برای بهبود سرفه بخور سرد بخریم یا گرم؟

سرفه کردن پی‌درپی می‌تواند بسیار آزار‌دهنده باشد. سرفه گلو را قلقلک می‌دهد، خواب راحت را از شما می‌گیرد و گاهی آنقدر طافت‌فرسا می‌شود که دیگر انجام حتی ساده‌ترین کار‌ها هم سخت و چالش‌برانگیز خواهد بود.

علت این اتفاق هر‌چه که باشد، از حساسیت‌ها و آلرژی گرفته تا سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا، هوای خشک باعث تشدید سرفه‌ها خواهد شد و اینجا است که پای دستگاه بخور به‌عنوان یک درمان خانگی مؤثر در بهبود سرفه به‌میان می‌آید.

دستگاه‌های بخور در دو نوع گرم و سرد تولید می‌شوند و هر دوی آن‌ها با افزایش سطح رطوبت هوای اتاق، ناراحتی‌های ناشی از خشکی هوا را کاهش می‌دهند. از آنجایی که هر یک از آن‌ها عملکرد متفاوتی دارند، این سوال پیش می‌آید که بهترین نوع بخور برای کاهش سرفه کدام است؟ بخور سرد یا گرم؟

اگر کنجکاو هستید پاسخ این پرسش را بدانید، در این مقاله با ما همراه باشید.

مقایسه بخور سرد و گرم

دستگاه بخور وسیله‌ای برای مرطوب نگه‌داشتن هوای محیط‌ است. در‌نتیجه استفاده از آن خشکی هوا را کاهش می‌دهد، مجرای بینی مرطوب می‌شود و مخاط در سینوس‌ها رقیق خواهد شد. اما هر یک از دستگاه‌های بخور سرد و گرم علاوه‌بر مرطوب کردن هوا، مزایای دیگری هم دارند. برای این‌که بدانیم کدام یک از آن‌ها تأثیر‌گذاری بیشتری در بهبود سرفه دارند، لازم است با مزایا، معایب و نحوه کارکرد آن‌ها آشنا شویم.

1. دستگاه بخور سرد

بخور سرد دستگاهی است که آب را به قطرات بسیار ریز و کوچکی تبدیل می‌کند و پس از آن از طریق فن تعبیه‌شده در دستگاه، غبار تولید‌شده را در محیط پخش می‌کند. این محصول در سه نوع اولتراسونیک، تبخیری و پروانه‌ای عرضه می‌شود و نحوه عمکلرد هر‌یک از آن‌ها تا حدودی متفاوت است. برای مثال انواع اولتراسونیک این دستگاه از طریق ارتعاشات و امواج با فرکانس بالا،‌ آب را به شکل غبار در‌می‌آورند و سیستم‌های پروانه‌ای به‌وسیله دیسک‌های چرخان ذرات غبارمانند آب را در هوا پخش می‌کنند.

دستگاه بخور سرد به‌ویژه در روزهای سرد زمستان که در آن به‌دلیل استفاده از سیستم‌های گرمایشی هوای محیط خشک می‌شود، بسیار کارآمد خواهد است. این دستگاه به‌راحتی می‌تواند با ایجاد رطوبت در بهبود گلو‌درد، خشکی مجاری بینی و همینطور پیشگیری از بروز آن‌ها مؤثر باشد. از فواید دستگاه بخور سرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• غبار خنک و مرطوبی را در هوا پخش می‌کنند.
• رطوبت فضای محیط را افزایش می‌دهند.
• در رفع خشکی پوست مؤثر هستند.
• ایمن هستند.
• برای کودکان و نوزادان قابل استفاده هستند.
• به حفظ شادابی و لطافت پوست کمک می‌کنند.

2. دستگاه بخور گرم

بخور گرم هم مانند بخور سرد یک دستگاه رطوبت‌ساز در‌نظر گرفته می‌شود، با این تفاوت که به یک المنت گرمایشی مجهز است و آب را با رساندن به نقطه جوش، به بخار تبدیل می‌کند و در هوا پخش می‌سازد. بخار حاصل از این دستگاه‌ها دمای بالایی دارد و به گرم کردن محیط نیز کمک می‌کند.

بخور گرم برای کاهش علائمی همچون احتقان ناشی از آلرژی و آسم بسیار مؤثر است، البته به شرط آن‌که سطح رطوبت محیط به‌طور‌ مرتب تحت کنترل قرار گیرد و از مرطوب شدن بیش از حد اتاق جلوگیری شود. از فواید دستگاه بخور گرم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رطوبت محیط را افزایش می‌دهند.
• به‌دلیل جوشاندن آب، بخار تمیز‌تر و سالم‌تری تولید می‌کنند.
• برای فصول سرد ایده‌آل هستند و به گرم کردن محیط کمک می‌کنند.
• از خشکی و چین و چروک پوست جلوگیری می‌کنند.
  

آيا درمان سرفه های خشک با بخور امکان‌پذیر است؟

به‌طور‌کلی دستگاه‌های بخور اعم از سرد و گرم می‌توانند برای بهبود سرفه و مشکلات تنفسی مؤثر واقع شوند. هوای خشک به‌خصوص در ماه‌های سرد سال یا هنگام استفاده از وسایل گرمایشی، باعث تحریک مجاری تنفسی می‌شود و رطوبت‌ساز‌ها با متعادل کردن رطوبت هوا، از این امر جلوگیری می‌کنند. به‌طور‌دقیق‌تر، آن‌ها با لغزنده‌تر کردن مخاط، سرفه‌ها را کاهش می‌دهند و همینطور با تسکین التهابات مجاری تنفسی و گلو، از بروز سرفه جلوگیری می‌کنند.

البته این تنها مزیت مرطوب کردن هوا نیست. از آنجایی که سرفه‌های گاه‌و‌بی‌گاه ممکن است خواب شبانه شما را مختل کنند، استفاده از دستگاه بخور گرم و سرد محیط خواب بهتر و راحت‌تری برای شما فراهم می‌سازند و با تسکین سرفه، بستری مناسب برای خواب عمیق و با‌کیفیت ایجاد می‌کنند.

نا‌گفته نماند که دستگاه بخور یک راه‌حل همه‌کاره و مطمئن برای همه انواع سرفه‌ها نیست. برای مثال سرفه‌های ناشی از عفونت و شرایط پزشکی خاص به درمان‌های حرفه‌ای نیاز دارند و دستگاه‌های بخور اگرچه ممکن است شدت سرفه‌ها را کاهش دهند، اما قادر به درمان آن‌ها نیستند.

همچنین نباید فراموش کنید که رطوبت بیش از اندازه (بیشتر از 50 درصد) مضر است و ممکن است شرایط مناسبی برای رشد باکتری‌ها ایجاد کند یا باعث بروز مشکلات تنفسی و آلرژی شود.

مکانیسم اثر دستگاه بخور برای سرفه

دستگاه‌های بخور، غباری راز‌آلود در هوا منتشر می‌کنند و در ماه‌های سرد سال، روی میز اتاق یا محل کار شما خودنمایی می‌کنند. اما آن‌ها چگونه می‌توانند انواع سرفه را برطرف کنند و حقیقت علمی پشت‌پرده آن‌ها چیست؟

1. سرفه‌های خشک

برای درک بهتر موضوع، مسیر‌های ظریف مجاری تنفسی خود را تصور کنید که در اثر هوای سرد و خشک تحریک شده‌اند. حتی اگر دچار بیماری‌هایی همچون آسم و سرماخوردگی هم نباشید، با چنین وضعیتی تنفس کردن چندان راحت نخواهد بود و امکان ایجاد سرفه‌های مداوم و شدید زیاد است.

با وارد شدن رطوبت‌ساز‌ها و بخار‌ساز‌ها (دستگاه‌های بخور سرد و گرم) و افزودن رطوبت به هوا، این مناظر بیابانی و بافت‌های تحریک‌شده در دستگاه تنفسی انسان، رفته رفته به محیطی سر‌سبز تبدیل می‌شوند و غشاهای ظریف پوشاننده راه‌های تنفسی،‌ کمتر از همیشه مستعد تحریک خواهند بود. از سوی دیگر، رطوبت هوا مانند یک غبار ملایم، غشاهای مخاطی را هیدراته می‌کند و در‌نتیجه سرفه‌های خشک به‌مراتب کمتر و کمتر می‌شوند.

2. سرفه های مرطوب یا خلط دار

دستگاه‌های بخور تنها برای سرفه‌های خشک مؤثر نیستند و برای سرفه‌های مرطوب هم برنامه‌های مشخصی دارند. سرفه‌های مرطوب یا سرفه‌های مملو از مخاط اغلب یک هدف حیاتی را دنبال می‌کنند؛ پاکسازی مجاری تنفسی از حمله‌کنندگان به سلامتی!

به‌نظر می‌رسد رطوبت پایین هوا باعث چسبناک شدن مخاط می‌شود و در‌نتیجه حرکت آن‌ها به سختی صورت می‌گیرد. این در حالی است که بر اساس برخی تحقیقات هوای مرطوب، مخصوصاً اگر توسط بخور گرم تولید شود، ممکن است به شل شدن مخاط و سرفه‌های آسان‌تر کمک کند.

یاد‌آور می‌شویم که توجه به مدت زمان استفاده از دستگاه بخور خانگی بسیار حائز اهمیت است، چرا‌که رطوبت بیش از حد نیز ممکن است باعث افزایش غلظت مخاط، افزایش احتقان و دفع سخت‌تر آن شود.

با‌ این اوصاف تنظیم رطوبت هوا موضوعی حیاتی و حائز اهمیت است و توصیه می‌شود برای مدیریت سرفه‌های خشک و مرطوب، رطوبت نسبی بین 30 تا 50 درصد را در‌نظر بگیرید.

فرق بخور سرد و گرم برای انواع سرفه

با وجود انواع گوناگون دستگاه بخور، انتخاب گزینه مناسب می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. البته جای نگرانی نیست، چرا که در این بخش، فرق بخور سرد و گرم برای سرفه را به‌طور کامل بررسی کرده‌ایم. شما عزیزان می‌توانید از آن به عنوان راهنمای خرید دستگاه بخور برای درمان سرفه استفاده کنید:

1. آلرژی

احتقان یکی از رایج‌ترین علائم آلرژی است و هر دو دستگاه بخور سرد و گرم برای رفع آن مؤثر هستند. وقتی در هوای مرطوب تنفس می‌کنید، احتمال گرفتگی بینی و تحریک سینوس‌ها به‌مراتب کاهش می‌یابد. با‌این‌حال باید سطح رطوبت هوا را به‌دقت اندازه‌گیری کنید، چرا‌که بالا رفتن رطوبت احتمال رشد کپک‌ها را افزایش می‌دهد و کپک‌ها محرک‌های رایج آلرژی هستند.

2. برونشیت

برونشیت شامل التهاب در لوله‌های برونش است که به ریه‌ها منتهی می‌شوند (نای و نایژه) و اغلب به واسطه عفونت‌های ویروسی و باکتریایی و گاهی هم سیگار کشیدن بروز پیدا می‌کند. این بیماری معمولا با علائمی همچون سرفه و افزایش مخاط همراه است و به‌طور‌کل هر دو دستگاه بخور گرم و سرد می‌توانند با افزایش رطوبت هوا به تسکین و بهبود این سرفه‌ها کمک کنند.

3. سرماخوردگی و آنفولانزا

سرماخوردگی و آنفولانزا هم گاهی با گلو‌درد، احتقان بینی و سرفه‌های خشک یا خلط‌دار همراه است و اضافه کردن رطوبت به هوا می‌تواند به کاهش تحریک و احتقان ناشی از آن‌ها کمک کند.

در چنین مواقعی، هر دو دستگاه بخور گزینه مناسبی به‌شمار می‌روند. البته از آنجایی که دمای سرد انتقال ویروس و احتمال عفونت را افزایش می‌دهد و بخار‌ساز‌ها (دستگاه‌های بخور گرم) در از بین بردن آلودگی‌های موجود در آب مؤثر‌تر هستند، بخور گرم برای درمان سرفه های ناشی از عفونت ها و ویروس ها توصیه می‌شود.

دستگاه‌های بخور گرم بهترین دستگاه بخورها برای سرماخوردگی محسوب می‌شوند، زیرا امکان استفاده از عصاره‌های گیاهی و داروهای ضد باکتریایی را برای کمک به درمان بیماری در اختیار افراد قرار می‌دهند.

تفاوت تأثیر انواع دستگاه بخور بر دلایل ایجاد سرفه

همان‌طور که اشاره شد، هر دو نوع بخور با تأمین رطوبت کافی در محیط می‌توانند در بهبود علائم تنفسی مانند سرفه و احتقان مؤثر باشند. در ادامه ویژگی‌های اختصاصی هر دو نوع دستگاه را بررسی می‌کنیم:

1. بخور سرد

بخور سرد برای سرفه خشک و تحریک‌کننده ناشی از آلرژی و حساسیت، خشکی گلو، آلودگی هوا و هوای خشک گزینه بهتری است. چرا که:

• رطوبت را بدون افزایش دما اضافه می‌کند و خشکی گلو را کاهش می‌دهد.
• برای آلرژی‌ها و تحریکات ناشی از گرد و غبار یا هوای خشک مفید است.
• برای استفاده طولانی‌مدت مناسب است و برای کودکان ایمنی بیشتری دارد.

2. بخور گرم

استفاده از بخور گرم برای بهبود سرفه های خشک ناشی از آلرژی هم می‌تواند مؤثر باشد، اما بخور گرم برای سرفه خلط‌دار و ناشی از سرماخوردگی (عفونت، سینوزیت، برونشیت) بهتر است چون:

• بخار گرم به نرم شدن مخاط و خروج راحت‌تر خلط کمک می‌کند.
• باعث کاهش گرفتگی بینی و بهبود تنفس می‌شود.
• با افزودن روغن‌های گیاهی (مثل اکالیپتوس یا آویشن) اثر درمانی بهتری دارد.

سخن پایانی

در این مقاله فهمیدیم که استفاده از دستگاه بخور برای تسکین سرفه های ناشی از هوای خشک بسیار مؤثر است. بدون توجه به نوع دستگاه، هم رطوبت‌ساز‌ها (بخور سرد) و هم بخار‌ساز‌ها (بخور گرم) با افزایش رطوبت هوا می‌توانند به کاهش سرفه‌ها کمک کنند.

با‌ این حال انتخاب نهایی و خرید دستگاه بخور سرد و گرم به نیازها و ترجیحات شما بستگی خواهد داشت. اگرچه این دو دستگاه عملکرد مشابهی دارند، اما برای مدیریت بیماری‌ها و علائم خاص، هر‌یک دارای مزایای منحصر‌به‌فردی هستند.

برای کسب جزئیات کامل‌تر و همچنین دریافت مشاوره پیشنهاد می‌کنیم با مشاوران داروساز ما در داروخانه آنلاین زیوش تماس بگیرید.

سوالات متداول

1. تفاوت بخور سرد و گرم برای سرماخوردگی در چیست؟

بخور سرد رطوبتی خنک و ملایم ایجاد می‌کند و از این طریق التهاب و خشکی گلو را رفع می‌کند، در‌عین‌حال بخور گرم با ایجاد بخار گرم در از بین بردن التهاب و روان‌کردن خلط مؤثر است.

2. برای سینوزیت کدام بخور بهتر است، گرم یا سرد؟

به‌طور‌کل بخور گرم اثر‌بخشی بهتری برای سینوزیت دارد.

3. برای بهبود سرفه بخور سرد بهتر است یا گرم؟

بخور سرد برای سرفه‌های خشک و تحریکی اثر‌گذاری مناسب‌تری دارد، با‌این‌حال بخور گرم برای بهبود سرفه خشک ناشی از سیگار و بیماری‌های عفونی و همین‌طور سرفه‌های خلط‌دار نیز تأثیر‌گذار است.

منابع: RichmondSair | LiveStrong | AirAssurance

نویسنده: علیرضا میرباقری

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی