تیزانیدین، با نام تجاری زانافلکس، یک شل‌کننده عضلانی سریع‌الاثر است که با مهار تکانه‌های عصبی مرتبط با احساس درد، باعث کاهش تنش و اسپاسم عضلانی می‌شود. این دارو عمدتاً برای کاهش درد و اسپاسم‌های عضلانی ناشی از شرایطی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، سکته مغزی، آسیب‌های نخاعی و سایر اختلالات عضلانی-اسکلتی تجویز می‌شود. این مقاله اطلاعات کاربردی درباره موارد مصرف، نحوه استفاده، عوارض و تداخلات تیزانیدین ارائه می‌دهد تا به شما در درک بهتر این دارو کمک کند. آیا می‌خواهید بدانید چگونه تیزانیدین به کاهش اسپاسم‌ها کمک می‌کند؟ ادامه مطلب را بخوانید.

جدول زیر خلاصه‌ای از مشخصات داروی تیزانیدین را در اختیار شما قرار می‌دهد.

طبقه‌بندی دارویی	آگونیست گیرنده‌های آلفا-2 آدرنرژیک، شل‌کننده عضلات اسکلتی
اشکال دارویی	قرص‌ خوراکی 4 میلی گرم
موارد مصرف اصلی	کاهش اسپاسم‌های عضلانی در بیماری‌هایی مثل مولتیپل اسکلروزیس و آسیب‌های نخاعی
نحوه مصرف رایج	معمولاً چند بار در روز و بدون توجه به غذا تجویز می‌شود. برای اثر بهتر، به طور مداوم با یک روش مصرف شود.
تداخلات دارویی مهم^	سیپروفلوکساسین، داروهای کاهنده فشار خون، الکل
برندهای تجاری معروف	زانافلکس (Zanaflex)، تیزانوور (Tizanover)، سیردالود (Sirdalud)
داروهای هم‌گروه	متاکسالون، متوکاربامول

^داروهای فهرست‌شده در این جدول، تمامی تداخلات دارویی تیزانیدین را شامل نمی‌شوند. بنابراین، در صورت مصرف هرگونه دارو، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.

کاربرد تیزانیدین

تیزانیدین به دلیل اثر شل‌کننده عضلانی، در کاهش درد و گرفتگی ناشی از بیماری‌ها  یا آسیب‌های مغزی مانند شرایط زیر استفاده می‌شود:

• مولتیپل اسکلروزیس (MS): این بیماری التهابی مزمن سیستم عصبی مرکزی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث اسپاسم عضلانی می‌شود. تیزانیدین با کاهش سیگنال‌های عصبی، سفتی عضلات را کم و به بهبود حرکت کمک می‌کند.
• اسپاسم‌های عضلانی ناشی از آسیب‌های نخاعی: این دارو با کاهش انقباضات غیرارادی عضلات ناشی از آسیب نخاعی، درد و محدودیت حرکتی را تسکین می‌دهد.

همچنین تیزانیدین به‌عنوان درمان کمکی برای مدیریت دردها یا گرفتگی‌های عضلانی مثل کمردرد یا گردن‌درد استفاده می‌شود. 

نحوه مصرف تیزانیدین

تیزانیدین باید دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف شود. این دارو معمولاً به‌صورت ۲ تا ۴ میلی‌گرم، 2 تا 3 بار در روز یا قبل از خواب، بسته به پاسخ بدن و شدت علائم، تجویز می‌شود. تیزانیدین را می‌توان با یا بدون غذا مصرف کرد، اما بهتر است روش مصرف ثابت باشد. همچنین از تغییر ناگهانی دوز یا قطع مصرف بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.

عوارض جانبی احتمالی تیزانیدین

تیزانیدین ممکن است سبب بروز برخی عوارض جانبی شود که معمولاً خفیف‌اند و با ادامه درمان بهبود می‌یابند. عوارض شایع این دارو عبارتند از:

• خواب‌آلودگی
• ضعف
• سرگیجه
• خشکی دهان

تداخلات دارویی تیزانیدین

تیزانیدین ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد که در ادامه آورده شده اند، درصورت مصرف داروهای زیر با پزشک خود مشورت کنید:

• اسپری آزلاستین و اولوپاتادین

• سیپروفلوکساسین

• فلووکسامین

• نوسکاپین

• آگونیست‌های آلفا2 (مثل کلونیدین)

• بتابلاکرها (مانند پروپرانولول و متوپرولول)

• داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای (مانند آمی تریپتیلین)

• سیتریزین و هیدروکسی زین

• کلرپرومازین

• داروهای ضدبارداری خوراکی

• سایمتیدین

• آسیکلوویر

• تئوفیلین

• وراپامیل

• دیفنوکسیلات

• میرتازاپین

• زولپیدم

• الکل

موارد هشدار مصرف

به دلیل خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز ناشی از این دارو، در حین مصرف این دارو از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به دقت دارند، خودداری کنید. در صورت داشتن هریک از شرایط زیر، پیش از مصرف تیزانیدین با پزشک مشورت کنید:

• اختلالات کبدی

• نارسایی کلیوی

• افراد مسن بالای 65 سال

• اختلالات فشارخون

مصرف تیزانیدین در دوران باروری، بارداری و شیردهی

یکی از نگرانی‌های بانوان و مادران، آگاهی از تأثیر داروهای مصرفی بر سلامتی جنین یا کودک شیرخوار آن‌ها است. در این قسمت به بررسی ایمنی مصرف تیزانیدین در دوران‌های حساس بارداری و شیردهی می‌پردازیم:

مصرف تیزانیدین در بارداری

تیزانیدین در دسته C بارداری قرار دارد، به این معنی که مطالعات حیوانی اثرات نامطلوبی بر جنین نشان داده‌اند، اما داده‌های انسانی محدود است. بنابراین، مصرف این دارو تنها در موارد ضروری و تحت نظر پزشک توصیه می‌شود، زمانی که فواید برای مادر بیشتر از خطرات احتمالی برای جنین باشد.

مصرف تیزانیدین در شیردهی

در دوران شیردهی نیز، تیزانیدین به مقدار قابل توجهی وارد شیر مادر می‌شود و ممکن است بر نوزاد تأثیر بگذارد. بنابراین مصرف آن در دوران شیردهی باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود و کودک نیز ازنظر علائمی مانند خواب‌آلودگی باید پایش شود.

مکمل‌های دارای اثرات مشابه تیزانیدین

مکمل‌ها جایگزین تیزانیدین نیستند، اما می‌توانند به‌عنوان درمان کمکی در کاهش اسپاسم عضلانی، تحت نظر پزشک مصرف شوند.

مکمل‌های مؤثر در کاهش اسپاسم عضلانی

منیزیم با تنظیم تعادل الکترولیت‌ها و کاهش تحریک‌پذیری عضلات، از انقباضات غیرارادی جلوگیری می‌کند و به شل شدن عضلات و کاهش اسپاسم در افرادی که دچار گرفتگی عضلات یا تنش‌های عضلانی هستند، کمک می‌کند. در ادامه مکمل‌هایی که حاوی این ترکیب هستند معرفی می‌شوند:

مطالعه بیشتر: منیزیم چیست؟ فواید، عوارض جانبی و میزان مصرف!

مکانیسم اثر تیزانیدین

تیزانیدین یک آگونیست آلفا2 آدرنرژیک است و با افزایش مهار پیش‌سیناپسی، اسپاسم و سفتی عضلانی را کاهش می‌دهد. این اثر به‌ویژه روی مسیرهای پلی‌سیناپتیک (چندمرحله‌ای) بیشتر است و در نهایت با کاهش تحریک نورون‌های حرکتی نخاع، تنش عضلانی را تسکین می‌دهد.

