امپرازول دارویی از دسته مهارکننده‌های پمپ پروتون است که میزان اسید تولیدی معده را کاهش می‌دهد و برای درمان اختلالات گوارشی مانند رفلاکس اسید، سوزش سر دل و درد معده استفاده می‌شود.

ترشح اسید معده برای هضم‌ غذا ضروری است؛ اما ترشح اسید بیش‌ازحد آن می‌تواند به معده، بخش بالایی روده یا مری آسیب برساند. اختلالات مرتبط با افزایش ترشح اسید بسیار رایج هستند و به‌نوعی از عوارض سبک زندگی مدرن محسوب می‌شوند. رفلاکس اسید با طیف وسیعی از عوارض جانبی از جمله سوزش سر دل، حالت تهوع، آروغ‌زدن و درد معده همراه است.

امپرازول امپرازول، میزان اسیدی که معده می‌سازد را کاهش می‌دهد و یکی از داروهای بسیار پرمصرف در سطح جهان است که به‌طور گسترده‌ای برای اختلالات گوارشی تجویز می‌شود. در ادامه، به بررسی نکات کلیدی درباره کپسول امپرازول می‌پردازیم تا شما بتوانید با آگاهی کامل و خیال راحت از فواید آن بهره‌مند شوید.

^داروهای فهرست‌شده در این جدول، تمامی تداخلات دارویی امپرازول را شامل نمی‌شوند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کاربرد امپرازول

موارد مصرف قرص معده امپرازول در ادامه بررسی خواهند شد. این موارد در دو دسته کلی اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند:

بیماری ریفلاکس معده (GERD)

داروی امپرازول با کاهش اسید معده، درمانی مناسب و رایج برای رفلاکس معده (GERD) است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به‌طور مکرر به مری برمی‌گردد و سبب سوزش، ناراحتی یا آسیب‌ به مخاط مری می‌شود. بسیاری از افراد گاهی این مشکل را تجربه می‌کنند. عواملی مثل استرس، مصرف مداوم فست‌فود یا سیگارکشیدن می‌توانند سبب تشدید این وضعیت شوند.

سوزش سر دل (Heartburn)

این مشکل نوعی درد سوزشی در قفسه سینه، درست پشت استخوان جناغ سینه است. چنین دردی اغلب بعد از غذا‌خوردن یا حین دراز‌کشیدن و خم‌شدن بدتر می‌شود. استفاده از امپرازول به‌صورت بدون نسخه یک راهکار درمانی خوب به عنوان قرص برای معده درد محسوب می‌شود.

ریشه‌کن‌کردن هلیکوباکتر پیلوری

عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori) زمانی رخ می‌دهد که این باکتری معده را آلوده کند. این عفونت یکی از شایع‌ترین دلایل زخم معده و حتی در موارد نادر، سرطان معده است. اگر آزمایش‌ها عفونت H. pylori را تأیید کنند، امپرازول به عنوان بخشی از درمان همراه با آنتی‌بیوتیک‌ها برای ریشه‌کنی باکتری تجویز می‌شود.

زخم گوارشی (معده یا اثنی‌عشر)

زخم گوارشی، بیماری است که سبب ایجاد زخم‌های باز در دیواره معده یا اثنی‌عشر (بخش ابتدایی روده کوچک) می‌شود. این مشکل با علائمی مانند درد و سوزش معده همراه است و تشخیص قطعی آن از طریق آندوسکوپی صورت می‌پذیرد. امپرازول به تسکین علائم و بهبود زخم‎ها کمک می‌کند.

سندرم زولینگر الیسون

در این سندرم یک یا چند تومورهایی به نام گاسترینوما در پانکراس یا روده کوچک رشد می‌کنند و مقادیر زیادی هورمون گاسترین تولید می‌کنند. گاسترین باعث تولید بیش‌از‌حد اسید معده و ایجاد زخم معده می‌شود. این بیماری همچنین ممکن است با اسهال و درد شکم همراه باشد. امپرازول با دوز بالا برای کنترل علائم این سندرم تجویز می‌شود.

همچنین امپرازول ممکن است توسط پزشکان برای کاربردهای زیر نیز تجویز شود:

• پیشگیری از برگشت اسید معده در بیماران تحت بیهوشی

• اختلال مری بارت (Barrett esophagus) (تغییر سلول‌های مری به دلیل رفلاکس مزمن اسید)

• سوء هاضمه عملکردی (ناراحتی معده بدون علت ساختاری که اغلب با استرس یا رژیم غذایی مرتبط است)

• ازوفاژیت ائوزینوفیلیک (التهاب مری ناشی از تجمع سلول‌های ایمنی که اغلب به دلیل آلرژی رخ می‌دهد)

• پیشگیری از زخم‌ گوارشی ناشی از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (از جمله آسپرین)

• درمان و پیشگیری ثانویه زخم‌های گوارشی

• پیشگیری از زخم‌های استرسی در بیماران بستری در ICU

نحوه مصرف امپرازول

بهترین زمان مصرف امپرازول، صبح ناشتا و نیم‌ساعت قبل از صبحانه است. در مواردی که دارو به‌صورت 2 بار در روز تجویز شده است، دوز اول را نیم‌ساعت قبل از صبحانه و دوز دوم را نیم‌ساعت قبل از شام میل کنید. بهترین اثر امپرازول در شرایطی ایجاد می‌شود که با معده‌ی خالی مصرف شده‌باشد. در ادامه، بر اساس کاربرد مدنظر، نحوه مصرف قرص امپرازول بررسی خواهد شد:

نحوه مصرف امپرازول برای رفلاکس

برای ریفلاکس معده خفیف (کمتر از دو بار در هفته و بدون ازوفاژیت)، روزانه 10 تا 20 میلی‌گرم به مدت 4 تا 8 هفته تجویز می‌شود و پس از بهبودی، مصرف دارو باید قطع شود. در موارد شدید یا همراه با ازوفاژیت، روزانه 20 تا 40 میلی‌گرم، حداقل به مدت 8 هفته توصیه می‌شود.

نحوه مصرف امپرازول برای ریشه کنی هلیکوباکتر پیلوری

امپرازول 20 تا 40 میلی‌گرم دو بار در روز به مدت 14 روز همراه با آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شود.

نحوه مصرف امپرازول برای زخم‌های گوارشی

دوز تجویزی این دارو براساس شرایط بالینی فرد به صورت زیر است:

• زخم‌های گوارشی ساده: روزانه 20 تا 40 میلی‌گرم به مدت 4 تا 8 هفته و در موارد مقاوم، تا 40 میلی‌گرم دو بار در روز قابل افزایش است

• زخم‌های پیچیده (مانند سوراخ‌شدگی یا انسداد): 40 میلی‌گرم دو بار در روز به مدت 4 هفته درمان شروع می‌شود و سپس با روزانه 40 میلی‌گرم ادامه می‌یابد

• زخم‌های خونریزی‌دهنده دوز دارو بر اساس یافته‌های آندوسکوپی تعیین می‌شود.

برای دیگر کاربردها لازم است که دوز امپرازول براساس شرایط هر فرد تعیین شود.

نحوه قطع مصرف قرص معده امپرازول

افرادی که بیشتر از 6 ماه به‌صورت پیوسته از امپرازول استفاده کرده‌اند، برای جلوگیری از بازگشت علائم، باید دوز دارو به تدریج کاهش یابد. برای مثال اگر دارو دو بار در روز مصرف می‌شود، ابتدا به یک بار در روز کاهش می‌یابد. هنگامی که فرد کمترین دوز ممکن را به مدت حداقل یک هفته (بدون بازگشت علائم) دریافت کرد، می‌توان با نظر پزشک مصرف دارو را قطع کرد.

عوارض جانبی احتمالی امپرازول

امپرازول نیز مانند هر داروی دیگری عوارض جانبی خاص خود را دارد. در ادامه عوارض امپرازول را به ترتیب اهمیت بررسی می‌کنیم. توجه کنید که این لیست شامل تمام عوارض جانبی این دارو نیست و در صورت بروز هر عارضه‌ی جانبی خاصی بهتر است با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.

• سردرد

• درد شکمی

• تهوع

• اسهال

• استفراغ

• نفخ

• تب (در کودکان 1 تا 16 سال)

تداخلات دارویی امپرازول

مصرف کپسول امپرازول همراه با برخی داروها می‌تواند باعث بروز عوارض جدی شود. آگاهی از این تداخلات دارویی بسیار مهم است. در ادامه، مهم‌ترین تداخلات دارویی این ترکیب را بررسی می‌کنیم.

• کلوپیدوگرل (پلاویکس - زیلت - اسویکس)

• القاء کننده های قوی CYP2C19 (مانند ریفامپین و ریفاکسیمین)

• داساتینیب: در صورت نیاز به درمان‌های کاهش‌دهنده اسید در بیمارانی که درحال مصرف این دارو هستند، به جای امپرازول یا هم‎گروه‌های آن از آنتی اسیدها مانند آلومینیوم ام‌جی اس (مصرف 2 ساعت قبل یا بعد از داساتینیب) استفاده کنید.

• نیلوتینیب: در صورت نیاز به درمان‌های کاهنده اسید در بیمارانی که درحال مصرف این دارو هستند، آنتاگونیست‌های گیرنده هیستامین (مانند فاموتیدین) که 10 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از نیلوتینیب یا آنتی اسیدهایی (مانند آلومینیوم ام‌جی اس) که 2 ساعت قبل یا بعد از نیلوتینیب داده شوند، جایگزین‌های قابل‌قبولی برای امپرازول هستند.

• ارلوتینیب

• پازوپانیب

• آتازاناویر

• سفوروکسیم

• جفیتینیب

• سیتالوپرام

• ایتراکونازول، کتوکونازول و پوساکونازول

• لدیپسویر

• متوترکسات

• نلفیناویر

• ریزدرونات

این فهرست، لیست کاملی از تمام تداخلات دارویی امپرازول نیست. درصورتیکه هر داروی دیگری را مصرف می‌کنید، پیش از مصرف امپرازول با داروساز یا پزشک مشورت کنید.

موارد هشدار مصرف

درصورتی‌که هریک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، پیش از مصرف امپرازول با پزشک یا داروساز مشورت کنید:

• سابقه حساسیت مفرط (آنافیلاکسی) به امپرازول، سایر PPI ها یا اجزای فرمولاسیون

• نارسایی کبدی

امپرازول و فشار خون

استفاده از امپرازول تأثیری بر کاهش یا افزایش فشارخون ندارد و افرادی که مبتلا به مشکلات فشارخون هستند، می‌توانند بدون نگرانی از این دارو استفاده کنند.

قرص امپرازول و لاغری

مصرف طولانی‌مدت امپرازول می‌تواند سبب افزایش اندکی در وزن شود. توصیه می‌شود که رعایت رژیم غذایی، اصلاح سبک زندگی و ورزش به‌مقدار کافی را در مدت مصرف این دارو داشته‌ باشید.

مصرف امپرازول در باروری، بارداری و شیردهی

استفاده از داروها در دوره‌های باروری، بارداری و شیردهی، همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های بانوان محسوب می‌شود. در ادامه به بررسی این موارد برای داروی امپرازول خواهیم پرداخت:

مصرف امپرازول در دوران باروری

استفاده از این دارو در دوره باروری مجاز است.

مصرف امپرازول در دوران بارداری

افزایش خطر ناهنجاری‌های خطرناک مادرزادی در مطالعات انجام‌شده با امپرازول مشاهده نشده‌است. امپرازول برای استفاده در دوران بارداری -زمانی که سایر درمان‌ها موثر نباشند- قابل‌قبول در‌نظر گرفته می‌شوند.

مصرف امپرازول در دوران شیردهی

استفاده از امپرازول در دوره شیردهی تحت نظر پزشک متخصص مجاز است.

مکمل‌های دارای اثرات مشابه امپرازول

مکمل‌ها می‌توانند در کنار امپرازول به‌عنوان درمان کمکی استفاده شوند و به تسکین علائم رفلاکس کمک کنند:

مکمل‌های مؤثر برای بهبود علائم رفلاکس

پروبیوتیک، نوعی از باکتری‌های مفید هستند که در دستگاه گوارش یافت می‌شوند و در سلامت آن نقش دارند. تحقیقات نشان می‌دهند که پروبیوتیک‌ها اثرات مفیدی بر مدیریت علائم رفلاکس معده به مری از‌جمله برگشت اسید، سوزش سر دل، درد معده و تهوع دارند. تعدادی از مکمل‌های پروبیوتیک مؤثر بر سلامت سیستم گوارش آورده شده است:

همچنین می‌توانید از مکمل‌های گیاهی برای بهبود علائم رفلاکس استفاده کنید:

مطالعه بیشتر: پروبیوتیک ها؛ راز سلامت روده و پیشگیری از بیماری‌های گوارشی

سخن پایانی

امپرازول دارویی پرکاربرد برای درمان انواع اختلالات مرتبط با ترشح بیش‌ازحد اسید معده، سوزش معده و زخم‌های گوارشی است. مصرف امپرازول طبق دستور پزشک و با درنظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی می‌تواند کم‌ترین عارضه و بهترین اثربخشی را برای شما ایجاد کند. برای خرید امپرازول می‌توانید با مراجعه به داروخانه‌های معتبر و ارائه نسخه پزشک اقدام کنید. در صورت تداوم مصرف می‌توانید با داروساز مشورت و دارو را تهیه کنید.

سؤالات متداول

1. آیا مصرف طولانی‌مدت این دارو مجاز است؟

بله. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف طولانی‌مدت امپرازول ایمن است. اما مصرف بیش از 2 سال ممکن است جذب ویتامین ب12 و منیزیم را کاهش دهد و نیاز است که جهت مصرف مکمل با پزشک مشورت کنید.

2. آیا آمپرازول با تست‌های آزمایشگاهی تداخل دارد؟

این دارو می‌تواند سطح کروموگرانین سرمی را افزایش دهد و باعث نتیجه مثبت کاذب در تشخیص تومورهای عصبی غدد شود. برای جلوگیری از این مشکل، مصرف امپرازول را حداقل 14 روز قبل از آزمایش CgA به طور موقت قطع کنید.

3. کپسول امپرازول 20 برای چیست؟

امپرازول برای درمان برخی از بیماری‌ها که اسید زیادی در معده ترشح می‌شود (مانند زخم معده و اثنی عشر، سوزش سر دل و بیماری ریفلاکس معده به مری) و مشکلاتی مانند درد و سوزش ایجاد می‌کند، استفاده می‌شود.

4. عوارض قطع ناگهانی امپرازول چیست؟

قطع ناگهانی امپرازول به‌ویژه پس از مصرف بیش از ۸ هفته، ممکن است باعث بازگشت علائم یا افزایش اسید معده شود. بنابراین توصیه می‌شود که دارو را تحت نظر پزشک و به‌تدریج قطع کنید.

5. آیا مصرف همزمان کلیدینیوم سی و امپرازول ممنوع است؟

خیر؛ اگر این داروها برای شما تجویز شده‌است، مصرف همزمان این داروها ایرادی ندارد. بهتر است امپرازول را صبح ناشتا و کلیدینیوم سی را نیم ساعت قبل از ناهار و شام میل کنید.

6. امپرازول بهتره یا پنتوپرازول؟

هر دو دارو (امپرازول و پنتوپرازول) برای کاهش اسید معده مؤثر هستند، اما امپرازول تداخلات دارویی بیشتری نسبت به پنتوپرازول دارد و ممکن است پزشک بسته به داروهای مصرفی شما یکی از این دو دارو را تجویز کند.

7. قرص مرازول برای چیست؟

مرازول (امپرازول) دارویی از دسته مهارکننده‌های پمپ پروتونی است که با کاهش ترشح اسید معده به درمان مشکلاتی مانند ریفلاکس و سوزش سر دل کمک می‌کند.

8. برای ترش كردن معده چه قرصی بخوریم؟

برای تسکین سریع ترش‌کردن معده، سوسپانسیون یا قرص جویدنی آلومینیوم ام‌جی اس و قرص فاموتیدین مناسب هستند. برای پیشگیری بلند‌مدت از ترش کردن معده، مصرف امپرازول 20 روزی یک عدد صبح ناشتا توصیه می‌شود.

9. قرص اس امپرازول برای چیست؟

داروی اس امپرازول، یکی از داروهای مهارکننده پمپ پروتونی (PPI) است که برای درمان مشکلاتی مانند ترش‌کردن و رفلاکس معده استفاده می‌شود.

10. اس امپرازول با امپرازول چه فرقی دارد؟

هر دو دارو از دسته مهارکننده‌های پمپ پروتونی هستند و ترشح اسید معده را کاهش می‌دهند؛ اما اس‌اومپرازول 40 معمولاً برای تسکین سریع علائم سوزش سر دل قوی‌تر از امپرازول 20 عمل می‌کند.

11. نام قرص برای اسید معده چیست؟

برای کاهش اسید معده و رفع سوزش سر دل، می‌توانید از کپسول امپرازول 20 میلی‌گرم روزی یک عدد استفاده کنید. قرص فاموتیدین نیز گزینه مناسبی است.

12. آیا می‌توان امپرازول را با فاموتیدین یا سایمتیدین مصرف کرد؟

مصرف همزمان امپرازول با این داروها توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است اثربخشی آن‌ها کاهش یابد. اگر لازم است این داروها را در یک دوره درمانی مصرف کنید، فاصله زمانی مناسب را رعایت کنید. مثلاً امپرازول را صبح ناشتا و فاموتیدین یا سایمتیدین را قبل از خواب مصرف کنید.

منابع: WebMD | Drugs.com | UpToDate

نویسنده: سروش سراب هرسینی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و کوثر معمارفر