راهنمای کامل مراقبت های بعد از کامپوزیت زیبایی دندان

بسیاری از افراد پس از انجام کامپوزیت دندان، به دنبال راه‌هایی برای حفظ زیبایی و افزایش طول عمر کامپوزیت‌های خود هستند. کامپوزیت دندان علاوه بر ترمیم دندان‌های آسیب‌دیده، به‌عنوان روشی محبوب برای بهبود ظاهر دندان‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اطمینان از ماندگاری و حفظ کیفیت کامپوزیت، رعایت مراقبت‌های پس از آن نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

این مقاله، راهنمای کاملی برای مراقبت بعد از کامپوزیت دندان است. پس در صورتی که به تازگی دندان‌هایتان را کامپوزیت کرده‌اید یا قصد انجام آن را دارید، در این مقاله با ما همراه باشید.

راه‌های مراقبت بعد کامپوزیت دندان

مراقبت های بعد از کامپوزیت زیبایی دندان به دو دسته کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم می‌شوند. مراقبت‌هایی که باید بلافاصله پس از انجام کامپوزیت رعایت کنید، شامل موارد زیر است:

• پرهیز از مصرف مواد غذایی جویدنی و سفت: دندان‌ها در این دوره بی‌حس هستند و میزان سختی غذا احساس نمی‌شود، در نتیجه ممکن است با فشار به کامپوزیت‌ها آسیب وارد شود. بنابراین تا زمانی که بی‌حسی دندان‌ها از بین برود، مصرف این غذاها مجاز نیست.
• عدم استفاده از مسواک و نخ دندان تا ۲۴ ساعت: برخلاف این‌که فرد باید همیشه از مسواک و نخ دندان استفاده کند، اما به مدت یک شبانه‌روز بعد از انجام کامپوزیت، از استفاده آن‌ها جدا پرهیز شود.
• عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی: در روزهای اولیه نوشیدن الکل به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و در زمان‌های بعد نیز باید به مراتب کمتر نوشیده شود.
• مصرف غذاهای نرم، سرد و آبکی: تا زمانی که بی‌حسی دندان‌ها از بین برود، مصرف این غذاها مجاز نیست.
• پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های رنگی: تا ۲۴ ساعت پس از انجام کامپوزیت باید از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های رنگی پرهیز شود.

مراقبت‌های بعد از کامپوزیت در طولانی‌مدت

برخلاف دیدگاه افرادی که تصور می‌کنند مراقبت بعد از کامپوزیت دندان‌ها به مراقبت‌های ابتدایی ختم می‌شود، برای سالم و بی‌عیب ماندن دندان‌ها مراقبت‌های بلندمدت نیز حائز اهمیت است. در این راستا، اصلی‌ترین مواردی که باید بدانید به شرح زیر است:

• استفاده صحیح از نخ دندان: یکی از مراقبت‌های بعد از کامپوزیت دندان، آشنایی با طرز استفاده صحیح از نخ دندان و مسواک و پرهیز از اشتباهات رایج مسواک زدن است. البته استفاده‌ مرتب از این وسیله بعد از هر وعده غذایی را هم نباید فراموش کرد.
• عدم مصرف دخانیات: افرادی که دارای کامپوزیت دندان هستند، باید از سیگار و قلیان کمتر استفاده کنند، به دلیل آن‌که کامپوزیت رنگ طبیعی خود را از دست می‌دهد و بعد از مدتی زرد و بد رنگ می‌شود.
• عدم استفاده از مسواک‌های برقی: به این دلیل که مسواک برقی به دندان‌ها فشار زیادی وارد می‌کند و باعث شکستن کامپوزیت‌ها می‌شود، بهتر است به جای آن از سایر انواع مختلف مسواک استفاده شود. در این راستا استفاده از مسواک‌های تخصصی کامپوزیت دندان توصیه می‌شود.
• عدم مصرف نوشابه: به دلیل ماهیت اسیدی نوشیدنی‌های گازدار، با مصرف آن‌ها به کامپوزیت دندان‌ها آسیب جدی وارد می‌شود. در نتیجه بهتر است مصرف آن‌ها را کاهش دهید و در صورت امکان به صفر برسانید.
• اجتناب از دندان‌قروچه: برخی افراد در شرایطی که دچار استرس می‌شوند، عادت به دندان‌قروچه دارند و ممکن است این کار را حتی هنگام خواب و ناخواسته انجام دهند. برای پیشگیری از آسیب به کامپوزیت‌ها، باید از فشردن دندان‌ها روی هم خودداری کنید و در هنگام خواب از نایت گارد استفاده کنید.
• اجتناب از غذاهای سخت و چسبنده: غذاهای سفت و سخت مانند هویج خام، یخ و آجیل می‌توانند باعث ایجاد شکاف و یا شکستن ونیر کامپوزیت‌ها شوند. بنابراین غذاهای سفت را به‌طور مستقیم گاز نزنید و آن‌ها را به شکل قطعات کوچک مصرف کنید.
• پرهیز از مواد غذایی رنگی: اجتناب از مصرف نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های رنگی که می‌توانند باعث تغییر رنگ یا لک شدن کامپوزیت شوند. به‌عنوان مثال، نوشابه، قهوه و چای از جمله نوشیدنی‌هایی هستند که باید از مصرف آن‌ها خودداری کنید. همچنین، مواد غذایی مانند شاه‌توت و چغندر نیز می‌توانند بر رنگ کامپوزیت تأثیر داشته باشند.
• ترک عادات نادرست: اجتناب از عاداتی مانند جویدن ناخن، جویدن مداد و باز کردن در بطری با دندان، برای محافظت از دندان‌های کامپوزیت‌شده ضروری است، زیرا این کارها به دندان آسیب می‌زند.
• مراجعه منظم به دندان‌پزشک و ویزیت‌های دوره‌ای: برای نگهداری و مراقبت‌ از کامپوزیت دندان، مراجعه منظم به دندان‌پزشک ضروری است. این کار کمک می‌کند تا علاوه بر بررسی سلامت دهان و دندان، وضعیت کامپوزیت نیز کنترل شود و در صورت بروز هرگونه مشکل، سریعاً درمان انجام گیرد. بهتر است هر شش ماه یک‌بار به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
• استفاده از محافظ دندان در ورزش‌های سنگین: ورزشکارانی که به انجام ورزش‌های رزمی مشغول هستند، باید در هنگام تمرین یا مسابقه از محافظ دهان و دندان استفاده کنند تا از آسیب به کامپوزیت دندان‌ها جلوگیری شود.
• توجه به تغییر رنگ یا ترک‌های جزئی در کامپوزیت: در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ یا ترک‌های جزئی، حتماً به دندان‌پزشک مراجعه کنید تا در صورت نیاز ترمیم انجام شود.
• تمیز کردن نواحی نزدیک لثه: تمیز کردن نواحی نزدیک لثه پس از کامپوزیت بسیار مهم است، زیرا تجمع پلاک و باکتری در این نواحی می‌تواند منجر به التهاب لثه، پوسیدگی دندان و حتی آسیب به کامپوزیت‌ها شود.
• توجه به عمر مفید کامپوزیت: عمر مفید کامپوزیت دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما به‌طور متوسط، می‌توان انتظار داشت که کامپوزیت بین ۵ تا ۱۰ سال دوام داشته باشد. با مراقبت‌های کامل، این مدت می‌تواند حتی طولانی‌تر شود.
• استفاده از دهان‌شویه فاقد الکل: در صورتی که دندان‌هایتان را کامپوزیت کرده‌اید، توصیه می‌شود در هنگام خرید دهان‌شویه به‌دنبال محصولات بدون الکل باشید.

ابزارهای پاکسازی دندان‌های کامپوزیت شده

برای مراقبت و تمیز کردن دندان‌های کامپوزیت‌شده، ابزارهای مختلفی وجود دارند که در این بخش به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:

1. مسواک مخصوص کامپوزیت

دو نوع فرچه نرم و مدیوم برای دندان‌های کامپوزیتی بسیار مناسب هستند، زیرا در کنار تمیزکنندگی کامل، هیچ‌گونه آسیبی به کامپوزیت وارد نمی‌کنند. در مقابل استفاده از مسواک‌هایی با برس سخت برای دندان‌های کامپوزیت‌شده توصیه نمی‌شود، زیرا موجب خراشیدن سطح کامپوزیت ونیر می‌شوند. بهترین مسواک مناسب کامپوزیت باید شامل بخش‌های زیر باشد:

• فرچه نرم یا متوسط مناسب انواع مسواک کامپوزیت
• سر کوچک و گرد
• دسته ارگونومیک (مطابق با ساختار دست)

2. نخ دندان مناسب کامپوزیت

انتخاب نخ دندان مناسب برای دندان‌های کامپوزیتی، به‌دلیل جلوگیری از آسیب به سطح کامپوزیت و لثه، بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل متخصصان به استفاده از نخ‌های نرم و بدون پرز بسیار تأکید دارند. دانستن نحوه استفاده از نخ دندان نیز امری ضروری است.

ویژگی‌های نخ دندان مخصوص کامپوزیت به شرح زیر است:

• بدون طعم و عطر: نخ دندان‌های طعم‌دار ممکن است باعث تغییر رنگ کامپوزیت شوند.
• بدون موم یا پوشش اضافی: مدل‌های مومی ممکن است به سطح کامپوزیت بچسبند و به مرور زمان باعث آسیب شوند.

3. خمیردندان مناسب کامپوزیت

مهم‌ترین ویژگی خمیردندان مخصوص کامپوزیت این است که فاقد مواد ساینده باشد. مواد ساینده موجود در خمیردندان به خودی خود مفید هستند و باعث از بین رفتن جرم و پلاک‌های دندانی می‌شوند، اما نباید در استفاده از آن‌ها زیاده‌روی کرد.

استفاده مکرر از این خمیردندان‌ها پس از انجام کامپوزیت دندان، باعث ایجاد خراش روی کامپوزیت می‌شود و به‌تدریج رنگ کامپوزیت تغییر می‌کند. بهترین خمیر دندان ها برای کامپوزیت دارای ویژگی‌های زیر هستند:

• دارای فرمولاسیون غیر ساینده: فاقد مواد سفیدکننده مانند جوش شیرین، پراکسید هیدروژن، سدیم کربنات و ذرات شن
• حاوی فلوراید: برای پیشگیری از پوسیدگی و تقویت مینای دندان
• ضد حساسیت: مناسب برای دندان‌های حساس پس از کامپوزیت

4. دهانشویه مناسب کامپوزیت

بهتر است انواع دهان شویه مورد استفاده برای دندان‌های کامپوزیت‌شده، فاقد الکل و دارای خاصیت نرم‌کنندگی بالایی باشد. علاوه بر آن، باید باعث کاهش حساسیت دندان شود و فضای دهان را از میکروب، باکتری و پلاک‌های مضر پاک‌سازی کند.

یک دهانشویه مناسب برای این دندان‌ها، دارای ویژگی‌های زیر است:

• بدون الکل: الکل باعث خشک شدن دهان و آسیب به کامپوزیت‌ها می‌شود.
• حاوی فلوراید: فلوراید باعث تقویت مینای دندان و کاهش پوسیدگی می‌شود.
• بدون رنگ مصنوعی: مصرف دهانشویه‌های بدون رنگ، از تغییر رنگ کامپوزیت جلوگیری می‌کند.

5. مسواک بین‌دندانی برای کامپوزیت

در هنگام خرید مسواک بین‌دندانی برای کامپوزیت دقت کنید که محصول مدنظر شما باید دارای الیاف نرم و باریک باشد تا به فضاهای بین دندان‌های کامپوزیت‌شده دسترسی داشته باشد و آسیبی به ساختار کامپوزیت‌ها وارد نکند. این مسواک‌ها معمولاً برای ارتودنسی یا نقاطی با دسترسی محدود طراحی شده‌اند و برای کامپوزیت نیز مناسب هستند. البته برای کسب بهترین نتیجه، باید با طرز استفاده از مسواک بین دندانی نیز آشنایی داشته باشید.

 

6. واترجت (واتر پلاس)

واترجت‌ها برای دندان‌های کامپوزیت‌شده مناسب و بی‌خطر هستند و طبق مطالعات، زبری یا تغییر رنگ ایجاد نمی‌کنند. البته توجه کنید فواید استفاده از واتر جت دندان در صورتی شامل حال شما می‌شود که از آن با فشار کم و در حالت ملایم استفاده کنید.

7. مسواک برقی با برس مخصوص دندان‌های کامپوزیت‌شده

مطالعات دانشگاه میسوری (۱۹۹۸) تأیید می‌کند که مسواک برقی با فرچه نرم و فشار ملایم، به کامپوزیت‌ها آسیب نمی‌رساند. این مسواک‌ها با عملکرد چرخشی یا لرزشی، پلاک‌های دندان را بدون آسیب به کامپوزیت یا لثه پاک می‌کنند.

علاوه بر انتخاب سری مناسب مسواک برقی که باید مورد توجه قرار گیرد، دقت کنید که حتماً فشار مسواک ملایم باشد؛ در غیر این صورت، بهتر است از مسواک‌های برقی استفاده نکنید، زیرا فشار زیادی به دندان وارد می‌کنند و باعث شکستن کامپوزیت‌ها می‌شوند.

8. پدهای تمیز کننده دندان

استفاده از پدهای سفیدکننده دندان که معمولاً حاوی پراکسید هیدروژن یا کاربامید پراکسید هستند، راهی مؤثر برای حفظ سفیدی و درخشندگی دندان‌های کامپوزیت‌شده است. توجه شود که قبل از استفاده از هر نوع سفیدکننده دندان، حتماً با دندانپزشک خود مشورت کنید.

علت بوی بد دهان بعد از مسواک زدن کامپوزیت‌ها چیست؟

مسواک زدن از انباشته شدن باکتری‌ها روی ذرات در حال فساد غذا که بین دندان‌ها یا لثه‌ها گیر کرده‌اند، پیشگیری می‌کند. این باکتری‌ها اگر کاملاً پاک نشده باشند، ترکیبات گوگردی تولید می‌کنند که می‌توانند به بوی بد دهان بعد مسواک زدن منجر شوند.

سخن پایانی

مراقبت از دندان‌های کامپوزیت‌شده، رمز ماندگاری لبخند زیبا و سالم شما است. با انتخاب ابزارهای بهداشتی مناسب مانند مسواک نرم، نخ دندان بدون موم، خمیردندان غیرساینده و دهانشویه فاقد الکل، نه‌تنها از آسیب به کامپوزیت‌ها جلوگیری می‌کنید، بلکه قدمی بزرگ در حفظ سلامت کلی دهان و دندان‌هایتان خواهید برداشت. رعایت این نکات ساده، عمر کامپوزیت دندان‌های شما را افزایش می‌دهد و درخشش آن را در طولانی‌مدت حفظ می‌کند. لبخند شما سرمایه شما است، پس با مراقبت درست از آن بدرخشید.

سؤالات متداول

1. آیا می‌توانم از مسواک برقی برای دندان‌های کامپوزیت استفاده کنم؟

بله، به‌شرطی که از سری نرم و فشار ملایم استفاده کنید.

2. آیا استفاده از نخ دندان باعث آسیب به کامپوزیت می‌شود؟

اگر از نخ‌های بدون پرز و بدون موم استفاده کنید، نه‌تنها آسیبی نمی‌زند بلکه ضروری هم هست.

3. آیا خوردن غذاهای رنگی به کامپوزیت آسیب می‌زند؟

بله، مصرف زیاد قهوه، چای، سس‌های تیره و دخانیات می‌تواند رنگ کامپوزیت را تغییر دهد.

4. هر چند وقت یک‌بار باید برای چکاپ به دندان‌پزشک مراجعه کنم؟

حداقل هر ۶ ماه یک‌بار، یا طبق توصیه دندان‌پزشک خودتان به او مراجعه کنید.

5. آیا می‌توان از خمیردندان سفیدکننده برای دندان‌های کامپوزیت‌شده استفاده کرد؟

خیر، چون اغلب دارای مواد ساینده هستند و باعث خراش روی کامپوزیت‌ها می‌شوند.

منابع: MUMS (مقاله علمی پژوهشی دانشگاه دندانپزشکی مشهد) | متخصصین زیوش

نویسنده: فاطمه پیوند

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده