هپاتیت A | علائم، خطرات و روش‌های پیشگیری

هپاتیت‌ها به‌عنوان اختلالاتی شناخته می‌شوند که به التهاب کبد منجر می‌شوند و می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های ویروسی، مصرف الکل، داروها و بیماری‌های خودایمنی ایجاد شوند. این التهاب می‌تواند به آسیب و اختلال در عملکرد کبد منجر شود. ویروس هپاتیت در انواع هپاتیت شامل پنج نوع A، B، C، D و E طبقه‌بندی می‌شود که هر کدام توسط ویروس خاصی ایجاد می‌شوند و ویژگی‌های منحصر به فردی دارند.

هپاتیت A یکی از انواع شایع این بیماری است که به طور خاص توسط ویروس هپاتیت A یا HAV ایجاد می‌شود. این ویروس یک عفونت کبدی حاد و مسری است که معمولاً از طریق مصرف آب یا غذای آلوده به مدفوع فرد مبتلا منتقل می‌شود. ویروس هپاتیت A به سلول های کبدی حمله کرده و در ایجاد التهاب و اختلال در عملکرد کبد نقش دارد.

تیم علمی زیوش در ادامه این مطلب قصد دارد تا به بررسی هرچه تمام‌تر روش‌های انتقال، نشانه‌ها و علائم و روش‌های درمانی مرتبط با بیماری هپاتیت A بپردازد.

هپاتیت A چیست؟

هپاتیت A یک عفونت کبدی بسیار مسری است که توسط ویروس هپاتیت A ایجاد می‌شود. این ویروس باعث التهاب کبد می‌شود و عملکرد آن را مختل می‌کند. انتقال این بیماری عمدتاً از طریق مصرف آب یا غذای آلوده و همچنین تماس نزدیک با فرد یا شیء آلوده صورت می‌گیرد. نشانه‌های هپاتیت A ممکن است شامل خستگی، تهوع، استفراغ، درد شکمی، تب خفیف، و زردی پوست و چشم‌ها باشد. این علائم معمولاً خفیف هستند و در عرض چند هفته بهبود می‌یابند. در موارد نادر، هپاتیت A می‌تواند منجر به نارسایی ناگهانی کبد شود، به ویژه در افراد مسن یا کسانی که به بیماری‌های مزمن کبدی مبتلا هستند.

خلاصه: هپاتیت A یک عفونت کبدی مسری است که توسط ویروس هپاتیت A ایجاد شده و باعث التهاب کبد و اختلال عملکرد آن می‌شود. این بیماری ممکن است علائمی مثل خستگی، تهوع، استفراغ، درد شکمی، تب و زردی باشد.

 

راه‌های انتقال بیماری هپاتیت A

هپاتیتA به وسیله ویروس هپاتیت A یا HAV ایجاد می‌شود. این بیماری به طور عمده از طریق مصرف آب یا غذای آلوده و همچنین تماس نزدیک با افراد آلوده منتقل می‌شود؛ روش‌های دیگر انتقال و ابتلا به این بیماری عبارتند از:

• مصرف میوه‌ها، سبزیجات، نوشیدنی‌ها یا غذاهایی که توسط فرد مبتلا به این بیماری تهیه شده است.

• مصرف صدف خام از آب آلوده به ویروس

• رابطه جنسی با فرد مبتلا به بیماری

• تماس با جسم آلوده یا فرد مبتلا به خصوص در شرایطی که بهداشت فردی رعایت نمی‌شود.

خلاصه: هپاتیت A در اثر آلودگی با ویروس ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند از طریق مصرف آب، غذای آلوده، تماس با جسم یا فرد آلوده یا رابطه جنسی منتقل شود.

 

علائم بیماری هپاتیت A

علائم این بیماری معمولاً حدود ۴ هفته پس از آلوده شدن ظاهر می‌شوند، هرچند که برخی افراد به ویژه بسیاری از کودکان ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. از علائم شایع این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خستگی

• تب خفیف

• اسهال

• بی‌اشتهایی

• حالت تهوع و استفراغ

• درد یا ناراحتی در ناحیه شکم

• مدفوع کم‌رنگ یا خاکستری

• ادرار تیره

• زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)

• خارش پوست

• درد مفاصل

این علائم معمولاً خفیف هستند و در عرض حدود دو ماه بهبود می‌یابند، اما در موارد نادر ممکن است عفونت به نارسایی حاد کبد منجر شود، به ویژه در افراد مسن یا کسانی که بیماری‌های کبدی مزمن دارند.

خلاصه: علائم این بیماری معمولا خفیف هستند و می‌توانند شامل خستگی، تهوع و استفراغ، زردی، خارش، بی‌اشتهایی، تغییر رنگ ادرار و مدفوع و... باشند. در موارد نادر ممکن است علائم مدت طولانی‌تری باقی بمانند و منجر به نارسایی حاد کبد شوند.

 

ریسک فاکتورهای بیماری هپاتیت A

در صورت داشتن شرایط زیر ریسک ابتلای شما به بیماری هپاتیت A بیشتر است:

• تماس با فرد مبتلا به بیماری

• سفر به کشورهایی که هپاتیت A در آن‌ها شایع است.

• افراد بی‌خانمان

• مصرف داروها یا مواد اعتیاد‌آور و روان‌گردان

• اختلال در انعقاد خون مثل هموفیلی

• برخی بیماری‌های زمینه‌ای مثل بیماری ایدز

• مردان همجنس‌گرا

• کودکان و مربیان مهدکودک‌ها

خلاصه: در صورت تماس با افراد مبتلا به هپاتیت A، سفر به مناطقی که بیماری شیوع دارد، مصرف مواد مخدر، برخی بیماری‌های زمینه‌ای و ... ریسک ابتلا به بیماری هپاتیت A افزایش پیدا می‌کند.

 

هپاتیت A و بارداری

هپاتیت A در بارداری ممکن است با انقباضات زودرس رحمی باعث زایمان زودرس شود؛ به خصوص در دوماهه دوم یا سوم احتمال ایجاد مشکل بیشتر است. این بیماری همچنین ممکن است مشکلات دیگری مثل جدا شدن زودرس جفت و پارگی غشا ایجاد کند؛ اما مشکلات جدی به وجود نمی‌آورد و نوزادانی که مادران آن‌ها مبتلا به بیماری هستند به ندرت به این بیماری مبتلا می‌شوند.

خلاصه: هپاتیت A در دوران بارداری با انقباضات زودرس رحمی می‌تواند مشکلات مختلفی مثل زایمان زودرس شود. اما بیماری به ندرت ممکن است به نوزاد منتقل شود.

 

هپاتیت A در کودکان

هپاتیت نوع A شایع‌ترین نوع آن در کودکان است. این بیماری در کودکان بیماری حادی است که می‌تواند علائمی از جمله تب، خستگی، کاهش اشتها، درد شکمی، تهوع و استفراغ و اسهال باشد. این ویروس همچنین باعث تورم و التهاب بافت کبدی می‌شود.

خلاصه: هپاتیت A شایع‌ترین نوع هپاتیت در کودکان است. این بیماری علائمی مثل خستگی، تب، تهوع و استفراغ، درد شکمی و اسهال در کودکان ایجاد می‌کند.

 

تفاوت هپاتیت A با هپاتیت C و هپاتیت B

هپاتیت A، B و C سه نوع اصلی از بیماری‌های کبدی ناشی از ویروس‌ها هستند که هر یک ویژگی‌ها و روش‌های انتقال متفاوتی دارند. خلاصه‌ای از تفاوت بین این سه نوع هپاتیت را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید.

خلاصه: هپاتیت نوع A، B و C سه نوع اصلی بیماری‌های ویروسی کبدی هستند. این سه نوع هپاتیت راه انتقال، علائم، درمان و ویژگی‌های متفاوتی دارد.

 

پیشگیری از هپاتیت A

برای پیشگیری از هپاتیت A، چندین روش موثر وجود دارد که شامل رعایت بهداشت فردی، ایمن‌سازی و مصرف غذا و آب سالم می‌شود.

• واکسیناسیون

تزریق واکسن هپاتیت A یکی از بهترین و موثرترین روش‌ها برای پیشگیری از این بیماری است. واکسن معمولاً در دو دوز تزریق می‌شود و می‌تواند از ابتلا به عفونت جلوگیری کند.

• رعایت بهداشت فردی

شستشوی مکرر دست‌ها، به ویژه قبل از غذا و بعد از استفاده از توالت، بسیار مهم است. این کار می‌تواند از انتقال ویروس از طریق مدفوع به دهان جلوگیری کند.

• مصرف آب و غذا سالم

اطمینان از اینکه آب آشامیدنی سالم و غذاهای پخته و ایمن مصرف می‌شود، از دیگر روش‌های پیشگیری است. باید از مصرف غذاها و آب‌های آلوده پرهیز کرد.

• رعایت نکات بهداشتی در ارتباطات اجتماعی

رعایت بهداشت، استفاده از روش‌های ایمن در ارتباطات اجتماعی و جنسی می‌تواند از انتقال ویروس جلوگیری کند.

خلاصه: رعایت نکات بهداشتی فردی و روابط اجتماعی، واکسیناسیون و مصرف آب و غذاهای سالم از موارد مهم در پیشگیری از ابتلا به بیماری هپاتیت A می‌باشند.

 

واکسن هپاتیت A

واکسن پیشگیری از بیماری در حدود 95% بزرگسالان موثر است و اثر آن می‌تواند بیش از 20 سال باقی بماند. واکسن هپاتیت A شامل دو تزریق به فاصله 6 ماه است. پزشکان توصیه می‌کنند افراد با شرایط زیر واکسینه شوند:

• افرادی که به کشورهایی که هپاتیت A شیوع بیشتری دارد، سفر می‌کنند.

• کودکان 13-23 ماهه

• کودکان و نوجوانان 2 تا 18 ساله که قبلا واکسن دریافت نکرده‌اند.

• مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند.

• افرادی که دارای اختلال در لخته شدن خون هستند.

• افراد بی‌خانمان

• افراد با تماس مستقیم با فرد مبتلا به ویروس

• افراد مصرف کننده مواد مخدر

• افراد با بیماری کبدی طولانی مدت

خلاصه: پزشکان توصیه می‌کنند افراد با ریسک فاکتورهای بیماری هپاتیت A واکسن تزریق کنند. این واکسن می‌تواند برای مدت طولانی موثر باقی بماند و از ابتلا به این بیماری پیشگیری کند.

 

تشخیص هپاتیت A

پزشک شما ابتدا علائم بیماری را بررسی می‌کند و سطوح آنزیم‌های کبدی را اندازه می‌گیرد. سپس برای بررسی آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌های هپاتیت از شما تست هپاتیت A گرفته می‌شود. آنتی‌بادی‌هایی که سیستم ایمنی شما در مبارزه با ویروس هپاتیت می‌سازد عبارتند از:

• آنتی‌بادی‌های IgM (ایمونوگلوبولین M): بدن شما در مواجهه اول بدن با هپاتیت A، این آنتی‌بادی‌ها را می‌سازد و حدود 3 تا 6 ماه در خون شما باقی می‌مانند.

• آنتی‌بادی‌های IgG (ایمونوگلوبولین G): این آنتی‌بادی مدتی پس از وجود ویروس در بدن ساخته می‌شود. شما ممکن است در تمام طول زندگی خود آن‌ را داشته باشید. این آنتی‌بادی از شما در برابر هپاتیت A محافظت می‌کند. اگر در تست هپاتیت A آنتی‌بادی IgM مثبت باشد، به معنی آن است که در گذشته به هپاتیت A مبتلا شده‌اید یا واکسن آن را زده‌اید.

خلاصه: برای تشخیص هپاتیت A پزشک شما علاوه بر بررسی علائم و سطوح آنزیم‌های کبدی، آنتی‌بادی‌های بدن فرد را نیز بررسی می‌کند و با توجه به نتایج آزمایشات بیماری را تشخیص می‌دهد.

 

درمان هپاتیت A

بیماری هپاتیت A درمان قطعی ندارد. پزشک شما می‌تواند علائم بیماری را درمان کند تا زمانی که از بین بروند. رعایت برخی نکات می‌تواند در کنترل این بیماری به شما کمک کند.

• استراحت

احتمالا در طول این بیماری احساس خستگی و انرژی کمتری خواهید داشت.

• کاهش مصرف غذا

حالت تهوعی که گاهی در بیماری هپاتیت A ایجاد می‌شود، می‌تواند غذا خوردن سخت کند. ممکن است خوردن میان وعده‌ها در طول روز از وعده اصلی ساده‌تر باشد. در صورت داشتن حالت تهوع و استفراغ، مصرف مایعات می‌تواند به هیدراته نگه داشتن شما کمک کند.

• ترک مصرف الکل و سیگار

وقتی به بیماری هپاتیت مبتلا می‌شوید، پردازش الکل و داروها برای کبد سخت‌تر است. در نتیجه نوشیدن الکل می‌تواند باعث آسیب بیشتر به کبد می‌شود.

• درمان گیاهی هپاتیت A

درمان گیاهی هپاتیت A معمولاً شامل استفاده از گیاهان دارویی و تغییرات در رژیم غذایی است که می‌تواند به بهبود وضعیت کبد کمک کند. از گیاهان دارویی موثر بر درمان بیماری هپاتیت A می‌توان به زردچوبه، شیرین‌بیان، کنگر فرنگی، فیلانتوس اشاره کرد. از این گیاهان در درمان بیماری‌های کبدی و کاهش علائم و درمان هپاتیت A استفاده می‌شود.

واکسنی برای محافظت در برابر عفونت هپاتیت A وجود دارد. این واکسن معمولا برای کودکان و افراد در معرض خطر ابتلا به ویروس توصیه می‌شود. دریافت یک دوز از واکسن می‌تواند از بیمار شدن شما در صورت مواجهه با ویروس جلوگیری کند. برای آن که واکسن موثر باشد باید ظرف دو هفته واکسن به فرد تزریق شود.

خلاصه: رعایت برخی نکات در سبک زندگی مثل استراحت، ترک الکل و سیگار، افزایش تعداد میان‌وعده‌ها و مصرف غذاهای حاوی پروتئین و مواد مغذی می‌تواند در کنترل علائم و بهبود بیماری هپاتیت A کمک کند. واکسن نیز می‌تواند در صورت تزریق در زمان مناسب از ابتلای شما به این بیماری جلوگیری کند.

 

سخن پایانی

هپاتیت A یک عفونت کبدی بسیار مسری است که به وسیله ویروس هپاتیت A ایجاد می‌شود و باعث التهاب و اختلال در عملکرد کبد می‌گردد. این ویروس عمدتاً از طریق مصرف آب و غذای آلوده یا تماس نزدیک با فرد یا شیء آلوده منتقل می‌شود. در اکثر موارد، هپاتیت A به صورت خفیف بروز پیدا می‌کند و بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می‌یابد، اما در موارد نادر، به ویژه در افراد مسن یا کسانی که بیماری‌های مزمن دارند، ممکن است به نارسایی حاد کبد منجر شود که نیاز به مراقبت‌های ویژه یا حتی پیوند کبد دارد.

 

سوالات متداول

آیا هپاتیت A یک بیماری مقاربتی است؟

هپاتیت A می‌تواند از طریق تماس جنسی منتقل شود؛ اما این تنها یکی از راه‌های انتقال این بیماری است. این بیماری ممکن است از آب یا غذای آلوده نیز منتقل شود.

آیا هپاتیت A قابل درمان است؟

این بیماری درمان قطعی ندارد. پزشک تنها به شما کمک می‌کند علائم بیماری را کنترل کنید.

آیا هپاتیت A کشنده است؟

در اکثر موارد، هپاتیت A به خودی خود بهبود می‌یابد و نیازی به درمان خاصی ندارد. با این حال، در موارد نادر، هپاتیت A می‌تواند به نارسایی کبد منجر شود، به ویژه در افرادی که سن بالایی دارند یا دارای بیماری‌های مزمن هستند. این وضعیت می‌تواند تهدیدی برای زندگی باشد و در چنین شرایطی ممکن است نیاز به پیوند کبد باشد. به طور کلی هپاتیتA نسبت به سایر انواع هپاتیت، مانند هپاتیت B و C، کمتر کشنده است و معمولاً عوارض جدی ایجاد نمی‌کند.

آیا هپاتیت A همان ایدز است؟

هپاتیت A و ایدز (HIV) دو بیماری کاملاً متفاوت هستند که هر کدام ناشی از ویروس‌های مختلف و با روش‌های انتقال متفاوتی ایجاد می‌شوند.

طول عمر افراد مبتلا به هپاتیت A چقدر است؟

اکثر بیماران هپاتیت A پس از بهبودی کامل، طول عمر طبیعی دارند و این بیماری تأثیر چندانی بر طول عمر آنها ندارد. اما در موارد نادر و در افراد مسن، ممکن است هپاتیت A منجر به عوارض جدی شود.

بیماری هپاتیت A از چه زمانی واگیردار است؟

معمولاً تا 7 روز پس از بروز علائم، فرد می‌تواند ویروس را به دیگران منتقل کند.

اگر در گذشته به هپاتیت A مبتلا شدیم، ممکن است دوباره مبتلا شویم؟

خیر؛ با یک بار ابتلا به این بیماری آنتی‌بادی‌ها علیه ویروس در بدن تولید شده و تا آخر عمر در بدن باقی می‌مانند.

در صورت ابتلا به بیماری هپاتیت A به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

معمولاً پزشک عمومی یا متخصص داخلی می‌تواند تشخیص و درمان اولیه را انجام دهد.