخلات دارویی مهم^	آنتی‌اسیدها (مانند آلومینیوم هیدروکساید یا منیزیم هیدروکساید): برای جلوگیری از این تداخل، سفیکسیم را حداقل ۲ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از آنتی‌اسیدها مصرف کنید. واکسن‌های زنده باکتریایی (مانند واکسن ب‌ث‌ژ، واکسن وبا، واکسن تیفوئید Ty21a)
برندهای تجاری معروف	زاکسیم (Zaxime)
داروهای هم‌گروه	سفتریاکسون و سفوتاکسیم

^داروهای فهرست‌شده در این جدول، تمامی تداخلات دارویی سفیکسیم را شامل نمی‌شوند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کاربرد سفیکسیم

سفیکسیم یک آنتی‌بیوتیک وسیع‌الطیف از دسته سفالوسپورین‌ها است که برای درمان انواع مختلف عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شود که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

سفیکسیم برای عفونت ادراری

این دارو در درمان عفونت‌ ادراری ناشی از اشریشیا کلی و پروتئوس میرابیلیس مؤثر است و با بهبود عفونت، علائمی ازجمله سوزش ادرار، تکرر ادرار و درد زیر شکم را کاهش می‌دهد.

سفکسیم برای عفونت گوش میانی

سفیکسیم در درمان اوتیت مدیا یا عفونت گوش میانی ناشی از هموفیلوس آنفولانزا، موراکسلا کاتارالیس و استرپتوکوک پیوژنز، به‌ویژه در کودکان، استفاده می‌شود و علائم گوش درد و تب را بهبود می‌بخشد.

سفکسیم برای التهاب گلو و لوزه‌ها

سفیکسیم با درمان عفونت‌ گلو و التهاب لوزه‌های ناشی از استرپتوکوکوس پیوژنز به کاهش گلودرد شدید، دشواری در بلع و تورم لوزه‌های ناشی از این عفونت کمک می‌کند.

سفکسیم برای تشدید حاد برونشیت مزمن

سفیکسیم برای درمان عفونت‌های تنفسی باکتریایی ناشی از استرپتوکوکوس پنومونیه و هوموفیلوس آنفولانزا در تشدید حاد برونشیت مزمن مؤثر است. این دارو به بهبود سرفه شدید، خلط غلیظ و تنگی نفس کمک می‌کند.

سفکسیم برای سوزاک بدون عارضه

سفیکسیم برای درمان سوزاک (نوعی بیماری مقاربتی) ناشی از نایسریا گونوره (در گردن رحم یا مجرای ادرار) استفاده می‌شود و علائم ترشحات غیرطبیعی و درد هنگام ادرار را بهبود می‌بخشد. معمولاً این دارو در صورت عدم دسترسی به سفتریاکسون تجویز می‌شود.

مطالعه بیشتر: تاثیر استفاده از کاندوم در پیشگیری از بیماری های مقاربتی

در موارد زیر نیز ممکن است سفکسیم توسط پزشک تجویز شود:

• تب تیفوئید (Typhoid Fever) یا حصبه

• گاستروانتریت سالمونلایی (غیر تیفوئیدی)

• سینوزیت باکتریایی حاد

• درمان شریک جنسی در سوزاک (Expedited Partner Therapy)

• سوزاک بدون عارضه مقعدی (Uncomplicated Gonococcal Infection of the Rectum)

نحوه مصرف سفیکسیم

دوز مصرف سفکسیم، تعداد دفعات مصرف (معمولاً یک‌بار یا دو بار در روز) و مدت درمان توسط پزشک و بر اساس نوع عفونت تعیین می‌شود.

سفیکسیم به‌صورت کپسول، قرص یا شربت (سوسپانسیون خوراکی) تجویز می‌شود و می‌توان آن را با یا بدون غذا مصرف کرد. مصرف با غذا ممکن است جذب دارو را کمی به تأخیر بیندازد، اما تأثیری بر اثربخشی کلی ندارد. اگر از سوسپانسیون خوراکی استفاده می‌کنید، پیش از مصرف بطری را به‌خوبی تکان دهید و مقدار دقیق را با پیمانه مدرج اندازه‌گیری کنید.

نکات زیر را در حین مصرف سفیکسیم رعایت کنید:

• برای مشاهده بهترین اثربخشی، دارو را هر روز در ساعت مشخص مصرف کنید.

• دوره درمان را حتی در صورت بهبود علائم کامل کنید تا از بازگشت عفونت یا ایجاد مقاومت باکتریایی جلوگیری شود.

• سفیکسیم را بدون مشورت با پزشک و تکمیل دوره تجویزشده قطع نکنید.

عوارض جانبی احتمالی سفیکسیم

مصرف سفیکسیم، مانند هر داروی دیگری می تواند باعث بروز برخی عوارض جانبی شود که شدت آن‌ها بسته به شرایط بیمار متفاوت است. برخی از عوارض جانبی شایع و احتمالی عبارتند از:

• اسهال

• تهوع

• تغییر در الگوی اجابت مزاج (مانند مدفوع شل یا مکرر)

در موارد نادر، ممکن است سفیکسیم سبب بروز واکنش‌های آلرژیک (مانند کهیر، تورم صورت یا مشکل تنفسی)، لکه‌های قرمز یا تاول پوستی، سردرد یا سرگیجه شود. درصورت بروز هریک از این علائم فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تداخلات دارویی سفیکسیم

سفیکسیم ممکن است با برخی داروها یا مواد دیگر تداخل داشته باشد و اثربخشی یا ایمنی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از تداخلات دارویی مهم عبارتند از:

• آنتی‌اسیدها (مانند آلومینیوم هیدروکساید یا منیزیم هیدروکساید): برای جلوگیری از این تداخل، سفیکسیم را حداقل ۲ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از آنتی‌اسیدها مصرف کنید.

• داروهای ضدانعقاد خون (مانند وارفارین)

• واکسن‌های زنده باکتریایی (مانند واکسن ب‌ث‌ژ، واکسن وبا، واکسن تیفوئید Ty21a): باید از دریافت واکسن درطول دوره درمان با سفکسیم جلوگیری کرد و همچنین فاصله زمانی لازم بین قطع مصرف سفیکسیم و دریافت واکسن رعایت شود. این فاصله زمانی به نوع واکسن بستگی دارد.

موارد هشدار مصرف

سفیکسیم یک آنتی‌بیوتیک مؤثر برای عفونت‌های باکتریایی است، اما در درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا تأثیری ندارد و مصرف غیرضروری آن می‌تواند خطر مقاومت باکتریایی را افزایش دهد.

برای ایمنی بیشتر در مصرف سفیکسیم، درصورتی که هریک از شرایط زیر را دارید، حتماً به پزشک خود درباره آن اطلاع دهید:

• سابقه حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌های دسته سفالوسپورین‌ها یا پنی‌سیلین‌ها

• مشکلات کلیوی

• سابقه کولیت یا بیماری‌ التهابی روده

• کم‌خونی همولیتیک مرتبط با سفالوسپورین‌ها

مصرف سفیکسیم در دوران بارداری و شیردهی

آگاهی از ایمنی داروها مانند سفیکسیم در دوران بارداری و شیردهی اهمیت زیادی برای مادران دارد. در ادامه به بررسی ایمنی مصرف سفکسیم در این دوران‌های حساس می‌پردازیم:

مصرف سفیکسیم در بارداری

سفیکسیم در رده B قرار دارد، به این معنا که مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که این دارو باعث آسیب به جنین نمی‌شود، اما داده‌های انسانی محدود هستند. سفیکسیم معمولاً در دوران بارداری ایمن تلقی می‌شود، اما پزشک با توجه به شرایط شما تصمیم می‌گیرد که آیا سفیکسیم مناسب است یا خیر. برای درمان سوزاک در بارداری، معمولاً داروهای دیگری مانند سفتریاکسون ترجیح داده می‌شوند.

مصرف سفیکسیم در شیردهی

هنوز مشخص نیست که آیا سفیکسیم به مقدار قابل‌توجهی وارد شیر مادر می‌شود یا خیر. تصمیم‌گیری درمورد مصرف این دارو در دوران شیردهی باید با نظر پزشک و با در نظر گرفتن فواید آن برای مادر و خطرات احتمالی برای نوزاد گرفته شود.

مکانیسم اثر سفیکسیم

سفیکسیم یک آنتی‌بیوتیک باکتری‌کش است که با هدف قرار دادن دیواره سلولی باکتری‌ها عمل می‌کند. این دارو به پروتئین‌های متصل‌شونده به پنی‌سیلین (PBPs)، که اجزای کلیدی در ساخت دیواره سلولی هستند، متصل می‌شود و مانع از تشکیل پپتیدوگلیکان (ماده اصلی دیواره سلولی باکتری) می‌گردد. در نتیجه، دیواره سلولی ضعیف می‌شود و باکتری‌ها از بین می‌روند.

جدول اشکال دارویی و برندهای سفیکسیم

سفیکسیم در ایران به اشکال دارویی مختلفی مانند قرص، کپسول و سوسپانسیون خوراکی (شربت) موجود است، که هر کدام برای گروه‌های سنی یا شرایط خاص مناسب هستند. این اشکال معمولاً بر اساس دوزهای استاندارد (مانند ۲۰۰ یا ۴۰۰ میلی‌گرم برای کپسول) توسط شرکت‌های دارویی معتبر ایرانی یا وارداتی تهیه می‌گردند. در ادامه، جدولی از نام برندها، اشکال دارویی و دوزهای این دارو آورده شده است:

نام برند	شکل دارویی و دوز دارو	شرکت سازنده / شرکت واردکننده
سفکسیم تهران شیمی	قرص 200 و 400 میلی گرم و سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی تهران شیمی
زاکسیم	قرص 200 و 400 میلی گرم، کپسول 200 و 400 میلی گرم و سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر 50 میلی لیتر	داروسازی دانا
سفیکسان	قرص 200 و 400 میلی گرم، کپسول 200 و 400 میلی گرم و سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر 50 میلی لیتر	داروسازی جابربن حیان
ایراپراکس	قرص 200 و 400 میلی گرم و سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی کوثر
سفیکسیم فارابی	قرص 200 و 400 میلی گرم، کپسول 200 و 400 میلی گرم و سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر 50 میلی لیتر	داروسازی فارابی
فارکسیم	سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی فارابی
سفیکسیژن	سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی ژنیان فارمد
سفکسیم پارس دارو	سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر 100 میلی لیتر	داروسازی پارس دارو
سفکسیم مهبان دارو	قرص 400 میلی گرم	داروسازی مهبان دارو
سفیکسیم لقمان	قرص 200 و 400 میلی گرم و سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی لقمان
سفکسیم ویستاپارس	کپسول 200 و 400 میلی گرم	داروسازی ویستا تجارت پارس
آفاکسیم	قرص 200 و 400 میلی گرم، کپسول 200 و 400 میلی گرم و سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر 50 میلی لیتر	داروسازی آفا شیمی
لوپراکس	قرص 200 و 400 میلی گرم و سوسپانسیون 100 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی اکسیر

سخن پایانی

سفیکسیم یک آنتی‌بیوتیک مؤثر از خانواده سفالوسپورین‌ها است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی ادراری، گوش میانی، گلو، برونشیت مزمن و سوزاک بدون عارضه استفاده می‌شود. سفیکسیم به‌دلیل نیمه‌ عمر طولانی خود، یک یا دو بار در روز مصرف می‌شود که سبب سهولت مصرف توسط بیمار می‌شود. عوارض جانبی این دارو معمولاً خفیف و گوارشی هستند و با رعایت دستور پزشک به حداقل می‌رسند. مصرف سفیکسیم طبق دستور پزشک و با در نظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی می‌تواند کم‌ترین عارضه و بهترین اثربخشی را برای شما ایجاد کند. برای خرید سفیکسیم، می‌توانید با مراجعه به داروخانه‌های معتبر و ارائه نسخه پزشک اقدام کنید.

سؤالات متداول

1. قرص سفیکسیم ۴۰۰ برای چیست؟

قرص سفیکسیم ۴۰۰ میلی‌گرم یکی از اشکال دارویی این آنتی بیوتیک است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف تجویز می‌شود.

2. مقدار مصرف سفیکسیم 400 در بزرگسالان چه میزان است؟

سفیکسیم ۴۰۰ معمولاً بسته به شرایط شما، به‌صورت ۱ یا ۲ بار در روز مصرف می‌شود.

3. سفیکسیم برای عفونت کلیه مناسب است؟

بله، سفیکسیم ممکن است توسط پزشک برای درمان عفونت کلیه تجویز شود.

4. آیا سفیکسیم برای دندان مناسب است؟

سفیکسیم ممکن است در درمان عفونت‌های دندانی باکتریایی، مانند آبسه‌ها استفاده شود. اما به‌طور معمول، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند آموکسی کلاو به عنوان انتخاب اول برای عفونت‌های دندانی تجویز می‌شوند.

5. سفیکسیم ۴۰۰ برای گلو درد مناسب است؟

سفیسکیم برای گلودرد باکتریایی ناشی از برخی گونه‌های خاص باکتری مناسب است اما به این منظور باید توسط پزشک تجویز شود.

6. سفیکسیم ۴۰۰ چند ساعت یکبار باید مصرف شود؟

سفیکسیم ۴۰۰ بسته به نوع و شدت عفونت، هر 24 ساعت یا هر ۱۲ ساعت یک‌بار توصیه مصرف می‌شود.

7. قرص سفیکسیم 400 برای عفونت واژن مناسب است؟

سفیکسیم ۴۰۰ معمولاً برای عفونت‌های واژن توصیه نمی‌شود.

8. قرص لوپراکس سفیکسیم 400 برای چیست؟

قرص لوپراکس ۴۰۰ یکی از نام‌های تجاری سفیکسیم است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف تجویز می‌شود.

9. شربت سفیکسیم 100 برای کودکان مناسب است؟

بله، شربت سفیکسیم برای درمان عفونت‌های باکتریایی در کودکان تجویز می‌شود. مقدار مصرف شربت باید دقیقاً بر اساس وزن کودک و توسط پزشک تعیین شود.

10. سفیکسیم برای چرک گلو مناسب است؟

سفیسکیم برای چرک گلو یا گلودرد باکتریایی ناشی از برخی گونه‌های خاص باکتری مناسب است اما به این منظور باید توسط پزشک تجویز شود.

11. سفیکسیم برای گوش درد مناسب است؟

سفیسکیم برای گوش درد باکتریایی ناشی از برخی گونه‌های خاص باکتری مناسب است اما به این منظور باید توسط پزشک تجویز شود.

12. قرص سفیکسان ۴۰۰ چیست؟

قرص سفیکسان ۴۰۰ یکی از نام‌های تجاری سفیکسیم است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف تجویز می‌شود.

 

منابع: WebMD | Drugs.com | UpToDate

نویسنده: وحیده محمدزاده

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و کوثر معمارفر