ونوپرازان چیست؟ داروی جدید رفلاکس و مهارکننده قوی اسید معده

ونوپرازان یکی از جدیدترین و مؤثرترین داروهای مهارکننده اسید معده است. این داروی جدید رفلاکس در بزرگسالان برای کاهش ترشح اسید معده، رفع سوزش سر دل، بهبود آسیب به مری در اثر ترشح بیش‌ازحد اسید و همچنین به‌عنوان بخشی از رژیم درمانی زخم معده استفاده می‌شود.

یکی از مزایای مهم این دارو، عدم ضرورت مصرف آن در صبح ناشتا و با معده‌ی خالی (برخلاف سایر داروهای مهارکننده اسید معده) است. در ادامه، به بررسی نکات کلیدی درباره ونوپرازان می‌پردازیم تا شما بتوانید با آگاهی کامل و خیال راحت از فواید آن به‌عنوان درمان جدید رفلاکس بهره‌مند شوید.

طبقه‌بندی دارویی	مهارکننده ترشح اسید معده از نوع رقابتی با پتاسیم (PCAB)
اشکال دارویی	قرص ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرمی
موارد مصرف اصلی	رفلاکس (ترش‌کردن) هلیکوباکتر پیلوری (میکروب معده)
نحوه مصرف رایج	۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم، ۱ تا ۲ بار در روز
تداخلات دارویی مهم	برخی از داروهای ضدویروس (مانند آتازاناویر) - پیموزاید - ایتراکونازول - کتوکونازول - سفوروکسیم - متوترکسات
برندهای تجاری معروف	فورایز - قرص ونزیتو

داروهای فهرست‌شده در این جدول، تمامی تداخلات دارویی ونوپرازان را شامل نمی‌شوند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کاربرد ونوپرازان

در ادامه به بررسی موارد مصرف ونوپرازان می‌پردازیم:

ونوپرازان برای رفلاکس معده به مری

بازگشت اسید از معده به سمت مری که عمدتا به‌عنوان ترش‌کردن شناخته می‌شود، یک اختلال شایع است که با نشانه‌هایی همچون سوزش سر دل، درد قفسه سینه، احساس ترشی در ته حلق و بوی بد دهان همراه است. ونوپرازان یک درمان قدرتمند برای این بیماری است و ترشح اسید را سرکوب می‌کند.

ونوپرازان برای ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری

عفونت هلیکوباکتری پیلوری که به‌عنوان میکروب معده هم شناخته می‌شود، یکی از علل اصلی گاستریت مزمن و زخم معده است. درمان این عفونت نیازمند یک درمان ترکیبی است. ونوپرازان برای میکروب معده در یک رژیم ترکیبی با آنتی‌بیوتیک‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نحوه مصرف ونوپرازان

درست مصرف‌کردن دارو، اهمیت بالایی برای اثربخشی آن دارد. ونوپرازان را می‌توانید بدون توجه به غذا (قبل یا بعد از غذا‌خوردن) مصرف کنید. قرص‌ها را به طور کامل و همراه با یک لیوان آب ببلعید، آن‌ها را نجوید و خرد نکنید. نحوه و بازه مصرف این دارو، بسته به نوع کاربرد مدنظر متفاوت است. در ادامه به بررسی روش‌های مصرف ونوپرازان می‌پردازیم:

نحوه مصرف ونوپرازان برای رفلاکس

اگر به‌تازگی دچار اختلال ترش‌کردن (سوزش سر دل) شده‌اید و اختلال شما هنوز مزمن یا منجر به آسیب جدی (مثلا بروز زخم در معده یا مری) نشده است:

هر روز یک قرص ونوپرازان ۱۰ میلی‌گرمی به‌مدت ۴ هفته

اگر مدت زیادی است که دچار این اختلال هستید و رفلاکس شما به‌نوعی فرسایشی شده‌ است:

شروع درمان: هر روز یک قرص ونوپرازان ۲۰ میلی‌گرمی به‌مدت ۸ هفته
ادامه درمان: هر روز یک قرص ونوپرازان ۱۰ میلی‌گرمی به‌مدت ۶ ماه

نحوه مصرف ونوپرازان برای هلیکوباکتر پیلوری

اگر دچار این عفونت هستید، ونوپرازان به‌عنوان بخشی از یک رژیم ترکیبی با آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان به این صورت استفاده می‌شود:

هر ۱۲ ساعت یک قرص ۲۰ میلی‌گرمی به مدت ۲ هفته

دوز فراموش‌شده ونوپرازان

درصورتی که مصرف یک نوبت از این دارو را فراموش کردید، مطابق توصیه‌های زیر عمل کنید:

اگر دارو را برای درمان اختلال رفلاکس مصرف می‌کنید: اگر یک نوبت را فراموش کردید، دوز فراموش‌شده را به‌محض یادآوری مصرف کنید. توجه کنید که اگر بیشتر از ۱۲ ساعت از زمان مصرف دوز معمول گذشته است، باید دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی را طبق برنامه قبلی مصرف کنید.
اگر دارو را برای ریشه‌‎کن کردن هلیکوباکتر پیلوری مصرف می‌کنید: اگر یک نوبت از دارو را فراموش کردید، دوز فراموش‌شده را در اسرع وقت و حداکثر ظرف ۴ ساعت از دوز برنامه‌ریزی‌شده مصرف کنید. اگر بیش از ۴ ساعت گذشته‌است، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و نوبت‌های بعدی را طبق برنامه‌ریزی قبلی استفاده کنید.

عوارض جانبی احتمالی ونوپرازان

ونوپرازان نیز مانند هر داروی دیگری عوارض جانبی خاص خود را دارد. در ادامه شایع‌ترین عوارض ونوپرازان را بررسی می‌کنیم.

التهاب معده
اسهال
نفخ شکم
درد معده
یبوست
تغییر در حس چشایی
سوءهاضمه

همچنین ونوپرازان در موارد نادر ممکن است سبب عفونت کلیه یا مثانه و واکنش‌های حساسیتی مانند کهیر، تنگی نفس، تورم در گلو یا صورت شود، درصورت بروز این علائم با پزشک مشورت کنید.

مصرف بلندمدت این دارو ممکن است خطر شکستگی استخوان را افزایش دهد. همچنین می‌تواند با کاهش سطح منیزیم و ویتامین B12 در خون، به بروز گرفتگی عضلانی و علائم نوروپاتی، مانند گزگز نوک انگشتان، منجر شود. بنابراین، در صورت مصرف پیوسته و بلندمدت این دارو (بیش از یک سال) ضروری است از مکمل‌های حاوی کلسیم و ویتامین D و مکمل‌های حاوی منیزیم و ویتامین ب۱۲ برای پیشگیری از عوارض جانبی استفاده کنید.

تداخلات دارویی ونوپرازان

مصرف وونوپرازان همراه با برخی داروها می‌تواند باعث بروز عوارض جدی شود. آگاهی از این تداخلات دارویی بسیار مهم است. در ادامه، مهم‌ترین تداخلات دارویی این ترکیب و نحوه مدیریت تداخلات را بررسی می‌کنیم.

آتازاناویر: مصرف همزمان آتازاناویر با ونوپرازان توصیه نمی‌شود؛ اما در صورت لزوم بهتر است که مصرف دو دارو با حداقل ۱۲ ساعت فاصله انجام شود.
سفوروکسیم: در صورت مصرف همزمان این دارو با سفوروکسیم، ضروری است که قرص سفوروکسیم را حتما پس از غذا مصرف کنید تا میزان تداخل به حداقل برسد.
ایتراکونازول: مصرف ایتراکونازول باید حداقل ۲ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از ونوپرازان باشد.
کتوکونازول: درصورتی‌که مصرف همزمان کتوکونازول خوراکی و ونوپرازان توسط پزشک ضروری تشخیص داده‌شد، کتوکونازول را با یک نوشیدنی اسیدی مانند نوشابه مشکی مصرف کنید.
ولپاتاسویر: اگر از داروی ولپاتاسویر در کنار ونوپرازان استفاده می‌کنید، این دارو را همراه با غذا و حداقل 4 ساعت قبل از مصرف ونوپرازان مصرف کنید.
برخی از داروهای انکولوژی (داساتینیب، ارلوتینیب، نراتینیب، نیلوتینیب، پازوپانیب، جفیتینیب، پالبوسیکلیب و سورافنیب)
برخی از داروهای سرکوب‌کننده ایمنی (مانند سیرولیموس و مایکوفنولات موفتیل)
برخی از داروهای ضدپلاکت (ازجمله کلوپیدوگرل و سیلوستازول)
سوسپانسیون خوراکی پوساکونازول
پیموزاید
لدیپاسویر
متوترکسات
نلفیناویر
ریزدرونیت
سیتالوپرام
مکمل‌های حاوی آهن

این فهرست، لیست کاملی از تمام تداخلات دارویی قرص Vonoprazan نیست. درصورتیکه هر داروی دیگری را مصرف می‌کنید، پیش از مصرف ونوپرازان با داروساز یا پزشک خود مشورت کنید.

موارد هشدار مصرف

مصرف ونوپرازان برای کودکان مجاز نیست. همچنین درصورتی‌که هریک از موارد زیر در مورد شما صدق می‌کند، پیش از مصرف قرص ونوپرازان با پزشک یا داروساز مشورت کنید:

نارسایی کلیوی با شاخص GFR کمتر از ۳۰ میلی‌لیتر بر دقیقه
نارسایی کبدی
سطوح پایین منیزیم، کلسیم یا پتاسیم در خون

مصرف ونوپرازان در دوران باروری، بارداری و شیردهی

استفاده از داروها در دوره‌های باروری، بارداری و شیردهی، همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های بانوان محسوب می‌شود. در ادامه به بررسی این موارد برای داروی ونوپرازان خواهیم پرداخت:

ونوپرازان در دوران باروری

استفاده از ونوپرازان در بانوانی که در سن باروری هستند، تحت نظر پزشک مجاز است.

ونوپرازان در بارداری

به‌دلیل نبود اطلاعات کافی درخصوص ایمنی ونوپرازون در دوران بارداری و تأثیر آن بر سلامت جنین، مصرف این دارو در این دوران تنها با تجویز پزشک مجاز است.

ونوپرازان در شیردهی

ایمنی ونوپرازان در دوران شیردهی به‌طور کامل مشخص نیست و هنوز معلوم نیست که این دارو وارد شیر مادر می‌شود یا خیر؛ به همین دلیل، مصرف آن در این دوران تنها با تجویز پزشک مجاز است.

مکمل‌های دارای اثرات مشابه ونوپرازان

مکمل‌های مختلفی برای کمک به بهبود مشکلات مرتبط با اسید معده وجود دارند. استفاده از این فراورده‌ها به‌تنهایی یا در کنار ونوپرازان می‌توانند باعث کاهش این اختلالات شوند:

مکمل‌های مؤثر برای بهبود علائم رفلاکس

پروبیوتیک‌، به باکتری‌های مفید دستگاه گوارش گفته می‌شود. این باکتری‌ها نقش مهمی در سلامت گوارش دارند و به باعث کاهش سوزش سر دل، رفلاکس و معده‌درد می‌شوند. یکی دیگر از مزایای مصرف پروبیوتیک‌ها در کنار ونوپرازان، پیشگیری از تغییر فلور نرمال روده در اثر مصرف بلند مدت این دارو است. در ادامه تعدادی از مکمل‌های پروبیوتیک معرفی شده است:

همچنین می‌توانید از مکمل‌های گیاهی زیر برای بهبود علائم رفلاکس استفاده کنید:

مکانیسم اثر ونوپرازان

ونوپرازان، یک مسدودکننده ترشح اسید معده است که از طریق رقابت با پتاسیم، سیستم آنزیمی H+, K+-ATPase در سطح سلول‌های جداری معده را مهار می‌کند. از طریق مهار این سیستم، ترشح پایه (اسیدی که به‌صورت طبیعی در عدم حضور غذا در معده ترشح می‌شود) و تحریک‌شده (اسیدی که پس از مصرف غذا ترشح می‌شود) سرکوب می‌شود.

جدول اشکال دارویی و برندهای قرص ونوپرازان

شرکت‌های ایرانی و خارجی مختلفی فراورده‌های حاوی ونوپرازان را تولید می‌کنند که همگی ماده مؤثره یکسان ونوپرازان فومارات را دارند. این داروها به لحاظ اثربخشی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. از برندهای مختلف این دارو که در ایران موجود هستند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

نام برند	شکل دارویی و دوز دارو	شرکت سازنده / شرکت واردکننده
وُنزیتو	قرص ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم	داروسازی اکتوورکو
فورایز	قرص ۱۰ و ۲۰ میلی‌گرم	داروسازی دکتر عبدی

قرص ونوپرازان، برندهای خارجی هم دارد که در بازار دارویی ایران موجود نیستند. قرص Voquezna و قرص vocinti ازجمله این برندهای خارجی هستند.

سخن پایانی

مصرف ونوپرازان طبق دستور پزشک و با درنظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی می‌تواند کم‌ترین عارضه و بهترین اثربخشی را برای شما ایجاد کند. برای خرید ونوپرازان می‌توانید با مراجعه به داروخانه‌های معتبر و ارائه نسخه پزشک اقدام کنید. در صورت تداوم مصرف می‌توانید با داروساز مشورت و دارو را تهیه کنید.

سؤالات متداول

1. آیا Vonoprazan با تست‌های آزمایشگاهی تداخل دارد؟

مصرف این دارو با یک تست آزمایشگاهی به‌ نام CgA (کروموگرانین) تداخل دارد. حداقل ۱۴ روز قبل از انجام آزمایش CgA، مصرف ونوپرازان را موقتاً قطع کنید.

2. آیا می‌توانم ونوپرازان را همزمان با لووتیروکسین مصرف کنم؟

بله، نیازی به رعایت فاصله نیست. اگر این دو دارو را در یک دوره درمانی مصرف می‌کنید، لازم است به طور منظم تست عملکرد غده تیروئید را انجام دهید.

3. قرص ونوپرازان برای چیست؟

قرص ونوپرازان یا فورایز، یک درمان جدید رفلاکس است که به‌تازگی در بازار عرضه شده‌است. این دارو با کاهش ترشح اسید معده، باعث بهبود سوزش سر دل و کاهش رفلاکس می‌شود. مزیت مهم ونوپرازان این است که نیازی به مصرف ناشتا و با معده‌ی خالی ندارد.

4. آیا ونوپرازان فومارات با ونوپرازان فرق می‌کند؟

خیر، ونوپرازان فومارات همان ونوپرازان است. این دو با هم تفاوتی ندارد.

5. آیا ونوپرازان امن است؟

بله. ونوپرازان برای استفاده توسط بزرگسالان تحت نظر پزشک ایمن است.

6. تفاوت ونوپرازان و پنتوپرازول چیست؟

ونوپرازان و پنتوپرازول هر دو داروهایی هستند که برای کاهش ترشح اسید معده استفاده می‌شوند؛ اما با مکانیسم‌های متفاوتی این کار را انجام می‌دهند. پنتوپرازول یک مهارکننده پمپ پروتون (PPI) است و ونوپرازان یک مسدودکننده اسید رقابت‌کننده با پتاسیم (PCAB) است. مزیت مهم ونوپرازان این است که برخلاف پنتوپرازول، نیازی به مصرف ناشتا با معده خالی ندارد. شما می‌توانید این دارو را بدون توجه به غذا و در هر ساعتی از روز مصرف کنید.

7. آیا ونوپرازان از امپرازول بهتر است؟

بله؛ برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که ونوپرازان در مقایسه با امپرازول علائم سوزش معده را بهتر تسکین می‌دهد، آسیب‌های مخاط معده (در اثر تماس با اسید) را بهتر کنترل می‌کند و احتمال ریشه‌کنی کامل عفونت هلیکوباکتر پیلوری را افزایش می‌دهد.

8. ونوپرازان چقدر بعد اثر می کند؟

شروع اثر ونوپرازان، حدود ۲ تا ۳ ساعت پس از مصرف است. درصورتیکه دارو با معده خالی مصرف شود، اثر زودتر آغاز می‌شود و مصرف با معده‌ی پر، سبب کمی تاخیر در شروع اثر دارو خواهد شد.

9. ونوپرازان قبل غذا یا بعد غذا مصرف شود؟

اثربخشی این دارو تحت تاثیر مصرف غذا قرار نمی‌گیرد؛ بنابراین شما می‌توانید ونوپرازان را قبل یا بعد از غذا میل کنید. توجه کنید که اگر دارو با معده پر مصرف شود، شروع اثر آن نسبت به مصرف با معده‌ی خالی کمی دیرتر خواهد بود.

10. آیا ونوپرازان برای سوزش معده مناسب است؟

بله، ونوپرازان یک داروی مناسب برای کنترل سوزش معده است. این دارو ترشح اسید معده را کاهش می‌دهد و باعث بهبود علائمی همچون معده‌درد، سوزش سر دل و رفلاکس خواهد شد.

11. نحوه مصرف ونوپرازان برای کودکان چگونه است؟

مصرف ونوپرازان برای کودکان مجاز نیست.

منابع: WebMD | Drugs.com | UpToDate

نویسنده:سروش سراب هرسینی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و کوثر معمارفر