آرایشی و بهداشتی
عفونت قارچی واژن، یکی از آن موضوعاتی است که بسیاری از زنان تجربه کرده‌اند ولی کمتر درباره‌اش صحبت می‌کنند. این عفونت نه تنها می‌تواند آزاردهنده باشد، بلکه اگر به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است به مشکلات جدی‌تری منجر شود. شاید تصور کنید که این موضوع چندان مهم نیست، اما حقیقت این است که آگاهی از علائم و روش‌های پیشگیری می‌تواند زندگی شما را بسیار راحت‌تر کند. در ادامه، با حقایقی شگفت‌انگیز و دانستنی‌هایی کلیدی درباره این عفونت رایج آشنا خواهید شد که به شما کمک می‌کند تا بهتر از بدن خود مراقبت کنید و با اطمینان بیشتری به سلامت خود توجه داشته باشید. با تیم زیوش در این مقاله همراه باشید.
عفونت قارچی واژن چیست؟
عفونت قارچی واژینال (عفونت کاندیدیایی واژن یا کاندیدیازیس واژینال) نوعی عفونت واژن است؛ این بیماری در میان بانوان بسیار شایع است و می‌تواند خفیف یا شدید باشد. این بیماری اغلب با داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی قابل‌درمان است. یک واژن سالم حاوی انواعی از باکتری‌ها و برخی گونه‌های قارچ (مخمر) است. تغییر در ترکیب جمعیتی میکروارگانیسم‌های واژن می‌تواند منجر به تکثیر بی‌رویه مخمرها شود؛ که در نهایت منجر به علائمی مانند خارش و قرمزی می‌شود. درمان این عفونت می‌تواند ظرف چند روز علائم را برطرف کند. در این مقاله از سایت زیوش، ما علائم، علل، تشخیص، درمان دارویی، راه‌حل‌های خانگی و روش پیشگیری از این بیماری را مرور می‌کنیم.
برای اطلاع بیشتر درباره انواع عفونت‌های واژن می‌توانید به مقاله زیر نیز مراجعه کنید.
علائم عفونت قارچی واژن
علائم عفونت‌های قارچی واژینال شامل موارد زیر است:
خارش واژن
تورم در اطراف دهانه واژن
سوزش ادرار
درد حین رابطه جنسی از طریق واژن
قرمزی واژن
همچنین، بیمار ممکن است ترشحات سفید مایل به زرد داشته باشد که می‌توانند پنیری‌شکل یا آبکی باشند. علائم این بیماری تا حدی شبیه عفونت باکتریایی واژن هستند، ولی با توجه به بوی بدن واژن در عفونت باکتریایی، می‌توان این دو را از هم افتراق داد. همچنین، عفونت باکتریایی واژن به نسبت خطرناک‌تر است و ممکن است باعث عفونت رحم و عوارض دیگری شود. تیم زیوش مقاله‌ای درباره انواع عفونت باکتریایی و قارچی واژن نیز برای شما خواننده گرامی گردآوری کرده است. آن را از دست ندهید.
مقاله عفونت رحم نیز اطلاعات مفیدی درباره علائم، تشخیص و درمان در اختیار شما قرار می‌دهد.
خلاصه: علائم عفونت قارچ واژن عبارتند از خارش، آزردگی، سوزش ادرار، درد حین رابطه جنسی و ترشحات سفید مایل به زرد.
علل ایجاد عفونت قارچی واژن
عفونت قارچی واژینال ناشی از یک مخمر به نام کاندیدا است که میکروارگانیسمی طبیعی در ناحیه واژن به حساب می‌آید. در حالت عادی، چون باکتری لاکتوباسیلوس که در واژن وجود دارد، محیط را اسیدی می‌کند، جمعیت مخمر کاندیدا از حد خاصی بیشتر نمی‌شود. اگر عدم تعادلی در جمعیت لاکتوباسیلوس و کاندیدا ایجاد شود، رشد بیش از حد مخمرها باعث ایجاد علائم عفونت قارچی واژن می‌شود. عواملی مانند مصرف آنتی‌بیوتیک، بارداری، دیابت کنترل‌نشده، ضعف سیستم ایمنی، عدم تعادل هورمونی و استرس باعث عدم تعادل در جمعیت میکروارگانیسم‌های واژن می‌شوند و در نتیجه شانس عفونت قارچی واژن را افزایش می‌دهند. یک گونه از مخمر کاندیدا به نام کاندیدا آلبیکنز معمولاً بیشتر از گونه‌های دیگر باعث عفونت قارچی واژینال می‌شود. روش‌های آزمایشگاهی می‌توانند گونه کاندیدای عامل عفونت را مشخص کنند.
خلاصه: عفونت قارچی واژن ناشی از رشد بیش از حد مخمر کاندیدا است. عواملی مانند بارداری، مصرف آنتی‌بیوتیک و ضعف سیستم ایمنی احتمال این عفونت را افزایش می‌دهند.
تشخیص عفونت قارچی واژن
تشخیص عفونت قارچی واژن ساده است. پزشک در مورد علائم شما، سابقه پزشکی، سابقه داشتن عفونت قارچی واژینال یا عفونت‌های مقاربتی از شما سؤال می‌کند. سپس، یک معاینه لگنی انجام می‌دهد و نواحی تناسلی و داخل واژن شما را بررسی می‌کند. در مواردی که بیمار عفونت مکرر یا مقاوم به درمان داشته باشد، ممکن است با سواپ نمونه‌ای از مایعات واژن بردارد و برای بررسی، به آزمایشگاه ارسال کند.
خلاصه: پزشک با بررسی علائم شما و معاینه فیزیکی عفونت قارچی واژن را تشخیص می‌دهد.
پیشگیری از عفونت قارچی واژن
این احتمال وجود دارد که بدانید چه چیزی باعث عفونت قارچی شده است؛ برای مثال، برخی افراد با هر بار مصرف آنتی‌بیوتیک دچار عفونت قارچی واژن می‌شوند. همچنین، با رعایت این نکات می‌توانید احتمال عود عفونت را کاهش دهید:
داشتن رژیم غذایی متعادل
خوردن ماست یا مصرف مکمل‌های پروبیوتیک
پوشیدن لباس زیر از جنس الیاف طبیعی مانند پنبه، کتان یا ابریشم
شستن لباس زیر با آب داغ
همچنین، بهتر است از انجام این کارها خودداری کنید:
پوشیدن شلوار تنگ، لگ یا جوراب‌شلواری
استفاده از محصولات واژینال موجود در داروخانه‌ها تحت عنوان "محصولات بهداشت زنان"
پوشیدن لباس مرطوب، به‌ویژه مایو برای مدت طولانی
نشستن طولانی‌مدت در جکوزی یا حمام آب گرم
انجام دوش واژینال
خلاصه: با رعایت رژیم غذایی متعادل، خوردن ماست یا مصرف مکمل‌های پروبیوتیک، پوشیدن لباس زیر از جنس الیاف طبیعی مانند پنبه، کتان یا ابریشم و شستن لباس زیر با آب داغ می‌توان از عفونت قارچی واژن پیشگیری کرد.
درمان عفونت قارچی واژن
درمان‌های دارویی
درمان عفونت واژن معمولاً به شدت بیماری بستگی دارد. برای درمان عفونت واژینال ساده، معمولاً یک رژیم درمانی ۱ تا ۶ روزه از داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی پیشنهاد می‌شود. داروهایی که در ایران برای درمان عفونت قارچی واژن به کار می‌روند، عبارتند از:
کپسول خوراکی فلوکونازول (Diflucan)
کرم، قرص یا شیاف واژینال کلوتریمازول (Lotrimin)
کرم واژینال مایکونازول (Monistat)
علائم بیماری معمولاً طی چند روز برطرف می‌شوند. همچنین، اگر علائم شما بهبود پیدا نکرد یا مجدد عود کرد؛ باید دوباره به پزشک مراجعه کنید. در موارد شدید بیماری(قرمزی، تورم، خارش شدید یا زخم واژن)، بیماری عود کننده (بیش از ۴ نوبت عفونت قارچی در سال)، بارداری، دیابت کنترل‌نشده یا ضعف سیستم ایمنی، پزشک معمولاً از داروهای قوی‌تری استفاده می‌کند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
یک دوره ۱۴ روزه از ضد قارچ موضعی (کرم، قرص یا شیاف واژینال)
۲ یا ۳ دوز از فلوکونازول خوراکی
همچنین، در مورد عفونت مکرر، پزشک ممکن است توصیه کند هفته‌ای یک دوز از فلوکونازول خوراکی برای ۶ هفته مصرف کنید یا به‌طور طولانی‌مدت از ضدقارچ‌های موضعی استفاده کنید.
درمان‌های خانگی عفونت قارچی واژن
برای بسیاری از مردمدرمان عفونت واژن در خانه دغدغه است. چندین درمان خانگی برای عفونت قارچی واژن وجود دارد، اگرچه این درمان‌ها نسبت به درمان دارویی کمتر مؤثر هستند. درمان‌های خانگی که به صورت موضعی داخل واژن استفاده می‌شوند، عبارتند از:
روغن نارگیل
روغن درخت چای
پماد سیر
بوریک اسید
ماست
همچنین، قبل از مصرف داروهای گیاهی با پزشک خود صحبت کنید. برخی از داروهای گیاهی می‌توانند با درمان دارویی تداخل داشته باشند یا عوارض جانبی ناخواسته ایجاد کنند. در نهایت تیم زیوش استفاده از این درمان‌ها را توصیه نمی‌کند؛ و این بخش برای اطلاع‌رسانی آورده شده است.
خلاصه: برای درمان عفونت قارچی واژینال می‌توان از فلوکونازول خوراکی، کرم، قرص یا شیاف واژینال کلوتریمازول یا کرم واژینال مایکونازول استفاده کرد. درمان‌های خانگی عفونت قارچی واژن عبارتند از روغن نارگیل، روغن درخت چای، پماد سیر، بوریک اسید و ماست.
جمع‌بندی
عفونت قارچی واژن (عفونت کاندیدیایی واژن یا کاندیدیازیس واژینال) بیماری شایعی است که اغلب با داروهای ضدقارچ موضعی یا خوراکی (فلوکونازول، مایکونازول و کلوتریمازول) یا درمان‌های خانگی (روغن نارگیل، روغن درخت چای، پماد سیر، بوریک اسید یا ماست) قابل‌درمان است. علائم آن شامل خارش، سوزش ادرار، درد حین رابطه جنسی و ترشحات سفید مایل به زرد هستند. همچنین، این بیماری ناشی از رشد بیش از حد مخمر کاندیدا است و عواملی مانند بارداری، مصرف آنتی‌بیوتیک و ضعف سیستم ایمنی احتمال این عفونت را افزایش می‌دهند. با رعایت رژیم غذایی متعادل، خوردن ماست یا مصرف مکمل‌های پروبیوتیک، پوشیدن لباس زیر از جنس الیاف طبیعی مانند پنبه، کتان یا ابریشم و شستن لباس زیر با آب داغ می‌توان از عفونت قارچی واژن پیشگیری کرد.
سؤالات متداول
- آیا عفونت‌های قارچی واژن در حاملگی شایع هستند؟
عفونت‌های قارچی واژن در دوران بارداری، به دلیل نوسانات هورمونی، شایع هستند. در این دوران، استفاده از داروی ضدقارچ خوراکی می‌تواند باعث نقص در اندام‌های جنین شود، ولی داروهای ضدقارچ موضعی بی‌خطر هستند. همچنین، در صورت ابتلا به عفونت قارچی در دوران حاملگی باید درمان هر چه زودتر شروع شود تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
- آیا امکان سرایت بیماری به شریک جنسی وجود دارد؟
هرچند تماس جنسی با فرد مبتلا به عفونت کاندیدیایی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت قارچی واژن در زنان یا آلت تناسلی در مردان را افزایش دهد، اما عفونت کاندیدیایی واژن یک بیماری منتقله از راه تماس جنسی نیست. در صورت ابتلا به عفونت قارچی واژن، بهتر است از رابطه جنسی خودداری کنید یا از کاندوم استفاده کنید. تیم زیوش مقاله جامعی در حوزه بیماری‌های منتقله از راه جنسی دارد. برای اطلاع بیشتر به آن سر بزنید.
- برای تشخیص عفونت قارچی واژن باید به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای تشخیص این بیماری باید به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
- آیا ارتباطی بین قاعدگی و عفونت قارچی واژن وجود دارد؟
معمولاً عفونت قارچی واژن در روزهای انتهای سیکل قاعدگی و قبل از خونریزی قاعدگی رخ می‌دهند. به نظر می‌رسد که این اتفاق، به دلیل عدم تعادل هورمونی در این دوران باشد.