روش های خانگی برای کاهش رفلاکس نوزاد

اگر نوزاد شما بعد از شیر خوردن بالا می‌آورد، بی‌قرار است و مدام گریه می‌کند، ممکن است دچار رفلاکس معده باشد. رفلاکس نوزاد یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از والدین را نگران می‌کند. این وضعیت معمولاً به این دلیل رخ می‌دهد که عضله‌ای که وظیفه‌ی بسته نگه داشتن مسیر بین معده و مری را دارد (به نام اسفنکتر تحتانی مری)، هنوز کاملاً تکامل نیافته است. در نتیجه، محتویات معده به راحتی به مری بازمی‌گردد و باعث ناراحتی نوزاد می‌شود.

اغلب نوزادان دچار رفلاکس می‌شوند. رفلاکس نوزاد معمولاً بعد از ۱۲ یا ۱۴ ماهگی رفع می‌شود. با وجود اینکه رفلاکس در بیشتر موارد جدی نیست و با رشد نوزاد خود‌به‌خود برطرف می‌شود، اما والدین به دنبال راه‌هایی برای کاهش علائم و افزایش راحتی نوزاد خود هستند. خبر خوب این است که روش های خانگی برای تسکین رفلاکس نوزاد وجود دارند که می‌توانند به بهبود شرایط کمک کنند. در ادامه، به بررسی این روش‌ها می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید.

علائم رفلاکس نوزادان

رفلاکس یا برگشت اسید معده یکی از مشکلات رایج در بین نوزادان است. اگر نوزاد شما بعد از شیر خوردن علائم غیرعادی دارد، ممکن است به رفلاکس مبتلا شده باشد. مهم‌ترین علائم رفلاکس در نوزادان عبارت‌اند از:

• ایجاد صدای خس‌خس یا غرغره حین یا بعد از تغذیه
• آبریزش دهانی بیشتر از حالت عادی
• گریه شدید و غیرقابل کنترل
• بی‌قراری و تحریک‌پذیری مداوم
• نشان دادن علائم درد، مانند قوس دادن به پشت، تکان خوردن شدید یا اختلال خواب
• مشکلات در تغذیه و شیر خوردن
• عدم وزن‌گیری مناسب
• امتناع از غذا خوردن

این علائم ممکن است به مشکلات دیگری مثل «تنگی پیلور» هم مربوط باشد که یک بیماری جدی است و نیاز به بررسی پزشک دارد. در صورت مشاهده این علائم، حتماً با پزشک کودک مشورت کنید.

تنظیم وضعیت خواب و شیردهی

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که می‌توانید برای کاهش رفلاکس نوزاد انجام دهید، تغییر در روش صحیح شیردهی به نوزاد و تنظیم وضعیت خواب او است. تغذیه‌ نادرست و خوابیدن در حالت نامناسب می‌تواند علائم رفلاکس را تشدید کند. بنابراین برای تنظیم وضعیت خواب و شیردهی بچه، نکات زیر را در نظر بگیرید:

روش درست شیر دادن به نوزاد با شیشه

اگر نوزادتان را با شیشه شیر تغذیه می‌کنید، دقت کنید که سرشیشه مناسب باشد. اگر سوراخ سرشیشه خیلی بزرگ باشد، شیر خیلی سریع وارد دهان نوزاد می‌شود و او مقدار زیادی هوا قورت می‌دهد که می‌تواند رفلاکس را تشدید کند. برای جلوگیری از این مشکل، مطمئن شوید که شیر به‌آرامی و به‌صورت کنترل‌شده وارد دهان نوزاد می‌شود.

مطالعه بیشتر: نحوه صحیح شیر دادن به نوزاد با شیشه

حفظ موقعیت صحیح هنگام تغذیه

لازم است هنگام شیردهی، نوزاد را در حالت نیمه‌نشسته نگه دارید تا شیر راحت‌تر به سمت معده او برود. اگر نوزاد کاملاً خوابیده باشد، احتمال بازگشت محتویات معده به مری بیشتر می‌شود. بعد از هر وعده‌ شیردهی، نوزاد را به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در وضعیت عمودی نگه دارید تا فرآیند هضم بهتر انجام شود.

روش صحیح خواباندن نوزاد

شاید وسوسه شوید که برای جلوگیری از رفلاکس، نوزاد را روی شکم بخوابانید، اما این کار برخلاف روش صحیح خواباندن نوزاد است و می‌تواند خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش دهد. بهترین روش این است که نوزاد را به پشت بخوابانید و زیر سر او را کمی بالاتر قرار دهید تا از برگشت شیر جلوگیری شود.

آروغ‌گرفتن از نوزاد

یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش رفلاکس در نوزادان، گرفتن منظم آروغ بچه موقع شیر خوردن است. این کار به تخلیه هوای اضافی از معده نوزاد کمک می‌کند و باعث آرامش او می‌شود. اگر نوزادتان از شیشه شیر تغذیه می‌کند، هر ۳۰ تا ۶۰ میلی‌لیتر یک بار شیر خوردن و اگر شیر مادر مصرف می‌کند، هر زمان که خودش دهانش را از سینه جدا کرد، آروغ او را بگیرید.

برای این کار نوزاد را به آرامی به حالت عمودی روی شانه خود قرار دهید، سر او را روی شانه خود بگذارید و با دستتان از سر و گردنش محافظت کنید. سپس با دست دیگر به‌آرامی و منظم به پشت نوزاد ضربه‌های ملایم بزنید یا به صورت دایره‌ای پشتش را ماساژ دهید. این کار را به مدت چند دقیقه ادامه دهید و صبور باشید تا نوزاد آرام شود. بهتر است این کار را در هر وعده شیردهی چند بار تکرار کنید.

تغییر در رژیم غذایی مادر

اگر نوزادتان از شیر مادر تغذیه می‌کند، نمی‎توان تاثیر رژیم غذایی مادر بر نوزاد را دست کم گرفت. قطعاً تغییر در رژیم غذایی شما می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش رفلاکس او داشته باشد. برخی از مواد غذایی که مادر مصرف می‌کند، می‌توانند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شوند و باعث تحریک دستگاه گوارش او شوند.

بر اساس تحقیقات انجام شده، برخی مادران متوجه شده‌اند که حذف مواد لبنی مانند شیر، پنیر و ماست از رژیم غذایی‌شان، به کاهش علائم رفلاکس در نوزادشان کمک کرده است. البته، تأثیر این موضوع در نوزادان مختلف متفاوت است و احتمال دارد که همه‌ نوزادان به لبنیات حساس نباشند.

علاوه بر این، برخی از غذاها شامل غذاهای اسیدی (مثل مرکبات و گوجه‌فرنگی)، غذاهای پرادویه، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و شکلات ممکن است باعث افزایش رفلاکس شوند. اگر احساس می‌کنید که یکی از این غذاها می‌تواند باعث ناراحتی نوزادتان شود، سعی کنید آن را برای مدتی از رژیم غذایی‌تان حذف کنید و ببینید آیا تغییری ایجاد می‌شود یا نه.

ماساژ و تکنیک‌های آرام‌سازی نوزاد

رفلاکس باعث ایجاد ناراحتی در نوزاد می‌شود و به همین دلیل ممکن است بچه مدام بی‌قراری و گریه کند. در چنین شرایطی، ماساژ و روش‌های آرام‌سازی می‌توانند تأثیر مثبتی در کاهش ناراحتی نوزاد داشته باشند.

همانطور که گفتیم، یکی از روش‌های موثر برای کاهش رفلاکس، ماساژ ملایم شکم نوزاد است. برای انجام این کار، طبق روش زیر اقدام کنید:

1. نوزاد را به پشت بخوابانید.
2. با حرکات دایره‌ای آرام و در جهت عقربه‌های ساعت، کف دستتان را روی شکم نوزاد حرکت دهید.
3. این کار به خروج گازهای اضافی و کاهش فشار در معده کمک می‌کند و می‌تواند میزان رفلاکس را کاهش دهد.

علاوه بر این، نوزادانی که رفلاکس دارند، معمولاً بی‌قرار هستند و زیاد گریه می‌کنند. برای آرام کردن گریه‌ های نوزاد، می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید:

• تماس پوستی با نوزاد می‌تواند باعث احساس امنیت و آرامش در او شود.
• قنداق کردن نوزاد (در حد متعادل) ممکن است به آرام شدن او کمک کند.
• پخش صداهای آرامش‌بخش مانند موسیقی ملایم می‌تواند در کاهش بی‌قراری مؤثر باشد.

استفاده از داروهای گیاهی بی‌خطر

درمان‌های گیاهی می‌توانند در بعضی موارد به کاهش علائم رفلاکس کمک کنند. البته، قبل از استفاده از هرگونه داروی گیاهی، حتماً باید با پزشک مشورت کنید.

یکی از داروهای گیاهی که برخی والدین برای کاهش رفلاکس نوزاد استفاده می‌کنند، «گریپ واتر» است. این گزینه به عنوان بهترین دارو برای رفلاکس نوزاد معمولاً حاوی موادی مانند رازیانه، زنجبیل، نعناع و بابونه است که به آرام کردن معده کمک می‌کنند. با این حال، شواهد علمی کافی برای اثبات اثربخشی آن وجود ندارد.

البته بعضی داروهای گیاهی نیز برای این منظور وجود دارند. به عنوان مثال برخی مادران که خودشان چای بابونه یا رازیانه مصرف کرده‌اند، متوجه شده‌اند که این کار باعث کاهش بی‌قراری و رفلاکس در نوزاد شده است.

همچنین برخی از نوشیدنی‌های گیاهی آرام‌بخش مانند عرق نعناع ممکن است به کاهش اسپاسم‌های گوارشی کمک کنند، اما همیشه باید قبل از مصرف با پزشک نوزاد مشورت کنید.

استفاده از شیشه شیر و محصولات استاندارد نیز می‌تواند به طور عمومی در بهبود سلامت کودک شما مؤثر باشد. داروخانه آنلاین زیوش در راستای محافظت از سلامتی کودکان شما، بهترین محصولات را در این زمینه از بهترین برندها عرضه می‌کند.

سخن پایانی

رفلاکس نوزاد اگرچه یک مشکل رایج است، اما در بیشتر موارد نیازی به نگرانی ندارد. خوشبختانه، با درمان خانگی رفلاکس نوزاد و استفاده از روش‌های ساده مانند روش صحیح شیردهی به نوزاد، رژیم غذایی مادر برای رفلاکس نوزاد، استفاده از داروهای گیاهی بی‌خطر و ماساژ شکم نوزاد می‌توان علائم را کاهش داد.

با این حال، اگر نوزادتان دچار کاهش وزن، بی‌قراری شدید، مشکلات تنفسی یا استفراغ مکرر است و درمان خانگی رفلاکس نوزاد هیچ کمکی به بهبود حالش نمی‎کند، حتماً با پزشک مشورت کنید. هر نوزادی با دیگری متفاوت است، بنابراین پیدا کردن بهترین روش برای کاهش رفلاکس او به آزمون و خطا نیاز دارد. با کمی صبوری و رعایت این نکات، می‌توانید با کاهش علائم رفلاکس، نوزادتان را آرام کنید.

سؤالات متداول

1. غذاهای مفید برای رفلاکس کودکان چه هستند؟

غذاهای مفید برای رفلاکس کودکان شامل میوه‌های غیر مرکباتی مانند موز، سیب و گلابی، سبزیجات مغذی مانند کرفس، خیار، سیب‌زمینی شیرین و گل‌کلم، غلات کامل مانند بلغور جو دوسر و نان سبوس‌دار و پروتئین‌های بدون چربی مانند تخم‌مرغ، ماهی و عدس هستند.

2. آیا نبات داغ برای رفلاکس نوزاد مفید است؟

نبات داغ ممکن است در کوتاه‌مدت رفلاکس نوزاد را تسکین دهد، اما برای نوزادان زیر ۶ ماه رفلاکس نوزادان توصیه نمی‌شود. مصرف نبات داغ می‌تواند باعث اختلال در جذب مواد مغذی، افزایش خطر چاقی و دیابت و حتی تحریک سیستم گوارشی شود. بهتر است برای کاهش رفلاکس نوزاد از روش‌های تأیید شده مانند تنظیم وضعیت شیردهی و تغذیه مناسب استفاده کنید.

منابع: MayoClinic | HealthLine

نویسنده: سعیده جلالیان

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی