آرایشی و بهداشتی
آیا تا به حال دچار درد و ناراحتی در ناحیه شکم شده‌اید که با اسهال یا استفراغ همراه باشد؟ آیا می‌دانید علت این مشکلات چیست و چگونه می‌توان آنها را درمان کرد؟ گاستروانتریت یا عفونت روده و معده دلیل اصلی این مشکلات است و امروز به بررسی عفونت‌های روده‌ای خواهیم پرداخت. عفونت روده یکی از مشکلات شایع دستگاه گوارش است که می‌تواند باعث مشکلات جدی و طولانی‌مدت در بدن انسان شود. این مشکل می‌تواند به طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهد و نیازمند توجه و درمان به‌موقع است. در این مقاله، تیم زیوش قصد دارد به این سوالات پاسخ دهد و شما را با علل، علائم، درمان و پیشگیری از عفونت‌های روده‌ای آشنا کند. همچنین، به بررسی انواع مختلف عفونت‌های روده و راهکارهای مناسب برای مقابله با آنها خواهد پرداخت.
عفونت روده‌ای
عفونت‌های روده ای یا انتریت‌ها، می‌توانند به علت‌های مختلفی از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها و قارچ‌ها ایجاد شوند. این عفونت‌ها منجر به التهاب و عفونت دستگاه گوارش می‌شوند و علائم شایعی مانند اسهال، درد شکم، تب و تهوع را به همراه دارند. انواع رایج عفونت‌های روده‌ای شامل سالمونلا، شیگلا، کامپیلوباکتر و روتاویروس هستند. هر کدام از این عوامل می‌توانند با مصرف آب یا غذای آلوده، تماس مستقیم با فرد مبتلا یا محیط آلوده، وارد بدن شوند. درمان عفونت‌های روده‌ای بسته به نوع عامل بیماری‌زا متفاوت است و ممکن است شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، ضدویروس‌ها، و داروهای ضدانگل باشد. عفونت‌های روده در کودکان می‌تواند سریعاً به کم‌آبی شدید بدن منجر شود. عفونت روده کودکان نسبت به بزرگسالان نیاز به درمان سریعتری دارد. بدن کودکان معمولاً نسبت به بزرگسالان سریع‌تر دچار کم‌آبی می‌شود(در صورت مشاهده این علائم حتما به پزشک مراجعه کنید). در ادامه به بررسی همه موارد خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
علائم عفونت روده
علائم عفونت روده می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد و به نوع عفونت بستگی دارد. از جمله علائم رایج عفونت روده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسهال: اسهال یکی از شایع‌ترین علائم عفونت روده است که می‌تواند به صورت رقیق یا اسهال خونی بروز پیدا کند.
- استفراغ: استفراغ در اثر تحریک روده و معده ایجاد می‌شود و بدن را دچار کم‌آبی شدید می‌کند.
- درد شکم: درد و انقباضات شکم معمولاً به دلیل التهاب و عفونت در روده ایجاد می‌شود و می‌تواند نشانۀ عفونت روده باشد.
- تب: تب یکی از شایع‌ترین علائم عفونت روده است. بالا رفتن دمای بدن به دلیل پاسخ سیستم ایمنی به عفونت ایجاد می‌شود.
- بی‌اشتهایی: عفونت‌های روده‌ای می‌توانند باعث کاهش اشتها و عدم تمایل به غذا شوند.
- کاهش وزن غیرطبیعی: در صورت ابتلا به عفونت روده شدید، ممکن است بیمار دچار سوء جذب مواد غذایی و در نتیجه به کاهش وزن غیرطبیعی دچار شود.
- احساس ضعف و خستگی: پس از ابتلا به عفونت روده و در پی کاهش مایعات و مواد غذایی در بدن، بیماران احساس ضعف و خستگی را تجربه خواهند کرد.
بسیاری از این علائم در گاستروانتریت یا همان عفونت معده و روده نیز قابل مشاهده هستند؛ تشخیص اینکه علائم شما بخاطر ابتلا به گاستروانتریت است یا عفونت‌های صرفا روده‌ای، برعهده پزشک متخصص شماست.
خلاصه: علائم عفونت روده‌ای در هر فرد متفاوت است. اما شایع‌ترین و اصلی‌ترین علائم درد، تب، کاهش وزن، استفراغ و خستگی است.
علل بروز عفونت روده
عفونت‌های روده‌ای می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند. اصلی‌ترین دلایل به طور کلی شامل موارد زیر است:
- عفونت‌های ویروسی: ویروس‌ها یکی از شایع‌ترین علل عفونت‌های روده‌ای هستند. این ویروس‌ها به راحتی از طریق تماس با افراد آلوده، مواد غذایی یا آب آلوده منتقل می‌شوند.
- عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌ها معمولاً از طریق مصرف مواد غذایی یا آب آلوده به بدن وارد می‌شوند و عموماً مشکلاتی جدی برای دستگاه گوارش در پی دارند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره عفونت باکتریایی و روش‌های درمانی آن، می‌توانید به مقاله انواع عفونت باکتریایی مراجعه کنید.
- عفونت‌های انگلی: عفونت انگلی روده معمولاً با اسهال مزمن و کاهش وزن خود را نشان می‌دهد. این انگل‌ها بیشتر از طریق آب یا غذای آلوده به بدن منتقل می‌شوند.
خلاصه: باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل ها، اصلی‌ترین عوامل بروز عفونت‌های روده هستند که به راحتی از طریق مصرف آب و غذای آلوده منتقل می‌شوند.
عفونت روده بزرگ
عفونت روده بزرگ معمولاً ناشی از عوامل باکتریایی، ویروسی یا انگلی است که می‌تواند منجر به التهاب و درد شدید در شکم شود. این نوع از عفونت یکی از رایج‌ترین عفونت‌های دستگاه گوارش است. عفونت روده بزرگ، که به آن کولیت نیز گفته می‌شود، معمولاً با علائمی همچون اسهال، درد شکم و تب همراه است. این نوع عفونت‌ها می‌تواند توسط باکتری‌هایی مانند ای‌کلای، سالمونلا و شیگلا، ویروس‌هایی مانند نوروویروس و انگل‌هایی مانند آمیب ایجاد شوند. در ادامه به هرکدام از این موارد خواهیم پرداخت.
عفونت‌های باکتریایی روده بزرگ
باکتری‌های مختلفی می‌توانند عفونت‌های روده بزرگ را ایجاد کنند. به طور مثال، باکتری ای‌کلای می‌تواند باعث التهاب روده بزرگ و ایجاد اسهال خونی شود. باکتری سالمونلا نیز به طور معمول از طریق مصرف مواد غذایی آلوده وارد بدن می‌شود و می‌تواند منجر به تب، درد شکم و اسهال شود. شیگلا، دیگر باکتری شایع در ایجاد عفونت‌های روده بزرگ، می‌تواند باعث ایجاد اسهال شدید و تب بالا شود. برای اطلاعات بیشتر در مورد انواع عفونت باکتریایی می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
عفونت‌های ویروسی روده بزرگ
ویروس‌ها نیز نقش مهمی در ایجاد عفونت‌های روده بزرگ دارند. نوروویروس یکی از شایع‌ترین ویروس‌ها در ایجاد اسهال و استفراغ است و می‌تواند به سرعت در میان افراد بسیاری پخش شود. این ویروس به ویژه در فصول سرد سال شایع است و می‌تواند به شیوع بیماری‌های دستگاه گوارش دامن بزند.
عفونت‌های انگلی
انگل‌هایی مانند آمیب می‌توانند باعث عفونت‌های روده بزرگ شوند. عفونت‌های انگلی با علائمی مانند اسهال مزمن و کاهش وزن همراه‌اند. این انگل‌ها به سرعت از طریق آب و غذای آلوده منتقل می‌شوند و می‌توانند مشکلاتی جدی برای دستگاه گوارش ایجاد کنند.
خلاصه: عوامل متعددی می‌توانند باعث بروز عفونت روده بزرگ شوند. اصلی‌ترین عوامل شامل انگل‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها هستند.
عفونت روده کوچک
دسته دیگری از عفونت‌های دستگاه گوارش که به آن خواهیم پرداخت، عفونت روده کوچک است. عفونت روده کوچک می‌تواند منجر به سوء جذب مواد غذایی و لاغری شدید شود. این نوع عفونت معمولاً توسط عوامل باکتریایی مانند کمپیلوباکتر و ویروس‌هایی همچون روتاویروس ایجاد می‌شود. علائم عفونت روده کوچک شامل اسهال، استفراغ، درد شکم و کاهش وزن است. این نوع عفونت‌ها می‌تواند به مشکلات تغذیه‌ای و لاغری مفرط منجر شود. انواع عفونت‌های روده کوچک به شرح زیر است:
عفونت‌های باکتریایی روده کوچک
باکتری کمپیلوباکتر یکی از علل شایع عفونت‌های روده کوچک است که اسهال خونی و تب را به دنبال دارد. این باکتری معمولاً از طریق مصرف مرغ یا گوشت نپخته وارد بدن می‌شود. همچنین، باکتری ویبریو می‌تواند باعث عفونت‌های شدید در روده کوچک و ایجاد اسهال شدید شود.
عفونت‌های ویروسی
ویروس روتاویروس یکی از علل عمده عفونت‌های روده کوچک در کودکان است و می‌تواند باعث اسهال شدید و استفراغ شود. این ویروس به طور خاص در کودکان زیر پنج سال شایع است و به کم‌آبی شدید بدن منجر می‌شود.
خلاصه: عفونت‌های روده کوچک معمولا با سوجذب مواد و کاهش شدید وزن همراه هستند. این نوع از عفونت‌ها، در کودکان نیز شایع است.
عوارض عفونت روده‌ای
یکی از عوارض جدی عفونت‌های روده‌ای، لاغری زیاد و سوء جذب مواد غذایی است. این مشکل می‌تواند ناشی از آسیب به مخاط روده باشد که جذب مواد مغذی را مختل می‌کند. لاغری زیاد به دلیل از دست دادن مواد غذایی و مایعات می‌تواند به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. درمان لاغری افراطی شامل مصرف مکمل‌های تغذیه‌ای و داروهای ترمیم‌کننده مخاط روده است.
خلاصه: یکی از عوارض بسیار شدید عفونت روده، کاهش وزن شدید و اختلال سوجذب مواد غذایی است.
پیشگیری از ابتلا به عفونت روده
پیشگیری از عفونت روده‌ای یا هر نوع از عفونت‌های معده و روده با رعایت نکات بهداشتی و مصرف مواد غذایی سالم کاملاً امکان‌پذیر است. رعایت اصول بهداشتی و تغذیه سالم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های روده‌ای کمک کند و نگرانی شما را از بین ببرد. در اینجا برخی نکات برای پیشگیری از ابتلا به این نوع عفونت را مرور می‌کنیم:
- شستن مکرر دست‌ها: شستن دست‌ها با آب و صابون به‌ویژه قبل از غذا و پس از استفاده از سرویس بهداشتی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های روده‌ای کمک کند
- پختن کامل مواد غذایی: اطمینان از پخت کامل مواد غذایی، به‌ویژه گوشت قرمز و مرغ، تا حد زیادی از انتقال باکتری‌های مضر پیشگیری می‌کند.
- اجتناب از مصرف آب و مواد غذایی آلوده: از مصرف آب و مواد غذایی که به نظر آلوده می‌رسند یا در شرایط بهداشتی مناسب تهیه نشده‌اند خودداری کنید.
- استفاده از آب معدنی یا تصفیه‌شده: مصرف آب تصفیه‌شده یا معدنی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به عفونت‌های روده‌ای کمک شایانی کند.
خلاصه: عفونت روده بیماری‌ای قابل پیشگیری است؛ روش‌های اصلی پیشگیری نیز شامل شستن مکرر دست‌ها، پخت کامل مواد غذایی و اجتناب از مصرف آب و مواد غذایی آلوده است.
درمان عفونت روده‌ای
درمان عفونت روده بسته به عامل بروز عفونت متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
درمان‌های دارویی
در صورت ابتلا به عفونت باکتریایی روده، پزشک ممکن است برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز کند. خانوادۀ آنتی‌بیوتیک‌ها به از بین بردن باکتری‌های مضر کمک می‌کنند و علائم بیماری را کاهش می‌دهند. در صورتی که عفونت روده از نوع ویروسی باشد، درمان دارویی بیشتر به تسکین درد محدود می‌شود. روش درمان عفونت‌های انگلی روده شامل تجویز داروهای ضدانگلی است.
درمان‌های خانگی
در صورت بروز هر نوع از عفونت روده، مصرف مایعات زیاد توصیه می‌شود. نوشیدن مایعات زیاد از کم‌آبی بدن جلوگیری می‌کند. همچنین، توصیه می‌شود در طول دوره بیماری، غذاهای سبک میل کنید. در کنار درمان‌های خانگی می‌توانید از مسکن‌های ضعیف نیز برای تسکین ناراحتی و درد استفاده کنید. بسیاری از این درمان‌ها برای از بین بردن علائم عفونت‌های دستگاه گوارش استفاده می‌شوند و مهم است تحت نظر پزشک و راس ساعت مصرف شوند.
خلاصه: مسیر اصلی درمان عفونت روده، دارودرمانی است. نوع داروهای تجویز شده با توجه به عامل بروز عفونت، متفاوت است. مصرف زیاد مایعات و غذاهای سبک نیز به کاهش علائم کمک می‌کند.
سخن پایانی
عفونت‌های روده‌ای مشکلاتی جدی و شایع هستند؛ که می‌توانند باعث بروز درد و ناراحتی زیادی شوند. آگاهی از علل، علائم و راه‌های درمان و پیشگیری می‌تواند به درمان بهتر این بیماری کمک کند. رعایت نکات بهداشتی و مصرف مواد غذایی سالم خطر ابتلا به عفونت‌های روده‌ای را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. در صورت بروز علائم شدید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. با انجام اقدامات پیشگیرانه و رعایت توصیه‌های بهداشتی، می‌توان از بروز مشکلات مربوط به عفونت روده جلوگیری کرد.
سوالات پرتکرار
عفونت روده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص عفونت روده معمولاً با بررسی علائم بالینی، معاینه فیزیکی و گاهی آزمایش‌های مدفوع برای شناسایی عامل بیماری‌زا صورت می‌گیرد.
آیا عفونت روده مسری است؟
بله، بسیاری از عفونت‌های روده‌ای مسری هستند و می‌توانند از طریق تماس با فرد آلوده، مصرف آب یا غذای آلوده، و حتی دست‌های آلوده منتقل شوند.
درمان عفونت روده چگونه است؟
درمان عفونت روده بسته به نوع عامل عفونت‌زا متفاوت است. درمان ممکن است شامل استراحت، مصرف مایعات، و در موارد شدیدتر، داروهای آنتی‌بیوتیک، ضدویروس، یا ضدانگل باشد.
عفونت روده چه مدت طول می‌کشد تا بهبود یابد؟
بیشتر عفونت‌های روده‌ای خفیف بین چند روز تا یک هفته طول می‌کشند تا بهبود یابند. در موارد شدیدتر، مدت زمان بیشتری برای بهبود نیاز است و ممکن است نیاز به مراقبت‌های پزشکی باشد.
چگونه می‌توان از عفونت روده پیشگیری کرد؟
برای پیشگیری از عفونت روده، رعایت بهداشت شخصی مانند شستشوی مکرر دست‌ها، مصرف آب و غذای تمیز، و اجتناب از مصرف مواد غذایی مشکوک و آلوده توصیه می‌شود.
نویسنده: مهسا حدادی
ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده