چرا با وجود مسواک زدن، بوی بد دهان همچنان وجود دارد؟

همه ما در برهه‌های مختلفی از زندگی با معضلی به نام بوی بد دهان روبرو شده‌ایم؛ در مترو، اتوبوس یا حتی در محل کار! بسیاری از افراد حتی با وجود اینکه به طور مرتب مسواک می‌زنند و به بهداشت دهان و دندان‌هایشان اهمیت می‌دهند، باز هم از بوی بد دهان (هالیتوز) رها نمی‌شوند.

احتمالاً برای شما هم این سؤال پیش‌آمده است که علت بوی بد دهان با وجود مسواک زدن چیست؟ بوی بد دهان دلایل مختلفی دارد. حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد از موارد آن، علت اصلی در سهل انگاری های مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها است. در بقیه موارد، عواملی خارج از بهداشت دهان در این مشکل نقش دارند. در این مقاله، به بررسی برخی از دلایل احتمالی بوی بد دهان حتی پس از مسواک زدن دندان‌ها و راهکارهای مختلف در هر مورد می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید.

1. عدم تمیز کردن زبان

اولین علت بوی بد دهان با وجود مسواک زدن، تمیز نکردن زبان است. بسیاری از افراد با شیوه صحیح مسواک زدن، تمیز کردن دندان‌ها و بهداشت دهان آشنا نیستند. تمیز کردن زبان، یکی از مراحل مهم در این مسیر است و بسیاری از افراد به این مسئله توجه کافی ندارند. این موضوع می‌تواند یکی از دلایل باقی‌ماندن بوی بد دهان، حتی پس از مسواک زدن باشد. بنابراین، یادگیری نحوه استفاده از مسواک زبان شوی و توجه به تمیزکردن و شست‌وشوی زبان، می‌تواند در رفع بوی بد دهان بعد از مسواک زدن مؤثر باشد.

2. وجود پلاک بین دندان‌ها

یکی دیگر از دلایل بوی بد دهان حتی پس از مسواک زدن، وجود باکتری‌های بد بو و مضر در دهان است. باکتری‌های عامل بوی بد دهان، می‌توانند در حفره‌های دندان‌ها و حتی روی لثه‌ها و فضای بین دندان‌ها پنهان شوند و رشد کنند. ازآنجایی‌که این باکتری‌ها در مکان‌هایی مستقر شده‌اند که دسترسی به آنها چندان راحت نیست، ازبین‌بردن آن‌ها هنگام مسواک زدن می‌تواند دشوار و چالش‌برانگیز باشد. آشنایی با روش های جرم گیری دندان در خانه، طرز استفاده مسواک بین دندانی، استفاده از نخ دندان و واتر جت جایگزینی برای نخ دندان می‌تواند در رفع بوی بد دهان ناشی از پلاک بین دندان‌ها مؤثر باشد.

مطالعه بیشتر: اگر در خرید انواع مسواک سردرگم هستید و نمی‌دانید چه محصولی مناسب شما است، می‌توانید راهنمای انتخاب مسواک مناسب را مطالعه کنید.

3. خشکی دهان (زروستومیا)

دومین علت بوی بد دهان با وجود مسواک زدن، خشکی دهان یا زروستومیا است. بزاق دهان نقش‌های بسیار مهمی در حفظ بهداشت دهان و دندان دارد. بزاق به تجزیه غذا در دهان کمک می‌کند و در جویدن، بلعیدن و صحبت‌کردن نیز مؤثر است. در کنار این موارد، بزاق دهان، باکتری‌های موجود در دهان را کنترل می‌کند؛ یعنی باکتری‌های مضر را از بین می‌برد و به رشد باکتری‌های مفید کمک می‌کند. همچنین ذرات غذا را از دهان پاک می‌کند و محیط دهان را مرطوب نگه می‌دارد.

شرایطی که غدد بزاقی به مقدار کافی بزاق تولید نمی‌کنند، تحت عنوان خشکی دهان یا زوروستومیا شناخته می‌شود. خشکی دهان می‌تواند منجر به تجمع بیشتر باکتری‌های مضر و عامل بوی بد، روی دندان‌ها شود. این موضوع در نهایت می‌تواند بوی بد دهان را ایجاد کند و خطر پوسیدگی دندان و انواع بیماری‌های لثه را افزایش دهد.

مصرف بسیاری از داروها، تنباکو و الکل می‌تواند باعث خشکی دهان شود؛ بنابراین با قطع مصرف این موارد می‌توانید از ابتلا به خشکی دهان و درنتیجه بوی بد دهان جلوگیری کنید. در برخی موارد، مصرف محلول دهان شویه​ می‌تواند در رفع خشکی دهان و در نتیجه رفع بوی بد دهان مؤثر باشد.

4. تجمع باکتری‌ها روی لثه‌ها و بیماری‌های لثه

تجمع باکتری‌ها و ابتلا به برخی بیماری‌های لثه می‌توانند باعث رشد باکتری‌های مضر و بد بو در فضای دهان شوند؛ در نتیجه حتی پس از مسواک زدن نیز بوی بدی در دهان ایجاد می‌شود. در این شرایط، استفاده از دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال و رعایت هرچه بیشتر بهداشت دهان و دندان می‌تواند در بهبود شرایط، مؤثر باشد. در صورت موفقیت‌آمیز نبودن این موارد، فرد حتماً باید به دندانپزشک مراجعه کند.

5. مشکلات گوارشی و بیماری ریفلاکس معده (GERD)

علت بعدی بوی بد دهان بعد مسواک زدن، بیماری GERD است. بیماری ریفلاکس معده (GERD) یا رفلاکس اسیدی مزمن، اختلالی گوارشی است که باعث می‌شود محتویات معده به عقب برگردد و وارد مری شود. بازگشت غذای هضم نشده و اسید معده به مری، می‌تواند باعث بوی بد دهان، سوزش سر دل و احساس طعم ترشی یا تلخی در دهان شود. در چنین شرایطی، مراجعه به پزشک متخصص برای تشخیص و درمان بیماری موردنظر، ضروری است.

6. ترشحات پشت حلق

چکیدن ترشحات از مجرای بینی به پشت حلق می‌تواند یکی دیگر از علل بوی بد دهان باشد. این ترشحات محل خوبی برای جذب و رشد باکتری‌ها و در ادامه ایجاد بوی ناخوشایند دهان هستند. عفونت‌های سینوسی، سرماخوردگی، آنفولانزا و گلودرد استرپتوکوکی می‌توانند با ترشحات پشت حلق همراه باشند. در این شرایط، رعایت بهداشت دهان و مسواک زدن تأثیر چشمگیری روی بهبود این شرایط ندارد و برای حل آن باید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کرد.

7. پاکسازی ناکافی پروتز، ایمپلنت دندان و ارتودنسی دندان

همانند دندان‌های طبیعی، ایمپلنت‌های دندانی و دندان‌های ارتودنسی شده نیز نیاز به مراقبت و رعایت بهداشت دارند. سلامت دندان‌های ارتودنسی شده و موفقیت ایمپلنت دندان نیز به رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان و مراقبت بعد جراحی ایمپلنت دندان بستگی دارد. بافت لثه اطراف دندان‌های ایمپلنت شده درصورتی‌که به‌درستی مراقبت نشود، ممکن است در معرض تجمع باکتری‌ها و بیماری لثه قرار گیرد. به طور مشابه، مواد غذایی و باکتری‌ها ممکن است در اطراف و روی براکت‌های ارتودنسی جمع شوند و به‌مرور به بافت دندان‌ها آسیب وارد کنند.

اگر عفونتی در اطراف محل ایمپلنت ایجاد شود، ممکن است بوی ناخوشایندی تولید کند؛ بنابراین، کلید حفظ نفس‌های تازه و خوشبو با ایمپلنت‌های دندانی و دندان‌های ارتودنسی شده و همچنین درمان بوی بد دهان، رعایت بهداشت دقیق دهان و دندان با مسواک مخصوص، استفاده از انواع دهان‌شویه و مراجعه منظم به دندان‌پزشک است.

8. خوب تمیز نکردن کامپوزیت‌ها

مشابه مورد قبل، اهمیت توجه به بهداشت دندان‌ها پس از کامپوزیت، دوچندان می‌شود. مراقبت های بعد کامپوزیت زیبایی دندان، می‌توانند در رفع بوی بد دهان که حتی با مسواک زدن از بین نمی‌رود، مؤثر باشند.

9. مشکلات دندان عقل نهفته

دندان‌های عقل نامرتب یا نهفته دشوارتر از دندان‌های دیگر تمیز می‌شوند و محیط مناسبی برای تجمع ذرات غذا و باکتری‌ها هستند. از آن‌جا که باکتری‌ها در محیط‌های گرم و مرطوب رشد می‌کنند، دندان‌عقل نهفته می‌تواند باعث عفونت، کیست و بروز پوسیدگی دندان‌های مجاور شود. همان‌طور احتمالاً حدس می‌زنید، گاهی علت بوی بد دهان بعد مسواک زدن مشکلات مربوط به دندان عقل نهفته است.

اگر دندان عقل نهفته باعث تجمع باکتری‌ها شود، ممکن است فضای هوای کوچکی که بین نوک دندان و لثه وجود دارد، منبع بوی بد دهان باشد. لثه‌های حساس اطراف دندان‌عقل نهفته به‌راحتی عفونی می‌شوند و باکتری‌های موجود در زخم می‌توانند ترکیباتی با بوی بد آزاد کنند. در چنین اوضاعی، جراحی دندان‌عقل می‌تواند در رفع بوی بد ناشی از عفونت این عضو نه‌چندان مفید بدن، مؤثر باشد.

10. بیماری‌های سیستمیک

برخی از مشکلات زمینه‌ای یا بیماری‌های سیستمیک نیز می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند. دلیل این امر ایجاد تغییرات شیمیایی در جریان خون یا تغییرات در سطح باکتری‌های بدن است. برخی از بیماری‌های سیستمیک که ممکن است باعث بوی بد دهان شوند، شامل موارد زیر هستند:

• دیابت
• نارسایی کلیه
• نارسایی کبد
• زخم معده
• انسداد روده

مشابه مواردی که پیش‌ازاین ذکر شد، در این شرایط نیز رعایت بهداشت دهان و مسواک زدن، در رفع بوی بد دهان چندان مؤثر نیست و باید حتماً بیماری زمینه‌ای که باعث هالیتوز شده است، شناسایی و درمان شود.

11. مواد غذایی مصرف شده

بوی ناخوشایند برخی مواد غذایی مانند پیاز، سیر، قهوه و الکل ممکن است حتی پس از مسواک زدن نیز در دهان باقی بماند. طی یک مطالعه در سال ۲۰۱۶، محققان دریافتند که سیب خام، کاهوی خام و برگ‌های نعناع قادر به ازبین‌بردن بوی سیر هستند؛ بنابراین، افراد باید پس از مصرف غذاهایی که بوی ناخوشایندی دارند، حتماً از سیب خام، کاهو یا برگ نعنا استفاده کنند و سپس مسواک بزنند.

12. استعمال دخانیات

سیگار کشیدن علاوه بر زردکردن دندان‌ها، باعث ایجاد بوی بد و پایدار در دهان می‌شود و افراد را در معرض مشکلات متعددی در زمینه سلامت عمومی و بهداشت دهان و دندان قرار می‌دهد. تنباکو حس چشایی را کاهش می‌دهد و به بافت لثه آسیب می‌زند. کسانی که از تنباکو استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های لثه هستند. از آنجایی که سیگار کشیدن حس بویایی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، ممکن است افراد سیگاری متوجه بوی نامطبوع دهان خود نباشند.

سیگارکشیدن علاوه بر ایجاد بوی بد دهان، می‌تواند باعث خشکی دهان شود و خطر ابتلا به طیف وسیعی از بیماری‌های لثه را افزایش دهد. هم خشکی دهان و هم بیماری‌های لثه می‌توانند به بوی بد دهان منجر شوند.

درمان‌های خانگی رفع بوی بد دهان

برای درمان بوی بد دهان، همیشه نیازی به درمان‌های گران قیمت و مراجعه به دندانپزشک یا پزشک نیست. گاهی با روش‌های خانگی و بدون عوارض، می‌توان به‌راحتی بر این مشکل غلبه کرد. برخی از درمان‌های خانگی رفع بوی بد دهان شامل موارد زیر هستند:

دهان‌شویه سرکه: سرکه حاوی یک اسید طبیعی به نام اسید استیک است. اغلب باکتری‌ها تمایلی به رشد در محیط‌های اسیدی ندارند، بنابراین دهان‌شویه سرکه ممکن است رشد باکتری‌ها را کاهش دهد. برای استفاده از این دهان‌شویه، ۲ قاشق غذاخوری سرکه سفید یا سرکه سیب را به ۱ لیوان آب اضافه کنید و آن را حداقل به مدت ۳۰ ثانیه غرغره کنید.

دهان‌شویه سدیم بیکربنات: بیکربنات سدیم می‌تواند به‌طور مؤثر باکتری‌های دهان را از بین ببرد. تحقیقات معتبر نشان داده‌اند که خمیر دندان‌هایی با غلظت بالای جوش شیرین در کاهش بوی بد دهان بسیار موثرند. برای تهیه این دهان‌شویه، ۲ قاشق چای‌خوری جوش شیرین را به ۱ لیوان آب گرم اضافه کنید و آن را حداقل به مدت ۳۰ ثانیه در دهان بچرخانید.

چای سبز: چای سبز یک درمان خانگی مؤثر برای بوی بد دهان است. تحقیقات معتبری نشان داده‌اند که چای سبز خواص ضدعفونی‌کننده و خوشبوکننده دارد و می‌تواند به‌طور موقت نفس را تازه و خوشبو کند. نعناع نیز اثرات مشابهی دارد، بنابراین یک فنجان چای سبز یا چای نعناع می‌تواند یک درمان عالی برای رفع بوی دهان باشد.

سخن پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که چرا با وجود مسواک زدن، بوی بد دهان همچنان وجود دارد. در بیشتر موارد، علت باقی‌ماندن بوی بد دهان، عدم توجه به شیوه صحیح مسواک زدن و باقی‌ماندن غذا در حفره‌ها یا فضای میان دندان‌ها است. البته موارد دیگری مثل عفونت‌های سینوسی، بیماری‌های تنفسی و حتی بیماری‌های سیستمیک نیز می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند.

اگر به‌رغم رعایت موارد مربوط به بهداشت دهان هنوز با بوی بد دهان درگیر هستید، ممکن است مشکل شما مواردی مانند بیماری‌های سیستمیک باشد و بهتر است به دندانپزشک مراجعه کنید. در صورت نیاز به مشاوره بیشتر در این زمینه، می‌توانید با کارشناسان ما در داروخانه آنلاین زیوش تماس بگیرید و با دکتر داروساز مشاوره رایگان داشته باشید.

نویسنده: رضا منصوری

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی

منابع: HealthLine | PickeringSquareDental | MouthHealthy