طی سالیان گذشته، الگوهای آب و هوایی تحولات بسیاری را به‌خود دیده است. از یک سو تخریب لایه اوزون و از سوی دیگر آلاینده‌های محیطی منجر به ایجاد تغییراتی در شرایط اقلیمی شده‌اند و یکی از آن‌ها کیفیت پایین هوا است. این در حالی است که هوای تمیز و خالص نقش بسیار پر‌رنگی در سلامتی شما دارد.

نه فقط کیفیت هوا در بیرون از خانه، بلکه هوای اتاقی که تنفس می‌کنید نیز بسیار مهم است. به‌خصوص در مواقعی که هوا خیلی سرد یا خیلی گرم است، خشکی هوا و عدم وجود رطوبت کافی در هوا می‌تواند باعث تحریک چشم و پوست، گلو‌درد، ترک‌خوردگی لب‌ها یا خونریزی بینی شود.

در چنین شرایطی، استفاده از دستگاه‌های بخور گزینه مناسبی برای رطوبت‌بخشی به هوای خانه است. همان‌طور که می‌دانید، دو نوع دستگاه بخور وجود دارد، سرد و گرم. هدف هر دوی آن‌ها اضافه کردن رطوبت به هوا است، اما عملکرد یکسانی ندارند و ممکن است در استفاده از آن‌ها نتایج متفاوتی را مشاهده کنید.

برای اینکه بتوانید هنگام خرید دستگاه بخورهای سرد و گرم بهترین و مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کنید، تصمیم گرفتیم در این بخش جزئیات بیشتری در خصوص آن‌ها ارائه کنیم. پس به مطالعه این مقاله ادامه دهید تا با هم تفاوت دستگاه بخور سرد و گرم را مرور کنیم.

تفاوت دستگاه بخور گرم و سرد

جهت پیشگیری از بروز مشکلات ناشی از خشکی هوا، حفظ سطح رطوبت مناسب در داخل خانه ضروری است و برای این‌کار دستگاه‌های بخور کاملا مؤثر هستند. اما تصمیم‌گیری بین انواع دستگاه‌هایی که در بازار وجود دارند، کمی چالش‌برانگیز خواهد بود. پس بیایید با بررسی تفاوت بخور سرد و گرم از نظر فواید و معایب، گزینه مناسب‌تر را پیدا کنیم.

1. تفاوت در نحوه تولید بخار

دستگاه بخور گرم نوعی رطوبت‌ساز است که با بهره‌گیری از یک المنت حرارتی و بالا بردن دما، آب را به بخار تبدیل می‌کند و آن را در هوا منتشر می‌سازد. این عملکرد باعث می‌شود تا باکتری‌ها و ناخالصی‌های موجود در آب از بین بروند و در‌نهایت بخاری پاک و عاری از میکروب تولید شود.

در سمت دیگر، دستگاه بخور سرد وجود دارد که با استفاده از تکنیک اولتراسوند آب را به ذرات بسیار ریزی تبدیل می‌کند و در هوا آزاد می‌سازد. نا‌گفته نماند این محصولات در انواع مختلفی عرضه می‌شوند و بسته به نوع دستگاه (اولتراسونیک و پروانه‌ای) نحوه کارکرد آن‌ها تغییر می‌کند.

2. تأثیر بخور سرد و گرم بر رطوبت خانه

انواع بخور سرد به یک فن مجهز هستند و می‌توانند ذرات ریز آب تولید شده را در یک فضای بزرگ منتشر کنند. این یعنی آن‌ها مناطق وسیع‌تری را به‌طور مؤثر تحت پوشش قرار می‌دهند و رطوبت را به محیط خشک خانه اضافه می‌کنند. بنابراین برای اتاق‌های بزرگ و مرطوب کردن هوای تمام خانه‌، این دستگاه‌ها به‌مراتب مؤثر‌تر هستند و حتی برای محیط کار شرکت‌ها و ادارات نیز قابلیت استفاده دارند.

بر‌عکس آن‌ها، دستگاه‌های بخور گرم قرار دارد که با حرارت‌دهی به آب، بخار متراکم‌تری ایجاد می‌کنند و فضای کمتری را پوشش می‌دهند. از‌این‌رو برای رطوبت‌دهی به اتاق‌های بزرگ چندان کارآمد نیستند و تنها در محیط‌ها و اتاق‌های کوچک‌تر توصیه می‌شوند.

3. تفاوت بخور سرد و گرم برای بیماری ها و سرفه

بخور سرد تأثیر قابل‌توجهی در تسکین مجاری تنفسی تحریک شده دارد و برای کاهش مشکلات تنفسی از قبیل سرفه، احتقان و خشکی گلو مؤثر است. از سوی دیگر اثر خنک‌کنندگی آن باعث ایجاد احساس طراوت در فضای خانه می‌شود.

در‌عوض دستگاه‌های بخور گرم برای پوست‌های خشک و تسکین سینوس‌ها مفید‌تر هستند. در‌واقع بخار آب گرم به باز شدن مجرای بینی کمک می‌کند و برای افرادی که از سوزش بینی یا خارش پوست رنج می‌برند، گزینه مناسبی است.

4. مقایسه بخور سرد و گرم از نظر ایمنی

همان‌طور که پیشتر توضیح داده شد، دستگاه بخور گرم با حرارت دادن به آب و ایجاد بخار هوای اتاق را مرطوب می‌کند و این موضوع می‌تواند به‌صورت بالقوه خطر سوختگی را به‌همراه داشته باشد. بنابراین لازم است از دسترس کودکان دور نگهداری شود و هنگام مصرف جوانب احتیاط در‌نظر گرفته شود. بر‌خلاف آن‌ها، دستگاه‌های بخور سرد بدون استفاده از آب داغ یا بخار گرم هوای محیط را مرطوب می‌کنند و این مسئله خطر سوختگی و سوانح مربوطه را به حداقل می‌رساند.

5. اثرات دستگاه‌های بخور گرم و سرد در کاهش میکروب‌ها و آلودگی‌ها

بخور سرد برای رشد باکتری‌ها محل مناسب‌تری در‌نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌شود برای جلوگیری از خطرات بالقوه سلامتی، به‌طور منظم تمیز شوند. اما در بخور گرم به دلیل افزایش دمای آب، باکتری‌ها و آلودگی‌ها به شکل چشمگیری از بین می‌روند و به نسبت سایر دستگاه‌ها بخار سالم‌تری به‌وجود می‌آورند.

6. عملکرد دستگاه‌های بخور سرد و گرم از نظر مصرف انرژی

دستگاه‌های بخور گرم برای تبدیل آب به بخار به المنت‌های حرارتی وابسته هستند و به‌طور‌کل برق بیشتری مصرف می‌کنند؛ به‌ویژه در طولانی مدت و در مواقعی که دستگاه را به طور مداوم روشن می‌کنید. بنابراین بخور سرد در مقایسه با انواع گرم انرژی کمتری مصرف می‌کند و مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.

7. فرق بخور گرم و سرد از لحاظ ترکیب با داروهای ضد احتقان و عصاره‌های گیاهی

هر دو دستگاه می‌توانند با افزایش رطوبت هوا، علائم سرماخوردگی و آنفولانزا (مانند تحریک و احتقان گلو) را کاهش دهند و به محافظت در مقابل عفونت‌ها کمک کنند. اما به یاد داشته باشید که تنها دستگاه‌های بخور گرم به شما اجازه می‌دهند تا داروهای ضد احتقان و عصاره‌های گیاهی را جهت استنشاق به دستگاه اضافه کنید.

بیشتر دستگاه‌های بخور سرد برای اضافه کردن اسانس مناسب نیستند، زیرا روغن‌ها و مواد دارویی ممکن است به قطعات داخلی دستگاه آسیب برسانند و باعث تجمع باکتری یا رسوب شوند. البته بعضی مدل‌های جدیدتر محفظه مخصوص اسانس دارند که اجازه استفاده از روغن‌های معطر (مثل اکالیپتوس یا نعناع) را می‌دهند.

کدام نوع بخور برای تمامی فصول مناسب‌ است؟

دستگاه بخور گرم به واسطه تولید بخار، در گرم نگه داشتن اتاق به‌خصوص در فصل زمستان مؤثر است و دمای اتاق را کمی بالا می‌برد. با این حساب ممکن است بخور سرد برای فصل تابستان گزینه مناسب‌تری در‌نظر گرفته شود، چرا‌که فضای محیط را گرم نمی‌کند و می‌توان از آن در تمامی فصول استفاده کرد.

مزایای استفاده از دستگاه بخور سرد

دستگاه‌های بخور‌ سرد ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را برای استفاده در خانه‌ها و فضاهای اداری بزرگ ایده‌آل می‌سازد. در ادامه برخی از فواید دستگاه بخور سرد را مرور می‌کنیم:

• به دلیل توانایی آن‌ها در مرطوب کردن فضای وسیع‌تر، در محیط‌های بزرگ‌ کارآمد هستند و به‌راحتی می‌توانند کیفیت کلی هوا را بهبود بخشند.
• انرژی نسبتاً کمی مصرف می‌کنند و بدون افزایش قابل توجه قبض برق، فضای اتاق را مرطوب می‌کنند.
• بدون استفاده از آب یا بخار داغ و از طریق تولید ذرات بسیار ریز رطوبت مورد‌نیاز هوا را فراهم می‌کنند و تهدیدی برای سلامتی کودکان، سالمندان و حیوانات محسوب نمی‌شوند.

مزایای استفاده از دستگاه بخور گرم

دستگاه‌های بخور گرم به روش متفاوتی عمل می‌کنند و با حرارت دادن آب، بخاری گرم و سبک را در هوا آزاد می‌کنند. برخی از فواید دستگاه بخور گرم عبارتند از:

• به‌خاطر تبخیر آب نیازی به استفاده از فن ندارند و بی‌صدا هستند.
• رطوبت اتاق را بهبود می‌بخشند.
• برای استفاده در اتاق خواب مناسب‌تر هستند.
• علاوه بر رطوبت‌بخشی، به گرم کردن فضای اتاق نیز کمک می‌کنند.
• به دلیل جوشاندن آب، بخار تمیز‌تر و سالم‌تری تولید می‌کنند.

دستگاه بخور سرد بهتر است یا گرم؟

تا اینجا با مزایا و معایب دستگاه بخور سرد و گرم آشنا شدیم و تفاوت هر‌یک را بررسی کردیم. با‌این‌حال توجه داشته باشید که در‌نهایت جهت انتخاب بهترین دستگاه، همه چیز به ترجیحات شخصی و انتظارات شما بستگی خواهد داشت.

دستگاه‌های بخور سرد در انواع گوناگونی همچون پروانه‌ای، تبخیری و اولتراسونیک تولید می‌شوند و هر‌یک ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی را برای پاسخ‌گویی به نیازهای مختلف کاربران ارائه می‌دهند. در ادامه هر یک از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

• دستگاه‌های بخور اولتراسونیک به واسطه ارتعاشات با فرکانس بالا، ذرات بسیار ریز آب را تولید می‌کنند و تا حد زیادی بی‌صدا و کم‌مصرف هستند. در‌نتیجه برای استفاده در اتاق خواب و دفاتر شرکت‌ها گزینه بهتری محسوب می‌شوند و بدون افزایش دمای اتاق، خشکی هوا را بهبود می‌بخشند.
• انواع تبخیری دستگاه بخور از بهترین دستگاه بخورهای سرد محسوب می‌شوند. آن‌ها با کمک یک فیلتر فیتیله‌ای و یک فن، رطوبت مورد‌نیاز محیط را تأمین می‌کنند و جهت استفاده در فضاهای بزرگ مناسب هستند.
• دستگاه‌های پروانه‌ای از طریق یک دیسک چرخان (با سرعت بالا) ذرات آب را در هوا معلق می‌کند و به نسبت سایر دستگاه‌ها نویز بیشتری تولید می‌کند. آن‌ها کاملاً ایمن و مقرون‌به‌صرفه هستند و گزینه مناسبی برای مرطوب کردن هوای محیط به‌شمار می‌آیند.

در مقابل دستگاه‌های بخور سرد، بهترین دستگاه بخورهای گرم قرار دارند که با افزایش دمای آب و تبدیل آن به بخار، هوای اتاق را مرطوب می‌کنند و در کنار آن برای گرم کردن محیط نیز مؤثر هستند. این محصولات برای فضاهای کوچک‌تر ایده‌آل هستند و برخی از آن‌ها امکان اضافه کردن عصاره‌های گیاهی را در محفظه خود دارا هستند.

تفاوت بخور گرم و سرد در بهبود بیماری ها چیست؟

برای التیام مشکلات پوستی ناشی از خشکی مانند خارش و التهاب، سوزش بینی و همینطور بهبود سینوس‌ها اغلب بخور گرم توصیه می‌شود اما برای جلوگیری از آلرژی‌ها، تحریک مجاری تنفسی و نیز احتقان و خشکی گلو، بخور سرد عملکرد مطلوب‌تری دارد.

بخور سرد برای سرفه بهتر است یا بخور گرم؟

یکی از سؤالاتی که در هنگام انتخاب دستگاه بخور مناسب ممکن است ذهن شما را درگیر کند، این است که «بخور سرد یا گرم برای سرفه خوبه؟» در پاسخ می‌توان گفت بیشتر اوقات مرطوب کردن هوا می‌تواند برای تسکین سرفه‌های خشک مؤثر واقع شود. از آنجایی که هر دو دستگاه می‌توانند رطوبت هوا را به‌خوبی افزایش دهند، هر دو آن‌ها برای بهبود سرفه‌های خشک گزینه مناسبی به‌شمار می‌روند.

برای کودکان و نوزادان، دستگاه بخور سرد بهتر است یا بخور گرم؟

یکی دیگر از سؤالات رایج در هنگام انتخاب دستگاه بخور، این است که «دستگاه بخور سرد یا گرم برای کودکان و نوزادان؟» در پاسخ می‌توان گفت از لحاظ ملاحظات ایمنی، به‌خصوص برای محیط‌هایی که کودکان و حیوانات خانگی در آنجا رفت‌و‌آمد دارند، استفاده از دستگاه بخور سرد ایمنی بیشتری به‌همراه خواهد داشت. این به‌دلیل عدم استفاده از آب جوش و بخار گرم و آسیب‌های احتمالی ناشی از آن است.

نکات مهم برای انتخاب دستگاه بخور مناسب

برای انتخاب دستگاه بخور مناسب، عوامل مختلفی همچون وضعیت زندگی و ترجیحات شخصی مؤثر هستند. نکات زیر به عنوان راهنمای خرید دستگاه بخور به شما کمک می‌کنند تا با درنظر گرفتن ملاحظات کلیدی، تصمیمی آگاهانه‌تر بگیرید:

• اندازه و چیدمان اتاق: در نظر گرفتن متراژ اتاقی که قصد دارید دستگاه بخور را در آن‌جا نصب کنید، یکی از مهم‌ترین نکات در انتخاب این وسیله است. برای مساحت‌های کوچک‌تر، بهتر است دستگاه‌های بخور گرم و برای فضاهای بزرگ‌تر، بخور سرد را مد‌نظر قرار دهید.
• حضور کودکان و حیوانات خانگی: در محیط‌هایی که کودکان، افراد سالمند و حیوانات خانگی در رفت‌و‌آمد هستند، بخور سرد ایمنی بیشتری دارد و احتمال بروز حوادث را به حداقل می‌رساند.
• ترجیحات شخصی: مهمترین فاکتور هنگام خرید دستگاه بخور سرد و گرم ترجیحات شخصی و انتظارات شما است. بنابراین با توجه به اهداف و شرایط محل زندگی یا کار خود می‌توانید محصولی مقرون‌به‌صرفه، بی‌صدا، کم‌مصرف، خنک یا گرم انتخاب کنید.
• شرایط زمینه‌ای: نگرانی‌های مربوط به سلامتی و مسائل بهداشتی خاص خود مانند مشکلات تنفسی ( آسم، آلرژی) و حساسیت پوستی را حتماً در‌‌نظر بگیرید و برای رفع آن‌ها بهترین گزینه را انتخاب کنید.

سخن پایانی

به‌طور‌کل دمای بخار یا ذرات آب و همینطور کاربرد آن‌ها، به عنوان اصلی‌ترین تفاوت دستگاه بخور سرد و گرم در‌نظر گرفته می‌شوند. در حالی که بخورهای سرد فضای وسیع‌تری را تحت پوشش قرار می‌دهند و تا حد زیادی ایمن‌تر هستند، بخورهای گرم برای اتاق‌های کوچک‌تر و به‌خصوص در فصل زمستان کارایی بیشتری دارند.

فراموش نکنید که نیازها و ترجیحات خاص شما نقش مهمی در انتخاب بهترین دستگاه خواهند داشت و پس از هر‌چیز می‌بایست ملاحظات زمینه‌ای، نگرانی‌های سلامتی و شرایط محیطی خود را ارزیابی کنید. همچنین می‌توانید با مشاوران داروساز ما در داروخانه آنلاین زیوش تماس بگیرید و در این خصوص از آن‌ها راهنمایی بیشتری دریافت کنید.

سؤالات متداول

1. آیا دستگاه بخور سرد و گرم به‌طور‌همزمان قابل استفاده هستند؟

بله، برخی انواع بخور دارای دو مجرای جداگانه سرد و گرم هستند و می‌توان از آن‌ها به‌طور همزمان استفاده کرد. از جمله باکیفیت‌ترین این دستگاه‌ها می‌توان به دستگاه بخور سرد و گرم زیکلاس مد تحت لیسانس کشور آلمان اشاره کرد.

2. به‌طور‌کلی تفاوت بخور سرد و گرم در چیست؟

اصلی‌ترین تفاوت بخور سرد و گرم در نحوه تولید رطوبت و دمای آن است و هر‌ یک از آن‌ها برای فضای مشخصی کاربرد دارند. بخور سرد برای فضاهای بزرگ‌تر و بخور گرم در اتاق‌های کوچک‌تر مفید‌تر است.

3. آیا استفاده بیش از حد از بخور سرد و گرم مضر است؟

بله، رطوبت بیشتر از 50 درصد می‌تواند بستری برای رشد باکتری‌ها فراهم کند.

منابع: GreenThumbDepot | EverLastingComfort | VeryWellHealth

نویسنده: علیرضا میرباقری

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی