جلوگیری از بارداری با ایمپلنت ضد بارداری | مزایا و معایب

در دنیای امروزی، روش‌های جلوگیری از بارداری تنوع زیادی پیدا کرده‌اند و این کار دیگر به خوردن یک قرص اورژانسی ساده محدود نیست! این روش‌ها می‌توانند کوتاه‌مدت یا بلندمدت، دائمی یا موقت، طبیعی یا با استفاده از وسایل مختلف و کم‌هزینه یا پرهزینه باشند؛ که بسته به شرایط شخص، می‌توان از هریک از این راه‌ها استفاده کرد. ایمپلنت ضد بارداری، که به میله ضد بارداری نیز معروف است، از روش‌های نوین جلوگیری از بارداری محسوب می‌شود که بلندمدت، نسبتاً کم‌هزینه و کاربردی است و اگر به دنبال یک روش پیشگیری مطمئن هستید، این روش را به شما توصیه می‌کنیم. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر درباره این روش جدید، از نحوه کاشت ایمپلنت گرفته تا مزایا و عوارض آن، صحبت کنیم.

ایمپلنت ضد بارداری چیست؟

کاشت ایمپلنت، یک روش پیشگیری از بارداری است. این ایمپلنت به شکل یک میله انعطاف‌پذیر چهار سانتی‌متری است؛ به همین دلیل به آن میله ضد بارداری نیز گفته می‌شود. ایمپلنت ضد بارداری در بازو قرار می‌گیرد تا با مکانیسم نوینی که جزئیات بیشتر آن در قسمت بعدی این مقاله گفته شده است، بتواند برای مدت طولانی از بارداری جلوگیری کند. در مقایسه با روش های دیگر جلوگیری از بارداری، استفاده از ایمپلنت یکی از روش‌های بلندمدت ولی قابل برگشت محسوب می‌شود.

خلاصه: ایمپلنت ضد بارداری در بازو قرار می‌گیرد و برای مدت طولانی از بارداری جلوگیری کند. در مجموع، این روش یکی از روش‌های بلندمدت و قابل برگشت جلوگیری از بارداری محسوب می‌شود.

 

نحوه عملکرد ایمپلنت ضد بارداری به چه صورت است؟

این ایمپلنت، هورمون پروژسترون را که به هورمون ضد تخمک گذاری نیز معروف است، به‌آرامی و با دوزی اندک آزاد می‌کند. این هورمون جلوی تخمک‌گذاری را می‌گیرد و مانع از باروری می‌شود. همچنین مخاط دهانه رحم را غلیظ‌تر و پوشش داخلی رحم را نازک‌تر می‌کند که در چنین شرایطی اسپرم‌ها نمی‌توانند به‌راحتی به تخمک برسند.

در مجموع، این مکانیسم‌ها باعث می‌شوند کاشت ایمپلنت ضد بارداری تا 99 درصد از بارداری پیشگیری کند و باروری را تا سه سال به تأخیر بیندازد. قرار دادن ایمپلنت ضد بارداری فقط چند دقیقه طول می‌کشد، نسبتاً بدون درد است و می‌تواند در هر زمانی، توسط پزشک یا متخصص برداشته شود؛ اما باروری و تخمک‌گذاری پس از برداشتن ایمپلنت به سرعت به حالت اولیه خود باز می‌گردد. برخی از برندهای معروف این وسیله جلوگیری از بارداری، Implanon و Nexplanon هستند.

خلاصه: ایمپلنت ضد بارداری، هورمون پروژسترون را که به هورمون ضد تخمک‌گذاری نیز معروف است، به‌آرامی و با دوزی اندک آزاد می‌کند. این هورمون جلوی تخمک‌گذاری را می‌گیرد. کاشت ایمپلنت ضد بارداری تا 99 درصد از بارداری پیشگیری می‌کند و باروری را تا سه سال به تأخیر می‌اندازد.

 

 

مهم‌ترین مزایای ایمپلنت ضد بارداری

ایمپلنت یا میله ضد بارداری روشی مؤثر و طولانی‌مدت است؛ اما هر زمانی می‌توان با برداشتن آن دوباره باردار شد. مزایای استفاده از ایمپلنت ضد بارداری باعث شده است تا تعداد زیادی از زنان از این روش استفاده کنند. از میان این مزایا، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. اثر طولانی

این ایمپلنت‌ها بین سه تا پنج سال قدرت اثرگذاری دارند؛ بنابراین از روش‌های طولانی‌مدت جلوگیری از بارداری محسوب می‌شوند که می‌توانند از هزینه‌های خرید کاندوم‌ها و قرص‌های اورژانسی مختلف کم کنند.

2. عدم نیاز به پیگیری روزانه

این ایمپلنت‌ها، مانند دیگر روش‌های مرسوم جلوگیری از بارداری، نیاز به یادآوری روزانه و ماهانه ندارند. بنابراین با یک‌بار قرار دادن ایمپلنت، تا مدت‌ها می‌توانید از آن استفاده کنید و هیچ نگرانی بابت فراموشی آن ندارید.

3. قابل برگشت بودن

هر زمان که قصد بارداری داشتید، می‌توانید این میله ضد بارداری را خارج کنید. با برداشتن ایمپلنت، چرخه تخمک‌گذاری و باروری مثل روز اول آغاز خواهد شد.

4. کارایی بالا

این روش جزو روش‌های بسیار مؤثر در جلوگیری از بارداری است و گزارش‌ها نشان می‌دهد که تا 99 درصد تأثیر دارد.

5. ایمن بودن

این ایمپلنت‌ها در دوران شیردهی ایمن هستند و به سلامت مادر آسیبی وارد نمی‌کنند که این از دیگر مزیت‌های این روش است.

6. مناسب برای افراد حساس

ایمپلنت ضد بارداری فاقد هورمون استروژن است و فقط هورمون پروژسترون دارد؛ بنابراین برای افرادی که به روش‌های جلوگیری دارای استروژن - مثل قرص‌های ضد بارداری - حساسیت دارند، مناسب است.

7. کاهش میزان درد در دوران قاعدگی

با استفاده از ایمپلنت یا میله ضد بارداری، دردهای دوره پریودی کاهش پیدا می‌کنند.

خلاصه: ایمپلنت یا میله ضد بارداری روشی مؤثر و طولانی‌مدت است. اما هر زمانی می‌توان با برداشتن آن دوباره باردار شد. مزایایی مانند اثر طولانی، عدم بروز حساسیت و امن بودن در دوران شیردهی، این ایمپلنت‌ها را بسیار محبوب کرده است.

عوارض ایمپلنت ضد بارداری

قبل از کاشت ایمپلنت، باید از عوارض آن نیز مطلع باشید. این روش برای افرادی که نیاز به پیشگیری طولانی‌مدت دارند مناسب است؛ اما باید توجه کنید که استفاده از میله ضد بارداری باعث کاهش ریسک ابتلا به بیماری جنسی نمی‌شود.

از عوارض رایج استفاده از این روش، که باید به آن دقت کنید، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دل‌درد یا درد در کمر
• سردرد و سرگیجه
• حساسیت سینه‌ها
• تغییر در سیکل قاعدگی
• آکنه و جوش
• تغییرات خلقی
• امکان مقاومت به انسولین؛ که برای افراد دیابتی حائز اهمیت است
• امکان تداخل با برخی داروها؛ مانند برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها

خلاصه: همانند هر روش دیگری، این روش نیز معایب خود را دارد. برای مثال باعث دل‌درد، سردرد، حساسیت سینه‌ها و آکنه می‌شود.

 

نحوه کاشت ایمپلنت ضد بارداری

ایمپلنت ضد بارداری در بازو قرار می‌گیرد و باید توسط پزشک کاشته شود. این کار زمان زیادی نمی‌گیرد و فقط چند دقیقه طول می‌کشد. برای کاشت ایمپلنت در زیر پوست بازو، باید بازوی خود را از ناحیه آرنج خم کنید. برای اینکه دردی احساس نکنید، به قسمت داخلی پوست بازو داروی بی‌حس‌کننده موضعی تزریق می‌شود. پوست به بخیه احتیاج ندارد، اما برای جلوگیری از کبودی و زخم، معمولاً محل کاشت ایمپلنت پانسمان می‌شود.

 

مراقبت‌های بعد از کاشت ایمپلنت ضد بارداری

این وسیله مثل هر وسیله خارجی که وارد بدن می‌شود، نیاز به مراقبت‌های اساسی دارد. نکات مهم بعد از کاشت ایمپلنت به‌طور خلاصه عبارتند از:

• تا یکی دو روز بعد از قرار دادن ایمپلنت، محل کاشت را با باند یا پانسمان بپوشانید تا از آلوده شدن آن جلوگیری کنید.
• تا چند روز از فعالیت‌ها و ورزش‌های سنگین خودداری کنید.
• از صابون‌های معطر یا مواد شیمیایی قوی در محل کاشت استفاده نکنید.
• در صورت درد می‌توانید از مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن استفاده کنید.
• در صورت مشاهده قرمزی، تورم، عفونت یا واکنش‌های آلرژیک، به پزشک مراجعه کنید.
• هر چند وقت یک‌بار برای چکاپ به پزشک مراجعه کنید.

خلاصه: این وسیله، مثل هر وسیله خارجی که وارد بدن می‌شود، نیاز به مراقبت‌های اساسی دارد. حتما پس از کاشت، محل مورد نظر را پانسمان کنید. تا چند روز از فعالیت‌ها و ورزش‌های سنگین خودداری کنید و در صورت درد می‌توانید از مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن استفاده کنید.

 

نحوه برداشتن ایمپلنت ضد بارداری

مانند زمان کاشت، برداشتن ایمپلنت هم فقط چند دقیقه زمان می‌گیرد و حتماً باید توسط پزشک انجام شود. مراحل برداشتن ایمپلنت شامل بی‌حس کردن محل کاشت و سپس خارج کردن آن با یک برش کوچک است. باز هم نیازی به بخیه نیست و برای جلوگیری از کبودی و زخم، از پانسمان استفاده می‌شود.

 

ایمپلنت ضد بارداری در ایران

ایمپلنت ضد بارداری در ایران نسبت به روش‌های دیگر مانند قرص‌ها یا IUD (دستگاه داخل رحمی) کمتر رایج است، اما محبوبیت آن روزبه‌روز بیشتر می‌شود. این روش به دلیل مزایای طولانی‌مدت و نیاز کمتر به مراقبت‌های روزمره، برای افرادی که به دنبال پیشگیری طولانی‌مدت هستند، جذاب است. با این حال، آگاهی عمومی درباره این روش همچنان محدود است و بسیاری از افراد به دلیل نگرانی از عوارض جانبی یا هزینه‌های بالای آن، ترجیح می‌دهند از روش‌های دیگر استفاده کنند.

از برندهای معروف ایمپلنت‌های ضد بارداری که در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به Nexplanon و Implanon NXT اشاره کرد. این برندها از نوع تک‌میله‌ای هستند که هورمون پروژسترون آزاد می‌کنند و تا ۳ سال مؤثر هستند. Nexplanon نسبت به Implanon NXT به دلیل ویژگی‌های بهبودیافته در شناسایی با اشعه ایکس و نصب راحت‌تر، در بسیاری از کشورها ترجیح داده می‌شود؛ اما هر دو برند در ایران در دسترس نیستند و معمولاً باید از منابع خاصی تهیه شوند.

خلاصه: ایمپلنت ضدبارداری در ایران نسبت به روش‌های دیگر کمتر رایج است، اما محبوبیت آن در حال افزایش است. برندهای معروف مانند Nexplanon و Implanon NXT در ایران استفاده می‌شوند، اما به دلیل آگاهی کمتر و هزینه‌های بالا، هنوز به‌طور گسترده رواج ندارند.

 

آیا همزمان با ایمپلنت ضد بارداری از کاندوم نیز باید استفاده شود؟

کاندوم نیز یکی از وسایل پیشگیری از بارداری است که احتمال بارداری ناخواسته را به میزان زیادی کاهش می‌دهد و استفاده از آن بسیار راحت و ساده است. بنابراین، اولین گزینه برای اکثر مردم، استفاده از کاندوم است.

اگر زمانی که شروع به استفاده از میله ضد بارداری می‌کنید، بین روز اول تا پنجم سیکل قاعدگی باشد، نیازی به استفاده از کاندوم نیست؛ در غیر این صورت، باید تا هفت روز از کاندوم استفاده کنید. با اینکه بعد از هفت روز احتمال بارداری ۹۹ درصد کاهش می‌یابد، اما قرار دادن ایمپلنت محافظتی در برابر بیماری‌های مقاربتی ایجاد نمی‌کند. به همین علت، استفاده از کاندوم برای جلوگیری از انتقال بیماری جنسی لازم است.

خلاصه: اگر زمانی که شروع به استفاده از میله ضد بارداری می‌کنید، بین روز اول تا پنجم سیکل قاعدگی باشد، نیازی به استفاده از کاندوم نیست؛ در غیر این صورت، باید تا هفت روز از کاندوم استفاده کنید.

 

ایمپلنت ضد بارداری از چه زمانی عمل می‌کند و تا چه زمانی اثر دارد؟

ایمپلنت‌های ضدبارداری به‌محض استفاده، قابلیت توقف چرخه تخمک‌گذاری را دارند و مانع از بارداری می‌شوند. این وسایل در حال حاضر فقط برای سه سال قابلیت مصرف دارند؛ هر چند مشخص شده که برخی از ایمپلنت‌ها تا پنج سال هم مؤثر هستند. البته طبیعی است که استفاده طولانی‌تر از سه سال اثربخشی کمتری را شاهد باشیم. در نهایت نیز هر زمانی که شخص بخواهد، می‌تواند ایمپلنت ضد بارداری را خارج کند.

بعد از برداشتن ایمپلنت ضد بارداری، معمولاً افراد بین دو تا سه هفته بعد چرخه عادی تخمک‌گذاری خود را به دست می‌آورند. با اینکه سازنده یکی از برندهای معروف ایمپلنت ادعا می‌کند که بعد از یک هفته از برداشتن ایمپلنت، شخص می‌تواند باردار شود، اما هنوز هم اکثر مطالعات نشان می‌دهند که گذشت حداقل دو هفته زمان برای برگشت توانایی باروری لازم است.

خلاصه: ایمپلنت‌های ضد بارداری به‌محض استفاده، قابلیت توقف چرخه تخمک‌گذاری را دارند و مانع از بارداری می‌شوند. این وسایل در حال حاضر فقط برای سه سال قابل مصرف هستند. بعد از برداشتن ایمپلنت ضد بارداری، معمولاً افراد بین دو تا سه هفته بعد چرخه عادی تخمک‌گذاری خود را به دست می‌آورند.

 

چه افرادی می‌توانند از ایمپلنت ضد بارداری استفاده کنند؟

اگر دچار بیماری‌های خطرناکی مثل مشکلات کبدی، قلبی و عروقی یا انواع سرطان‌ها نیستید یا از روش‌های پیشگیری‌کننده هورمونی استفاده نمی‌کنید، می‌توانید به‌راحتی از ایمپلنت استفاده کنید.

 

استفاده از ایمپلنت ضد بارداری برای چه افرادی مناسب نیست؟

ایمپلنت یا میله ضد بارداری با اینکه در جلوگیری از بارداری بسیار مؤثر است و می‌تواند تا ۹۹ درصد جلوی بارداری را بگیرد، اما برای تمامی افراد مناسب نیست. به طور مثال:

• فردی که قبلاً دچار مشکل قلبی و عروقی مانند فشارخون بالا و سکته قلبی شده است.
• کسی که یک مشکل کبدی جدی مثل سیروز کبدی دارد.
• افرادی که با سرطان سینه دست و پنجه نرم می‌کنند یا یکی از اقوام درجه‌یک آن‌ها به این مشکل مبتلا است. چرا که قرار دادن ایمپلنت ضد بارداری می‌تواند باعث وخیم‌تر شدن بیماری یا زمینه ایجاد سرطان سینه شود.
• افرادی که خونریزی‌های بی‌دلیل از واژن دارند، تا زمان مشخص شدن علت آن بهتر است از ایمپلنت استفاده نکنند.

خلاصه: ایمپلنت برای تمامی افراد مناسب نیست؛ برای مثال افراد مبتلا به بیماری قلبی، بیماری‌های جدی کبدی و سرطان سینه، نباید از ایمپلنت ضد بارداری استفاده کنند.

 

چه داروهایی با ایمپلنت ضد بارداری تداخل دارند؟

برخی از ترکیبات دارویی و گیاهی می‌توانند از اثربخشی ایمپلنت را کم کنند و موجب بارداری ناخواسته شوند. بنابراین، بهتر است قبل از کاشت ایمپلنت، با داروساز و پزشک خود در این خصوص مشورت کنید. یکی از گیاهانی که بر اثربخشی ایمپلنت‌های ضد بارداری تأثیر دارد، گیاه علف چای است که برای درمان و کنترل افسردگی کاربرد دارد. یک نمونه دیگر، داروهایی هستند که برای درمان و کنترل بیماری‌هایی مثل سل، ایدز و صرع استفاده می‌شوند. همچنین در مورد مصرف داروی گریسوفولوین، بهتر است با داروساز یا پزشک خود صحبت کنید.

 

بعد از کاشت ایمپلنت، در صورت بروز چه علائمی باید به دکتر زنان مراجعه کنیم؟

ایمپلنت‌های ضد بارداری از بیماری‌های مقاربتی جلوگیری نمی‌کنند؛ بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علائم بیماری‌های جنسی، حتماً باید به دکتر زنان و زایمان مراجعه کنید. از هر ۱۰۰ نفر، تقریبا یک خانم در هنگام استفاده از ایمپلنت باردار می‌شود که عموماً بارداری خارج رحمی است. این نوع بارداری می‌تواند برای مادر خطرناک باشد. (بارداری خارج رحمی شرایطی است که جنین به‌جای قرارگیری در رحم، در خارج از آن؛ که عموماً لوله‌های فالوپ است، جایگزین می‌شود.) در صورت تغییرات شدید در سیکل قاعدگی خود نیز لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنید. این روش احتمال ایجاد کیست‌های خوش‌خیم در تخمدان را افزایش می‌دهد. به‌محض مشاهده علائم آن، باید ایمپلنت را خارج کرده و به دکتر متخصص خود مراجعه کنید.

خلاصه: ایمپلنت‌های ضد بارداری از بیماری‌های مقاربتی جلوگیری نمی‌کنند و از هر ۱۰۰ نفر، تقریبا یک خانم در هنگام استفاده از ایمپلنت باردار می‌شود که عموماً بارداری خارج رحمی است.

 

سخن پایانی

ما در این مقاله شما را با نحوه کاشت، نحوه برداشتن، ایمپلنت ضد بارداری در ایران، مزایا و معایب ایمپلنت ضد بارداری آشنا کردیم. این وسیله زیر پوست بازوی دست زنان قرار می‌گیرد و همان‌طور که گفته شد، می‌تواند برای کسانی که به دنبال یک راهکار طولانی‌مدت اما موقتی برای جلوگیری از بارداری هستند، مناسب باشد. در این شرایط، هورمون پروژسترون با آزاد شدن در جریان خون، به مدت سه سال از بارداری پیشگیری می‌کند. بااین‌حال، باید بدانید که ایمپلنت ضد بارداری برای همه افراد مناسب نیست و نباید سرخود این وسیله را زیر پوست قرار داد. در نهایت، توصیه می‌شود قبل از انجام هرگونه اقدامی برای کاشت ایمپلنت، از یک پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت بگیرید.

 

سوالات متداول

1. ایمپلنت ضد بارداری بهتر است یا قرص جلوگیری از بارداری؟

ایمپلنت ضد بارداری به دلایلی مثل عدم نیاز به یادآوری روزانه، عوارض جانبی کمتر، اثر طولانی‌تر و عدم وجود ریسک حساسیت‌زایی برای افراد حساس به استروژن، بهتر از قرص‌های جلوگیری‌کننده است.

2. آیا پس از زایمان هم می‌توان از ایمپلنت ضد بارداری استفاده کرد؟

بعد از زایمان نیز هر زمانی که بخواهید می‌توانید مجدداً از ایمپلنت استفاده کنید. اگر تا ۲۱ روز بعد از زایمان از ایمپلنت استفاده کنید، بلافاصله از محافظت کامل برخوردار خواهید شد. اما اگر بعد از ۲۱ روز استفاده شود، باید تا یک هفته از کاندوم استفاده کنید.

3. آیا بعد از سقط جنین هم می‌توان از ایمپلنت ضد بارداری استفاده کرد؟

بعد از سقط جنین عمدی یا غیرعمدی، می‌توان از ایمپلنت استفاده کرد؛ که این روش هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و از شما در برابر بارداری محافظت خواهد کرد.

4. آیا در دوران شیردهی هم می‌توان از ایمپلنت ضد بارداری استفاده کرد؟

استفاده از این وسیله در زمان شیردهی مشکلی ایجاد نمی‌کند؛ اما باید مراقب عوارض جانبی به وجود آمده به دلیل قرار دادن ایمپلنت باشید.

5. آیا احتمال شکستن ایمپلنت ضد بارداری در بازو وجود دارد؟

احتمال این اتفاق بسیار کم است؛ زیرا پس از ورود میله ضد بارداری به پوست بازو، اطراف آن ضخیم‌تر شده و به بهبود آن ناحیه کمک می‌کند. اما در صورت رخ دادن چنین اتفاقی، فوراً به پزشک متخصص خود مراجعه کنید.

6. آیا ایمپلنت ضد بارداری باعث کاهش میل جنسی می‌شود؟

یکی از عوارض استفاده از میله ضد بارداری، کاهش میل جنسی است که البته این عارضه تنها در چند ماه اول وجود دارد و بعد از مدتی به‌صورت خودبه‌خودی از بین می‌رود.

 

نویسنده: مریم خمیسی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی