قرص‌های ضدبارداری خوراکی، مانند ال دی، از رایج‌ترین روش‌ها برای پیشگیری از بارداری و تنظیم قاعدگی هستند. این قرص‌ با ترکیب هورمون‌های لوونورژسترول و اتینیل استرادیول، اثرات استروژن و پروژسترون را در بدن شبیه‌سازی می‌کند. ال دی با تنظیم تخمک‌گذاری و افزایش‌ غلظت مخاط دهانه رحم، ورود اسپرم به داخل رحم را دشوار می‌کند و شانس بارداری را به‌ زیر یک درصد کاهش می‌دهد.

همچنین قرص ال دی برای بهبود قاعدگی دردناک (دیسمنوره)، تنظیم هورمون‌ها، منظم کردن چرخه قاعدگی، پیشگیری اورژانسی از بارداری و درمان برخی کیست‌های رحم و تخمدان استفاده می‌شود. در ادامه، به بررسی نکات کلیدی درباره قرص ال دی می‌پردازیم تا شما بتوانید با آگاهی کامل و خیال راحت از فواید آن بهره‌مند شوید.

طبقه‌بندی دارویی	ضد بارداری ترکیبی (استروژن + پروژستین)
اشکال دارویی	قرص ۰.۱۵ میلی‌گرم لوونورژسترول + ۰.۰۳ میلی‌گرم اتینیل استرادیول
موارد مصرف اصلی	جلوگیری از بارداری
نحوه مصرف رایج	روزانه یک قرص از روز پنجم چرخه قاعدگی
تداخلات دارویی مهم^	رالوکسیفن - ترانگزامیک اسید
تداخلات غذایی مهم	آب گریپ فروت
برندهای تجاری معروف	قرص اوسپت ال دی - اووستاپ ال - قرص روکشدار لویتود
داروهای هم‌گروه	کنتراسپتیو اچ دی - سیپروترون کامپاند

^داروهای فهرست‌شده در این جدول، تمامی تداخلات دارویی قرص ضد بارداری ال دی را شامل نمی‌شوند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کاربرد قرص ال دی

قرص ال‌دی (LD) یک روش پیشگیری از بارداری هورمونی خوراکی است.

همچنین قرص ال دی توسط پزشکان برای کاربردهای زیر نیز تجویز می‌شود:

• تنظیم دوره‌های قاعدگی

• کنترل خونریزی غیرطبیعی رحم

• آکنه (در بانوان)

• دیسمنوره اولیه و ثانویه

• پیشگیری اورژانسی از بارداری

• رفع هیرسوتیسم

• سرکوب ترشح بیش‌ازحد شیر

• سرکوب قاعدگی

• کاهش مشکلات ناشی از PMS (سندرم پیش از قاعدگی بانوان)

• مدیریت علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)

نحوه مصرف قرص ال دی برای جلوگیری از بارداری

مصرف این قرص باید در پنج روز اول قاعدگی (روز یک تا پنج) آغاز گردد. بهترین زمان، روز اول پریود است تا اثرگذاری دارو تضمین شود. قرص را در ساعت مشخص و ثابتی از روز تا پایان بسته ۲۱ عددی مصرف کنید. پس از مصرف بسته ۲۱ عددی قرص ال دی، می‌توانید به مدت ۷ روز مصرف را متوقف کنید تا خونریزی قاعدگی رخ دهد. اگر نمی‌خواهید پریود شوید، با نظر پزشک، بدون وقفه بسته جدید را شروع کنید و مصرف را ادامه دهید.

اگر شروع مصرف قرص، بعد از پنج روز اول قاعدگی بوده‌است، به مدت ۷ روز از یک روش ثانویه پیشگیری از بارداری (مانند کاندوم) هم استفاده کنید.

نحوه مصرف قرص ال دی برای پیشگیری از بارداری اورژانسی

برای جلوگیری از بارداری اورژانسی ابتدا ۴ عدد قرص با هم و ۱۲ ساعت بعد، ۴ عدد قرص دیگر با هم مصرف کنید.

نحوه مصرف قرص ال دی برای پریود نشدن

برای سرکوب قاعدگی، مانند روش پیشگیری از بارداری، روزانه یک قرص ال دی در دوره‌های ۲۱ روزه مصرف کنید. می‌توانید پس از ۲۱ روز، ۷ روز استراحت کنید تا قاعدگی رخ دهد یا بدون وقفه دوره جدید را شروع کنید. برای اطمینان از روش مناسب، با پزشک مشورت کنید.

فراموشی مصرف قرص ال دی

فراموش‌کردن مصرف قرص، یکی از مهم‌ترین علل شکست روش‌های پیشگیری از بارداری است. بسته به اینکه چند قرص از دارو در کدامیک از هفته‌های سیکل قاعدگی فراموش شده‌است، اقدامات مختلفی باید صورت بگیرد:

فراموشی یک قرص

اگر قرص ال دی یک شب فراموش شود، لازم است بلافاصله به محض بخاطر‌آوردن آن، دوز مربوطه را مصرف کنید. حتی اگر نزدیک زمان مصرف قرص بعدی نزیک باشد، لازم است این کار را انجام دهید. سپس، مصرف بقیه قرص‌ها را طبق روال قبلی ادامه دهید.

فراموشی دو قرص

نحوه مصرف قرص‌ها براساس چرخه قاعدگی شما به صورت زیر است:

• هفته اول قاعدگی: دو روز بعدی، هر روز ۲ قرص با هم مصرف کنید و بقیه روزها طبق روال ادامه دهید. در این شرایط لازم است به مدت یک هفته از یک روش ثانویه پیشگیری از بارداری (مانند کاندوم) استفاده کنید و در صورت رابطه جنسی محافظت‎‌نشده، از قرص اورژانسی (لوونورژسترول) استفاده شود.

• هفته دوم قاعدگی: دو روز بعدی، هر روز ۲ قرص با هم مصرف کنید و دوزهای بعدی را طبق روال قبلی میل کنید.

• هفته سوم قاعدگی: دو دوز بعدی، هر روز ۲ قرص با هم مصرف کنید. سپس بلافاصله پس از اتمام این بسته از دارو و بدون وقفه ۷ روزه، بسته جدید را شروع کنید.

اگر ۳ تا ۴ ساعت پس از مصرف قرص دچار اسهال یا استفراغ شدید، آن دوز از دارو را مصرف‌نشده در نظر بگیرید و یک قرص دیگر بخورید. اگر استفراغ ادامه داشت، ضمن مصرف قرص در زمان‌های مقرر تا یک هفته پس از اتمام استفراغ از یک روش کمکی پیشگیری از بارداری (مانند کاندوم) هم استفاده کنید.

مصرف اضافی قرص ال دی

اگر اشتباهاً دو قرص ال دی را در یک روز مصرف کردید، جای نگرانی نخواهد بود و از روز بعد مصرف روزانه یک قرص را مجدداً ادامه دهید. تنها تفاوتی که وجود خواهد داشت، این است که این بسته از قرص شما یک روز زودتر به اتمام می‌رسد.

عوارض قرص ال دی

قرص جلوگیری از بارداری ال دی نیز مانند هر داروی دیگری عوارض جانبی خاص خود را دارد. در ادامه شایع‌ترین عوارض قرص ال دی را بررسی می‌کنیم. عوارض قرص ال دی برای دختر مجرد تفاوتی با سایرین ندارد. توجه کنید که این لیست شامل تمام عوارض جانبی این دارو نیست و در صورت بروز هر عارضه‌ی جانبی خاصی بهتر است با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

• تهوع: برای رفع حالت تهوع ناشی از قرص ال دی، بهتر است دارو را شب قبل از خواب و بعد از وعده‌ غذایی استفاده کنید. می‌توانید همچنین از داروهای ضد‌تهوع بدون نسخه (با مشورت داروساز) هم استفاده کنید.

• سردرد خفیف

• لکه بینی یا تغییرات در شدت خون‌ریزی قاعدگی

درصورتی‌که هریک از علائم زیر با مصرف این دارو برای شما رخ داد، در اسرع وقت به مرکز درمانی مراجعه کنید:

• درد شدید در قسمت بالایی شکم

• درد قفسه سینه

• تنگی نفس یا سرفه همراه با خلط خونی

• تورم یا درد شدید در یکی از پاها

• مشکلات چشمی و اختلال در دید

• سردردهای غیرمعمول

تداخلات دارویی قرص ضد بارداری ال دی

مصرف قرص ال دی همراه با برخی داروها می‌تواند باعث بروز عوارض جدی شود. آگاهی از این تداخلات دارویی بسیار مهم است. در ادامه، مهم‌ترین تداخلات دارویی این ترکیب را بررسی می‌کنیم.

• داروهای ضدتشنج (مانند لاموتریژین، اکس‌کاربازپین و توپیرامات)

• برخی از داروهای ضدویروس (مانند ایندیناویر و ریتوناویر)

• آگونیست‌های هورمون رشد (مانند سوماتروپین)

• داروهای ضدهپاتیت‌ سی (مانند لدیپاسویر)

• اگزمستان

• رالوکسیفن

• ترانگزامیک اسید

• اپرپیتانت

• آتازاناویر

• گریزئوفولوین

• مایکوفنولات

• اوکتروتاید

• تیزانیدین

این فهرست، لیست کاملی از تمام تداخلات دارویی قرص ال دی نیست. درصورتیکه هر داروی دیگری را مصرف می‌کنید، پیش از مصرف قرص ال دی با داروساز یا پزشک مشورت کنید.

تداخلات غذایی قرص ال دی

بهتر است از مصرف قرص ld همراه با آب گریپ فروت خودداری کنید.

موارد منع مصرف مطلق قرص ال دی

درصورتی‌که هریک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، مصرف قرص ال دی برای شما ممنوع است:

• جراحی: مصرف این قرص در شرایطی که نیازمند بی‌حرکتی کامل باشد، ممنوع است. مصرف قرص ال دی باید ۲۸ روز قبل از عمل جراحی تا پایان دوره بی‌حرکتی بعد از عمل متوقف شود.

• سابقه هرگونه بیماری ناشی از مصرف این قرص مانند فشارخون بالا، پانکراتیت حاد، پمفیگوئید و سندرم استیونس جانسون

• کارسینوم آندومتر یا هر بدخیمی مشکوک یا شناخته‌شده وابسته به استروژن

• سابقه سکته مغزی

• سردردهای راجعه شامل میگرن با آئورا

• بیماری سیانوتیک قلبی

• سابقه یا ابتلا به بیماری عروق مغزی یا عروق کرونر

• حاملگی یا شک به حاملگی

• سابقه ابتلا، وجود یا شک به سرطان پستان

• خون‌ریزی‌های رحمی بدون علت مشخص

• افراد بالای ۳۵ سال که در روز بیشتر از ۱۵ نخ سیگار مصرف می‌کنند

• بیماری‌های فعال یا مزمن کبد (مانند سیروز، نارسایی کبدی، شیستوزومیازیس یا هپاتیت)

• یرقان انسدادی در حاملگی یا سابقه تجربه‌کردن یرقان در اثر مصرف قرص

• آدنوم یا کارسینوم کبدی، فیبروز شدید کبد و تومورهای خوش‌خیم یا بدخیم کبدی

• ابتلای فعلی یا سابقه ترومبوفلبیت وریدهای عمقی (VTE)

• ابتلا به هرگونه اختلالات ترومبوآمبولیک یا شرایط مستعد‌کننده این اختلالات

• بیماری‌های دریچه‌ای قلب با عوارضی مانند افزایش فشارخون شریان ریوی (PAH) و خطر فیبریلاسیون دهلیزی

• سابقه اندوکاردیت تحت حاد باکتریال

• مصرف داروهای ضدانعقاد

• بیماری عروق کرونر قلب (CAD)

• ابتلا به دیابت همراه با بیماری‌های عروقی

• فشارخون بالای کنترل‌نشده (فشار بالای ۱۸ روی ۱۰)

• آنژین قلبی ناپایدار

• مادران شیردهی که از زایمان آن‌ها کمتر از شش ماه می‌گذرد.

• دیس‌لیپیدمی (ناترازی شاخص‌های چربی)

موارد هشدار مصرف

درصورتی‌که هریک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، پیش از مصرف قرص ال دی با پزشک یا داروساز مشورت کنید:

• افراد بالای ۳۵ سال که در روز کمتر از ۱۵ نخ سیگار مصرف می‌کنند

• سابقه فشارخون بالا

• نئوپلازی داخل اپیتلیومی تا شدید گردنه رحم

• واریس بدون سابقه ترومبوفلبیت ورید عمقی (VTE)

• بیماری فعال کیسه صفرا

• میگرن بدون آئورا

• افسردگی بسیار شدید

• سابقه صرع

• بیماری گلبول قرمز داسی شکل

• مشکلات گوارشی مانند سلیاک که سبب کاهش جذب دارو می‌شوند.

گذاشتن قرص ال دی در واژن کار نادرستی است؛ هرگز این کار را انجام ندهید.

مصرف قرص ال دی در بارداری و شیردهی

استفاده از داروها در دوره‌های باروری، بارداری و شیردهی، همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های بانوان محسوب می‌شود. در ادامه به بررسی این موارد برای قرص ld خواهیم پرداخت:

مصرف در دوران باروری

مصرف ال دی باروری در آینده را کاهش نمی‌دهد و می‌تواند برای پیشگیری از بارداری، سرکوب قاعدگی یا درمان بی‌نظمی‌های قاعدگی مرتبط با سندرم تخمدان پلی‌کیستیک با توجه به ترجیح بیمار و شرایط پزشکی او ایمن و مؤثر باشد.

مصرف ال دی در بارداری

به محض اطلاع از بارداری، مصرف قرص ال دی را قطع کنید. البته استفاده ناخواسته از داروهای ضد‌بارداری ترکیبی در اوایل بارداری با اثرات نامطلوب بر سلامت جنین یا مادر همراه نیست.

مصرف در دوران شیردهی

از آنجا که ال دی ممکن است تولید شیر را کم کند، بهتر است مادران شیرده تا پایان شیردهی از روش‌های غیرهورمونی جلوگیری استفاده کنند. مادران غیر‌شیرده، می‌توانند از سه هفته پس از زایمان این دارو را مصرف کنند.

برای درمان تولید بیش از حد شیر، این قرص‌ها پس از ۶ هفته قابل استفاده‌اند و پس از کاهش شیر نیز باید قطع شوند.

سخن پایانی

قرص ال دی، یکی از پرکاربردترین داروها برای پیشگیری از بارداری، تنظیم چرخه قاعدگی و درمان مشکلاتی مانند قاعدگی دردناک یا کیست‌های تخمدان است. مصرف قرص ال دی طبق دستور پزشک و با درنظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی می‌تواند کم‌ترین عارضه و بهترین اثربخشی را برای شما ایجاد کند. برای خرید قرص ال دی می‌توانید با مراجعه به داروخانه‌های معتبر و ارائه نسخه پزشک اقدام کنید. در صورت تداوم مصرف می‌توانید با داروساز مشورت و دارو را تهیه کنید.

سؤالات متداول

1. قرص ال دی چیست؟

ال دی، ترکیبی از دو هورمون اتینیل استرادیول و لوونورژسترول است که در تنظیم سیکل قاعدگی و پیشگیری از بارداری کاربرد دارد.

2. اگر حین مصرف قرص ال دی متوجه حاملگی شدم، چه اقدامی انجام دهم؟

درصورتی‌که هنگام مصرف این دارو، شک به حاملگی داشتید، بلافاصله مصرف دارو را قطع کنید. در این فاصله تا زمانی که وضعیت حاملگی شما به‌طور قطعی مشخص شود، از یک روش جایگزین برای جلوگیری از بارداری (مانند کاندوم یا IUD) استفاده کنید.

3. با وجود مصرف قرص، بین دوره‌های قاعدگی لکه بینی با قرص ال دی تجربه می‌کنم؛ آیا این طبیعی است؟

لکه‌بینی در ۲ تا ۳ ماه اول مصرف قرص ال‌ دی طبیعی است و معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شود. اگر بعد از این مدت ادامه داشت، حتماً با پزشک مشورت کنید تا علت بررسی و در صورت نیاز دوز یا نوع قرص تغییر کند.

4. بهترین ساعت مصرف قرص ال دی، چه ساعتی از روز است؟

توصیه می‌شود که این قرص را شب‌ها قبل از خواب میل کنید.

5. اگر در دوره ۷ روزه استراحت پس از مصرف ال دی قاعدگی رخ نداد، چه کار کنم؟

درصورتی‌که قرص را به‌طور صحیح مصرف کرده‌اید و در دوره ۷ روزه‌ استراحت پریود نشدید، می‌توانید بعد از اتمام ۷ روز بسته‌ی بعدی را آغاز کنید. اما اگر پس از اتمام بسته دوم همچنان پریود نشدید، پیش از شروع بسته سوم حتماً تست بارداری انجام دهید و با پزشک مشورت کنید.

6. تاثیر قرص ال دی بعد از چند روز است؟

اگر مصرف قرص را در پنج روز اول قاعدگی آغاز کنید، نیازی به استفاده از روش‌های پیشگیری ثانویه نیست؛ اما اگر مصرف را در سایر روزهای سیکل خود آغاز کرده‌باشید، ضروری است که تا ۷ روز بعد از آن هم از یک روش پیشگیری دیگر مانند کاندوم استفاده کنید تا تاثیر قرص ال دی شروع شود.

7. نحوه مصرف قرص ال دی برای جلوگیری از پریود به چه صورت است؟

اگر قصد دارید از قرص ال دی برای پریود نشدن استفاده کنید، می‌توانید قرص ال دی را هر شب به صورت پیوسته و بدون وقفه‌های ۷ روزه بین دوره‌ها استفاده کنید. در این صورت، قطع خونریزی پریود با قرص ال دی اتفاق خواهد افتاد.

8. چند روز بعد از خوردن قرص ال دی پریود میشویم؟

با مصرف یک دوره ۲۱ روزه قرص ال دی و سپس قطع آن، انتظار می‌رود که خون‌ریزی قاعدگی ظرف حداکثر ۳ روز آغاز شود.

9. طریقه مصرف قرص ال دی بعد از رابطه به چه صورت است؟

اگر قصد دارید از این قرص به‌عنوان یک راهکار پیشگیری اورژانسی از بارداری (قرص ال دی اورژانسی) استفاده کنید، می‌توانید بعد از رابطه، ۴ عدد قرص ال دی را همراه هم در ابتدا و ۱۲ ساعت بعد هم ۴ عدد دیگر با هم مصرف کنید.

10. نحوه مصرف قرص ال دی برای اولین بار به چه صورت است؟

برای شروع قرص ال‌دی، اولین قرص را در روز اول پریود مصرف کنید تا نیازی به روش پیشگیری اضافی نداشته باشید، یا در هر روز دیگر (در صورت اطمینان از عدم بارداری) شروع کنید و تا ۷ روز از کاندوم استفاده کنید.

11. تفاوت قرص ال دی و سیپروترون کامپاند در چیست؟

هر دو قرص حاوی استروژن (اتینیل استرادیول) و پروژسترون هستند، اما ال دی لوونورژسترول و سیپروترون کامپاند سیپروترون استات دارد. سیپروترون استات به دلیل خاصیت ضدآندروژنی، علاوه بر پیشگیری از بارداری، برای درمان مشکلات هیرسوتیسم و تخمدان پلی‌کیستیک هم مناسب است.

12. آیا قرص ال دی باعث تنبلی تخمدان میشود؟

خیر؛ چنین عارضه‌ای برای این دارو شناخته نشده‌است.

13. آیا قرص ال دی باعث سقط جنین میشود؟

خیر؛ استفاده از قرص ال دی باعث سقط‌شدن جنین نمی‌شود.

14. آیا قرص ال دی چاق کننده است؟

بله، یکی از رایج‌ترین عوارض این قرص، افزایش وزن است. البته با رعایت رژیم غذایی و ورزش، می‌توان عارضه فوق را به‌خوبی مدیریت کرد.

15. اگر قرص ال دی را نصفه قطع کنیم چه میشود؟

در این صورت، ممکن است سیکل قاعدگی شما دچار اختلال شود و خون‌ریزی زودتر از موعد را تجربه کنید. توصیه می‌شود از قطع مصرف این دارو در میانه سیکل خودداری کنید.

16. بهترین قرص ضد بارداری بدون عوارض، چه قرصی است؟

ال دی، یکی از پرکاربردترین داروهای مورد استفاده برای جلوگیری از بارداری است و از این بابت می‌توان آن را به‌عنوان یکی از بهترین‌ها نیز در نظر گرفت. اما باید بدانید که همه‌ی این داروها می‌توانند عوارضی داشته باشند. با آگاهی از نشانه‌های نگران‌کننده و مشورت با پزشک یا داروساز، می‌توانید به نحو ایمن و موثر از داروهای ضدبارداری استفاده کنید.

17. نحوه مصرف قرص ال دی برای قطع خونریزی چگونه است؟

برای این منظور لازم است با پزشک مشورت کنید تا درصورت نیاز پزشک بر اساس شرایط شما دوز مناسب را تعیین کند.

18. مصرف قرص ال دی پس از سقط موثره؟

مصرف این قرص با هدف پیشگیری از بارداری می‌تواند بلافاصله پس از سقط (در 5 روز اول) با تجویز پزشک و در صورت نبود عوارضی مانند عفونت یا خونریزی شدید، شروع شود. این موضوع برای سقط در سه‌ماهه اول یا دوم صادق است.

 

منابع: WebMD | Drugs.com | UpToDate

نویسنده: سروش سراب هرسینی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و کوثر معمارفر