اختلال نعوظ یا Erectile Dysfunction (ED) یکی از مشکلات شایع جنسی در مردان است که در رده ناتوانی جنسی قرار می‌گیرد. این اختلال می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر کیفیت زندگی فرد و روابط او داشته باشد. اختلال عملکرد نعوظ ممکن است موقتی یا مزمن باشد و می‌تواند ناشی از عوامل جسمی یا روانی یا ترکیبی از هر دو باشد. این مشکل در افراد مسن شایع‌تر است، اما در بسیاری از جوانان نیز دیده می‌شود. اختلال نعوظ قابل درمان است و برای درمان آن باید به پزشک مراجعه کنید. ارائه درمان مناسب نه تنها به بهبود عملکرد جنسی بلکه به سلامت روانی و کیفیت زندگی نیز کمک زیادی خواهد کرد.
اختلال عملکرد نعوظ
اختلال نعوظ (ED) زمانی اتفاق می‌افتد که مردی در برقراری و حفظ نعوظ دچار مشکل مکرر باشد. این مشکل می‌تواند رابطه جنسی را نیز دشوار کند. اختلال نعوظ یک مرد از هر پنج مرد را درگیر می‌کند و این تعداد با افزایش سن بیشتر نیز می‌شود. با افزایش فشار خون هنگام تحریک جنسی، آلت تناسلی منبسط می‌شود و پیام‌های عصبی و تکانه‌های مغز این فرایند را آغاز می‌کنند. هر عاملی که این تکانه‌ها را مسدود کند یا جریان خون را محدود کند، می‌تواند باعث اختلال نعوظ شود.
خلاصه: اختلال نعوظ به ناتوانی در برقراری و حفظ نعوظ در مردان به‌صورت مکرر گفته می‌شود. این اختلال باعث ایجاد مشکل در رابطه جنسی شده و در اثر اختلال در پیام‌رسانی مغز و خون‌رسانی به آلت تناسلی ایجاد می‌شود.
علائم اختلال عملکرد نعوظ
افراد ممکن است گاهی اوقات دچار اختلال در فرایند نعوظ شوند و این مشکل پزشکی به‌حساب نمی‌آید؛ اما اگر این مشکل به‌صورت مکرر اتفاق بیفتد، ممکن است از علائم اختلال عملکرد نعوظ باشد. علاوه بر مشکل در ایجاد نعوظ در زمان مناسب، عدم توانایی در نگه‌داشتن نعوظ در طول فعالیت جنسی و کاهش میل جنسی از سایر علائم اختلال نعوظ است. افراد همچنین ممکن است علائم روحی مانند احساس شرم، اضطراب و کاهش میل جنسی را نیز تجربه کنند. اختلال نعوظ یکی از شایع‌ترین اختلالات عملکرد جنسی در مردان است؛ اما انواع دیگری از این اختلالات وجود دارند که ممکن است رابطه افراد و زندگی جنسی آنها را تحت تأثیر قرار دهند. آشنایی با آنها، علائم و روش‌های درمانی این مشکلات بسیار مهم است. در مقاله «انواع اختلال عملکرد جنسی مردان» به انواع این اختلالات بیشتر پرداخته شده است تا با مراجعه به آن اطلاعات بیشتری در این باره کسب کنید.
خلاصه: مشکل در ایجاد نعوظ، نگه‌داشتن آن، کاهش میل جنسی و برخی علائم روحی از علائم اختلال عملکرد نعوظ هستند و بررسی این علائم در تشخیص این اختلال کمک‌کننده است.
علل بروز اختلال عملکرد نعوظ
عملکرد طبیعی نعوظ ممکن است تحت تأثیر مشکلات مرتبط با جریان خون، سیستم عصبی و هورمونی قرار گیرد. همچنین ممکن است علت اختلال نعوظ در آقایان به دلیل عوامل روانی مانند اضطراب در رابطه جنسی باشد. با این وجود، دلایل دقیق این اختلال ناشناخته است و محققین در حال مطالعه بیشتر در این زمینه هستند. در ادامه به بررسی علل اصلی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
علل فیزیکی اختلال عملکرد نعوظ
اگر فردی به‌طور مکرر دچار مشکل نعوظ شود، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کند؛ زیرا ممکن است یک بیماری یا مشکل زمینه‌ای باعث آن شده باشد. برخی از شایع‌ترین علل فیزیکی اختلال عملکرد نعوظ عبارتند از:
بیماری‌های قلبی عروقی
دیابت
چاقی و مشکلات متابولیک
بیماری پارکینسون
بیماری ام‌اس (MS)
اختلالات هورمونی مانند کمبود تستوسترون یا مشکلات تیروئید
اختلالات ساختاری آلت تناسلی
مصرف سیگار، الکل، سوء مصرف مواد مخدر
جراحی پروستات یا مثانه
داروهای متعددی نیز ممکن است باعث اختلال نعوظ شوند. در صورت دیده شدن این مشکل در اثر مصرف داروها، فرد باید قبل از تغییر یا قطع داروی خود با پزشک مشورت کند. برخی از داروهایی که ممکن است باعث اختلال نعوظ شوند، عبارتند از:
داروهای فشار خون
داروهای قلبی مانند دیگوکسین
داروهای ضدافسردگی
مسکن‌های مخدر
برخی از داروهای درمان سرطان
داروهای هورمونی
آنتی‌کولینرژیک‌ها
علل روانی اختلال عملکرد نعوظ
عوامل مختلفی مانند اختلالات روانی و یا حالت‌های عاطفی روزمره، می‌توانند باعث اختلال نعوظ شوند. اما درنهایت علل روانی، کمتر از عوامل فیزیکی، در افراد مبتلا دیده می‌شوند. عوامل روان‌شناختی عبارتند از:
ترس از صمیمیت و نزدیکی
افسردگی
اضطراب
خلاصه: علل ایجاد اختلال عملکرد نعوظ به دو دسته فیزیکی و روانی تقسیم می‌شوند. برخی بیماری‌های زمینه‌ای و جسمی مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون، دیابت، جراحی و برخی داروها، می‌توانند باعث این اختلال شوند. علاوه بر این موارد، برخی عوامل روحی و روانی مانند اضطراب، استرس و ترس از صمیمیت ممکن است باعث اختلال نعوظ شوند.
اختلال عملکرد نعوظ و پروستات
سرطان پروستات در مراحل اولیه، تأثیری روی عملکرد نعوظ ندارد؛ اما انواع پیشرفته آن، ممکن است باعث اختلال عملکرد نعوظ شوند. جراحی پروستات، برداشتن تومورها یا پرتودرمانی برای درمان سرطان پروستات نیز ممکن است باعث ناتوانی جنسی شوند. برخی از داروهایی که برای درمان سرطان پروستات استفاده می‌شوند، روی عملکرد جنسی اثر دارند. برای مثال، داروهای هورمونی ممکن است میل جنسی افراد را کاهش دهند و به اختلال نعوظ منجر شوند.
خلاصه: سرطان پروستات در مراحل پیشرفته ممکن است در ایجاد اختلال نعوظ نقش داشته باشد. همچنین، برخی از روش‌های درمانی آن مانند پرتودرمانی، برخی داروها و جراحی پروستات نیز می‌توانند باعث ناتوانی جنسی و اختلال نعوظ شوند.
اختلال عملکرد نعوظ و باروری
اختلال نعوظ می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر قدرت باروری مردان نیز تأثیر بگذارد؛ اما خود به تنهایی باعث ناباروری نمی‌شود. ناتوانی در حفظ نعوظ می‌تواند مانع از انجام رابطه جنسی و در نتیجه باروری شود. اختلال نعوظ می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات دیگری باشد، که بر کیفیت اسپرم تأثیر می‌گذارند و به‌طور غیرمستقیم ممکن است باعث ناباروری شود.
خلاصه: در افراد با اختلال نعوظ، به خاطر ناتوانی جنسی، عدم توانایی در حفظ نعوظ در طول رابطه جنسی و برخی عوامل روحی مانند استرس و اضطراب، این مشکل می‌تواند به‌طور غیرمستقیم باعث ناباروری شود.
اختلال عملکرد نعوظ و خودارضایی
مطالعات اخیر دانشمندان هرگونه ارتباط میان خودارضایی و اختلال در عملکرد نعوذ را رد می‌کند. خودارضایی بر کیفیت یا دفعات نعوظ تأثیری ندارد.
تشخیص اختلال عملکرد نعوظ
پزشک برای تشخیص این مشکل، درباره علائم، سابقه و وضعیت پزشکی شما سوال می‌پرسد. همچنین برای بررسی مشکلات خونی یا عصبی، معاینه فیزیکی نیز انجام می‌دهد. این معاینه شامل بررسی وضعیت سلامتی فرد است. برای تشخیص قطعی و دقیق از برخی تست‌های دیگر هم می‌توان استفاده کرد. این تست‌ها شامل موارد زیر است:
تست نعوظ شبانه (NPT)
این تست یکی از روش‌های تشخیصی است؛ که به بررسی وجود نعوظ در طول خواب می‌پردازد. در این تست، یک دستگاه به آلت تناسلی فرد متصل می‌شود، تا نعوظ‌های شبانه را ثبت کند. دستگاه اطلاعات مربوط به کیفیت و تعداد نعوظ‌های شبانه را ذخیره می‌کند. پزشک با استفاده از این اطلاعات، می‌تواند بررسی کند اختلال نعوظ به دلیل مشکلات جسمی یا ناشی از عوامل روانی است. اگر فرد در طول شب نعوظ داشته باشد، ممکن است نشان‌دهنده این باشد که اختلال نعوظ روانی است.
آزمایش خون
پزشک می‌تواند از آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها، قند خون و سایر عوامل مرتبط با اختلال نعوظ استفاده کند. در برخی موارد، سونوگرافی نیز برای بررسی جریان خون آلت تناسلی انجام می‌شود.
خلاصه: پزشک برای تشخیص اختلال عملکرد نعوظ، علاوه بر بررسی علائم، سابقه و وضعیت سلامتی فرد، معاینه فیزیکی نیز انجام می‌دهد. همچنین تست نعوظ شبانه (NPT) و برخی آزمایشات خونی نیز برای تشخیص بهتر این اختلال قابل انجام است.
پیشگیری از اختلال عملکرد نعوظ
ابتدا به بررسی روش‌های پیشگیری از این اختلال می‌پردازیم. تغییر سبک زندگی جهت جلوگیری از درگیری با این مشکل اهمیت زیادی دارد. برای پیشگیری از ایجاد این مشکل می‌توان از راهکارهای زیر استفاده کرد:
بهبود رژیم غذایی
مصرف میوه، سبزیجات و چربی‌های سالم مثل روغن زیتون و ماهی می‌تواند به بهبود جریان خون و عملکرد نعوظ کمک کند. رژیم مدیترانه‌ای یکی از الگوهای مناسب رژیم غذایی است.
کنترل وزن
حفظ وزن مناسب، ورزش و تنظیم رژیم غذایی برای جلوگیری از چاقی، می‌تواند باعث کاهش خطر درگیری با اختلال نعوظ شود. اضافه وزن می‌تواند بر عملکرد جنسی اثر بدی داشته باشد.
فعالیت بدنی منظم
ورزش و فعالیت بدنی منظم، به‌ویژه ورزش‌های هوازی مثل دویدن و شنا، به بهبود جریان خون کمک می‌کند.
مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای
کنترل فشار خون، کلسترول، دیابت و سایر بیماری‌های مزمن از موارد مهم در پیشگیری از اختلال عملکرد نعوظ است.
ترک سیگار و کاهش مصرف الکل
استعمال سیگار و مصرف الکل می‌تواند باعث اختلال عملکرد نعوظ شوند. بنابراین ترک این موارد، در پیشگیری از این اختلال موثر است.
مدیریت استرس و اضطراب
استرس و اضطراب می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد جنسی داشته باشد و باعث اختلال نعوظ شود. این موارد با روش‌های مختلفی مثل یوگا، مدیتیشن و صحبت با روانشناس قابل مدیریت است.
چک‌آپ منظم پزشکی
معاینه و چک‌آپ منظم پزشکی برای بررسی وضعیت سلامتی و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای، می‌تواند به پیشگیری از اختلال عملکرد نعوظ کمک کند.
خلاصه: اصلاح سبک زندگی و توجه به مواردی مانند رژیم غذایی، وزن، ورزش و فعالیت بدنی، ترک سیگار و الکل، مدیریت استرس و چک‌آپ‌های پزشکی می‌تواند در پیشگیری از اختلال نعوظ در مردان موثر باشد.
درمان اختلال عملکرد نعوظ
برای درمان اختلال نعوظ می‌توانید زندگی جنسی خود را با تغییر در سبک زندگی بهبود ببخشید. اقداماتی مانند ترک سیگار، کاهش وزن و ورزش با کمک به جریان خون می‌تواند به درمان اختلال نعوظ کمک کند. روش‌های درمانی اختلال عملکرد نعوظ به شرح زیر است:
دارودرمانی اختلال عملکرد نعوظ
افراد مبتلا به این اختلال می‌توانند از داروهای مهارکننده فسفودی‌استراز 5 استفاده کنند. معمولا این داروها یک تا دو ساعت قبل از رابطه جنسی مصرف می‌شوند. معروف‌ترین داروی این گروه، قرص سیلدنافیل (ویاگرا) است. از داروهای دیگر این دسته می‌توان به واردنافیل، تادالافیل و آوانافیل اشاره کرد. این داروها ممکن است عوارض جانبی مختلفی مانند فلاشینگ، اختلالات بینایی، شنوایی، سوء هاضمه و سردرد داشته باشند. داروی دیگری که کمتر استفاده می‌شود، پروستاگلاندین است. این دارو می‌تواند به صورت موضعی به آلت تناسلی یا دهانه مجرای ادراری تزریق شود.
دستگاه خلاء
استفاده از این دستگاه یکی از روش‌های مکانیکی برای ایجاد و حفظ نعوظ در افرادی است، که مایل به استفاده از دارو نیستند. مردانی که نمی‌توانند به نعوظ برسند، می‌توانند از دستگاه خلاء استفاده کنند تا خون را با مکش به داخل آلت تناسلی بکشد. از معایب این روش می‌توان به کبودی و سردی آلت تناسلی اشاره کرد.
جراحی
برای برخی افراد از روش‌های جراحی مانند ایمپلنت آلت تناسلی استفاده می‌شود. اگر درمان‌های دارویی مؤثر نباشند، جراحی ممکن است به فرد برای حفظ نعوظ کمک کند. در موارد نادر، بیمار ممکن است تحت عمل جراحی عروقی نیز برای درمان قرار گیرد.
روان‌درمانی
از آنجا که در اختلال نعوظ روانی، منبع اصلی اختلال، عوامل روانی مانند استرس و اضطراب است؛ مشاوره و روان‌درمانی می‌تواند به درمان این مشکلات روانی و کنترل اختلال نعوظ کمک کند.
داروهای گیاهی
درمان‌های گیاهی برای اختلال نعوظ می‌توانند به عنوان یک گزینه مکمل در کنار درمان‌های پزشکی مورد استفاده قرار گیرند؛ اما تأثیر آنها به عوامل مختلفی بستگی دارد. از گیاهان مؤثر در درمان این اختلال، می‌توان به جنسینگ، ماکا، یوهمبین و دارچین اشاره کرد. این گیاهان می‌توانند باعث تقویت میل جنسی و افزایش جریان خون آلت تناسلی شوند.
خلاصه: روش‌های مختلفی برای رفع اختلال نعوظ در مردان وجود دارد. استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک، دستگاه خلاء، جراحی، مراجعه به روانشناس و برخی داروهای گیاهی از راه‌های درمان این اختلال هستند.
سخن پایانی
اختلال نعوظ (ED) به ناتوانی در ایجاد یا حفظ نعوظ کافی برای فعالیت جنسی گفته می‌شود. این مشکل یکی از شایع‌ترین اختلالات جنسی در مردان است و می‌تواند به دلایل جسمی و روانی متعددی رخ دهد. درمان اختلال نعوظ با توجه به علت بروز آن انجام می‌شود. روش‌های مختلف و داروهای متعددی برای درمان این اختلال وجود دارند. در صورت عدم پاسخ به دارودرمانی، از روش‌های جایگزین مانند جراحی، روان‌درمانی و داروهای گیاهی می‌توان استفاده کرد.
سوالات متداول
- آیا اختلال نعوظ درمان قطعی دارد؟
این مشکل با شناسایی دقیق علت ایجاد اختلال نعوظ قابل درمان است. اختلال نعوظ خود یک بیماری نیست؛ بلکه نشانه یک مشکل یا بیماری جسمی یا روحی است که باید درمان شود.
- برای رفع اختلال نعوظ به چه دکتری مراجعه کنیم؟
برای درمان اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی مردان، به متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
- آیا اختلال عملکرد نعوظ برگشت‌پذیر است؟
در اغلب موارد، این اختلال برگشت‌پذیر است. اما می‌توان با راهکارهای درمانی مناسب علت بروز آن را کنترل کرد.
نویسنده: فاطمه متین فرید
ناظر علمی: دکتر علی سالاری‌تبار- سعیده قمصری