جرمهای دندانی، لایههای سختی از پلاک و باکتری هستند که به مرور زمان روی دندانها جمع میشوند. این جرمها که به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و مصرف برخی مواد غذایی بهویژه شیرینیها و کربوهیدراتها ایجاد میشوند، میتوانند مشکلاتی جدی مانند پوسیدگی دندان، التهاب لثه و حتی بیماریهای دهان و لثه را به همراه داشته باشند. وجود جرم دندانی میتواند به تخریب مینای دندان منجر شده و در نتیجه باعث حساسیت و آسیبپذیری دندانها در برابر پوسیدگی شود.
علاوه بر مشکلات ذکر شده، جرم دندان میتواند بر بوی دهان و زیبایی لبخند شما نیز تأثیرات منفی بگذارد. به این ترتیب، بسیاری از افراد به دنبال روشهایی برای حفظ زیبایی و سلامت دندانها و کاهش جرمهای دندانی هستند. گرچه مراجعه به دندانپزشک و انجام جرمگیری حرفهای مؤثرترین و مطمئنترین راهکار برای رفع جرمهای دندانی است، اما برخی تکنیکها و روشهای خانگی نیز میتوانند به بهبود بهداشت دهان و کاهش تجمع پلاکها کمک کنند و گاهی اوقات به حذف پلاک و جرمهای دندان بدون مراجعه به دندان پزشکی منجر شوند.
از طرفی، استفاده از مواد طبیعی و ابزارهای خاص در خانه بهعنوان راهکارهای جرمگیری دندانی مورد توجه بسیاری قرار گرفتهاند. در این مقاله، به معرفی روش های جرم گیری دندان در خانه حفظ بهداشت دهان و دندان میپردازیم و توضیح میدهیم چگونه میتوان با این روشها تا حدودی از آسیبهای ناشی از جرمهای دندانی جلوگیری کرد.
1. استفاده از خمیر دندانهای مخصوص جرمگیری
خمیر دندانهای جرمگیر حاوی ترکیبات خاصی مانند پیروفسفات، فلوراید، و زینک سیترات هستند که برای کاهش و جلوگیری از تشکیل پلاک و جرم دندان بسیار مفیدند. این ترکیبات به تقویت مینای دندان کمک کرده و در عین حال خاصیت ضدجرم دارند، که باعث سفیدی و شفافیت دندانها نیز میشوند. استفاده از این نوع خمیر دندانها نه تنها به حذف رسوبات و پلاکهای دندانی کمک میکند، بلکه در پیشگیری از بیماریهای لثه و تقویت بهداشت دهان نیز مؤثر است.
این خمیر دندانها برای افرادی که به دلایل مختلف مانند ژنتیک یا رژیم غذایی، سریعتر دچار جرم و پلاک دندانی میشوند، انتخابی ایدهآل هستند. همچنین برای کسانی که به دنبال لبخندی سالمتر و دندانهایی بدون لکه و زردی هستند، استفاده از خمیر دندانهای جرمگیر توصیه میشود. یکی از بهترین محصولات در این زمینه، خمیر دندان ضد جرم پاستا دل کاپیتانو است که با قابلیت جرمگیری قوی خود، حتی جرم ناشی از سیگار کشیدن را هم از بین میبرد.
خرید خمیر دندان ضد جرم پاستا دل کاپیتانو با طعم نعنا مدل AntiTartar
۲. استفاده از نخ دندان
نخ دندان یکی از اصلیترین ابزارهای بهداشت دهان و دندان است که به پاکسازی و حذف پلاک و باکتریهای بین دندانی کمک میکند. به دلیل اینکه مسواک بهتنهایی نمیتواند بهخوبی به فضاهای تنگ و صعبالعبور بین دندانها دسترسی پیدا کند، استفادهی روزانه از این محصولات برای کاهش پلاکهای دندانی با استفاده از نخ دندان، از اهمیت بالایی برخوردار است. این روش، بهویژه برای پیشگیری از بیماریهای لثه مانند التهاب و عفونت لثه ضروری است و همچنین میتواند مانع از پوسیدگی دندانهای مجاور شود.
نخ دندان با حذف باقیماندههای غذایی و باکتریهای تجمعیافته در بین دندانها، به کاهش بوی بد دهان نیز کمک میکند. اهمیت نخ دندان بهقدری زیاد است که بسیاری از دندانپزشکان توصیه میکنند این کار را حداقل یکبار در روز انجام دهید.
برای یادگیری روشهای درست و مؤثر استفاده از نخ دندان و جلوگیری از آسیب به لثه، میتوانید مقالهی نخ دندان: راهنمای کامل برای استفاده صحیح و مؤثر را مطالعه کنید.
نخ دندان بهویژه برای افرادی که دارای فاصلههای دندانی کم و فضای محدود بین دندانهایشان هستند، یا بهطور منظم از بریس، ایمپلنت یا روکش استفاده میکنند، ابزار بسیار مهمی است. استفاده منظم از نخ دندان، بخش کلیدی از بهداشت دهان و دندان است که نه تنها به زیبایی دندانها کمک میکند، بلکه بهعنوان یک اقدام پیشگیرانه میتواند مانع از بروز بسیاری از مشکلات جدی دهان و دندان شود.
۳. مسواک زدن منظم
مسواک زدن منظم یکی از اساسیترین و مؤثرترین اقدامات برای حفظ سلامت دهان و دندانها است. این عمل ساده، اگر به درستی و با دقت انجام شود، میتواند از تشکیل پلاکها و جرمهای دندانی جلوگیری کند و مانع از پوسیدگی دندانها و بیماریهای لثه شود. توصیه میشود که دندانها حداقل دو بار در روز، بهویژه پس از صرف صبحانه و پیش از خواب، به مدت دو دقیقه مسواک زده شوند. اما توجه به نکات ظریف و استفاده از تکنیکهای صحیح مسواک زدن نیز اهمیت ویژهای دارد.
انتخاب مسواک مناسب یکی از عوامل مهم در مسواک زدن مؤثر است. مسواکهایی با برسهای نرم معمولاً توصیه میشوند، زیرا برسهای سخت ممکن است به لثهها آسیب بزنند و حتی مینای دندان را در طول زمان فرسوده کنند. همچنین استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید نیز میتواند به تقویت مینای دندان و جلوگیری از ایجاد پوسیدگی کمک کند. برای مسواک زدن صحیح، بهتر است از حرکات دورانی و ملایم استفاده شود تا همه سطوح دندان به خوبی تمیز شوند.
بسیاری از افراد دچار اشتباهات مسواک زدن میشوند که این اشتباهات میتوانند به جای بهبود بهداشت دهان، مشکلات دیگری ایجاد کنند. برای مثال، برخی افراد به اشتباه با فشار زیاد مسواک میزنند که ممکن است باعث عقبنشینی لثهها و ایجاد حساسیت دندانی شود. دیگر اشتباهات شامل نادیده گرفتن مسواک زدن سطح داخلی دندانها و یا تعویض نکردن به موقع مسواک است.
در نهایت، مسواک زدن منظم و صحیح یکی از بهترین راههای مراقبت روزانه از دندانهاست و میتواند نقش کلیدی در جلوگیری از بوی بد دهان، جلوگیری از تشکیل پلاک و جرم، و حفظ زیبایی و سفیدی دندانها داشته باشد.
۴. استفاده از مسواک بین دندانی
استفاده از مسواک بین دندانی یکی از تکنیک های خانگی جرم گیری دندان است که تأثیر بسزایی در این زمینه دارد. این نوع مسواکها برای پاکسازی فضاهای بین دندانها طراحی شدهاند که دسترسی به آنها با مسواک معمولی یا حتی نخ دندان دشوار است. این مسواکها بهویژه برای افرادی که فاصلههای دندانی کمی دارند، بریس، ایمپلنت یا پل دندانی استفاده میکنند، بسیار مفید هستند. با توجه به اینکه باقیماندههای غذایی و باکتریها میتوانند بهراحتی در این فضاها تجمع کنند، استفاده از مسواک بین دندانی میتواند به کاهش خطر ابتلا به التهاب لثه و بوی بد دهان کمک کند.
مسواکهای بین دندانی معمولاً در اندازهها و اشکال مختلف موجودند و بهتر است اندازهای انتخاب شود که بهخوبی بین دندانها جا شود و بدون وارد کردن فشار زیاد، پلاک و مواد غذایی را از بین ببرد. به همین دلیل، مشاوره با دندانپزشک برای انتخاب سایز مناسب میتواند مفید باشد. نکات مهم برای جلوگیری از آسیب به لثه در استفاده از مسواک بین دندانی به شما کمک میکند که از تکنیکهای صحیح استفاده از این ابزار بهرهمند شوید.
مسواک بین دندانی علاوه بر تأثیر بر سلامت لثه و دندانها، میتواند بهعنوان یک ابزار مکمل در کنار نخ دندان و مسواک معمولی به بهبود بهداشت دهان و دندان کمک کند و در طولانیمدت نقش مهمی در کاهش نیاز به جرمگیری حرفهای و جلوگیری از پوسیدگی و عفونت لثه ایفا کند.
۵. استفاده از مسواک برقی
مسواکهای برقی به دلیل حرکات لرزشی و چرخشی که بهطور خودکار و با سرعت بالا انجام میدهند، برای پاکسازی دقیقتر دندانها از پلاک و باقیماندههای غذایی بسیار مؤثر هستند. تحقیقات نشان میدهد که مسواکهای برقی در کاهش پلاک دندانی و التهاب لثه بهمراتب بهتر از مسواکهای دستی عمل میکنند. این ویژگی باعث شده تا مسواک برقی برای افرادی که به دنبال یک روش تمیز کردن عمیق و مؤثر هستند، گزینهای عالی به شمار بیاید.
مسواکهای برقی برای کسانی که به دلایلی مانند مشکلات حرکتی، دشواری در استفاده از مسواک دستی دارند، بسیار مناسب است. این مسواکها با کمترین فشار و بدون نیاز به حرکات مچ دست، دندانها را تمیز میکنند و خطر آسیب به مینای دندان و لثه را کاهش میدهند. برای افراد مسن، کودکان، و افرادی که دارای بریس یا ایمپلنت هستند، مسواک برقی میتواند تأثیر بهتری در حفظ بهداشت دهان داشته باشد.
تنوع در سریهای مسواکهای برقی نیز یکی دیگر از مزایای آنهاست. برخی مدلها دارای سریهای مختلفی مانند سریهای مخصوص دندانهای حساس، سفیدکننده یا بیندندانی هستند که هر کدام بهطور خاص برای نیازهای متفاوتی طراحی شدهاند. همچنین، بسیاری از مدلهای مسواک برقی دارای تایمر داخلی و سنسور فشار هستند که به کاربران کمک میکند مسواک زدن را به مدت مناسب و با فشار مناسب انجام دهند.
با استفاده از این نوع مسواکها، بهبود کیفیت مسواک زدن و حفظ سلامت لثه و دندانها تضمین میشود و تجربه موثرتری از پاکسازی دهان و دندان خواهید داشت.
۶. واتر جت و جرمگیری دندان
واتر جتها با اسپری آب تحت فشار، پلاکها و باقیماندههای غذایی را از میان دندانها و لثهها پاک میکنند و برای جرم گیری خانگی دندان بسیار مفید هستند. این دستگاهها برای افرادی که دچار بیماریهای لثه یا استفاده از بریس هستند بسیار مفیدند. محصول پیشنهادی ما در این زمینه، ست مسواک برقی و واترجت زیکلاس مد تولید آلمان است که یکی از پیشرفتهترین واترجتهای موجود در بازار را در خود جای داده است.
خرید ست مسواک برقی و واترجت زیکلاس مد مدل CH-08
7. دهانشویههای خانگی حاوی سرکه سیب و نمک
سرکه سیب و نمک با خاصیت ضد باکتریایی خود میتوانند به کاهش باکتریهای دهان و جلوگیری از تشکیل پلاک کمک کنند. فواید مصرف دهانشویه در بهداشت دهان و دندان بسیار زیاد است؛ به طوری که این کار باعث پیشگیری از بسیاری از مشکلات احتمالی در این زمینه خواهد شد.
۸. استفاده از جوششیرین (بیکربنات سدیم)
جوششیرین یا بیکربنات سدیم به دلیل خاصیت سایندگی ملایم، بهعنوان یکی از محبوبترین روشهای خانگی برای جرمگیری و سفید کردن دندانها شناخته شده است. این ماده با خنثیسازی اسیدهای دهانی و حذف پلاکها و لکههای سطحی، دندانها را روشنتر و تمیزتر میکند. علاوه بر این، جوششیرین با خاصیت قلیایی خود میتواند باکتریهای موجود در دهان را کاهش دهد و به پیشگیری از بوی بد دهان کمک کند.
برای استفاده از جوششیرین، بهتر است مقداری از آن را با آب مخلوط کنید تا خمیر ملایمی بهدست آید. این خمیر را میتوانید بهصورت ملایم روی دندانها بمالید و به آرامی مسواک بزنید. به یاد داشته باشید که استفاده بیشازحد و مکرر از جوششیرین ممکن است به مینای دندان آسیب برساند و باعث حساسیت دندانها شود. به همین دلیل، توصیه میشود که از این روش تنها یک یا دو بار در هفته استفاده کنید و از فشار زیاد در هنگام مسواک زدن خودداری کنید.
فواید استفاده از جوششیرین در سفید کردن دندانها باعث شده تا این ماده طبیعی بهعنوان جایگزینی مؤثر برای محصولات شیمیایی در جرمگیری خانگی شناخته شود. همچنین، میتوانید از ترکیب جوششیرین با چند قطره آبلیمو استفاده کنید تا تأثیر بیشتری در سفیدی دندانها داشته باشد، اما دقت کنید که آبلیمو در کنار جوششیرین نباید بهطور منظم استفاده شود، چرا که ممکن است به مینای دندانها آسیب برساند.
۹. خوردن سیب، هویج و کرفس
جویدن این میوهها و سبزیجات سفت، دندانها را بهصورت طبیعی تمیز میکند و باعث تحریک ترشح بزاق برای کاهش باکتریهای دهانی و جلوگیری از تشکیل پلاک میشود.
۱۰. استفاده از آب لیمو ترش
آب لیمو به دلیل خاصیت اسیدی، در حذف لکههای سطحی دندان مؤثر است. اما مصرف مکرر آن ممکن است به مینای دندان آسیب وارد کند، از همین بابت بهتر است با احتیاط استفاده شود.
۱۱. استفاده از آرد ذرت
آرد ذرت بهعنوان یک ساینده طبیعی میتواند به حذف لکهها و پلاکهای سطحی کمک کند، اما استفاده بیشازحد ممکن است به مینای دندان آسیب بزند.
۱۲. استفاده از روغن نارگیل
روغن نارگیل با خاصیت ضد میکروبی و ضد باکتریایی خود، در کاهش باکتریهای دهان و جلوگیری از تشکیل پلاک مؤثر است. روش روغنکشی (Oil Pulling) با روغن نارگیل یکی از راههای سنتی پاکسازی دهان و کاهش بوی بد است.
سخن پایانی
روشهای خانگی مانند استفاده از خمیر دندان جرمگیر، نخ دندان و واتر جت میتوانند در کاهش جرم دندانی مؤثر باشند، اما جایگزین مراجعه به دندانپزشک نیستند. برای انتخاب بهترین خمیردندانها متناسب با نیاز دندان و استفاده از بهترین مسواکهای برقی میتوانید مطالب موجود در مجله زیوش را مطالعه کنید. ترکیب مراقبتهای خانگی و حرفهای، بهترین روش برای حفظ سلامت دهان و دندانهای شما است.
پرسشهای متداول
۱. آیا روشهای خانگی میتوانند جایگزین جرمگیری حرفهای شوند؟
خیر، این روشها در مراحل ابتدایی تجمع جرم مؤثرند و جایگزین جرمگیری حرفهای نیستند.
۲. کدام محصولات برای جلوگیری از تشکیل جرم مفیدند؟
واتر جت، نخ دندان و خمیر دندانهای حاوی فلوراید از بهترین گزینهها برای کاهش پلاکهای دندانی با استفاده از نخ دندان و کاهش جرم هستند.
۳. چگونه میتوان از آسیب به لثه جلوگیری کرد؟
انتخاب مسواک مناسب و مطالعه نکات مهم برای جلوگیری از آسیب به لثه در استفاده از مسواک بین دندانی میتواند کمککننده باشد.
نویسنده: مهسا حدادی
ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی