سفالکسین، یک آنتی‌بیوتیک متعلق به دسته سفالوسپورین‌های نسل اول است. این دارو به دلیل ویژگی‌های ایمنی و اثربخشی مطلوب، در محیط‌های مراقبت‌های بهداشتی سرپایی و بستری به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. سفالکسین معمولاً برای درمان عفونت‌ باکتریایی نظیر عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های تنفسی، عفونت گوش میانی، عفونت‌های استخوانی و عفونت‌های پوست و بافت نرم، تجویز می‌شود.

سفالکسین با جلوگیری از رشد باکتری‌ها به درمان عفونت‌های ناشی از باکتری‌های حساس مانند استافیلوکوکوس اورئوس و استرپتوکوکوس پایوژنز کمک می‌کند. سفالکسین برای عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا مؤثر نیست. این مقاله به بررسی موارد مصرف، نحوه استفاده، عوارض جانبی و نکات مهم در مصرف سفالکسین می‌پردازد.

جدول زیر خلاصه‌ای از مشخصات داروی سفالکسین را در اختیار شما قرار می‌دهد.

طبقه‌بندی دارویی	آنتی‌بیوتیک، سفالوسپورین نسل اول
اشکال دارویی	کپسول (250، 500 و 750 میلی‌گرم)  قرص (250 و 500 میلی‌گرم)  سوسپانسیون خوراکی  (125 میلی‌گرم/5 میلی‌لیتر و 250 میلی‌گرم/5 میلی‌لیتر)
موارد مصرف اصلی	- عفونت‌های دستگاه ادراری (مانند سیستیت) - عفونت‌های تنفسی (مانند فارنژیت) - عفونت‌های پوستی و بافت نرم - عفونت‌های استخوانی - اوتیت میانی (عفونت گوش میانی)
نحوه مصرف رایج	دوز مصرفی این دارو باید توسط پزشک و با توجه به شرایط بیمار تعیین شود. دوز سفیکسیم در کودکان نیز براساس وزن آن‌ها تعیین می‌شود.
تداخلات دارویی مهم^	واکسن‌های زنده باکتریایی (مانند واکسن ب‌ث‌ژ، واکسن وبا، واکسن تیفوئید Ty21a)
برندهای تجاری معروف	کفالکس (Keflex)
داروهای هم‌گروه	سفازولین، سفرادین

^داروهای فهرست‌شده در این جدول، تمامی تداخلات دارویی سفالکسین را شامل نمی‌شوند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کاربرد سفالکسین

سفالکسین یکی از آنتی‌بیوتیک‌های پرکاربرد است که برای درمان عفونت‌های مختلف باکتریایی استفاده می‌شود. کاربردهای آن شامل موارد زیر است:

سفالکسین برای عفونت‌ ادراری

سفالکسین برای درمان عفونت‌ ادراری سیستیت (عفونت مثانه) و پیلونفریت خفیف ناشی از باکتری‌هایی مانند اشرشیاکلی و کلبسیلا پنومونیه مؤثر است. 

سفالکسین برای عفونت‌های پوستی

برای درمان سلولیت، آبسه‌های پوستی و زخم‌های عفونی ناشی از استافیلوکوکوس اورئوس یا استرپتوکوکوس پایوژنز استفاده می‌شود. سفالکسین التهاب و گسترش عفونت را کنترل می‌کند.

سفالکسین برای عفونت گوش

سفالکسین در کودکان و بزرگسالان برای درمان عفونت گوش میانی ناشی از باکتری‌هایی مانند استرپتوکوکوس پنومونیه یا هموفیلوس آنفولانزا تجویز می‌شود و علائم گوش درد و تب را بهبود می‌بخشد.

سفالکسین برای عفونت تنفسی

سفالکسین برای درمان فارنژیت ناشی از استرپتوکوکوس پایوژنز (گلودرد استرپتوکوکی) استفاده می‌شود و به کاهش التهاب گلو و پیشگیری از عوارض کمک می‌کند.

سفالکسین برای عفونت استخوان

این دارو برای درمان استئومیلیت ناشی از باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس یا پروتئوس میرابیلیس مؤثر است.

در موارد زیر نیز ممکن است سفالکسین توسط پزشک تجویز شود:

• پیشگیری از آندوکاردیت

• عفونت مفصل مصنوعی (Prosthetic joint infection)

• درمان ماستیت شیردهی (عفونت پستان در دوران شیردهی)

طریقه مصرف قرص سفالکسین 500

دوز مصرف سفالکسین، تعداد دفعات مصرف (معمولاً یک‌بار یا دو بار در روز) و مدت درمان توسط پزشک و بر اساس نوع عفونت تعیین می‌شود.

سفالکسین را می‌توان با یا بدون غذا مصرف کرد. مصرف با غذا می‌تواند عوارض گوارشی را کاهش دهد. کپسول یا قرص را با یک لیوان آب کامل بلعید و سوسپانسیون خوراکی را پس از تکان دادن بطری با قاشق اندازه‌گیری دقیق مصرف کنید.

حتی اگر علائم بیماری زودتر بهبود یابند، دوره درمان باید به طور کامل طی شودتا از عود عفونت یا مقاومت باکتریایی جلوگیری شود. از تغییر دوز یا قطع مصرف دارو بدون مشورت پزشک خودداری کنید.

عوارض جانبی احتمالی سفالکسین

سفالکسین، مانند هر داروی دیگری، ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. برخی از عوارض جانبی شایع و جدی آن عبارتند از:

• اسهال
• حالت تهوع
• درد یا ناراحتی معده
• سوء هاضمه

در موارد نادر، ممکن است این دارو سبب بروز عوارضی مانند واکنش‌های آلرژیک (خارش، کهیر، تورم)، عفونت قارچی (مانند برفک دهان)، یا اسهال شدید ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل شود. اگر این علائم را تجربه کردید، مصرف دارو را متوقف و با پزشک مشورت کنید.

تداخلات دارویی سفالکسین

سفالکسین ممکن است با برخی داروها و شرایط خاص تداخل داشته باشد. این تداخلات می‌توانند اثربخشی دارو را تغییر دهند یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهند. موارد مهم شامل:

• پروبنسید
• واکسن‌های زنده باکتریایی (مانند واکسن ب‌ث‌ژ، واکسن وبا، واکسن تیفوئید Ty21a)
• داروهای ضد انعقاد خون (مانند وارفارین)
• فوروزماید

موارد هشدار مصرف

سفالکسین یک آنتی‌بیوتیک مؤثر برای عفونت‌های باکتریایی است، اما در درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا تأثیری ندارد و مصرف غیرضروری آن می‌تواند خطر مقاومت باکتریایی را افزایش دهد.

برای ایمنی بیشتر در مصرف سفالکسین، درصورتی که هریک از شرایط زیر را دارید، حتماً به پزشک خود درباره آن اطلاع دهید:

• سابقه حساسیت به آنتی‌بیوتیک‌های دسته سفالوسپورین‌ها یا پنی‌سیلین‌ها
• نارسایی کلیوی
• سابقه کولیت یا بیماری‌ التهابی روده
• صرع یا تشنج

مصرف سفالکسین در دوران بارداری و شیردهی

آگاهی از ایمنی داروها مانند سفالکسین در دوران بارداری و شیردهی اهمیت زیادی برای مادران دارد. در ادامه به بررسی ایمنی مصرف سفالکسین در این دوران‌های حساس می‌پردازیم:

مصرف قرص سفالکسین در بارداری

سفالکسین در دسته B بارداری قرار دارد و به طور کلی برای درمان عفونت‌های باکتریایی در بارداری ایمن تلقی می‌شود. با این حال، مصرف باید با تجویز پزشک باشد تا از سلامت مادر و جنین اطمینان حاصل شود.

مصرف قرص سفالکسین در شیردهی

این دارو به طور کلی برای مادران شیرده قابل قبول است، اما ممکن است در برخی موارد باعث تغییر در فلور روده نوزاد شود که می‌تواند منجر به اسهال یا برفک دهانی شود. گرچه سفالکسین معمولاً در دوران شیردهی بی‌خطر محسوب می‌شود، اما مصرف آن باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.

مکانیسم اثر سفالکسین

سفالکسین یک آنتی‌بیوتیک باکتری‌کش است که با هدف قرار دادن دیواره سلولی باکتری‌ها عمل می‌کند. این دارو به پروتئین‌های متصل‌شونده به پنی‌سیلین (PBPs)، که اجزای کلیدی در ساخت دیواره سلولی هستند، متصل می‌شود و مانع از تشکیل پپتیدوگلیکان (ماده اصلی دیواره سلولی باکتری) می‌گردد. در نتیجه، دیواره سلولی ضعیف می‌شود و باکتری‌ها از بین می‌روند.

جدول اشکال دارویی و برندهای سفالکسین

سفالکسین در ایران به اشکال دارویی مختلفی مانند کپسول، قرص و سوسپانسیون خوراکی موجود است که هر یک برای گروه‌های سنی یا شرایط درمانی خاص مناسب هستند. این اشکال معمولاً بر اساس دوزهای استاندارد (مانند 250 یا 500 میلی‌گرم برای کپسول و قرص) توسط شرکت‌های دارویی معتبر ایرانی تولید یا وارد می‌شوند. در ادامه، جدولی از نام برندها، اشکال دارویی و دوزهای این دارو آورده شده است

نام برند	شکل و دوز دارویی	شرکت سازنده / واردکننده
سفالکسین	کپسول 250 و 500 میلی گرم، سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی لقمان
فار-سفالکسین	کپسول 250 میلی گرم، سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی فارابی
سفالکسین	کپسول 500 میلی گرم	داروسازی مهبان دارو
کفالکس	کپسول 250 و 500 میلی گرم، سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی جابربن حیان
سفالکسین	کپسول 250 و 500 میلی گرم، سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی تهران شیمی
سفالکسین	کپسول 250 و 500 میلی گرم، سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی کوثر
سفالکسین	کپسول 250 و 500 میلی گرم، سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی اکسیر
سفالکسین	سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی پارس دارو
سفال-ایکس	کپسول 500 میلی گرم، سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی دانا
آفالکس	کپسول 250 و 500 میلی گرم، سوسپانسیون 125 میلی گرم/5 میلی لیتر و 250 میلی گرم/5 میلی لیتر	داروسازی آفا شیمی

سخن پایانی

سفالکسین یک آنتی‌بیوتیک مؤثر از خانواده سفالوسپورین‌ها است که برای درمان عفونت‌های دستگاه ادراری، تنفسی، پوستی و بافت نرم استفاده می‌شود. عوارض جانبی این دارو معمولاً خفیف و گوارشی هستند و با رعایت دستور پزشک به حداقل می‌رسند. مصرف سفالکسین طبق دستور پزشک و با در نظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی می‌تواند کم‌ترین عارضه و بهترین اثربخشی را برای شما ایجاد کند. برای خرید سفالکسین، می‌توانید با مراجعه به داروخانه‌های معتبر و ارائه نسخه پزشک اقدام کنید.

سؤالات متداول

1. قرص سفالکسین ۵۰۰ برای چیست؟

قرص سفالکسین 500 میلی‌گرم، یک آنتی‌بیوتیک از دسته سفالوسپورین‌های نسل اول است که برای درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف تجویز می‌شود.

2. سفالکسین ۵۰۰ برای گلودرد مناسب است؟

کپسول سفالکسین ۵۰۰ میلی گرم ممکن است برای درمان گلودرد ناشی از عفونت‌های باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوکی تجویز شود.

3. آیا مصرف کپسول سفالکسین برای عفونت واژن موثر است؟

کپسول سفالکسین ممکن است برای درمان برخی عفونت‌های واژن که ناشی از باکتری‌ها هستند، تجویز شود. با این حال، این دارو معمولاً به عنوان گزینه اول برای درمان عفونت‌های واژینال توصیه نمی‌شود.

4. آیا قرص سفالکسین برای سرماخوردگی مناسب است؟

خیر، قرص سفالکسین برای درمان سرماخوردگی مناسب نیست، زیرا سرماخوردگی یک عفونت ویروسی است و سفالکسین تنها برای عفونت‌های باکتریایی مؤثر است. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای بیماری‌های ویروسی نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه ممکن است باعث مقاومت دارویی شود.

5. آیا سفالکسین برای عفونت دندان استفاده می شود؟

بله، آنتی بیوتیک سفالکسین می‌تواند در مواردی برای درمان عفونت‌های دندانی که ناشی از باکتری‌ها هستند، استفاده شود، اما مقدار دقیق و مدت زمان مصرف باید توسط پزشک تعیین شود.

6. برای عفونت دندان سفالکسین بهتر است یا آموکسی سیلین؟

هر دو داروی سفالکسین و آموکسی سیلین برای درمان عفونت‌های دندانی مؤثر هستند، اما انتخاب بین آن‌ها به نوع و شدت عفونت، وضعیت بیمار و حساسیت‌های دارویی بستگی دارد. آموکسی سیلین در بسیاری از موارد انتخاب اول پزشکان است.

7. نحوه مصرف سفالکسین 250 برای کودکان چگونه است؟

مقدار مصرف سفالکسین معمولاً برای کودکان بر اساس وزن کودک و نوع عفونت تعیین می‌شود.

8. آیا سفالکسین برای جوش صورت خوب است؟

سفالکسین ممکن است برای درمان جوش‌های صورت (آکنه) که ناشی از عفونت‌های باکتریایی هستند، تجویز شود. با این حال، سفالکسین معمولاً به عنوان درمان کوتاه‌مدت و در موارد شدید یا مقاوم به درمان‌های موضعی استفاده می‌شود. پزشک براساس شدت جوش برای نوع درمان تصمیم می‌گیرد.

9. آیا قرص سفالکسین برای عفونت بخیه است؟

بله، قرص سفالکسین ممکن است برای درمان عفونت‌های ناشی از بخیه‌های آلوده تجویز شود. 

 

منابع: WebMD | Drugs.com | UpToDate

نویسنده: وحیده محمدزاده

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و کوثر معمارفر