عفونت باکتریایی گلو | علت، راه‌های درمان و پیشگیری

در بدن ما باکتری‌های زیادی وجود دارند که اکثر آن‌ها مفید هستند و می‌توانند به عملکرد بدن کمک کنند. در صورت تکثیر شدید و سریع باکتری‌های بیماری‌زا و فرصت‌طلب، عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. این باکتری‌ها می‌توانند نقاط مختلف بدن مثل گلو، واژن، خون و... را درگیر کنند. برای درمان عفونت باکتریایی بر اساس محل درگیر شده، از داروها و آنتی‌بیوتیک‌های مختلفی استفاده می‌شود. برای آشنایی با انواع عفونت‌های باکتریایی می‌توانید مقاله « عفونت باکتریایی | علل ابتلا، راه های درمان و پیشگیری» را بخوانید.

عفونت باکتریایی گلو چیست؟

عفونت گلو معمولا ویروسی است، اما می‌تواند در اثر باکتری‌هایی مثل استرپتوکوک‌ها نیز ایجاد شود. عفونت باکتریایی گلو می‌تواند باعث ایجاد درد و التهاب در گلو شود. این نوع عفونت در  کودکان 5 تا 15 سال شایع‌تر است. این عفونت می‌تواند از طریق سرفه، عطسه، خوردن از غذای یکدیگر و انواع دیگر تماس نزدیک با فرد مبتلا، باعث انتقال عفونت شود. این عفونت بسیار مسری است و حتی از طریق قطرات کوچک تنفسی نیز قابل انتقال است.

خلاصه: عفونت باکتریایی گلو، اغلب در اثر آلوده شدن به باکتری استرپتوکوک‌ ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث درد و التهاب گلو شود. این عفونت از طریق سرفه، عطسه و قطرات تنفسی قابل انتقال از فردی به فرد دیگر است.

 

علائم عفونت باکتریایی گلو

افراد مبتلا به عفونت گلو معمولا هنگام بلع یا صحبت کردن درد احساس می‌کنند. این درد گاهی در ناحیه گوش نیز احساس می‌شود. علائم عفونت باکتریایی گلو در افراد مختلف متفاوت است و معمولا حدود پنج روز بعد از ابتلا ظاهر می‌شود. در برخی افراد علائم خفیف‌تر مثل گلودرد و در برخی افراد دیگر علائم شدیدتری مثل تب ایجاد می‌شود. از علائم این عفونت باکتریایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•     تب ناگهانی

•     لرز

•     سردرد

•     درد شکم

•     تورم و قرمزی لوزه‌ها

•     تورم غدد لنفاوی

•     اختلال در بلع

•     کاهش اشتها

•     تهوع و استفراغ

برخی علائم نشانه آن است عفونت از نوع ویروسی است. این علائم عبارتند از:

•     سرفه

•     خشن شدن صدا

•     آبریزش بینی

•     چشم صورتی

در عفونت باکتریایی گلو علاوه بر علائم ذکر شده، التهاب حلق نیز ممکن است دیده شود. در صورتی که مایلید اطلاعات بیشتری درباره فارنژیت به دست بیاورید، مقاله « فارنژیت یا التهاب حلق چیست؟» را مطالعه کنید.

خلاصه: علائم در افراد مختلف ممکن است متفاوت باشد. علائم خفیف مثل گلودرد و علائم شدیدتری مثل تب و لرز و اختلال در بلع می‌تواند در افراد ظاهر شود. با توجه به علائم می‌توان عفونت باکتریایی را از ویروسی نیز تشخیص داد.

 

علت عفونت باکتریایی گلو

عفونت باکتریایی گلو معمولا در اثر آلودگی به باکتری استرپتوکوک ایجاد می‌شود. این عفونت می‌تواند در اثر تماس با چشم‌ها، بینی، دهان یا قرارگیری در معرض قطرات تنفسی فرد مبتلا از فردی به فرد دیگر منتقل شود. همچنین شما ممکن است با تماس با یک شئ آلوده به باکتری مثل دستگیره‌های در، شیر آب و... به این عفونت مبتلا شوید. کودکان با گذاشتن اشیای مختلف در دهان خود در معرض ابتلا به این عفونت هستند.

خلاصه: عفونت باکتریایی گلو بسیار مسری است و در اثر تماس با فرد آلوده، عطسه یا سرفه می‌تواند منتقل شود. تماس با اشیای آلوده به باکتری نیز می‌تواند باعث ابتلای افراد به خصوص در کودکان شود.

 

ریسک فاکتورهای عفونت باکتریایی گلو

بعضی عوامل می‌تواند ریسک ابتلا به عفونت باکتریایی گلو را افزایش دهد. این عوامل عبارتند از:

•     تماس نزدیک با افراد مبتلا به عفونت باکتریایی گلو

•     سنین بین 5 تا 15 سال

•     گذراندن وقت در مکان‌های شلوغ مثل مدارس، مهدکودک‌ها و...

•     بزرگسالانی که زمان زیادی را در کنار کودکان می‌گذرانند مثل معلم‌ها و...

خلاصه: در بعضی افراد احتمال ابتلا به عفونت باکتریایی گلو بیشتر است. مثل افرادی که با افراد مبتلا و کودکان تماس نزدیکی دارند. همچنین این عفونت در سن 5 تا 15 سال شایع‌تر است.

 

عفونت باکتریایی گلو و بارداری

در صورت ابتلا به عفونت باکتریایی گلو در دوران بارداری و داشتن علائم ذکر شده در بالا، حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند و روند بهبودی شما را بررسی کند.

خلاصه: در صورت ابتلا به عفونت باکتریایی گلو در دوران بارداری به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت شما را بررسی کنند و آنتی‌بیوتیک مناسب را تجویز کنند.

 

عفونت باکتریایی گلو و سرماخوردگی

عفونت باکتریایی گلو و سرماخوردگی علل متفاوتی دارند و سرماخوردگی نوعی بیماری ویروسی است. علائم این دو بیماری نیز متفاوت هستند؛ سرماخوردگی اغلب با آبریزش بینی، سرفه، عطسه و... همراه است. گلودرد به دنبال سرماخوردگی معمولا به تدریج ایجاد شده و در عرض چند روز و در برخی موارد چند هفته بهبود پیدا‌ می‌کنند؛ اما گلودرد در عفونت باکتریایی اغلب ناگهانی ایجاد می‌شود.

خلاصه: عفونت باکتریایی گلو و سرماخوردگی علت و علائم متفاوتی دارند. سرماخوردگی معمولا ویروسی است و علائمی مثل آبریزش بینی، سرفه و عطسه دارند و گلودرد ناشی از آن نیز به تدریج ایجاد می‌شود. 

 

مشکلات ناشی از عفونت باکتریایی گلو

در صورت عدم درمان این عفونت مشکلات متعددی ممکن است ایجاد شود. مشکلات احتمالی عبارتند از:

•     عفونت گوش

•     سینوزیت

•     پنومونی

•     آبسه لوزه

•     تب روماتوئید

•     عفونت و سمیت خونی

•     مننژیت (التهاب غشاهای مغز و نخاع)

خلاصه: در صورت عدم درمان عفونت باکتریایی گلو، ممکن است مشکلات جدی مثل عفونت گوش، خون، پنومونی، آبسه لوزه، تب روماتوئید و... ایجاد شود.

تشخیص عفونت باکتریایی گلو

پزشکان با معاینه گلو می‌توانند عفونت گلو را تشخیص بدهند. اما از آن‌جا که گلو در عفونت ویروسی و باکتریایی ظاهر یکسانی دارد، تشخیص این دو از یکدیگر کار سختی است. اکثر افرادی که علاوه بر علائم عفونت گلو، آبریزش بینی و سرفه دارند مبتلا به عفونت ویروسی گلو هستند.

در کودکان، افرادی با لکه‌های سفید روی لوزه‌ها، غدد لنفاوی متورم و تب، برای تشخیص قطعی پزشکان با یک سواب از گلو نمونه‌برداری می‌کنند و روی آن آزمایشات لازم را انجام می‌دهند.

در صورتی که یکی از شرایط زیر را دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید:

•     گلودردی که بیش از دو روز ادامه دارد.

•     گلودرد همراه با لکه‌های سفید

•     لکه‌های تیره یا قرمز روی لوزه‌ها

•     اختلال در تنفس

•     اختلال در بلع

خلاصه: پزشکان با معاینه گلو و بررسی علائم بیماری می‌توانند عفونت را تشخیص دهند و باکتریایی یا ویروسی بودن آن را نیز تعیین کنند. برای تشخیص قطعی می‌توانند از گلو  نمونه‌برداری کنند.

 

پیشگیری از عفونت باکتریایی گلو

هیچ واکسنی برای پیشگیری از عفونت باکتریایی گلو وجود ندارد. از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا رعایت بهداشت و اجتناب از تماس با اشیا و مکان‌های آلوده است. شستن دست‌ها به صورت منظم یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. از اشتراک غذا، نوشیدنی و لوازم شخصی مثل حوله، مسواک و... با فرد مبتلا خودداری کنید. هنگام عطسه و سرفه با دستمال کاغذی جلوی دهان خود را بگیرید.

خلاصه: از مهم‌ترین نکات برای پیشگیری از عفونت باکتریایی گلو، رعایت بهداشت و اقداماتی از جمله شستن مرتب دست‌ها و... است.

 

درمان غیردارویی عفونت باکتریایی گلو

علاوه بر آنتی‌بیوتیک‌ها با رعایت برخی نکات و توصیه‌های مناسب می‌توان به درمان این عفونت کمک کرد. برخی از این روش‌های غیردارویی عبارتند از:

•     استراحت

•     مصرف مایعات فراوان مثل آب‌لیمو، چای و...

•     خوردن غذاهای نرم

•     غرغره آب نمک

•     استفاده از بخور و مرطوب نگه داشتن محیط

خلاصه: استراحت کافی، مصرف مایعات فراوان، استفاده از بخور، غرغره آب نمک و... می‌تواند در کنار مصرف داروها و آنتی‌بیوتیک‌ها به درمان و کاهش علائم عفونت کمک کنند.

 

درمان دارویی عفونت باکتریایی گلو

برای درمان این عفونت می‌توان علاوه بر درمان‌های خانگی از داروهای مختلفی با تجویز پزشک استفاده کرد. برای درمان دارویی می‌توان از داروهای زیر استفاده کرد:

• داروهای ضد‌درد (مسکن)

داروهای مسکن مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی می‌توانند به کاهش درد در  بیماران کمک کند. در بعضی افراد با علائم شدید، داروی دگزامتازون به صورت خوراکی یا تزریقی نیز ممکن است تجویز شود. دگزامتازون علاوه بر تسکین درد التهاب را نیز کاهش می‌دهد و باعث می‌شود فرد بیمار راحت‌تر غذا بخورد؛ با این حال به علت عوارض جانبی در برخی موارد استفاده نمی‌شود. اسپری‌های حاوی بنزوکائین، فنول یا لیدوکائین نیز در تسکین درد می‌توانند موثر باشند. این اسپری‌ها نیز عوارض جانبی متعددی دارند و یکی از آن‌ها تغییر در احساس مزه است.

•  داروهای آنتی‌بیوتیک

از آن‌جا که این عفونت در اثر ورود باکتری ایجاد می‌شود؛ پزشکان معمولا برای درمان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. آنتی بیوتیک‌هایی که معمولا برای این عفونت استفاده می‌شوند عبارتند از پنی‌سیلین، آموکسی‌سیلین، سفالکسین، سفادروکسیل، کلیندامایسین، کلاریترومایسین و آزیترومایسین.

پنی‌سیلین و آموکسی‌سیلین از پرکاربردترین آنتی‌بیوتیک‌های قابل استفاده در این عفونت هستند. در صورتی که به این داروها حساسیت داشته باشید، پزشک از داروهای دیگری مثل آزیترومایسین استفاده می‌کند. انتخاب نوع دارو توسط پزشک به عوامل دیگری مثل نوع باکتری، میزان مقاومت به داروها و... نیز بستگی دارد. از فواید و اثرات آنتی بیوتیک‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  کاهش طول مدت بیماری
•   کاهش شدت علائم
•   جلوگیری از گسترش و شیوع بیماری
•   پیشگیری از تب روماتوئید و مشکلات جدی دیگر

جراحی لوزه ها

در افرادی که به طور مکرر به عفونت باکتریایی گلو مبتلا می‌شوند، ممکن است با عمل جراحی لوزه‌ها برداشته شوند. به طور معمول این جراحی در کودکان انجام می‌شود. پزشکان در صورت داشتن شرایط زیر جراحی لوزه را برای کودکان در نظر می‌گیرند:

•     ابتلای مکرر به عفونت باکتریایی گلو
•     عفونت حاد گلو (شدید و عدم درمان با وجود مصرف آنتی‌بیوتیک)
•     انسداد قابل توجه
•     آبسه لوزه
•     شک ابتلا به سرطان

خلاصه: پزشکان با توجه به علائم و وضعیت بیماران داروها و آنتی‌بیوتیک‌های مختلفی ممکن است تجویز کنند. همچنین در موارد شدید به خصوص کودکان ممکن است نیاز به عمل جراحی و برداشتن لوزه‌ها باشد.

 

نگاهی کلی به عفونت باکتریایی گلو

عفونت باکتریایی گلو به خصوص در کودکان بسیار شایع است و از طریق تماس نزدیک با افراد مبتلا، به شدت مسری است. منشا آن آلودگی با باکتری‌ است و با عفونت ویروسی متفاوت است و علائم مختلفی دارد. در صورت داشتن علائم باید به پزشکان مراجعه کنید. آن‌ها نیز بر اساس وضعیت سلامتی افراد و نوع باکتری، آنتی‌بیوتیک مناسب را تجویز می‌کنند. رعایت بهداشت، شستن دست‌ها و سایر نکات توصیه‌شده از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از ابتلا به این عفونت می‌باشند.

 

سوالات متداول

•  عفونت باکتریایی گلو چقدر طول می‌کشد؟

در اکثر موارد شما یک یا دو روز بعد از شروع مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها احساس بهتری خواهید داشت. بیشتر علائم عفونت باکتریایی گلو باید بعد از حدود 10 روز از بین بروند.

• عفونت باکتریایی گلو بدون درمان بهبود پیدا می‌کند؟

خیر؛ عفونت گلو بدون درمان بهبود پیدا نمی‌کند و درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها ضروری است. در صورت عدم درمان بیماری ممکن است مشکلات جدی‌تری مثل عفونت گوش، آبسه، تب روماتوئید و... ایجاد شود.

• آیا می‌توانیم برای درمان عفونت باکتریایی گلو از آنتی‌بیوتیک‌هایی که از قبل داریم استفاده کنیم؟

خیر؛ هیچ وقت نباید از داروهای باقی‌مانده برای درمان بیماری دیگر استفاده کرد. در صورت استفاده از آنتی‌بیوتیک اشتباه ممکن است حتی بیماری شدیدتر شود و عوارض جانبی متعددی ایجاد کند.

• برای درمان عفونت باکتریایی گلو باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

در صورت داشتن علائم عفونت گلو و هرگونه شرایط خاصی که نیاز به مراجعه به پزشک داشت، می‌توانید به پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کنید.