به طور کلی مصرف بیش از حد چربیها تهدید بزرگی برای سلامت قلب و عروق است؛ اما در این بین، نوعی از اسیدهای چرب وجود دارند که مصرفشان نهتنها برای سلامت قلب و عروق مفید است، بلکه هزاران فایده دیگر نیز دارند.
مصرف مکمل امگا 3 و به طور کلی اسیدهای چرب امگا سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند؛ در بهبود عملکرد قلب و عروق نیز تاثیر قابلتوجهی دارد و از ریزش مو جلوگیری و چربی پوست را تامین میکند.
مصرف مکمل امگا 3 برای همه افراد نهتنها مفید، بلکه ضروری است اما کودکان، افراد سالمند، خانم های باردار و سایر افرادی که نیاز به تغذیه سالمتر و باکیفیتتر از سایرین دارند، باید توجه بیشتر و ویژهای به مصرف مکملهای امگا 3 داشته باشند. در این مطلب با صفر تا صد مصرف مکمل امگا 3 و آثار آن بر روی مردان، زنان و کودکان آشنا خواهیم شد.
اسیدهای چرب امگا 3 چیست؟
اسیدهای چرب امگا ۳ چربیهای غیراشباع چندگانهای هستند که وظایف مهمی را در بدن انجام میدهند. این اسیدهای چرب در جلوگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش انرژی و بسیاری از موارد دیگر نقش دارند. نکته ضروری اینجاست که بدن نمیتواند مقدار موردنیاز از امگا-۳ را تولید کند، بنابراین دریافت روزانه مقادیر مناسبی از اسیدهای چرب امگا-۳ ضروری است، میتوان از طریق منابع غذایی متعددی امگا 3 را دریافت کرد. مکملها و قرصهای بسیاری نیز وجود دارند که این اسید چرب را برای بدن تامین میکنند.
انواع اسید چرب امگا 3
سه نوع اصلی از اسیدهای چرب امگا ۳ وجود دارد:
- EPA (اسید ایکوزاپنتانوئیک): EPA نوعی از امگا-۳ است که در ماهی یافت میشود.
- DHA (اسید دکوزاهگزانوئیک): DHA نیز یک گروه از امگا-۳ است که در ماهی وجود دارد.
- ALA (اسید آلفا لینولنیک): ALA فرمی از امگا-۳ است که در گیاهان یافت میشود.
فواید قرص امگا 3
اسیدهای چرب امگا ۳ مزایای بالقوه بسیاری برای سلامت قلب و عروق دارند. یکی از فواید مصرف امگا 3 این است که به کاهش سطح تریگلیسرید در بدن کمک میکند. تریگلیسریدهای بیش از حد در خون (هیپرتریگلیسریدمی) خطر تصلب شرایین را افزایش میدهد و این موضوع نیز میتواند خطر بیماریهای قلبی و سکته را افزایش دهد. بنابراین، مهم است که سطح تریگلیسرید در بدن تحت کنترل باشد. علاوه بر این، مصرف مکمل امگا 3 میتواند به افزایش HDL (کلسترول خوب) و کاهش فشار خون نیز کمک کند. برخی مطالعات نشان میدهند که استفاده مکمل امگا ۳ ممکن است خطر موارد زیر را کاهش دهد:
- بیماریهای قلبی و عروقی (CVD)
- مرگ ناشی از ابتلا به CVD
- مرگ ناگهانی ناشی از ریتم غیرطبیعی قلب (آریتمی)
- لختههای خونی
علاوه بر تأمین سلامت قلب، امگا ۳ ممکن است خطر ابتلا به موارد زیر را نیز کاهش دهد:
- برخی از انواع سرطان، از جمله سرطان پستان
- بیماری آلزایمر و دمانس یا زوال عقل
- دژنراسیون ماکولای وابسته به سن (AMD)
با وجود این هنوز تحقیقات بسیاری برای کشف فواید استفاده امگا 3 در حال انجام است.
امگا 3 برای پوست و مو
در این بخش از مطلب به بررسی فواید مصرف امگا 3 برای پوست و مو میپردازیم.
فواید مصرف امگا 3 برای پوست
همانطور که میدانید، اسیدهای چرب امگا ۳، مواد مغذی ضروریای هستند که در برخی از مواد غذایی یافت میشوند. مصرف مکمل امگا 3 میتواند به تنظیم تولید چربی پوست و بهبود هیدراتاسیون، کاهش خشکی و ترکهای پوستی و کاهش نشانههای پیری کمک کند. امگا ۳ همچنین میتواند به نرم کردن پوست خشک و خشن نیز کمک کند و درماتیتها و حساسیتهای پوستی را تسکین بدهد.
دریافت اسیدهای چرب امگا ۳ از طریق مکملهای روغن ماهی یا سایر مواد غذایی حاوی آن، میتواند کامپوزیشن یا ترکیب اسیدهای چرب پوست را بهبود بخشد و پاسخ التهابی آن را متعادل کند. بهعبارتدیگر، پوست را نرمتر میکند و التهاب آن را تا حد زیادی کاهش میدهد. علاوه بر این، حفظ سطح اسیدهای چرب پوست، به کاهش اثرات آسیبهای ناشی از اشعه مضر آفتاب و بهبود شرایط پوستی حساس کمک میکند.
فواید استفاده از امگا 3 برای مو
تحقیقات مختلفی نشان دادهاند که مصرف مکمل امگا 3 میتواند به افزایش رشد مو کمک کند. به عنوان مثال، در یک مطالعه در سال ۲۰۱۵، زنانی که مکمل امگا ۳ مصرف میکردند گزارش کردند که تراکم و ضخامت موهایشان یافته است. در مطالعه دیگری، به ۱۰ نفر که از آلوپسی آندروژنتیک (نوعی از ریزش مو) رنج میبردند، مکمل روزانهای شامل روغن ماهی و روغن بذر کتان (منابع امگا ۳) داده شد. هشت نفر از شرکتکنندگان در این آزمایش گزارش دادند که رشد مویشان افزایش یافته است. امگا ۳ فولیکول موها را تغذیه میکند. به عبارت دیگر، خواص ضد التهابی این اسیدهای چرب میتواند به تسکین و نرم کردن پوست خشک سر کمک کند.
بیشتر بخوانید: امگا 3 برای پوست و مو
امگا 3 در بدنسازی
مصرف مکمل امگا 3 میتواند مزایای زیادی برای بدنسازان داشته باشد. برخی از فواید مصرف امگا 3 در بدنسازی عبارتند از کاهش درد عضلانی و کاهش شدت DOMS (درد عضلانی تأخیری). علاوه بر این، مصرف قرص امگا 3 ممکن است به افزایش قدرت عضلانی و دامنه حرکتی نیز کمک کنند، اگرچه برای روشن کردن اثرات دقیق امگا 3 در بدن سازی به مطالعات بیشتری نیاز است. نکته قابل توجه این است که مکملهای امگا 3 نسبتاً ایمن هستند و مصرف آنها میتواند جنبههای دیگری از سلامتی را نیز بهبود بخشد.
بیشتر بخوانید: امگا 3 در بدنسازی
امگا 3 و لاغری
تحقیقات بسیاری نشان دادهاند که یکی از مزایای مصرف روغن ماهی کاهش وزن و لاغری است. برخی از دلایل اثباتکننده فواید اسیدهای چرب امگا ۳ در کاهش وزن عبارتاند از:
- کاهش گرسنگی و اشتها: مصرف مکمل امگا 3 اشتها و احساس گرسنگی را کاهش میدهد و از این طریق به کاهش وزن کمک میکند.
- افزایش متابولیسم: مصرف قرص امگا 3 با افزایش دادن متابولیسم در کاهش وزن نقش دارد.
- بهبود و تقویت شدت و اثر تمرینات ورزشی: مصرف مکمل امگا 3 کیفیت تمرینات ورزشی را بهبود میبخشد؛ افراد میتوانند با شدت بیشتری تمرین کنند و از این طریق به چربی سوزی بیشتر و در نتیجه لاغری کمک بسیاری میکند.
- کمک به ماهیچه سازی: مکمل امگا 3 در ماهیچه سازی موثر است. داشتن حجم عضلانی بیشتر به چربی سوزی کمک بسیاری میکند.
امگا 3 برای کودکان
از تولد تا ۲ سالگی وزن مغز پیوسته در حال افزایش است، اما در طول کودکی و نوجوانی به طور کامل توسعه مییابد و به حداکثر وزن خود میرسد؛ بنابراین در دوران کودکی، مصرف اسیدهای چرب امگا ۳، بهویژه از نوع DHA، برای رشد سالم، توسعه و عملکرد مدرسه کودکان بسیار اساسی هستند. در ادامه به بررسی فواید مصرف امگا 3 برای کودکان میپردازیم.
کمک به تکامل نوزاد
رشد سالم کودک از پیش از تولد نوزاد آغاز شده و در دوران نوزادی نیز ادامه مییابد. بر اساس گزارشهای مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، فواید مصرف امگا 3 برای نوزاد زمانی حاصل میشود که مادر نوزاد در دوران بارداری و شیردهی، روزانه حداقل ۸ اونس (۲۲۵ گرم) از غذاهای دریایی حاوی امگا 3 مصرف کند. اسید چرب امگا 3 از نوع DHA برای توسعه مغز و شبکیه کودک و همچنین رشد سالم و وزن مناسب حیاتی است. NIH اضافه میکند که اگرچه غذاهای دریایی دارای مقادیری از متیل جیوه هستند، فواید مصرف آنها بیش از خطراتشان است.
پتانسیل کاهش آلرژیها
در طی یک مطالعه روی ۳,۲۸۵ کودک سوئدی، محققان دریافتند که مصرف منظم اسیدهای چرب امگا 3 در اوایل زندگی ممکن است خطر ابتلا به آلرژیها تا سن ۱۲ سالگی را کاهش دهد، به ویژه آلرژیهایی مانند رینیت و اگزما. با این حال، بر اساس گزارشهای NIH، نتایج مطالعاتی که به بررسی امگا ۳ و آلرژیهای دوران کودکی میپردازند، ضد و نقیض است و برای رسیدن به پاسخهای روشنتر، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
بهبود علائم ADHD
اسیدهای چرب امگا ۳ غشاهای سلولی را در سیستم عصبی مرکزی تغییر میدهند و ممکن است به فرایندهای مغزی در افرادی که دچار اختلال کمتوجهی و بیشفعالی (ADHD) هستند، کمک کنند. در یک مرور سیستماتیک در سال ۲۰۱۸، کارشناسان بینالمللی پی بردند که مکملهای امگا ۳ میتوانند کاهش قابلتوجهی در علائم ADHD ایجاد کنند. علاوه بر این، مصرف مکمل امگا ۳ ممکن است مزایای بیشتری از قبیل بهبود کیفیت خواب و عملکردهای شناختی نیز داشته باشد، با وجود این، دانشمندان نیاز به تحقیقات بیشتری برای تأیید موارد ذکر شده دارند.
بهبود آسم
آسم یک وضعیت مزمن است که بر کودکان و بزرگسالان تأثیر میگذارد و علائمی مانند درد قفسه سینه، دشواری در تنفس، سرفه و خسخس سینه ایجاد میکند. برخی تحقیقات نشان دادهاند که مکملهای اسید چرب امگا ۳ ممکن است به تسکین این علائم کمک کنند. بهعنوانمثال، در یک مطالعه ۱۰ماهه بر روی ۲۹ کودک، مصرف روزانه یک کپسول روغن ماهی حاوی ۱۲۰ میلیگرم DHA و EPA ترکیبی به کاهش علائم آسم کمک کرد.
بهبود خواب و وضعیت تحصیلی
اسیدهای چرب امگا ۳ برای سلامت مغز ضروری هستند و برخی مطالعات ارتباط مصرف آنها با خواب و عملکرد کودکان را بررسی کردهاند. بهعنوانمثال، مطالعهای در سال ۲۰۱۴ نشان داد که کودکان در بریتانیا سطح خون DHA (اسید دکوزاهگزانوئیک - نوعی از امگا 3 که در ماهی یافت میشود) پایینی داشتند و برنامه ۱۶ هفتهای مصرف مکمل DHA به کاهش بیداری و افزایش خواب شبانه کمک کرد. محققان همچنین اشاره کردند که حدود ۴۰٪ از کودکان در ایالات متحده ممکن است مشکلات بالینی خواب داشته باشند و مصرف امگا ۳ میتواند در این شرایط مفید باشد. مطالعهای در سال ۲۰۲۰ بر روی نوجوانان مکزیکی نشان داد که افرادی با سطوح بالاتر DHA پلاسما، در تعطیلات آخر هفته، ۳۰ دقیقه خواب بیشتری داشتند و افزایش ۲۰-۳۰ دقیقهای در مدتزمان خواب میتواند نتایج تحصیلی را بهبود بخشد. بهطورکلی، کودکان با وضعیت تحصیلی نامناسب و مصرف کم امگا ۳ ممکن است بیشترین بهره را از استفاده مکمل امگا ۳ ببرند. علاوه بر این، نتایج آزمایشهای بالینی در کودکان مدرسهای نشان داد که مصرف مکملهای امگا-۳ میتواند بهبود توسعه شناختی و عملکرد تحصیلی این کودکان را به دنبال داشته باشد.
بیشتر بخوانید: امگا 3 برای کودکان
امگا 3 برای زنان
اسیدهای چرب امگا ۳ مزایای متعددی برای خانمها دارند. همانطور که اشاره کردیم، این چربیهای ضروری که در منابعی مانند روغن ماهی و بذر کتان یافت میشوند، نقش حیاتی در حمایت از سلامت قلب و عروق دارند و به کاهش سطح تریگلیسریدها و کاهش التهاب بدن کمک میکنند. نمیتوان از فواید امگا 3 برای زنان به ویژه در دوران بارداری چشم پوشی کرد. مصرف اسیدهای چرب امگا 3، به ویژه DHA، برای تکامل مغز و چشمهای نوزاد ضروری است. علاوه بر این، مصرف مکمل امگا ۳ میتواند به تعادل هورمونی کمک کند، که این موضوع خود میتواند به کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و یائسگی کمک کند. اسیدهای چرب امگا 3 در سلامت پوست نیز موثرند و با بهبود هیدراتاسیون و کاهش التهاب میتوانند در بهبود شرایطی مانند اگزما و آکنه مفید باشند. به طورکلی، افزودن مکمل امگا 3 به رژیم غذایی زنان میتواند بهبود کلی سلامتی و پشتیبانی از سلامت بلندمدت را به دنبال داشته باشد و از سبک زندگی و رژیم غذایی سالم بانوان حمایت کند.
بیشتر بخوانید: امگا 3 برای زنان
امگا 3 برای مردان
استفاده قرص امگا 3 فواید زیادی را برای مردان به همراه دارد. برخی از فواید مصرف این مکمل برای مردان عبارت است از:
- بهبود عملکرد جنسی و قدرت باروری
- بهبود سلامت روانی
- بهبود عملکرد قلبی عروقی
- بهبود سلامت چشمها
- بهبود فرایند لختهشدن خون
- بهبود کیفیت خواب
- پشتیبانی از سلامت استخوانها
- کمک به عملکرد صحیح غده تیروئید
- تقویت سیستم ایمنی
عوارض احتمالی امگا 3
برخی تحقیقات نشان میدهند که مصرف مکمل امگا ۳ تقریباً هیچ عارضه جانبی شدیدی ندارد؛ از سوی دیگر، برخی تحقیقات «سوءهاضمه» و «خونریزی بینی» را بهعنوان دو مورد از شایعترین عوارض مصرف امگا 3 گزارش دادهاند. سایر عوارض مصرف امگا 3 که توسط مراجع مختلف گزارش شدهاند، عبارتاند از:
- آروغزدن
- عفونت
- علائم شبه آنفولانزا
- تغییر در طعم دهان
- درد کمر
- درد
- راش
- درد قفسه سینه (آنژین صدری)
- یبوست
- ناراحتی معده
- استفراغ
- خارش
بااینحال، تحقیقات بیشتری نیاز است تا تأثیرات کامل مصرف مکمل امگا ۳ بر بدن مشخص شوند. بسیاری از متخصصین توصیه میکنند که افراد قبل از مصرف هر گونه مکمل غذایی، با یک متخصص تغذیه یا پزشک متخصص مشورت کنند. این موضوع در کودکان و افراد سالمند از اهمیت بیشتری برخوردار است. سازمان غذا و دارو (FDA) نیز به مردم توصیه میکند که از خوردن ماهیهایی که سطح بالایی از جیوه را دارند، خودداری کنند. برخی از این ماهیها عبارتاند از:
- کوسهماهی
- مارلین
- ارهماهی
- نیزهماهی
- ماهیهای درخشان
- ماهی روغنی اروپای شمالی
بر اساس گزارش سازمان غذا و دارو، بیشترین مقدار مجاز متیل جیوه در ماهیها ppm 1 است.
بهترین زمان مصرف قرص امگا 3
زمان استفاده قرص امگا 3 تاثیر اثبات شدهای در جذب آن ندارد؛ به عبارت دیگر، میتوان این مکمل را در هر زمانی از روز مصرف کرد. تحقیقات بسیاری به این نتیجه رسیدهاند که فواید احتمالی مصرف این مکمل بهسرعت مشاهده نمیشوند و با مصرف طولانی مدت آن گره خوردهاند. با وجود این، مصرف کمل امگا 3 در زمان مشخصی از روز میتواند در جلوگیری از دچار شدن به برخی از عوارض احتمال آن موثر باشد.
علیرغم اینکه زمان بندی مصرف امگا 3 در میزان جذب آن تاثیر زیادی ندارد، بسیار مهم است که این مکمل همراه با یک وعده غذایی مصرف شود. علاوهبر این، مصرف امگا 3 همراه با یک وعده غذایی نیز میتواند ریسک عوارض جانبی احتمالی آن را بسیار کاهش بدهد. نکته بسیار مهم در مصرف مکمل امگا 3، تدوام و پایداری در مصرف آن است.
تداخل دارویی امگا 3
برخی از تداخلات دارویی امگا 3 به شرح زیر است:
- آبسیکسیماب: اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است فعالیتهای ضد پلاکتی آبسیکسیماب را افزایش دهند.
- آسنوکومارول: اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است فعالیتهای ضد انعقادی آسنوکومارول را افزایش دهند.
- اسید استیل سالیسیلیک: اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است فعالیتهای ضد پلاکتی اسید استیل سالیسیلیک را افزایش دهند.
- آلتیپلاز: اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است فعالیتهای ضد انعقادی آلتیپلاز را افزایش دهند.
- آناگریلید: اسیدهای چرب امگا ۳ ممکن است فعالیتهای ضد پلاکتی آناگریلید را افزایش دهند.
- آسپرین: مصرف همزمان مکمل امگا 3 و آسپرین ممکن موجب بروز عوارض ناخواسته شود.
- ایبوپروفن: مصرف همزمان امگا 3 و ایبوپروفن ممکن است با عوارض همراه باشید.
علاوه بر این موارد، مکمل امگا 3 با بیماریهای کبدی و آریتمیها نیز تداخل دارد و بهتر است در افراد مبتلا به این بیماریها، با احتیاط مصرف شود.
معرفی چند مکمل امگا 3 خوب
در این بخش از مقاله، چند مکمل امگا 3 را به همراه ویژگیها و کاربردهای هرکدام بررسی میکنیم.
کپسول نرم ژلاتینی امگا-3 ویواتیون
این محصول حاوی 30 عدد کپسول ژلاتینی است و از ترکیبات آن میتوان به اسیدهای چرب امگا 3 اشاره کرد. امگا 3 در مواردی از جمله بهبود سلامت سیستم قلبی - عروقی و کاهش تری گلیسرید، پیشگیری از سرطان، بهبود بیماریهای التهابی و خودایمنی، بهبود عملکرد مغز، علایم افسردگی و سایر اختلالات عصبی و همچنین تقویت سیستم بینایی و کمک به حفظ طراوات پوست و مو موثر است. برای حداکثر جذب بهتر است روزانه 1 تا سه عدد از این کپسول، همراه با یک وعده غذایی پرچرب مصرف شود.
خرید کپسول نرم ژلاتینی امگا-3 ویواتیون
کپسول نرم حاوی روغن ماهی و DHA بالا آکواتیک کارن
این محصول دارای 30 عدد کپسول ژلاتینی است و هر کپسول حاوی امگا 3 و روغن ماهی است. علاوه بر این، کپسول نرم حاوی روغن ماهی و DHA بالا اکواتیک کارن منبعی غنی از ویتامین A و D نیز به شمار میرود. امگا 3 موجود در این کپسول از سلامت قلبی عروقی و به طور کلی سلامتی عمومی بدن پشتیبانی میکند.
خرید کپسول نرم حاوی روغن ماهی و DHA بالا آکواتیک کارن
کپسول ژلاتینی نرم روغن ماهی حاوی امگا-3 فرمولایتد ساینسز
کپسول ژلاتینی نرم روغن ماهی حاوی امگا 3 فرمولایتد ساینسز محصولی ساخت کشور ایران و تحت لیسانس کانادا است و یک مکمل تغذیهای بسیار مفید برای تامین نیاز بدن به اسیدهای چرب امگا 3 به شمار میرود. استفاده از این مکمل به کاهش ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی کمک کرده و التهاب بدن را تا حد بسیار زیادی کاهش میدهد. امگا 3 باعث کاهش تورم و التهاب مفاصل میشود و به همین دلیل برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید بسیار مفید است. استفاده روزانه از کپسول ژلاتینی نرم روغن ماهی حاوی امگا-3 فرمولایتد ساینسز سیستم ایمنی را تقویت میکند و مانع ابتلا به بسیاری از بیماریها خواهد شد، همچنین در بهبود سلامت عمومی بدن نیز بسیار موثر است. در هر قوطی از این مکمل، 110 عدد کپسول ژلاتینی وجود دارد؛ البته مدل 60 عددی آن هم موجود است.
خرید کپسول ژلاتینی نرم روغن ماهی حاوی امگا-3 فرمولایتد ساینسز
کپسول ژلاتینی نرم خوراکی امگا ۳ نکستایل
این محصول حاوی 60 عدد کپسول ژلاتینی در در قوطی پلاستیکی است. از ترکیبات کپسول ژلاتینی نرم خوراکی امگا ۳ – نکستایل میتوان به اسیدهای چرب امگا 3 و سایر ویتامینهای مفید در بدن اشاره کرد. این محصول ساخت کشور ایران است و در کاهش کلسترول خون، بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش التهاب بدن اثرات اثبات شدهای دارد.
خرید کپسول ژلاتینی نرم خوراکی امگا ۳ نکستایل
شربت امگا-3 پلاس یوروویتال
شربت امگا-3 پلاس یوروویتال یک مکمل بسیار مفید برای تأمین نیاز بدن به اسیدهای چرب ضروری امگا 3 است. تقویت سیستم ایمنی، بهبود عملکرد مغز و رشد جسمی و ذهنی کودکان تنها برخی از اثرات شربت امگا-3 پلاس – یوروویتال اند. این مکمل، تولید انرژی در بدن را افزایش میدهد و به منظور تقویت بینایی بسیار مفید است. خواص آنتی اکسیدانی این محصول از روشهای مختلفی به سلامت بدن کمک میکند. این شربت حاوی طعم دهنده پرتقال است.
سخن پایانی
در این مطلب با صفر تا صد مصرف مکمل امگا 3 و سایر اسیدهای چرب و بی شمار فایده آنها در بدن انسان آشنا شدیم. اگرچه اسیدهای چرب امگا سه در بسیاری از منابع غذایی یافت میشوند، در شرایطی ممکن است امگا 3 موجود در آنها پاسخ گوی نیاز بدن انسان نباشد. به عنوان مثال، خانمهای باردار، کودکان یا افراد سالمند احتمالا نیازمند مصرف امگا 3 از منابعی علاوه بر منابع غذایی هستند. اینجاست که مصرف مکمل امگا 3 سودمند میافتد.