آرایشی و بهداشتی
همه ما دوست داریم رویدادهای بزرگ و کوچک زندگی خود را کنترل کنیم؛ اما این مسئله در خصوص بارداری به شکل محسوس‌تری به چشم می‌خورد. برنامه‌ریزی حاملگی و استفاده از تکنیک‌های مختلف ضد بارداری به ما کمک می‌کنند تا از سقط‌های نا‌خواسته و زایمان‌های خطرناک دور بمانیم و در فاصله‌گذاری بین زایمان‌ها و برنامه‌ریزی خانوادگی موفق‌تر باشیم. بد نیست بدانید سالانه زنان بسیاری به خاطر بارداری‌های خطرناک و سقط جنین غیر‌اصولی جان خود را از دست می‌دهند. این در حالی است که راه‌های جلوگیری از بارداری بسیارند و به خوبی می‌توانند به حفظ سلامت بانوان کمک کنند. البته باید توجه داشت که هر‌یک از آنها ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و از مزایا و معایب متفاوتی بهره می‌برند. برای مثال می‌توانیم به دیافراگم اشاره کنیم که یک راه‌حل موثر ضد حاملگی است و جزو روش‌های سد‌کننده به‌شمار می‌رود. برای آشنایی بیشتر شما با دیافراگم، تیم زیوش اطلاعات جامع و مفیدی در این خصوص گرد‌آوری کرده است که در ادامه مشاهده خواهید کرد.
دیافراگم چیست؟
شیوه‌های مختلفی برای کنترل بارداری وجود دارند. برخی از آنها به روش‌های هورمونی معروف هستند و با استفاده از استروژن یا پروژسترون از حاملگی جلوگیری می‌کنند و تاثیر طولانی مدت دارند (مانند IUDها)؛ بعضی مانند وازکتومی و بستن لوله‌ها به عنوان روش‌های دائمی شناخته می‌شوند، برخی هم جزو راه‌حل‌های کوتاه‌مدت به‌شمار می‌روند. دیافراگم و سایر روش‌های سدی یا بازدارنده همچون کاندوم‌ها، از این دست محسوب می‌شوند و به عنوان راهکارهای موقت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دیافراگم در واقع یک مانع گنبدی شکل است که لبه‌های محکم و منعطفی دارد و معمولا از سیلیکون یا لاتکس ساخته می‌شود. ابزاری کوچک که در داخل واژن قرار داده می‌شود و دهانه رحم را می‌پوشاند. به راحتی می‌تواند اسپرم و تخمک را از هم دور نگه دارد و چیزی بین 84 تا 96 درصد اثر‌بخشی دارد. به زبان ساده‌تر، اگر با دقت زیادی از دیافراگم استفاده کرده و دستور‌العمل‌های ارائه شده را در تمام طول مدت رعایت کنید، این محصول می‌تواند تا 94 درصد موثر واقع شود. حتی در صورتی که دقت کافی به توصیه‌ها نداشته باشید و از دیافراگم‌ها استفاده کنید، آنها می‌توانند تا 84 درصد از بارداری جلوگیری کنند. این در مقایسه با برخی روش‌های طبیعی مانند پیش‌بینی روز تخمک گذاری، همچنان اطمینان‌بخش خواهد بود. نا‌گفته نماند که دیافراگم‌ها غالبا به همراه اسپرم کش استفاده می‌شوند و نکته مهم آنکه در برابر بیماری‌های مقاربتی بی‌تاثیر هستند.
نحوه استفاده از دیافراگم ضد بارداری
برای استفاده از دیافراگم، ابتدا باید از سالم بودن آن اطمینان پیدا کنید. بدین منظور می‌توانید آن را در مقابل نور نگه دارید و به دنبال ترک، سوراخ یا پارگی باشید. به یاد داشته باشید که برای پیشگیری از عفونت مثانه، بهتر است قبل از قرار دادن دیافراگم مثانه خود را خالی کنید. مرحله اول استفاده با شستشوی دست‌ها آغاز می‌شود. 2 ساعت پیش از شروع رابطه جنسی، برای مدت حداقل 20 ثانیه دست‌های خود را با آب و صابون شستشو دهید.
اگر از اسپرم‌کش کمک می‌گیرید، ژل یا کرم اسپرم‌کش را داخل دیافراگم قرار دهید (در طرفی که کنار دهانه رحم قرار می‌گیرد). حال نوبت آن است که لبه‌های دیافراگم را روی هم بگذارید و به طوری که سمت گنبدی شکل آن رو به پایین باشد، آن را تا انتها وارد واژن ببرید و سپس رها کنید. دقت داشته باشید که لبه جلویی دیافراگم، پشت استخوان شرمگاهی قرار گرفته باشد. برای اطمینان از صحت قرار‌گیری، با انگشت دهانه رحم را که اکنون شبیه به نوک بینی شده است، بررسی کنید. چنانچه به درستی جای گرفته باشد، نباید آن را به‌راحتی احساس کنید. در غیر این صورت، احتمالا جایگاه مناسبی ندارد و لازم است تا دوباره این عمل را تکرار کنید.
طریقه خارج کردن دیافراگم ضد حاملگی
برای خارج کردن دیافراگم از واژن، نکاتی وجود دارند که لازم است حتما به آنها توجه کنید. پیش از هر چیز به یاد داشته باشید که بعد از رابطه جنسی، دیافراگم باید حداقل به مدت 6 ساعت درون واژن باقی بماند. زیرا پس از آخرین انزال، تا چندین ساعت احتمال بارداری همچنان پا‌برجاست. بنابراین خارج کردن زود‌تر از موعد آن، تفاوتی چندانی با عدم استفاده از روش‌های پیشگیری ندارد. بهتر است بدانید که دیافراگم‌ها اصولا نباید بیشتر از 24 ساعت داخل بدن قرار داشته باشند، چرا‌که احتمال ابتلا به عفونت‌های باکتریایی بسیار زیاد است (البته در دراز مدت). بنابراین جهت بیرون آوردن دیافراگم (پس از گذشت 6 یا 7 ساعت از آمیزش)، ابتدا دست‌ها را به دقت شستشو دهید (20 ثانیه) و انگشت اشاره خود را داخل واژن کرده و زیر لبه دیافراگم قلاب کنید. سپس با ملایمت کامل آن را آهسته به طرف پایین بکشید و بیرون بیاورید تا مطمئن شوید که هیچ آسیبی به وسیله پیشگیری وارد نشود.
نکته: چنانچه در طول روز قصد دارید رابطه جنسی خود را تکرار کنید، توصیه می‌شود پیش از شروع مجددا دوباره از اسپرم‌کش استفاده کنید. برای این‌کار می‌توانید مقداری از ژل یا کرم را با انگشت یا از طریق یک اپلیکاتور، داخل واژن کنید و روی دیافراگم قرار دهید.
روش مراقبت از دیافراگم
در حالت معمول و در صورت رعایت نکات مراقبتی، دیافراگم‌ها تا 2 سال قابل استفاده هستند. البته برای اطلاع دقیق از ماندگاری دیافراگم، بهتر است توضیحات تولید‌کننده را بررسی کنید اما غالبا این محصولات 1 تا 2 سال (گاهی هم بیشتر) دوام دارند؛ مگر اینکه آسیبی به آنها وارد شود. در این صورت حتما باید آنها را تعویض کنید. در قسمت پایین نکاتی ارائه شده‌اند که به شما در نگهداری بهتر و ماندگاری بیشتر دیافراگم کمک می‌کنند.
- بعد از هر بار استفاده، دیافراگم را با صابون ملایم و آب گرم بشویید.
- پس از شستشو دیافراگم را به دقت بررسی کنید و اطمینان پیدا کنید که هیچ آسیبی ندیده باشد. سپس آن را در مجاورت هوا قرار دهید و اجازه بدهید تا کاملا خشک شود.
- بهتر است برای نگهداری، آن را درون جعبه مخصوص قرار دهید تا از آلودگی‌ها به دور باشد.
- در طول مصرف از از روان‌کننده‌های مبتنی بر روغن استفاده نکنید، زیرا می‌توانند به محصولاتی که از لاتکس تهیه شده‌اند آسیب بزنند. اما روان‌کننده‌های مبتنی بر آب با اکثر دیافراگم‌ها سازگار هستند.
- توجه داشته باشید که کرم‌های واژینال و داروهایی که برای عفونت‌های قارچی داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند به دیافراگم صدمه وارد کنند.
مزایای دیافراگم ضد بارداری
دیافراگم‌های ابتدایی که سال‌ها پیش به بازار مصرف معرفی شدند، شکل پیشرفته کنونی را نداشتند و استفاده از آنها تا حد زیادی دشوار بود. به همین دلیل چندان مورد توجه خانم‌ها قرار نگرفتند و با روش های دیگر جلوگیری از بارداری نظیر کاندوم، IUD و غیره جایگزین شدند. اما دیافراگم‌های امروزی از مزایای متعددی برخوردار هستند و برای کنترل بارداری بسیار با‌ارزش هستند. برخی از این مزایا شامل موارد زیر است:
- طراحی آنها کاملا با آناتومی بدن زنانه همخوانی دارد.
- استفاده از آنها راحت است.
- بادوام هستند و اغلب تا دو سال ماندگاری دارند.
- تاثیرات هورمونی ندارد.
- قابل استفاده مجدد هستند.
- تقریبا هیچ عارضه جانبی ندارند.
- امکان ترکیب آنها با سایر روش‌های ضد بارداری وجود دارد.
معایب دیافراگم ضد بارداری
طی سال‌های اخیر، شاهد افزایش روز‌افزون محبوبیت دیافراگم‌ها هستیم و این به لطف ویژگی‌ها و مزایای متعدد آن‌هاست. دیافراگم‌ها بدون تغییرات هورمونی هستند و عارضه‌ای برای سلامتی ایجاد نمی‌کنند؛ با این حال معایب و محدودیت‌هایی هم دارند که باید از آنها مطلع شوید.
- احتمال ابتلا به عفونت مثانه را افزایش می‌دهند.
- با کاهش وزن، افزایش وزن، سقط جنین یا زایمان ممکن است نیاز به تعویض داشته باشند (تغییر اندازه).
- برخی مواقع با تحریک واژن همراه هستند.
- باید برای چندین ساعت در داخل واژن قرار داشته باشند.
- برای مقابله با عفونت‌ها مناسب نیستند و استفاده از کاندوم برای جلوگیری از انتقال بیماری جنسی ضروری است.
- استفاده از آنها ممکن است برای برخی آزار‌دهنده باشد.
- چنانچه بیشتر از 24 ساعت در واژن باقی بمانند، احتمال بروز سندروم شوک سمی را افزایش می‌دهند.
- لاتکس و اسپرم کش می‌تواند در برخی از افراد حساسیت ایجاد کنند.
تفاوت دیافراگم و کاندوم زنانه چیست؟
شاید با خود بگویید به غیر از راه‌حل‌های هورمونی، سایر روش‌های سدی همچون کاندوم زنانه، می‌توانند کارآمد‌تر از دیافراگم‌ها باشند. از‌این‌رو تصمیم گرفتیم در این بخش تفاوت‌های کاندوم زنانه و دیافراگم را بررسی کنیم.
- دیافراگم برای مقابله با بیماری‌های جنسی مناسب نیست، اما کاندوم زنانه تا حد قابل توجهی از شما در برابر این عفونت‌ها محافظت می‌کند.
- در کاندوم‌های زنانه می‌توان از هر نوع روان‌کننده‌ای استفاده کرد.
- حلقه بیرونی کاندوم زنانه می‌تواند باعث تحریک اضافی و احساس لذت بیشتر شود.
- کاندوم زنانه برای افرادی که به لاتکس حساسیت دارند نیز مناسب است.
- بر‌خلاف دیافراگم‌ها، قابل استفاده مجدد نیستند.
- کاندوم‌های زنانه در کنار کاندوم مردانه قابل استفاده نیستند.
- کاندوم‌های زنانه برعکس دیافراگم‌ها، سر‌و‌صدای اضافی تولید می‌کنند.
- در دراز مدت، دیافراگم‌ها به نسبت کاندوم‌های زنانه مقرون‌به‌صرفه هستند.
- بر‌خلاف دیافراگم، کاندوم زنانه ممکن است احساس لذت شریک جنسی را تحت تاثیر قرار دهد.
استفاده از دیافراگم ضد بارداری برای چه کسانی مناسب نیست؟
شرایطی وجود دارند که دیافراگم‌ها نمی‌توانند موثر واقع شوند و بازدهی ایده‌آلی داشته باشند. مسلما در چنین مواقعی روی‌آوردن به آنها چندان منطقی نیست و ممکن است کاملا بی‌تاثیر باشند. بنابراین دیافراگم برای افراد زیر مناسب نیست:
- افرادی که دهانه رحم آنها شکلی غیر‌طبیعی دارد و قادر نیستند انگشت خود را در جای مناسب قرار دهند.
- کسانی که به خاطر زایمان یا سایر دلایل، عضلات واژن ضعیفی دارند و دیافراگم در جای خود ثابت نمی‌ماند.
- افرادی که به لاتکس و مواد سازنده اسپرم‌کش حساسیت دارند.
- زنانی که سندرم شوک سمی را تجربه کرده‌اند.
- افرادی که به عفونت‌های دستگاه ادراری مانند عفونت مجرای ادرار یا کلیه مبتلا هستند.
- خانم‌هایی که عفونت واژن دارند.
سخن پایانی
اگر اسپرم مرد به یکی ازتخمک‌های زن برسد، احتمال حاملگی وجود دارد. با این حساب ابزارهایی که به عنوان بازدارنده، تخمک و اسپرم را از یکدیگر جدا نگه می‌دارند، می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای پیشگیری از بارداری باشند. از این دست می‌توانیم به دیافراگم‌ها اشاره کنیم. محصولاتی که بر‌خلاف برخی روش‌های پیشگیری مانند قرص و ایمپلنت، بدون استفاده از هورمون‌ها حاملگی را کنترل می‌کنند. این یعنی کارایی بیشتری در موارد خاص دارند، برای مثال در وضعیت زنانی که شرایط پزشکی دارند یا به خاطر تومورهای سرطانی تحت درمان هستند، اختلالی به وجود نمی‌آورند. قرص‌های ضد بارداری به‌طور مداوم باید استفاده شوند و آی‌یو‌دی‌ها نیز همیشه در بدن شما هستند، اما دیافراگم‌ها نیازی به استفاده مستمر ندارند. کافی است هنگام مقاربت (چند ساعت قبل) آنها را وارد واژن و چند ساعت بعد خارج کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با مشاوران داروخانه آنلاین زیوش تماس بگیرید و از آنها راهنمایی دریافت کنید.
سوالات متداول
1- در صورت حرکت دیافراگم (حین آمیزش) چه کار باید کرد؟
چنانچه در طول نزدیکی متوجه شدید که دیافراگم حرکت کرده است، بهتر است آمیزش را متوقف و از روش دیگری استفاده کنید.
2- چه زمانی باید از اسپرم کش استفاده کرد؟
در حقیقت هنگام قرار دادن دیافراگم، باید از اسپرم کش نیز استفاده کنید؛ اما به خاطر داشته باشید زمان استفاده از آن حداکثر 1 ساعت قبل از شروع آمیزش است.
نویسنده: علیرضا میرباقری
ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار، سعیده قمصری