دلایل آسیب دیدن موها؛ از آلودگی هوا تا رژیم غذایی

آیا تا حالا شده جلوی آینه بایستید و با خودتان فکر کنید چرا موهایتان دیگر مثل قبل نمی‌درخشند؟ یا چرا انقدر خشک، شکننده یا بی‌جان به‌نظر می‌رسند؟ در واقع آسیب دیدن موها فقط یک مسئله ظاهری نیست، بلکه یک هشدار از سمت بدن است که نشان می‌دهد در عملکرد آن اختلالی وجود دارد.

با وجود وزن اندک، موها نقش قابل توجهی در زیبایی ظاهری، افزایش اعتمادبه‌نفس و بهبود روحیه افراد ایفا می‌کنند. زمانی که وضعیت موها مطلوب نباشد، گویی چیزی در حال و هوای فرد کم است. دلایل آسیب دیدگی موها شامل موارد مختلفی می‌شود؛ از رنگ و دکلره‌های مکرر گرفته تا تغذیه نامناسب، استرس، بیماری‌ها، نور خورشید و آلودگی هوا. هر یک از این عوامل، به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر، می‌توانند ساختار طبیعی مو را دچار اختلال کنند.

در این مقاله قصد داریم دلایل سوختن و آسیب دیدن موها را به‌طور علمی بررسی کنیم، به معرفی روش‌های پیشگیری از این آسیب‌ها بپردازیم و در صورتی که موها دچار آسیب شده‌اند، نکاتی را برای بازسازی و بهبود وضعیت آن‌ها را توضیح دهیم. پس اگر تمایل دارید موهایی سالم، قوی و درخشان داشته باشید، ما را تا انتها همراهی کنید.

1. آلودگی هوا

سموم موجود در هوا می‌توانند باعث آسیب به ساختار مو و حتی طاسی سر شوند، چرا که باعث تضعیف مو می‌شوند و آن را مستعد شکستن و تغییر رنگ زودرس می‌کنند. این تغییرات به دلیل از دست رفتن رنگدانه ملانین رخ می‌دهند. قرار گرفتن در معرض سطوح مختلف آلودگی می‌تواند آسیب‌های متفاوتی به ساختار مو وارد کند.

2. اشعه‌های مضر خورشید

شاید تصور نکنید که موهایتان هم ممکن است دچار آفتاب‌سوختگی شوند، اما آسیب آفتاب به مو واقعی است. اگر موها برای مدت طولانی در معرض آفتاب قرار گیرند، اشعه‌های UVA و UVB می‌توانند پوشش بیرونی تار مو را که به آن کوتیکول گفته می‌شود، دچار آسیب کنند. علائم آسیب دیدن مو بر اثر اشعه‌های مضر خورشید، معمولاً شامل بیش از حد خشک، وز و شکننده شدن آن‌ها است.

خبر خوب این که برای محافظت از موها در برابر آفتاب داغ تابستانی، تدابیری وجود دارد. یکی از آن‌ها، استفاده از محصولات مراقبتی مو با فاکتور محافظت از آفتاب (SPF) است که از مو در برابر اشعه‌های مضر خورشید محافظت می‌کنند. در صورتی که کار از کار گذشته و موهایتان حسابی آسیب دیده‌اند، بهترین شامپو های آبرسان برای موهای خشک و آسیب دیده نیز می‌توانند گزینه مناسبی برای شما باشند.

3. شنا در آب کلردار

آب کلردار دشمن سرسخت مو است و قرار گرفتن در معرض آن می‌تواند موهای شما را خشک و آسیب‌دیده سازد. برای محافظت از موها در برابر آسیب کلر، کافی است از شنا کردن در استخرهای کلردار بپرهیزید و از تماس مستقیم موها با کلر خودداری کنید.

راه دیگر برای کاهش احتمال آسیب ناشی از کلر این است که قبل و بعد از ورود به استخر، موهای خود را با آب تمیز (آب شیرین) بشویید.

4. شستشوی موها با آب داغ

شستن مو با آب گرم مزایایی دارد. برای مثال، دمای بالاتر باعث باز شدن منافذ پوست سر می‌شود که این امر در نفوذ بهتر شامپو و سایر محصولات مراقبتی به پوست سر تأثیرگذار است. همچنین آب گرم در از بین بردن آلودگی، چربی، مواد باقی‌مانده و روغن‌ها، تأثیر بیشتری از آب سرد دارد. با این وجود، آب گرم مشکلاتی هم ایجاد می‌کند. برای مثال آب خیلی گرم (داغ) می‌تواند چربی‌های طبیعی مو را از بین ببرد. این موضوع ممکن است باعث خشکی مو و پوست سر و در نتیجه تحریک و خارش آن شود.

5. دکلره کردن

دکلره کردن مو یکی از محبوب‌ترین ترندها در مراقبت‌های مدرن از مو است. چه بخواهید بلوند شوید، موهای‌تان را به رنگ روشن درآورید یا فقط هایلایت اضافه کنید، روشن‌ کردن مو نیازمند استفاده از پودر یا کرم دکلره است. اما برخلاف رنگ مو، دکلره قوی‌تر و تهاجمی‌تر عمل می‌کند و می‌تواند به‌طور قابل توجهی بر سلامت و بافت مو تأثیر بگذارد.

اگر تصمیم به دکلره کردن مو دارید، باید به محصولاتی که استفاده می‌کنید، خود فرآیند دکلره و مدت زمانی که روی مو باقی می‌ماند، توجه ویژه‌ای داشته باشید.

دکلره باعث ضعیف شدن تارهای مو می‌شود. بنابراین، پیش از دکلره کردن موهای خود، ابتدا بررسی کنید که آیا موهایتان به اندازه کافی سالم هستند یا نه. اگر آن‌ها آسیب‌دیده یا ضعیف هستند، بهتر است از دکلره کردن خودداری کنید تا خطر آسیب بیشتر به موها کاهش یابد. در این حالت توصیه می‌شود با استفاده از ویژگی محصولات مناسب موهای خشک و آسیب دیده، موهای خود را تقویت کنید.

6. رنگ کردن مکرر مو

رنگ مو می‌تواند به مو آسیب بزند و ظاهر آن را ناسالم نشان دهد. با این حال، درمان‌هایی مانند نرم‌کننده‌ها و شامپوهای مخصوص که برای ترمیم موهای رنگ‌شده فرموله شده‌اند، ممکن است به بهبود دهیدراته شدن موها بعد از رنگ کردن کمک کنند.

7. فر کردن و صاف کردن مو

فر کردن ممکن است به موهای شما آسیب جدی وارد کند. فرآیند فر کردن ساختار پیوندهای درونی مو را می‌شکند و آن را بیش از پیش در معرض خشکی، نفوذ مواد شیمیایی و شکستگی قرار می‌دهد. در بدترین حالت، فر کردن مو و استفاده از محصولات نرم‌کننده می‌تواند باعث خشکی و شکنندگی شدید موها شود به‌طوری که موها می‌شکنند، نازک‌تر می‌شوند و ظاهر آن‌ها تغییر می‌کند.

دمای صفحات سرامیکی اتو موهای امروزی تا حدود 204 درجه سانتی‌گراد می‌رسد که این به موهای شما آسیب می‌زند. اگر چه موها به‌طور طبیعی مقاوم هستند، اما هر دمایی بالاتر از ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد می‌تواند باعث آسیب کوتیکول مو شود. کوتیکول‌های مو همان لایه محافظتی در بیرون مو هستند که وظیفه محافظت و رطوبت رسانی به مو را برعهده دارند. اینجا است که موها آسیب می‌بینند، کم کم خشک می‌شوند و حتی ممکن است بشکنند.

اما این همه داستان نیست؛ وقتی کوتیکول‌ها آسیب می‌بینند، شروع به بلند شدن می‌کنند که این باعث وز شدن موهای شما خواهد شد. این یعنی برای دریافت نتیجه همیشگی، مجبور هستید زمان بیشتری را صرف صاف کردن موهایتان کنید و در نتیجه آسیب بیشتری به آن‌ها وارد خواهید کرد؛ که این یک چرخه معیوب است.

8. شانه زدن نادرست مو

شانه زدن و برس کشیدن نادرست می‌تواند به مو آسیب بزند و به شکستگی، دو شاخه شدن انتهای موها و حتی ریزش آن‌ها بینجامد؛ به‌ویژه اگر این کار به‌طور مفرط و با استفاده از ابزارهای نامناسب انجام شود. بنابراین، استفاده از ابزار و تکنیک‌های صحیح شانه زدن برای کاهش آسیب به مو از اهمیت بالایی برخوردار است.

9. استفاده بیش از حد از محصولات شیمیایی

یکی از دلایل خشکی موها استفاده زیاد از محصولات حاوی مواد شیمیایی است. این مواد می‌توانند روغن‌های طبیعی مو را از بین ببرند و تعادل پروتئین آن را مختل کنند، که در نتیجه باعث خشکی و آسیب پذیری موها می‌شود.

10. استرس و شوک عصبی

شوک و استرس شدید می‌تواند به مو آسیب بزند و منجر به بروز شرایطی به‌نام تلوژن افلوویوم شود. در این شرایط، تعداد زیادی از موها به طور همزمان وارد فاز استراحت (فاز تلوژن) چرخه رشد مو می‌شوند و پس از مدتی، شروع به ریزش می‌کنند.

پس از پایان دوران پراسترس، موها دوباره رشد می‌کنند. البته در صورت ریزش غیرعادی مو، مراجعه به پزشک برای کشف علت اصلی این اتفاق ضروری است.

11. کشیدگی بیش از حد در زمان بستن موها

بستن پشت موها و استفاده از کش‌های لاستیکی، می‌تواند باعث کشیدگی و شکستن موها از ریشه شود. بستن و آرایش موها در مدل‌هایی مثل بافت، کلاه‌گیس و شینیون نیز می‌تواند به آلوپسی کششی (نوعی ریزش مو) منجر شود. اگرچه این نوع ریزش معمولاً موقتی است، اما در صورت ادامه این روند ممکن است دائمی شود. برای کاهش این آسیب‌ها و برداشتن فشار از روی موهای خود، بهتر است از کش‌های نرم استفاده کنید و موهای خود را شل‌تر ببندید.

12. رژیم غذایی نامناسب

برای داشتن موهایی سالم، توجه به تغذیه نقشی حیاتی دارد. اگر افراد مواد مغذی مورد نیازشان را از رژیم غذایی خود دریافت نکنند، ممکن است موهایی ضعیف، خشک، بی‌روح و شکننده داشته باشند. کمبود شدید مواد مغذی حتی می‌تواند باعث ریزش مو شود. 

برای تقویت موها، مصرف خوراکی‌هایی مانند تخم مرغ و ماهی (حاوی بیوتین) و آجیل برزیلی (حاوی سلنیوم) توصیه می‌شود. همچنین مصرف مواد غذایی حاوی امگا-3، پروتئین، ویتامین D، زینک و آهن به تقویت رشد و سلامتی موها کمک می‌کند.

نکات مهم برای درمان آسیب‌های مو

درمان آسیب مو به علت آن بستگی دارد و می‌تواند متفاوت باشد. اگرچه در بیشتر موارد نمی‌توان موهای آسیب‌دیده را به‌طور کامل ترمیم کرد، اما با انجام اقدامات مناسب، می‌توانید سلامت موهایتان را به تدریج بازگردانید. ساده‌ترین روش‌ها برای احیای موهای آسیب دیده به‌شرح زیر است:

• از عواملی که به موهایتان آسیب زده‌اند، دوری کنید.
• شنا کردن در استخر را کمتر کنید.
• کمبودهای تغذیه‌ای خود را اصلاح کنید.
• از استفاده مفرط از مواد شیمیایی برای رنگ کردن یا حالت دادن به موهای خود خودداری کنید.
• برای ترمیم وضعیت فعلی موهایتان می‌توانید از روغن زیتون و شامپوهای مخصوص موهای رنگ‌شده و آسیب‌دیده استفاده کنید.
• حتما نظر متخصص پوست و مو را جویا شوید.

سخن پایانی

عوامل مختلفی هستند که می‌توانند به مو آسیب برسانند؛ از جمله این عوامل می‌توان به آلودگی هوا، اشعه‌های مضر خورشید، آب کلردار، دکلره کردن، رنگ کردن مکرر، فر کردن یا صاف کردن مو، استفاده از محصولات شیمیایی، استرس، و کشیدن مو در مدل‌های سفت اشاره کرد. این آسیب‌ها می‌توانند باعث خشکی، شکنندگی، و ریزش مو شوند.

برای کاهش آسیب، مواردی مثل تکنیک‌های مناسب شانه‌زنی، استفاده از محصولات محافظتی، دوری از محصولات شیمیایی مضر و رژیم غذایی متعادل توصیه می‌شوند. درمان‌های طبیعی مانند استفاده از روغن زیتون و خرید شامپو موی خشک و آسیب دیده نیز می‌توانند به ترمیم موها کمک کنند.

منابع: AAD | MayoClinic | NIH | Health.Harvard

نویسنده: مبین میرزایی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده