هپاتیت B نوعی عفونت ویروسی است که که توسط ویروس هپاتیت ب (HBV) ایجاد می‌شود. این ویروس می‌تواند کبد را درگیر کند و باعث بروز مشکلات خطرناکی شود. این مشکلات شامل سیروز کبدی، نارسایی کبد و احتمال بروز سرطان کبد هستند. ویروس هپاتیت ب توسط مایعات بدن مخصوصاً خون منتقل می‌شود. از آن‌جایی که ممکن است این عفونت تا مدت‌ها بدون علامت باقی بماند، بهتر است با افزایش آگاهی خود درباره آن از مخاطرات احتمالی برای خود یا نزدیکان پیشگیری کنیم. در این نوشته سعی می‌کنیم شما را با علل ابتلا، علائم این عفونت، نحوه پیشگیری، انواع درمان‌های دارویی و خانگی آشنا کنیم.
هپاتیت چیست؟
ویروس هپاتیت دارای پنج نوع است: A, B, C, D, و E. احتمال بروز عفونت مزمن و طولانی با نوع B و C بیشتر است. در مطلب جداگانه‌ای به هپاتیت سی پرداخته‌ایم که برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به آن مراجعه کنید.
هپاتیت B یک عفونت کبدی است که توسط ویروس هپاتیت B ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند به بیماری کبدی حاد یا مزمن منجر شود و در موارد شدید، ممکن است به سیروز کبدی یا سرطان کبد منجر گردد. ویروس از طریق تماس با مایعات بدن آلوده عمدتاً از طریق خون منتقل می‌شود.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت در سرتاسر جهان 296 میلیون نفر مبتلا به هپاتیت ب هستند.
عفونت هپاتیت ب می‌تواند مزمن یا حاد باشد؛ علائم هپاتیت ب حاد در بزرگسالان به‌سرعت ظاهر می‌شود. اطفالی که هنگام تولد در معرض هپاتیت ب قرار می‌گیرند، به‌ندرت دچار هپاتیت حاد می‌شوند؛ تقریباً تمام عفونتهای هپاتیت ب بین اطفال از نوع مزمن است.
هپاتیت ب مزمن به‌آهستگی گسترش می‌یابد. اگر عوارض پیچیده دیگری بروز نکنند، ممکن است علایم قابل‌تشخیص نباشند.
خلاصه: ویروس هپاتیت دارای انواع مختلفی است؛ بروز عفونت مزمن با نوع سی و ب رایج‌تر است. این ویروس کبد را درگیر می‌کند و می‌تواند با آسیب‌های جدی و برگشت‌ناپذیر به کبد همراه باشد.
آیا هپاتیت ب خطرناک است؟
این ویروس می‌تواند باعث عفونت حاد یا مزمن در کبد شود. عفونت حاد هپاتیت ب ممکن است بدون علائم باشد یا علائم خفیف تا شدید مانند تب، خستگی، زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)، درد شکمی، تهوع و استفراغ داشته باشد. در برخی موارد نادر، عفونت حاد می‌تواند به نارسایی کبدی حاد منجر شود که یک وضعیت پزشکی اورژانسی است.
عفونت مزمن هپاتیت ب خطرات بیشتری دارد و می‌تواند منجر به مشکلات جدی و طولانی‌مدت کبدی شود، از جمله:
سیروز کبدی: زخمی‌شدن و مردن بافت کبد که می‌تواند عملکرد کبد را مختل کند و منجر به عوارض جدی شود.
سرطان کبد: افراد مبتلا به هپاتیت ب مزمن در معرض خطر بیشتری برای توسعه سرطان کبد قرار دارند.
نارسایی کبدی: کاهش شدید عملکرد کبد که می‌تواند به نارسایی کبدی منجر شود و نیاز به پیوند کبد را ضروری کند.
به همین دلیل، تشخیص زودهنگام و مدیریت مناسب عفونت هپاتیت ب بسیار مهم است. واکسیناسیون نیز به عنوان یک ابزار پیشگیری مؤثر در جلوگیری از ابتلا به هپاتیت ب شناخته می‌شود. در ادامه راجع به راه‌های پیشگیری و درمان بیشتر صحبت خواهیم کرد.
خلاصه: نوع حاد هپاتیت می‌تواند بدون علامت باشد. علایم، در صورت بروز، شامل زردی، درد شکمی، خستگی، تهوع و استفراغ هستند. نوع مزمن خطرناک‌تر است و می‌تواند باعث آسیب‌های کبدی شود. برای همین پیشگیری و دریافت واکسن توصیه می‌شود.
علائم هپاتیت B
علائم هپاتیت B می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. بسیاری از افراد، به ویژه کودکان کوچک‌تر، ممکن است علائمی نشان ندهند. ممکن است علایم تا سه ماه پس از مواجهه با ویروس پدیدار نشوند.
کسانی که علائم را تجربه می‌کنند ممکن است با موارد زیر مواجه شوند:
زردی: زرد شدن پوست و چشم‌ها.
خستگی: احساس خستگی یا ضعف شدید.
درد شکم: درد یا ناراحتی در قسمت بالای سمت راست شکم.
تهوع و استفراغ: احساس بیماری و احتمالاً استفراغ.
ادرار تیره
کاهش اشتها
راه‌های انتقال هپاتیت ب
هپاتیت ب یک ویروس به‌شدت مسری است. انتقال آن به‌واسطه تماس با خون یا مایعات آلوده بدن است. با این‌که هپاتیت ب در بزاق نیز یافت می‌شود، تماس با بزاق—مانند بوسیدن—منتقل نمی‌شود. همچنین هپاتیت ب به‌واسطه سرفه، عطسه یا شیردهی منتقل نمی‌شود. ممکن است ویروس از فردی که بدون علائم است به فرد دیگری منتقل شود. ویروس می‌تواند تا هفت روز بیرون از بدن باقی بماند و عفونت‌زایی خود را حفظ کند.
هپاتیت B عمدتاً از طریق موارد زیر منتقل می‌شود:
تماس جنسی بدون محافظت: برقراری رابطه جنسی با فردی که آلوده است.
اشتراک سوزن‌ها: استفاده از سوزن‌های آلوده برای مصرف مواد مخدر یا فرآیندهای پزشکی.
از مادر به کودک: در هنگام زایمان اگر مادر آلوده باشد.
مواجهه با خون: از طریق زخم‌های باز یا نیش سوزن‌های آلوده به خون.
خلاصه: تماس با مایعات آلوده بدن راه اصلی ارتباط است. تماس جنسی حفاظت‌نشده و اشتراک سوزن‌های آلوده امکان آلودگی را بالا می‌برند. نوزاد مادر آلوده می‌تواند مبتلا شود. شیردهی، سرفه یا عطسه ویروس را منتقل نمی‌کنند.
چگونه از ابتلا به هپاتیت ب جلوگیری کنیم؟
موثرترین و ایمن‌ترین راه برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت دریافت واکسن هپاتیت ب است. مطابق با گزارش سایت رسمی انیستیتو پاستور ایران، واکسن هپاتیت ب باید در سه نوبت و با فواصل یک و شش‌ماهه تزریق شود. افرادی که داری سیستم ایمنی کارآمد هستند، نیازی به دریافت دوز یادآور ندارند. واکسیناسیون باید به‌طور روتین برای تمام نوزادان انجام شود. همچنین واکسیناسیون در گروه‌هایی که در خطر بالای ابتلا هستند توصیه می‌شود، مانند:
کادر پزشکی، خصوصاً دندانپزشکان، جراحان، پیراپزشکان و افرادی که در آزمایشگاه‌های طبی مشغول به کارند.
افرادی که در خانواده آن‌ها مورد مثبت مشاهده شده باشد.
افرادی که قصد مسافرت به مناطق آلوده و پرخطر مانند جنوب شرقی آسیا دارند و قرار است شش ماه یا بیشتر در این مناطق اقامت داشته باشند.
افرادی که نیاز به تزریق خون دارند.
برای دریافت واکسن هپاتیت ب به کجا مراجعه کنیم؟ خوشبختانه تولید واکسن هپاتیت ب در دستور کار بخش تولیدی انیستیتو پاستور ایران قرار دارد. برای دریافت واکسن می‌توانید به مراکز هلال احمر یا خانه‌های بهداشت سرتاسر کشور مراجعه کنید.
اگر فکر می‌کنید که در معرض ویروس قرار گرفته‌اید، بهتر است با یک پزشک صحبت کنید. در این شرایط ممکن است پزشک دوز اول واکسن هپاتیت ب و همچنین یک دوز ایمونوگلوبین هپاتیت ب را تجویز کند. این دو را می‌توان تا یک هفته پس از قرارگرفتن در معرض ویروس استفاده کرد؛ با این حال، اگر در چهل‌وهشت ساعت اول استفاده شوند، بیش‌ترین اثربخشی را خواهند داشت.
خلاصه: برای نوزدان و گروه‌های پرخطر دریافت واکسن توصیه می‌شود. همچنین اگر فردی در معرض ویروس قرار گرفته باشد، برایش دوز اول واکسن و همچنین یک دوز ایمونوگلوبین هپاتیت ب تجویز می‌شود. بهتر است این ترکیب تا چهل‌وهشت ساعت پس از مواجهه با ویروس دریافت شود تا حداکثر اثربخشی را داشته باشد.
چه کسانی در معرض ابتلا به هپاتیت ب هستند؟
برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به هپاتیت B را افزایش دهند، از جمله:
- سفر به مناطق با شیوع بالا: مناطق با نرخ بالای هپاتیت B، مانند برخی از مناطق آسیا و آفریقا.
- داشتن شرکای جنسی متعدد: برقراری رابطه جنسی بدون محافظت با چندین شریک.
- وجود سابقه خانوادگی هپاتیت B: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما آلوده باشد، خطر بیشتر است.
- کار در حوزه بهداشت و درمان: افزایش مواجهه با پاتوژن‌های خون‌آلود.
چه کسانی باید آزمایش هپاتیت ب بدهند؟
- پزشکان معمولاً هپاتیت ب را با آزمایش‌های خون تشخیص می‌دهند. کسانی که توصیه می‌شود برای هپاتیت ب آزمایش بدهند:
- از فراورده‌های تزریقی استفاده می‌کنند
- دیالیز کلیه انجام می‌دهند
- محل زندگی مشترکی با یک فرد مبتلا به هپاتیت ب دارند
- شریک جنسی‌شان مبتلا باشد
- داروهای مهارکننده سیستم ایمنی دریافت می‌کنند
- قصد دارند خون یا ارگان اهدا کنند
- مبتلا به HIV هستند
- در آزمایش‌های دیگرشان افزایش آنزیم‌های کبدی مشاهده شده
- نوزادانی که والد یا والدین مبتلا به هپاتیت ب دارند
- زنان حامله
چه آزمایش‌هایی برای تشخیص هپاتیت ب انجام می‌شود؟
آزمایش‌های هپاتیت ب برای تشخیص ویروس هپاتیت ب (HBV) و ارزیابی وضعیت عفونت و واکسیناسیون انجام می‌شوند. این آزمایش‌ها شامل بررسی‌های خون برای شناسایی آنتی‌ژن‌ها، آنتی‌بادی‌ها، تست‌های عملکرد کبد و DNA ویروس هستند. بررسی هر کدام از این موارد برای تشخیص‌های مختلفی انجام می‌شوند:
تست آنتی‌ژن سطحی هپاتیت ب
برای تشخیص عفونت فعال استفاده می‌شود؛ یعنی اگر نتیجه آن مثبت باشد، فرد به ویروس مبتلا است و می‌تواند آن را به دیگران انتقال دهد. نتیجه منفی یعنی فرد مبتلا نیست.
دقت کنید که با این تست نمی‌توان نوع عفونت را حاد یا مزمن تشخیص داد. به این منظور نیاز است آزمایش‌ها و تست‌های دیگری نیز انجام شوند.
تست آنتی‌بادی هسته‌ای هپاتیت ب
با نتایج این تست می‌توان فهمید که ویروس هپاتیت ب در بدن فرد وجود دارد یا نه. نتیجه مثبت به این معناست که فرد به نوع حاد یا مزمن عفونت مبتلاست؛ یا نشان‌دهنده روند بهبود فرد مبتلا به هپاتیت ب حاد است.
تست آنتی‌بادی سطحی هپاتیت ب
با این تست می‌توان ایمنی نسبت به ویروس را سنجید. نتیجه مثبت به این معناست که فرد نسبت به هپاتیت ب ایمن است. نتیجه مثبت می‌تواند حاصل یکی از موارد زیر باشد:
فرد واکسینه شده است.
عفونت حاد فرد بهبود یافته. در این صورت فرد دیگر نمی‌تواند ویروس را به کس دیگری منتقل کند.
آزمایش عملکرد کبد
این آزمایش‌ها برای هر بیماری کبدی من‌جمله عفونت هپاتیت مهم‌اند. هدف از اجرای این آزمایش سنجیدن میزان برخی از آنزیم‌های موجود در خون است که توسط کبد تولید می‌شوند. اگر میزان این آنزیم‌ها بالا باشد، به این معناست که کبد دچار آسیب یا عفونت شده. همچنین با نتایج این آزمایش‌ها می‌توان تشخیص داد که کارکرد کدام بخش از کبد غیرطبیعی است.
در سرتاسر جهان عفونتهای هپاتیت ب و سی جزو مهم‌ترین عوامل آسیب‌های کبدی هستند. بنابراین در صورت مشاهده سطح غیرطبیعی آنزیم‌های کبدی، ممکن است پزشک به حضور این عفونت‌ها شک کند و درخواست آزمایش‌های مخصوص هپاتیت B و C را بدهد.
برای بررسی عملکرد کبد علاوه‌بر آزمایش‌های خون روش‌های تصویربرداری نیز کاربرد دارند.
خلاصه: تست‌های مختلفی برای هپاتیت ب وجود دارند؛ این تست‌ها می‌توانند حضور یا عدم حضور ویروس و همچنین ایمنی بدن نسبت به ویروس را بسنجند. ضمناً، با توجه به این‌که اثرات مضر این ویروس بر کبد متمرکز است، نتایج غیرطبیعیی آزمایش‌های عملکرد کبدی نیز می‌توانند پزشک را نسبت به حضور این ویروس نگران کنند. آزمایش‌های هپاتیت ب و همچنین آزمایش‌های عملکرد کبدی با نمونه‌گرفتن از خون انجام می‌شوند.. برای بررسی کبد روش‌های تصویربرداری نیز در دسترسند.
درمان و مدیریت
هپاتیت B مزمن ممکن است نیاز به درمان بلندمدت برای پیشگیری از آسیب به کبد داشته باشد. پیگیری منظم با پزشک برای مدیریت مؤثر بیماری ضروری است. قبل از پرداختن به درمان‌های دارویی، چند توصیه و درمان خانگی را معرفی می‌کنیم که می‌توانند در مدیریت بیماری سودمند باشند.
بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت ب حاد علائم جدی‌ای را تجربه نمی‌کنند. اما در شما دچار علائم جدی شدید، رعایت نکات زیر را توصیه می‌کنیم:
استراحت زیاد
پوشیدن لباس‌های آزاد
خنک‌نگه‌داشتن دمای محیط
در صورت نیاز می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه مانند ناپروکسن استفاده کنید.
برای مدیریت عفونت بهتر است تغییراتی را در سبک زندگی خود اعمال کنید:
داشتن تغذیه معتدل و مغذی
از موادی که می‌توانند به کبد آسیب برسانند خودداری کنید، مانند
الکل
برخی از مکمل‌های گیاهی یا داروهایی مانند استامینوفن
اگر پس از شش ماه آزمایش‌های خون کماکان نشان‌دهنده ابتلا به عفونت باشند، ممکن است پزشک درمان‌های بیشتر را توصیه کنند—مانند داروهایی به‌منظور کنترل عفونت و جلوگیری از آسیب کبدی.
فهرست داروهایی که برای هپاتیت ب استفاده می‌شوند:
تنوفوویر (Tenofovir): این دارو در دو شکل تنوفوویر دیسوپروکسیل فومارات (TDF) و تنوفوویر آلافنامید (TAF) موجود است و معمولاً برای بیمارانی که مقاومت به داروهای دیگر دارند یا بیماری کبدی پیشرفته دارند، تجویز می‌شود. همچنین از این دارو برای مدیریت بیماری HIV نیز استفاده می‌شود. درباره HIV بیشتر بخوانید.
انتی‌کاویر (Entecavir): یکی رایج‌ترین انتخاب‌ها از بین داروهای ضدویروس برای درمان هپاتیت ب مزمن است.
لامیوودین (Lamivudine): یک داروی قدیمی‌تر که به دلیل توسعه مقاومت ویروسی، کمتر استفاده می‌شود، اما هنوز در برخی موارد تجویز می‌شود.
آدفوویر دیپیووکسیل (Adefovir Dipivoxil): این دارو نیز به دلیل عوارض جانبی کلیوی کمتر استفاده می‌شود، اما ممکن است در برخی موارد خاص تجویز شود.
پگ‌اینترفرون آلفا-2آ (Peginterferon alfa-2a): این دارو نوعی اینترفرون است که با تحریک سیستم ایمنی بدن مقابله بدن با ویروس را تقویت می‌کند. به شکل تزریقی استفاده می‌شود و معمولاً به‌مدت شش ماه تا یک سال و به‌صورت تزریق هفتگی تجویز می‌شود.
تلبی‌وودین (Telbivudine): به‌طور معمول پزشکان تنها وقتی سراغ این گزینه می‌روند که درمان‌های دیگر در دسترس یا کارآمد نباشند.
انتخاب دارو بستگی به وضعیت کلی بیمار، میزان ویروس در خون، وضعیت کبد و وجود یا عدم وجود مقاومت دارویی دارد. پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار، بهترین گزینه درمانی را تعیین می‌کند.
خلاصه: اگر نوع حاد با علائم همراه باشد، بهتر است توصیه‌هایی را رعایت کنید: استراحت زیاد، خنک نگه‌داشتن دمای محیط و پرهیز پوشیدن البسه تنگ. همچنین برای عفونت بهتر است علاوه‌بر رعایت تغذیه معتدل و مغذی از موادی که می‌توانند به کبد آسیب بزنند پرهیز کنید—مانند الکل، برخی مکمل‌های گیاهی و برخی داروها مانند استامینوفن. برای مدیریت عفونت مزمن داروهای متعددی در دسترسند که اغلب داروهای ضد ویروس‌اند.
رژیم غذایی پیشنهادی مبتلایان به HBV
گفتیم که ویروس هپاتیت می‌تواند باعث عفونت کبد شود. هر چیزی یک فرد از طریق تغذیه دریافت می‌کند یعنی غذا، مایعات و داروها، قبل از رسیدن به بقیه نقاط بدن از کبد عبور می‌کنند. مطالعه‌ای که اخیراً انجام شده، تأکید می‌کند که تغییرات ساده در رژیم غذایی می‌تواند به بهبود سریع‌تر بیماری‌های کبدی کمک کند.
تغییر رژیم غذایی باعث درمان هپاتیت ب نخواهد شد، اما احتمال بهبود کامل کبد را بیشتر خواهد کرد. تغییر چند عادت غذایی می‌تواند بار کاری و فشاری که بر کبد وارد می‌شود را کاهش دهد. پس رعایت این توصیه‌ها حتی برای افرادی که به هپاتیت مبتلا نیستند هم سودمند خواهد بود.
هضم و مدیریت برخی غذاها برای بدن زحمت زیادی دارد. این غذاها برای هضم‌شدن نیاز به فعالیت سنگین‌تر کبد خواهند داشت، مانند چربی‌ها، گوشت قرمز و غذاهای پُرقند. در عوض خوراکی‌هایی مانند سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل که با نام‌های غلات سبوس‌دار یا غلات تصفیه‌نشده نیز شناخته می‌شود برای عملکرد کبد مفید هستند.
همچنین محققان توصیه می‌کنند که برای حمایت از کبد بهتر است فرد در طول روز وعده‌های سبک اما متعددی مصرف کند مثلاً شش وعده به جای سه وعده رایجِ صبحانه، ناهار و شام.
غذاهایی که برای مبتلایان به هپاتیت ب توصیه می‌شود:
همه انواع سبزیجات، اما به‌ویژه بروکلی، کلم، گل‌کلم، کلم برگ و سایر سبزیجات چلیپایی
پروتئین‌های کم‌چرب، شامل ماهی، گوشت و تخم‌مرغ
آجیل‌ها و دانه‌ها
غلات کامل و حبوبات، شامل برنج قهوه‌ای، کینوا، جو، لوبیا، عدس و جو دوسر
میوه
محصولات لبنی کم‌چرب، شامل پنیر کاتیج و شیر بدون چربی
محصولات سویا غنی‌شده، شامل توفو
روغن‌های گیاهی، شامل روغن زیتون و کلزا
درباره میوه‌ها و سبزیجات حتماً به شستشوی آن‌ها دقت کنید؛ ممکن است مواد شیمیایی–مانند نگه‌دارنده‌ها یا آفت‌کش‌ها–همراه این خوراکی‌ها وارد بدن شوند. این مواد شیمیایی کبد را تحت فشار مضاعفی قرار خواهند داد.
همچنین بهتر است از مصرف برخی از غذاها و خوراکی‌ها پرهیز شود:
فست‌فود یا غذای بیرون‌بر
غذاهای سرخ‌شده، شامل چیپس سیب‌زمینی
محصولات لبنی پرچرب، شامل خامه و کره
چربی‌های اشباع‌شده
غذاهای بسیار فرآوری‌شده، شامل هات‌داگ، گوشت‌های فرآوری‌شده مانند ژامبون، سس‌های سالاد فروشگاهی و غلات صبحانه شیرین
غذاهای نمکی و نمک
سس‌ها و چاشنی‌های غلیظ
غذاها و نوشیدنی‌های شیرین، شامل نوشابه‌ها، کلوچه‌ها و بسیاری از محصولات پخته بسته‌بندی‌شده
صدف خام یا نیم‌پز
خلاصه: هر چیزی که یک فرد از طریق رژیم غذایی دریافت می‌کند یعنی غذا، مایعات و داروها، قبل از رسیدن به بقیه نقاط بدن از کبد عبور می‌کنند. تغییر چند عادت غذایی می‌تواند بار کاری و فشاری که بر کبد وارد می‌شود را کاهش دهد. پس رعایت این توصیه‌ها حتی برای افرادی که به هپاتیت مبتلا نیستند هم سودمند خواهد بود، مانند: وعده‌های سبک ولی متعدد، مصرف میوه‌ها و سبزیجات و پرهیز از مصرف فست‌فودها، سس‌ها و چاشنی‌های غلیظ، چربی زیاد و غذاهای سرخ‌شده.
هپاتیت ب در دوران بارداری
همان‌طور که اشاره کردیم، ویروس می‌تواند از مادر به نوزاد منتقل شود. به همین دلیل بهتر است برای زنان حامله یا زنانی که قصد حاملگی دارند، غربالگری انجام شود. همچنین اگر آزمایش هپاتیت ب مادری مثبت باشد، طی دوازده ساعت پس از تولد برای نوزاد واکسن و ایمونوگلوبین هپاتیت ب تجویز می‌شود.
خلاصه: با توجه به احتمال انتقال عفونت از مادر به نوزاد، بهتر است غربالگری انجام شود. اگر آزمایش هپاتیت مادر مثبت باشد، طی دوازده ساعت پس از تولد برای نوزاد دوز اول واکسن و یک دوز ایمونوگلوبین هپاتیت ب تجویز می‌شود.
تفاوت هپاتیت ب و ایدز
هپاتیت ب و ایدز هر دو بیماری ویروسی هستند، اما توسط ویروس‌های متفاوت ایجاد می‌شوند. ویروس هپاتیت ب (HBV) و ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) هر دو از راه‌های مشابهی منتقل می‌شوند، اما تأثیرات و نحوه عملکرد آن‌ها در بدن متفاوت است.
شباهت‌ها:
ویروسی‌بودن: هر دو بیماری توسط ویروس‌ها ایجاد می‌شوند: هپاتیت ب توسط ویروس HBV و ایدز توسط ویروس HIV.
راه‌های انتقال مشابه:
انتقال از طریق خون: مانند استفاده از سرنگ مشترک یا تماس با خون آلوده.
انتقال جنسی: از طریق رابطه جنسی محافظت‌نشده با فرد آلوده.
انتقال از مادر به نوزاد: در دوران بارداری، زایمان، یا شیردهی.
درمان‌های مشابه: هر دو بیماری می‌توانند با داروهای ضد ویروسی کنترل شوند. این داروها به کاهش تعداد ویروس در بدن و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کنند.
تفاوت‌ها:
ویروس‌های مختلف: هپاتیت ب ناشی از ویروس HBV است که عمدتاً کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در حالی که ایدز توسط ویروس HIV ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند.
اندام‌های هدف:
هپاتیت ب به‌ویژه کبد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به التهاب، سیروز، یا سرطان کبد شود.
ایدز به سیستم ایمنی بدن حمله می‌کند. این موضوع باعث ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونتهای فرصت‌طلب می‌شود.
پیشگیری: واکسیناسیون برای هپاتیت ب وجود دارد که می‌تواند از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند، اما برای ایدز هنوز واکسنی مؤثر وجود ندارد.
مدت زمان پیشرفت بیماری: هپاتیت ب می‌تواند حاد یا مزمن باشد، در حالی که HIV عموماً یک بیماری مزمن و طولانی‌مدت است که اگر درمان نشود، به مرحله ایدز پیشرفت می‌کند.
خلاصه: هپاتیت ب و ایدز هر دو بیماری‌های جدی و ویروسی هستند که راه‌های انتقال مشابه دارند و با درمان‌های ضد ویروسی کنترل می‌شوند، اما تفاوت‌های قابل‌توجهی در نوع ویروس، نحوه تأثیرگذاری بر بدن و روش‌های پیشگیری آن‌ها وجود دارد؛ هپاتیت عمدتاً بر کبد تأثیر می‌گذارد، در حالی که هدف ویروس HIV سیستم ایمنی است و باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شود.
طول عمر بیماران مبتلا به هپاتیت ب چقدر است؟
طول عمر بیماران مبتلا به هپاتیت ب (HBV) به عوامل مختلفی بستگی دارد–از جمله شدت بیماری، زمان تشخیص و دسترسی به درمان مناسب. بسیاری از افرادی که به شکل حاد هپاتیت ب مبتلا می‌شوند، پس از چند ماه بهبود می‌یابند و به زندگی عادی خود ادامه می‌دهند. اما در افرادی که بیماری به شکل مزمن در می‌آید، خطر ابتلا به عوارض جدی مانند سیروز کبدی و سرطان کبد افزایش می‌یابد، که می‌تواند طول عمر را کاهش دهد. با این حال، با استفاده از درمان‌های ضدویروسی دردسترس و پایش منظم بیمار توسط پزشک، بسیاری از بیماران مبتلا به HBV مزمن می‌توانند زندگی طولانی و سالمی داشته باشند. مدیریت صحیح بیماری و پایبندی به توصیه‌های پزشکی نقشی کلیدی در بهبود و افزایش طول عمر بیماران دارد.
خلاصه: طول عمر مبتلایان به هپاتیت ب به عوامل مختلفی مانند شد بیماری و درمان مناسب بستگی دارد. افراد مبتلا به نوع حاد معمولاً پس چند ماه بهبود می‌یابند، اما نوع مزمن می‌تواند به عوارض خطرناکی مانند سیروزی کبدی و سرطان کبد منجر شود. با این حال، با وجود درمان‌های ضدویروسی دردسترس و پایش منظم بیمار توسط پزشک، بسیاری از مبتلایان به هپاتیت ب مزمن می‌توانند زندگی سالم و طولانی‌مدتی داشته باشند.
جمع بندی
هپاتیت ب نوعی ویروس است که می‌تواند بین افراد منتقل شود. انتقال عمدتاً توسط مایعات آلوده بدن مخصوصاً خون رخ می‌دهد. توجه کنید که سرفه، عطسه یا تماس با بزاق ویروس را منتقل نمی‌کند.
این ویروس می‌تواند با آسیب برگشت‌ناپذیر به کبد همراه باشد. همچنین احتمال ابتلا به سرطان کبد را نیز افزایش می‌دهد؛ بنابراین راه‌های پیشگیری از آن در اولویتند. دریافت واکسن برای نوزادان و گروه‌های پرخطر توصیه می‌شود. همچنین در صورتی که در معرض ویروس قرار گرفته‌اید، بهتر است به مراکز درمانی مراجعه کنید. در این موارد دوز اول واکسن و یک دوز ایمونوگلوبین هپاتیت ب تجویز می‌شود. اگر طی چهل‌وهشت ساعت پس از مواجهه با ویروس از این ترکیب استفاده شود، بیشٔ‌ترین اثربخشی حاصل خواهد شد.
هپاتیت ب ممکن است بدون علامت باشد. علائم رایج شامل زردی، تهوع و استفراغ و درد در ناحیه بالا و سمت راست شکم هستند. با انجام دسته‌ای از آزمایش‌ها می‌توان هپاتیت ب را تشخیص داد. همچنین نتایج غیرعادی آزمایش‌های عملکرد کبدی نیز ممکن است پزشکان را نسبت به حضور هپاتیت ب مشکوک کند.
برای درمان هپاتیت داروهای متعددی نیز در دسترس هستند. این داروها اغلب ضدویروس هستند و برای مدیریت نوع مزمن آن استفاده می‌شود. اگر مشکوک شده‌اید که در تماس با ویروس قرار گرفته‌اید، بهتر است فوراً با یک پزشک مشورت کنید.