جدول اشکال دارویی و برندهای تیزانیدین

شرکت‌های ایرانی و خارجی مختلفی قرص تیزانیدین را تولید می‌کنند که این داروها به لحاظ اثر بخشی تفاوتی با یکدیگر ندارند. در ادامه لیستی از نام‌های تجاری این دارو آورده شده است:

نام برند	شکل و دوز دارویی	شرکت سازنده / واردکننده
تیزانیدین	قرص 4 میلی گرم	داروسازی رها
تیزانیدین	قرص 4 میلی گرم	داروسازی سها
اسپالکس	قرص 4 میلی گرم	داروسازی ابوریحان
تیزاتد	قرص 4 میلی گرم	داروسازی تهران دارو
سیردالود	قرص 4 میلی گرم	NOVARTIS سوئیس / شفایاب گستر
آپو تیزانیدین	قرص 4 میلی گرم	APOTEX کانادا / رستا ایمن دارو
تیزانیدین	قرص 4 میلی گرم	داروسازی حکیم
تیزانیدین	قرص 4 میلی گرم	داروسازی جالینوس
تیزانیدین دی پی	قرص 4 میلی گرم	دارو پخش
تیزانوور	قرص 4 میلی گرم	داروسازی اکتوورکو

سخن پایانی

تیزانیدین یک داروی شل‌کننده عضلات اسکلتی است که برای کاهش اسپاسم‌ها و دردهای عضلانی ناشی از بیماری‌هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس، آسیب‌های نخاعی و مشکلات ستون فقرات تجویز می‌شود. مصرف تیزانیدین طبق دستور پزشک و با درنظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی می‌تواند کم‌ترین عارضه و بهترین اثربخشی را برای شما ایجاد کند. برای خرید تیزانیدین می‌توانید با مراجعه به داروخانه‌های معتبر و ارائه نسخه پزشک اقدام کنید. در صورت تداوم مصرف، با داروساز مشورت کرده و دارو را تهیه کنید.

سؤالات متداول

1. قرص تیزانیدین ۴ برای چیست؟

قرص تیزانیدین 4 میلی‌گرم یک داروی شل‌کننده عضلات است که برای کاهش اسپاسم‌های عضلانی و درد ناشی از بیماری‌های خاص تجویز می‌شود. 

2. آیا قرص تیزانیدین خواب آور است؟

بله، قرص تیزانیدین می‌تواند باعث خواب‌آلودگی شود.

3. آیا قرص تیزانیدین مرفین دارد؟

خیر، قرص تیزانیدین حاوی مرفین نیست.

4. آیا قرص تیزانیدین چاق میکند؟

خیر، قرص تیزانیدین باعث چاقی نمی‌شود.

5. بهترین زمان مصرف تیزانیدین چه موقع است؟

بهترین زمان مصرف تیزانیدین معمولاً به شرایط بیمار و توصیه پزشک بستگی دارد. این دارو اغلب قبل از خواب یا در زمان‌هایی که نیاز به کاهش اسپاسم عضلانی دارید، مصرف می‌شود.

6. آیا مصرف همزمان باکلوفن و تیزانیدین مشکلی دارد؟

باکلوفن و تیزانیدین هر دو داروهای شل‌کننده عضلات هستند که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند. مصرف همزمان این دو دارو ممکن است باعث خواب‌آلودگی و گیجی شود. مصرف همزمان این دو دارو باید با تجویز پزشک باشد تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.

7. قرص شل کننده عضلات تیزانیدین چیست؟

قرص تیزانیدین یک داروی شل‌کننده عضلات است که برای کاهش اسپاسم‌های عضلانی و درد ناشی از بیماری‌های خاص توسط پزشک تجویز می‌شود.

8. قرص تیزانوور برای چه بیماری است؟

قرص تیزانوور، که نام تجاری داروی تیزانیدین است و برای کاهش اسپاسم‌های عضلانی و درد ناشی از بیماری‌های خاص توسط پزشک تجویز می‌شود.

 

منابع: WebMD | Drugs.com | UpToDate

نویسنده: وحیده محمدزاده

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و کوثر معمارفر