آشنایی با مسواک بین دندانی و روش استفاده از آن

فواصل بین دندان‌ها شاید به ظاهر کوچک باشند، اما تأثیر بزرگی بر سلامت دهان و دندان دارند. این فضاها، محل تجمع پلاک و باکتری‌هایی هستند که در صورت نادیده گرفتن، به مرور زمان منجر به مشکلاتی جدی مثل پوسیدگی، التهاب لثه و بوی نامطبوع دهان می‌شوند. پس اگر به دنبال یک راه‌حل واقعی برای تمیزی عمیق و کامل دندان‌هایتان هستید، مسواک بین دندانی همان چیزی است که نیاز دارید.

در این مقاله، ابتدا با انواع مسواک‌ بین دندانی و مزایای استفاده از آن‌ آشنا می‌شویم، سپس طرز استفاده از مسواک بین دندانی و نکات مهم برای جلوگیری از آسیب به لثه‌ها را بررسی می‌کنیم. بدین ترتیب خواهید توانست با شناخت کامل از انواع مسواک، گزینه مناسب را انتخاب کنید. پس با ما همراه باشید.

انواع مسواک های بین دندانی

همانطور که در مقدمه گفتیم، مسواک‌ لای دندان ابزاری است که با طراحی‌های خاص، کمک می‌کند تا فواصل بین دندان‌ها به‌خوبی تمیز شوند. انواع مختلف این مسواک‌ها بسته به نوع نیاز و فضای بین دندان‌ها، برای افراد متفاوتی مناسب هستند. در ادامه به بررسی انواع مسواک بین دندانی می‌پردازیم. بهترین مسواک های بین دندانی موجود در بازار، زیرمجموعه یکی از این دسته‌ها قرار می‌گیرند.

1. مسواک‌ بین دندانی با برس‌های نرم لاستیکی

این نوع مسواک‌ میان دندانی دارای برس‌های لاستیکی است که به‌صورت ملایم و بدون آسیب، فضای بین دندان‌ها را تمیز می‌کند. این مدل برای افرادی که لثه‌های حساسی دارند، گزینه مناسبی خواهد بود.

2. مسواک‌ بین دندانی با برس‌های نایلونی روی سیم

این مدل‌ طوری طراحی شده است که برس‌های نایلونی روی سیم مسواک قرار گرفته‌‎اند. همین نوع طراحی برای تمیز کردن فضاهای باریک بین دندان‌ها، مخصوصاً افرادی که ارتودنسی یا ایمپلنت دارند، بسیار مؤثر است.

3. مسواک‌ بین دندانی با دسته‌های انعطاف‌پذیر

این مسواک‌ها دسته‌ای انعطاف‌پذیر دارند که باعث می‌شود بتوانید به راحتی به فضاهای دورتر بین دندان‌ها دسترسی داشته باشید.

4. مسواک‌ بین دندانی با سری‌های قابل تعویض

این نوع مسواک‌ لای دندانی دارای سری‌های جداشدنی است که می‌توانید آن‌ها را عوض کرده و مدت زمان بیشتری از مسواک استفاده کنید. این ویژگی باعث صرفه‌جویی در هزینه خرید مسواک می‌شود.

5. مسواک‌ بین دندانی زاویه‌دار

از اشتباهات رایج در مسواک زدن، توجه به پاکسازی دندان‌های جلویی و فراموش کردن دندان‌های انتهایی است. طراحی زاویه‌دار این مدل‌ به شما کمک می‌کند تا به راحتی به فواصل دورتر و دندان‌های پشتی برسید و پلاک و باکتری‌ها را از این نواحی پاک کنید.

 

طریقه استفاده از مسواک بین دندانی

استفاده از مسواک میان دندانی می‌تواند روشی مؤثر برای تمیز کردن فواصل بین دندان‌ها باشد که مسواک‌های معمولی به آن‌ها دسترسی ندارند. در ادامه طرز استفاده مسواک بین دندانی را توضیح داده‌ایم؛ فقط توجه داشته باشید که روش صحیح استفاده از مسواک بین دندانی به صبر و دقت نیاز دارد.

1. انتخاب اندازه مناسب مسواک بین دندانی

اولین قدم، انتخاب مسواکی است که به راحتی بین دندان‌هایتان قرار بگیرد و بیش از حد تنگ یا آزاد نباشد. برای انتخاب اندازه مناسب مسواک بین دندانی، مطمئن شوید که مسواک به آسانی بین دندان‌هایتان وارد می‌شود و بدون فشار زیاد حرکت می‌کند. نکته مهم این است که مسواک نباید به زور جا شود یا به لثه‌ها فشار وارد کند. توضیحات کامل‌تر در خصوص اندازه مناسب مسواک بین دندانی را در بخش‎های بعدی آورده‎ایم.

2. نگه داشتن صحیح مسواک

مسواک را مانند یک مداد بین انگشت شست و انگشت اشاره نگه دارید تا کنترل بهتری نسبت به آن داشته باشید و دسترسی به فضاهای مختلف راحت‌تر شود.

3. حرکت آرام مسواک بین دندان‌ها

مسواک را به آرامی وارد فضای بین دندان‌ها کنید و با حرکت رفت و برگشتی ملایم (۲-۳ بار) پلاک و ذرات غذا را از این ناحیه پاک کنید. اگر مسواک گیر کرد، بهتر است از سایز کوچک‌تری استفاده کنید. برای دندان‌های انتهایی، ممکن است لازم باشد که دندان‌ها را از داخل و بیرون تمیز کنید.

4. تمرکز بر نواحی دور از دسترس

تمامی فواصل بین دندان‌ها را تمیز کنید و به قسمت‌هایی که کمتر در دسترس هستند، توجه ویژه‌ای داشته باشید.

5. ادامه‌ روتین روزانه بهداشت دهان

پس از اتمام استفاده از مسواک بین دندانی، مراقبت روزانه دهان و دندان خود را با مسواک زدن و استفاده از دهان‌شویه کامل کنید تا باکتری‌ها و پلاک‌ها به‌طور کامل از بین بروند.

 

نکات مهم در زمان استفاده از مسواک بین دندانی برای جلوگیری از آسیب به لثه

درست است که استفاده از مسواک بین دندانی روشی مؤثر برای تمیز کردن فواصل بین دندان‌ها است، اما اگر به نکات ایمنی توجه نکنید ممکن است به لثه‌ها آسیب وارد شود. در ادامه مهم‌ترین نکات برای جلوگیری از آسیب به لثه‌ها در زمان استفاده از مسواک بین دندانی را به شما یادآوری می‌‎کنیم.

• مسواک را به‌ آرامی وارد فاصله بین دندان‌ها کنید و از فشار دادن بیش از حد آن خودداری کنید.
• برای تمیز کردن، از حرکت رفت و برگشتی ملایم استفاده کنید و لثه‌ها را تحریک نکنید.
• زاویه مسواک را کمی بچرخانید تا دسترسی و کنترل بهتری به آن داشته باشید.
• از فشار یا سرعت زیاد در زمان تمیز کردن خودداری کنید تا لثه‌ها دچار سوزش یا آسیب نشوند.
• اگر مسواک بین دندان‌ها قرار نمی‌گیرد، از فشار دادن آن خودداری کنید و در عوض از مسواک سایز کوچک‌تر یا نخ دندان استفاده کنید.
• از تمام طول مسواک برای تمیز کردن پشت هر دندان استفاده کنید.
• بعد از استفاده، مسواک را کاملاً بشویید تا ذرات باقی‌مانده پاک شوند.
• در صورت وجود درپوش، بعد از شستشو آن را روی مسواک قرار دهید تا تمیز بماند.
• اگر مسواک تغییر شکل داد، حتی اگر هنوز جدید است، آن را تعویض کنید تا به لثه‌ها و دندان‌ها آسیب نرساند.

این نکات ساده می‌توانند به شما کمک کنند تا از مسواک بین دندانی به بهترین نحو و بدون آسیب استفاده کنید.

 

مسواک بین دندانی برای چه کسانی مناسب است؟

استفاده از مسواک بین دندانی برای برخی حفظ بهداشت و سلامت برخی افراد ضروری است. این افراد به شرح زیر هستند.

1. افراد دارای فاصله دندانی

اگر بین دندان‌هایتان فاصله وجود دارد، احتمال تجمع پلاک و ذرات غذا در این فضاها بیشتر است. این ذرات می‌توانند به راحتی باعث پوسیدگی دندان و التهاب لثه شوند. مسواک بین دندانی به شما کمک می‌کند این فضاها را به‌طور کامل پاکسازی و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.

2. افراد دارای بریس، ایمپلنت یا پروتز دندانی

کسانی که بریس‌، ایمپلنت‌ و پروتز دارند می‎دانند که وجود سیم‌ها یا پایه‌ها مانع از دسترسی کامل مسواک معمولی می‌شود و تمیز کردن دندان‌ها را سخت‌تر می‌کند. اما مسواک بین دندانی می‌تواند به خوبی اطراف آن‌ها را تمیز کند و مانع از تجمع باکتری‌ها و پلاک در این نواحی شود. خلاصه این‌که مسواک بین دندانی برای مراقبت های بعد ایمپلنت ضروری است.

3. افراد با مشکل التهاب یا خونریزی لثه

اگر لثه‌های شما ملتهب است یا به‌راحتی خونریزی می‌کند، استفاده از مسواک بین دندانی به شما کمک می‌کند تا پلاک‌های بین دندان‌ها را بدون تحریک لثه‌ها از بین ببرید. این مسواک با طراحی ملایم خود، به کاهش التهاب لثه‌ها کمک می‌کند و آن‌ها را سالم‌تر نگه می‌دارد.

اگر در یکی از این دسته‌ها قرار دارید، استفاده از مسواک بین دندانی را جدی بگیرید. چون کمک گرفتن از این ابزار می‌تواند تفاوت بزرگی در سلامت دهان و دندان‎تان ایجاد کند.

 

مزایای استفاده منظم از مسواک بین دندانی

استفاده منظم از مسواک بین دندانی فراتر از یک عادت روزانه است و تاثیر چشمگیری در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. این ابزار کوچک و کاربردی با طراحی خاص خود به تمیز کردن نقاطی در بین دندان‎ها می‌پردازد که مسواک‌های معمولی و حتی نخ دندان به آن‌ها دسترسی ندارند. در ادامه به مهم‌ترین مزایای استفاده منظم از مسواک لای دندانی اشاره می‌کنیم.

1. کاهش پلاک دندانی و پیشگیری از پوسیدگی

مسواک بین دندانی پلاک‌ها و ذرات غذایی را به‌طور مؤثر از بین دندان‌ها پاک می‌کند و خطر پوسیدگی را در آن‌ها کاهش می‌دهد.

2. سلامت بیشتر لثه‌ها

این ابزار با تمیز کردن فضاهای بین دندان‌ها و حذف پلاک، التهاب لثه را کاهش می‌دهد و از بیماری‌های لثه پیشگیری می‌کند. طراحی ملایم آن نیز برای لثه‌های حساس ایده‌آل است.

3. پیشگیری از بوی بد دهان

ماندن غذا و تجمع باکتری‌ها در فضای بین دندان‌ها، یکی از اصلی‎ترین دلایل بوی بد دهان است. مسواک بین دندانی این ذرات را به‌راحتی از بین می‌برد و دهان شما را تازه و خوشبو می‌کند.

4. مناسب برای ارتودنسی و دندان‌ مصنوعی

این مسواک بهترین انتخاب برای افرادی است که براکت‌های ارتودنسی دارند یا از ایمپلنت، بریج و دندان مصنوعی استفاده می‌کنند. اگر شما نیز جزو این افراد هستید، می‎توانید از این ابزار برای مسواک زدن در دوران ارتودنسی کمک بگیرید.

5. استفاده آسان و متناسب با نیازهای مختلف

این ابزار در اندازه‌های مختلف عرضه می‌شود و برای انواع فواصل بین دندان‌ها قابل استفاده است. حتی افرادی با محدودیت حرکتی نیز می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.

6. جلوگیری از تحریک و خونریزی لثه‌ها

استفاده منظم از این مسواک به کاهش التهاب و جلوگیری از خونریزی لثه کمک می‌کند.

 

مقایسه مسواک بین دندانی با نخ دندان و واترجت (واتر فلاس)

برای تمیز کردن فضاهای بین دندان‌ها، روش‌های مختلفی از جمله استفاده از نخ دندان، مسواک بین دندانی و واترجت (واتر فلاس) وجود دارد. هر کدام از این روش‌ها به‌نوعی به بهداشت دهان و دندان کمک می‌کنند، اما هر کدام مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارند. در ادامه به مقایسه این سه روش می‌پردازیم تا شما بتوانید بر اساس نیاز و راحتی خود، مناسب‌ترین روش را انتخاب کنید.

1. نخ دندان

نخ دندان یکی از روش‌های رایج و کم‌هزینه برای تمیز کردن فواصل بین دندان‌هاست و به‌خوبی از پس فضاهای بسیار تنگ برمی‌آید. استفاده از نخ دندان با روش صحیح، می‌تواند پلاک‌ها و ذرات غذا را از بین دندان‌ها پاک کند.

اما مهم‌ترین نقص نخ دندان این است که کار با آن به دقت و تکنیک خاصی نیاز دارد و برای برخی افراد، به ویژه کسانی که دارای محدودیت حرکتی هستند یا بریس دارند، استفاده صحیح از نخ دندان دشوار است. همچنین، نخ دندان ممکن است به لثه‌ها آسیب بزند و باعث خونریزی شود.

2. مسواک بین دندانی

مسواک بین دندانی با دسترسی به فواصل بین دندان‌ها، به‌خصوص برای افرادی که فاصله دندانی دارند یا از بریس، ایمپلنت یا پروتز استفاده می‌کنند، بسیار مفید است. این مسواک‌ها به‌طور کلی استفاده راحت‌تری نسبت به نخ دندان دارند و کمتر به لثه‌ها آسیب می‌زنند.

با این حال، ممکن است استفاده از مسواک بین دندانی برای برخی افراد کمی هزینه‌برتر باشد و اگر به‌ درستی استفاده نشود، احتمال دارد که به لثه‌ها آسیب وارد کند.

3. واترجت (واتر فلاس)

واترجت یا واترفلاس با جریان آب، پلاک‌ها و ذرات غذا را از فواصل بین دندان‌ها به‌خوبی خارج می‌کند. این روش برای افرادی که لثه‌های حساسی دارند یا ارتودنسی کرده‌اند، ایده‌آل است و حتی با یک ماساژ ملایم به لثه‌ها کمک می‌کند. واتر فلاس حتی می‎تواند پلاک‌های عمقی را نیز از شیارهای لثه پاک کند.

با وجود این مزایا، واترجت نسبت به سایر روش‌ها، یعنی نخ دندان و مسواک لای دندانی پرهزینه‌تر است و به فضای بیشتری برای نگهداری و دسترسی به برق و آب نیاز دارد.

 

چند بار در روز باید از مسواک بین دندانی استفاده کنیم؟

بهترین زمان برای استفاده از مسواک بین دندانی، یک بار در روز، ترجیحاً شب‌ها و قبل از مسواک زدن اصلی است. مسواک را با حرکت آرام و رفت و برگشتی در فواصل بین دندان‌ها قرار دهید و این حرکت را چند بار تکرار کنید. اگر بریس یا پروتز دندانی دارید، بهتر است بعد از هر وعده غذایی هم از مسواک بین دندانی استفاده کنید تا از تجمع پلاک و ذرات غذا جلوگیری شود.

 

آیا استفاده از مسواک بین دندانی دردناک است؟

استفاده از مسواک بین دندانی، اگر درست انجام شود، نباید درد داشته باشد. اما اگر تازه شروع کرده‌اید، ممکن است لثه‌ها کمی حساس شوند یا خونریزی کنند. این موضوع طبیعی است و به دلیل تجمع پلاک بین دندان‌ها ایجاد می‌شود و معمولاً بعد از چند روز کاهش می‌یابد.

یکی از مهم‌ترین نکات برای جلوگیری از درد، انتخاب اندازه‌ درست مسواک است. اگر مسواک خیلی بزرگ باشد، ممکن است به لثه‌ها فشار بیاورد و ناراحتی ایجاد کند. پس حتماً اندازه‌ای را انتخاب کنید که به‌راحتی بین دندان‌هایتان قرار بگیرد. همچنین، هنگام استفاده، مسواک را با ملایمت و بدون فشار زیاد وارد کنید. حرکت آرام و رفت و برگشتی کافی است و نیازی به فشار دادن نیست.

اگر بعد از چند روز همچنان درد یا خونریزی داشتید، بهتر است با دندان‌پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که از اندازه و روش درست استفاده می‌کنید.

 

آیا استفاده از مسواک لای دندانی برای همه افراد ضروری است؟

استفاده از مسواک بین دندانی برای همه افراد ضروری نیست، اما می‌تواند به بهبود بهداشت دهان کمک کند. اگر دندان‌های شما فاصله کمی دارند و به‌خوبی مسواک می‌زنید، شاید نیازی به آن نداشته باشید. اما همانطور که قبلاً اشاره کردیم، اگر فاصله بین دندان‌هایتان بیشتر است، از بریس، ایمپلنت یا پروتز استفاده می‌کنید یا مشکلات لثه دارید، توصیه می‌شود از مسواک بین دندانی استفاده کنید، چون می‌تواند به سلامت دهان شما کمک کند.

 

نکات مهم در انتخاب مسواک بین دندانی مناسب

انتخاب مسواک بین دندانی مناسب نقش مهمی در بهداشت دهان و دندان دارد. این ابزار باید به‌خوبی در فواصل بین دندان‌ها قرار گیرد و بدون ایجاد آسیب، بتواند پلاک و ذرات غذا را پاک کند. نکات زیر به شما کمک می‌کند تا مسواک بین دندانی مناسبی برای نیازهای خود انتخاب کنید:

1. توجه به اندازه مسواک

همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم، اندازه مسواک باید متناسب با فاصله بین دندان‌هایتان باشد. مسواک نباید به زور در فضای بین دندان‌ها قرار بگیرد؛ استفاده از اندازه بزرگ‌تر می‌تواند به لثه‌ها آسیب بزند. در جدول زیر انواع سایز مسواک بین دندانی را برایتان آورده‎ایم:

2. نوع و جنس برس

برس مسواک باید از موادی ساخته شده باشد که به‌طور ملایم و بدون ایجاد خراش، دندان‌ها و لثه‌ها را تمیز کند. برخی برس‌ها برای تمیز کردن ایمپلنت یا بریج‌های دندانی، به مواد خاصی نیاز دارند.

3. قابلیت انعطاف

مسواک‌های بین دندانی که قابلیت خم شدن دارند، برای دسترسی به نواحی دورتر، مثل دندان‌های پشتی، مناسب‌تر هستند. انعطاف‌پذیری مسواک به شما امکان می‌دهد تا به راحتی هر فاصله بین دندانی را تمیز کنید.

4. مقاومت سیم مرکزی

سیم مرکزی مسواک باید مقاوم باشد تا به‌راحتی خم یا شکسته نشود. این ویژگی به دوام مسواک و کارایی آن در تمیز کردن کمک می‌کند.

5. راحتی در دست گرفتن

دسته‌ مسواک باید به شکلی باشد که به‌راحتی در دست قرار گیرد و کنترل حرکت مسواک بین دندان‌ها آسان باشد.

6. مشاوره با دندان‌پزشک

در صورتی که درباره اندازه یا نوع مناسب مسواک بین دندانی خود مطمئن نیستید، بهتر است با دندان‌پزشک مشورت کنید تا انتخابی دقیق و متناسب با نیازهای خود داشته باشید.

سخن پایانی

استفاده از مسواک بین دندانی گامی اساسی در بهبود بهداشت دهان و دندان است و می‎تواند به شما کمک کند تا فضاهایی را تمیز کنید که با مسواک معمولی یا نخ دندان به‌خوبی به آن‌ها دسترسی ندارید. انتخاب مدل و سایز مناسب این مسواک‌ها به نیازها و ساختار دندانی هر فرد بستگی دارد و می‌تواند در جلوگیری از بروز مشکلاتی مثل پوسیدگی و التهاب لثه تأثیر زیادی داشته باشد. اکنون می‌توانید از میان بهترین مسواک‌های بین دندانی موجود در بازار، برای خرید مسواک مناسب خود را اقدام کنید تا تجربه‌ای کامل‌تر از بهداشت دهان و دندان داشته باشید.

 

سؤالات متداول

1. چرا موقع استفاده از براش بین دندانی بوی بد احساس می‌کنم؟

وجود بوی بد ممکن است به دلیل باقی ماندن ذرات غذا بین دندان‌ها باشد. تمیز کردن منظم‌تر این مشکل را کاهش می‌دهد، اما اگر بوی بد ادامه داشت، بهتر است با دندان‌پزشک مشورت کنید.

2. آیا استفاده از مسواک بین دندانی باعث ایجاد فاصله بین دندان‌ها می‌شود؟

اگر مسواک خیلی بزرگ باشد، ممکن است لثه را تحریک کند و باعث شود حس کنید فاصله بین دندان‎هایتان بیشتر شده است. استفاده از سایز مناسب این مشکل را حل می‌کند.

3. معایب مسواک بین دندانی چیست؟

در صورت استفاده نادرست از مسواک بین دندانی، ممکن است به لثه‌ها آسیب بزند. علاوه بر این، هزینه بیشتری نسبت به نخ دندان دارد.

4. مسواک بین دندانی بهتر است یا نخ دندان یا واتر جت؟

هر کدام از روش‌های پاکسازی بین دندان‌ها نقاط قوت خود را دارند، به خصوص که این روزها درباره تاثیر واتر جت در سلامت دندان صحبت‌های زیادی انجام شده است. اما در نهایت بهترین روش، روشی است که با نیازها و سلایق شما همخوانی داشته باشد. برای برخی افراد، نخ دندان گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه است، اما برای افرادی که به دلیل داشتن پروتز، بریس و ایمپلنت به تمیزی دقیق‌تر دندان‎ها نیاز دارند یا لثه‌هایشان حساس هستند، مسواک بین دندانی و واترجت مناسب‌ترند.

 

نویسنده: سعیده جلالیان

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی