نشانه های کمبود زینک و راه های درمان سریع آن

روی یا زینک یکی از مواد معدنی ضروری برای بدن است که نقش‌های مهمی را برعهده دارد. از جمله این نقش‌ها می‌توان به عملکرد صحیح سیستم ایمنی، سنتز DNA، ترمیم زخم و تولید پروتئین در بدن اشاره کرد. زینک همچنین برای رشد و نمو، به‌ویژه در کودکی، نوجوانی و بارداری، حیاتی است. این ماده حتی به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان به محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کند.

حضور این رادیکال‌ها می‌تواند به بروز بیماری‌های مختلف منجر شود. در این مقاله، ابتدا علائم کمبود زینک را بیان می‌کنیم. سپس به بیماری‌های ناشی از کمبود آن می‌پردازیم و در نهایت، راه‌های افزایش زینک در بدن را بررسی می‌کنیم. پس با ما همراه باشید.

علائم کمبود زینک در مراحل اولیه

کمبود خفیف زینک می‌تواند از طریق علائم مختلفی بروز کند. این علائم اغلب آسیب جبران‌ناپذیری به بدن وارد نمی‌کنند و با رعایت یک سری نکات، برطرف خواهند شد.

برخی از نشانه های کمبود زینک عبارتند از:

• اختلال در عملکرد سیستم ایمنی که باعث ابتلا به انواع عفونت‌های مکرر می‌شود.
• اختلالات شناختی مانند مشکل در تمرکز، حافظه و یادگیری
• مشکلات پوستی مانند خشکی پوست، پوسته‌پوسته شدن، ابتلا به اگزما و آکنه
• تأخیر در ترمیم زخم و خراش‌های ساده
• ریزش مو
• کاهش اشتها
• تغییرات در چشایی و بویایی
• احساس خستگی مفرط

بسیاری از این علائم در کمبود سایر انواع ویتامین‌ها نیز دیده می‌شوند. بنابراین شناخت نشانه های کمبود ویتامین ها و انواع مواد معدنی در بدن برای همه افراد ضروری خواهد بود.

 

نشانه‌های کمبود شدید زینک

کمبود شدید زینک خیلی شایع نیست، اما در صورتی که دچار آن شوید، می‌تواند اثرات گسترده‌ای بر بدن‌تان داشته باشد.

برخی از علائم کمبود زینک در مراحل پیشرفته عبارتند از:

• آنورکسیا: به معنای کاهش شدید اشتها که منجر به کاهش وزن قابل‌توجه و سوءتغذیه می‌شود.
• اختلالات شدید پوستی
• ابتلا به مشکلات روحی روانی مانند افسردگی، نوسانات خلقی و سایر علائم روانی
• تأخیر در رشد کودکان و نوجوانان
• اختلالات شدید در سیستم ایمنی
• اسهال مزمن و شدید

 

بیماری‌های ناشی از کمبود زینک

کمبود زینک در بدن اگر درمان نشود، می‌تواند بیماری‌ها و مشکلات زیادی ایجاد کند.

شش بیماری ناشی از کمبود زینک عبارتند از:

• اختلالات سیستم ایمنی: کمبود زینک خطر ابتلا به عفونت‌ها، بیماری‌های خودایمنی و واکنش‌های آلرژیک را افزایش می‌دهد.
• هیپوگنادیسم: یکی از عوارض کمبود زینک، تولید ناکافی هورمون‌های جنسی است.
• مختل شدن رشد جسمانی کودکان
• اسهال
• افسردگی و اضطراب
• اختلالات اشتها و سوء تغذیه

 

 

چه کسانی بیشتر در معرض کمبود زینک هستند؟

گروه‌های زیر در معرض خطر بیشتری برای بروز کمبود زینک هستند:

• افراد مبتلا به سندروم‌های سوء جذب: شرایطی مانند بیماری کرون، سلیاک و اسهال مزمن می‌توانند جذب روی را مختل کنند.
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن: بیماری‌هایی مانند بیماری‌های کبدی، نارسایی مزمن کلیوی و دیابت می‌توانند متابولیسم روی را تحت تأثیر قرار دهند و علت کمبود زینک باشند.
• افراد مبتلا به اعتیاد الکل: مصرف بیش‌ازحد الکل می‌تواند جذب روی را کمتر کند و دفع آن را افزایش دهد.
• زنان باردار و شیرده: بیشترین احتمال کمبود زینک در زنانی است که رژیم غذایی نادرستی در دوران بارداری دارند.
• نوزادان و کودکان خردسال
• گیاه‌خواران
• افراد مسن

 

روش‌های تشخیص کمبود زینک

علائم کمبود زینک ممکن است شامل خستگی، ضعف سیستم ایمنی، ریزش مو، مشکلات پوستی، کاهش حس چشایی و بویایی و تأخیر در بهبود زخم‌ها باشد. در صورت مشاهده این علائم، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و از او بخواهید آزمایش مناسب را برای شما تجویز کند.

تشخیص کمبود زینک، معمولاً از طریق آزمایش خون انجام می‌شود که این کار به اندازه‌گیری سطح زینک در پلاسمای خون کمک می‌کند. زینک در مقادیر بسیار کمی در بدن وجود دارد، بنابراین این آزمایش نیاز به دقت بالایی دارد. دیگر آزمایش‌های تشخیصی برای این مورد شامل موارد زیر است:

• آزمایش مو: در این روش، نمونه‌ای از موی شما برداشته می‌شود تا سطح زینک در آن اندازه‌گیری شود. این روش چندان معمول نیست.
• آزمایش ادرار: اندازه‌گیری سطح زینک در ادرار نیز می‌تواند اطلاعاتی در مورد وضعیت زینک بدن ارائه دهد، اما کمتر رایج است.

 

روش‌های جبران کمبود زینک

با توجه به اهمیت و خواص زینک برای بدن، در صورت کمبود آن باید به دنبال راهی مناسب و ترجیحاً فوری برای درمان کمبود روی باشید. در این قسمت، دو راه اصلی آن را توضیح می‌دهیم:

تأمین از طریق منابع غذایی غنی از زینک

اولین راه جبران کمبود زینک در بدن​، تأمین آن از طریق منابع طبیعی زینک یا منابع غذایی آن است. برخی غذاهای حاوی زینک عبارتند از:

• گوشت قرمز
• گوشت سفید
• ماست
• تخم‌مرغ
• منابع گیاهی مانند دانه کتان، کنجد و جو دوسر
• شکلات تلخ
• لوبیا قرمز
• خودفرنگی
• اسفناج
• قارچ

 

مصرف مکمل‌های زینک

گاهی رعایت رژیم غذایی مناسب برای جبران کمبود این ماده معدنی کافی نیست. برای درمان سریع کمبود زینک، لازم است از مکمل‌های زینک مانند بهترین قرص های زینک استفاده کنید. در ادامه، برخی از بهترین مکمل‌های زینک معرفی شده‌اند:

1. کپسول زینک پلاس یوروویتال

زینک پلاس یوروویتال یک داروی کمبود زینک مشهور است که حاوی زینک به همراه ویتامین‌های دیگر مانند ویتامین C و ویتامین‌های گروه B می‌باشد. این مکمل به تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت پوست، مو و ناخن‌ها، و افزایش انرژی بدن کمک می‌کند.

خرید کپسول زینک پلاس (10 میلی‌گرم)

2. قرص اولترا زینک ویتابیوتیکس

این مکمل برای تأمین نیازهای روزانه زینک بدن طراحی شده است. می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت پوست و مو، و افزایش انرژی کمک کند.

خرید قرص اولترا زینک

3. کپسول زینک پاور هولیستیکا

مکملی است که به افزایش زینک در بدن کمک می‌کند. این مکمل می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم ایمنی، سلامت پوست و مو، و افزایش انرژی کمک کند.

خرید کپسول زینک پاور

4. قرص یونی زینک ابیان دارو

یکی از مکمل‌های محبوب زینک است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود سلامت پوست، مو و ناخن‌ها، و افزایش سطح انرژی مصرف می‌شود. این مکمل همچنین حاوی ترکیبات اضافی مانند ویتامین C و فولیک اسید است.

خرید قرص یونی زینک

در صورت تمایل به خرید مکمل زینک، چه از موارد فوق و چه سایر موارد، می‌توانید از طریق داروخانه اینترنتی زیوش اقدام کنید.

دوز پیشنهادی مصرف مکمل زینک برای گروه‌های مختلف

مصرف مکمل‌های زینک معمولاً به‌عنوان یک روش کمکی برای افرادی که نمی‌توانند نیازهای زینک خود را از طریق رژیم غذایی تأمین کنند، توصیه می‌شود. مقدار مصرف این مکمل، بسته به نیاز هر فرد متفاوت بوده و بهتر است با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه تعیین شود.

مصرف زینک برای بزرگسالان و کودکان، بهتر است به این صورت انجام شود:

• بزرگسالان: اگر نیاز به مکمل زینک دارید، معمولاً مکمل‌هایی با دوز ۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم زینک در روز توصیه می‌شود.
• کودکان و نوجوانان: دوز مکمل زینک برای کودکان و نوجوانان بسته به سن متفاوت است و بهتر است با مشورت پزشک تعیین شود.

توجه داشته باشید که مصرف بیش‌ازحد زینک از طریق مکمل‌ها می‌تواند عوارض جانبی، از جمله تهوع، استفراغ، اسهال و حتی مشکلات کبدی و کلیوی، داشته باشد. بنابراین، بهتر است همیشه مقدار مصرف زینک را با مشورت پزشک یا متخصص تغذیه تنظیم کنید و از مصرف بی‌رویه مکمل‌ها بپرهیزید.

 

نکاتی برای جذب بهتر زینک

مکمل زینک بهتر است یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از وعده غذایی مصرف شود. زیرا در این مواقع معده خالی است و علاوه بر جذب بهتر زینک، تداخلات احتمالی با غذاهایی که حاوی فیبر، کلسیم یا آهن هستند، به حداقل می‌رسد. اگر مصرف زینک با معده خالی باعث مشکلاتی مانند تهوع یا دل‌درد شود، می‌توانید آن را همراه با وعده غذایی سبک اما بدون لبنیات یا مکمل‌های آهن مصرف کنید.

 

سخن پایانی

بسیاری از اوقات ممکن است صبح‌ها از خواب بیدار شوید و احساس کنید که خواب کافی داشته‌اید، اما بدن‌تان هنوز خسته است و نمی‌توانید از رختخواب بلند شوید. وقتی هم که به هر زحمتی از جایتان بلند می‌شوید و به محل کار می‌روید، آن‌جا هم احساس خستگی می‌کنید و انگیزه‌ای برای انجام کار ندارید. این موارد می‌توانند نشانه‌هایی از کمبود زینک در بدن باشند.

زینک یکی از انواع مواد معدنی ضروری بدن است که کمبود آن، می‌تواند منجر به عوارض و بیماری‌های مختلف شود. برای رفع این کمبود، ابتدا باید منابع زینک را شناسایی کنید و سپس، با مشورت پزشک خود، به جبران آن از طریق تغذیه یا مکمل‌ها بپردازید.

 

نویسنده: مریم خمیسی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده