انواع مکمل کلسیم و عوامل موثر در انتخاب آن

کلسیم از مهم‌ترین و بیشترین مواد معدنی موجود در بدن است. این ماده در ساخت و حفظ استخوان‌ها و دندان‌ها، فعالیت بهینه عضله‌ها، بهبود عملکرد قلب و سیگنال‌دهی عصبی نقشی اساسی ایفا می‌کند. متخصصان بر این باورند که بسیاری از مواد غذایی مانند لبنیات، سبزیجات با برگ سبز تیره و برخی مغزها حاوی کلسیم هستند و نیاز روزانه بدن به این ماده را تأمین می‌کنند. اما به‌طور کلی، میزان کلسیم دریافتی هر فرد بسته به سن و مرحله رشد متغیر است.

انتخاب انواع مکمل کلسیم بسته به عواملی همچون سن، رژیم غذایی خاص، جذب ضعیف، جنسیت، تداخل دارویی یا قرار گرفتن در دوران بارداری یا یائسگی متفاوت است. در این مقاله، با کمک تیم داروسازان زیوش، با انواع مکمل کلسیم و فواید و مزایای هریک آشنا می‌شوید. پس با ما همراه باشید.

انواع مکمل‌ کلسیم

مکمل‌های کلسیم در اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول، سافت‌ژل، شربت و پودر موجود هستند. اگر در خوردن قرص مشکل دارید، بهتر است از قرص‌های جویدنی، سافت‌ژل و شربت کلسیم استفاده کنید. انواع مکمل کلسیم در بازار عبارت‌اند از کلسیم کربنات، کلسیم سیترات، کلسیم گلوکونات، کلسیم لاکتات، کلسیم هیدروکسی‌آپاتیت و غیره. این تنوع به دلیل وجود انواع مختلفی از ترکیبات کلسیم در مکمل‌ها است. هر ترکیب حاوی مقادیر مختلفی از کلسیم است که به آن کلسیم عنصری می‌گویند.

برای اطلاع از نوع مکمل و ترکیبات آن باید برچسب روی محصول را بخوانید و مقدار کلسیم المنتال را بررسی کنید. کلسیم المنتال مقدار واقعی کلسیمی است که بدن از ترکیبات کلسیم جذب می‌کند. به‌عنوان مثال، کلسیم کربنات ۴۰ درصد کلسیم المنتال دارد؛ بنابراین ۱۲۵۰ میلی‌گرم کلسیم کربنات، ۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم خالص یا کلسیم المنتال دارد.

علاوه بر این، برخی از انواع مکمل‌های کلسیم با ویتامین‌ها و دیگر مواد معدنی مثل ویتامین D یا منیزیم ترکیب می‌شوند. دانستن این اطلاعات به شناخت بهتر مکمل‌ها و در نتیجه انتخاب درست منجر می‌شود. در ادامه با انواع کلسیم آشنا می‌شوید.

1. مکمل‌های کربنات کلسیم

کربنات کلسیم از رایج‌ترین و ارزان‌ترین انواع مکمل‌های کلسیم است. کلسیم کربنات به دلیل در دسترس بودن، قیمت ارزان‌تر و داشتن مقادیر بالاتری از کلسیم المنتال بیشتر مصرف می‌شود. ازآنجاکه مصرف این مکمل برای بیشتر افراد منعی ندارد، همیشه انتخاب اول افراد به شمار می‌آید. کلسیم کربنات برای جذب بهتر و بیشتر به اسید معده نیاز دارد؛ بنابراین بهتر است با غذا یا با معده پر مصرف شود.

در ادامه با فواید قرص کربنات کلسیم آشنا می‌شوید:

• حفظ سلامت استخوان و دندان‌ها
• کمک به عملکرد طبیعی عضلات
• بهبود عملکرد طبیعی آنزیم‌های گوارشی
• تنظیم متابولیسم و تولید انرژی طبیعی در بدن
• انعقاد طبیعی خون
• کمک به عملکرد طبیعی میانجی‌های عصبی

2. مکمل‌های سیترات کلسیم

یکی دیگر از انواع مکمل کلسیم، سیترات کلسیم است که به‌راحتی جذب می‌شود. به همین دلیل این مکمل برای افرادی که معده‌شان اسید کم‌تری تولید می‌کند –مانند افراد بالای ۵۰ سال– و مصرف‌کنندگان داروهای مهارکننده اسید معده تجویز می‌شود. مکمل‌های سیترات کلسیم برای افراد مبتلا به بیماری‌های التهابی روده (IBD) و افرادی که دچار اختلال در جذب یا حساس به عوارض گوارشی کلسیم کربنات هستند، مناسب است.

به‌طور معمول، میزان جذب این نوع کلسیم زیاد است، اما به این معنی نیست که سیترات کلسیم درصد بیشتری از نیاز روزانه بدن به کلسیم را تأمین می‌کند؛ زیرا میزان کلسیم المنتال موجود در هر ۱۰۰۰ میلی‌گرم سیترات کلسیم، ۲۱۰ تا ۲۴۰ میلی‌گرم است.

فواید قرص سیترات کلسیم عبارت‌اند از:

• جذب گوارشی مناسب به دلیل داشتن کلسیم به‌صورت ملح سیترات
• کمک به رشد و استحکام استخوان‌ها در سنین رشد
• تقویت و حفظ توده استخوانی در بزرگسالان
• کاهش خطر شکستگی در افراد مسن
• کاهش سرعت تحلیل استخوان‌ها در سنین بالا
• مناسب برای افراد با مشکلات کلیوی
• کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
• جلوگیری از پوکی استخوان
• کاهش احتمال تشکیل سنگ‌های کلیه به علت حضور سیترات

3. مکمل‌های گلوسئات کلسیم

یکی از انواع قرص جوشان کلسیم، گلوسئات کلسیم است. این دارو که به‌صورت خوراکی و با آب مصرف می‌شود، می‌تواند همراه غذا یا با شکم خالی میل شود. این مکمل دارای کلسیم است که به شکل نمک گلوکونات وجود دارد. کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی بدن به شمار می‌رود که برای سلامت دندان‌ها، استخوان‌ها و عضله‌ها و عملکرد صحیح اعصاب ضروری است.

از مزایای گلوسئات کلسیم –که یکی از انواع قرص کلسیم​ موجود در بازار است– می‌توان به جذب آسان و قابلیت استفاده برای افراد با حساسیت‌های گوارشی اشاره کرد.

برخی از فواید قرص گلوسئات کلسیم عبارت‌اند از:

• افزایش سطح کلسیم در بدن
• کمک به سلامت استخوان‌ها و قلب
• حفظ سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها

4. مکمل‌های کلسیم لاکتات

کلسیم لاکتات یکی دیگر از انواع کلسیم است که معمولاً کمتر استفاده می‌شود. لاکتات کلسیم حاوی حدود ۱۳ درصد کلسیم عنصری است و به همین دلیل، این مکمل با مصرف تعداد بیشتری از قرص تجویز می‌شود. این مکمل هزینه زیادی دارد و مقرون‌به‌صرفه نیست. توجه داشته باشید که این نوع از انواع کلسیم را می‌توان با معده خالی هم مصرف کرد.

در ادامه با فواید قرص کلسیم لاکتات آشنا می‌شوید:

• بهبود عملکرد قلب
• کاهش فشار خون
• کمک به رشد ناخن
• حفظ مینای دندان
• درمان شرایط ناشی از سطوح پایین کلسیم مانند پوکی استخوان، استئومالاسی یا راشیتیسم
• درمان اختلال مربوط به غده پاراتیروئید (هیپوپاراتیروئیدیسم)

5. مکمل‌های کلسیم فسفات

این مکمل که به‌عنوان تری‌کلسیم فسفات در مکمل‌ها یافت می‌شود، حاوی تقریباً ۳۹ درصد کلسیم عنصری است. متخصصان بر این باورند که این مدل از انواع قرص کلسیم، تفاوت و مزیت چندانی با دیگر انواع کلسیم موجود در بازار ندارد؛ بااین‌حال، برای افراد دچار کمبود فسفات، کلسیم فسفات مکمل مناسب‌تری به نظر می‌رسد. در مبتلایان به بیماری سلیاک، بیماری کرون، مشکلات کلیوی و افرادی که مقدار زیادی آنتی‌اسید مصرف می‌کنند، کمبود فسفات شایع‌تر است.

ازجمله فواید قرص کلسیم فسفات می‌توان موارد زیر را برشمرد:

• رشد سالم استخوان‌ها از نوزادی تا بزرگسالی
• دفع اسیدهای چرب و میکروبیوتای سالم روده
• تامین هم‌زمان کلسیم و فسفات
• مناسب برای افراد دچار بیماری‌های کلیوی

6. مکمل‌های کلسیم اسکوربات

کلسیم اسکوربات نوعی دیگر از انواع کلسیم محسوب می‌شود. این مکمل علاوه‌بر کلسیم، حاوی مقداری ویتامین C است. مکمل کلسیم اسکوربات برای پیشگیری یا درمان سطوح پایین ویتامین C در افرادی که ویتامین کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند، تجویز می‌شود.

سطوح پایین ویتامین C منجر به بیماری اسکوربوت می‌شود که راش پوستی، ضعف عضلانی، درد مفاصل، خستگی یا افتادن دندان از علائم این بیماری به شمار می‌رود.

فواید قرص کلسیم اسکوربات عبارت‌اند از:

• کمک به حفظ سلامت پوست، غضروف، دندان، استخوان و عروق خونی
• کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان
• محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب
• تقویت سیستم ایمنی بدن

7. مکمل‌های کلسیم مرجان

کلسیم مرجانی یکی از انواع قرص‌های کلسیم است که از رسوبات ماسه مرجانی به دست می‌آید. این رسوبات شنی که زمانی بخشی از صخره‌های مرجانی بودند، معمولاً به‌صورت مستقیم از زمین‌های ساحلی یا آب‌های کم‌عمق اطراف آن جمع‌آوری می‌شوند. ترکیب کلسیم مرجان شبیه به استخوان انسان است و از حدود ۳۰ سال پیش به‌عنوان ماده پیوند استخوان استفاده شده است.

این ترکیب، بعد از تصفیه، پودر می‌شود و به شکل بسته‌بندی‌شده یا کپسولی، به‌عنوان یکی از انواع مکمل کلسیم به بازار عرضه می‌شود. مکمل‌های کلسیم مرجانی عمدتاً از کربنات کلسیم تشکیل شده‌اند؛ اما ممکن است حاوی مقادیر کمی منیزیم و سایر مواد معدنی کمیاب نیز باشند.

فواید قرص کلسیم مرجان عبارت‌اند از:

• کاهش فشار خون
• کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن
• بهبود استحکام دندان‌ها و استخوان‌ها
• کمک به تعادل کلسیم، منیزیم و دیگر مواد معدنی
• متناسب با نیازهای بدن انسان
• بازسازی مجدد مینای دندان در برابر حفره‌های دندانی
• کمک به عملکرد مغز
• افزایش توانایی بدن در التیام و ترمیم هرگونه آسیب بافت‌ها
• کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی در زنان

سخن پایانی

انواع مکمل‌های کلسیم می‌توانند به حفظ سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان کمک کنند. اما انتخاب نوع مناسب مکمل و دوز مصرفی آن باید با نظر پزشک انجام شود. هم‌چنین، داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل که حاوی منابع طبیعی کلسیم باشد، برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است. برای دریافت مشاوره رایگان، انتخاب و اطلاع از نحوه خرید انواع مکمل های کلسیم، همراه ما باشید.

سؤالات متداول

1. آیا مصرف همزمان مکمل کلسیم و آهن می‌تواند باعث کاهش جذب آهن شود؟

بله، بهتر است مکمل کلسیم را هم‌زمان با وعده غذایی سرشار از آهن مصرف نکنید.

2. بهترین زمان برای مصرف انواع مکمل های کلسیم چه زمانی است؟

باتوجه‌به نوع مکملی که مصرف می‌کنید، بهترین زمان مصرف مکمل کلسیم می‌تواند قبل یا بعد از خوردن غذا باشد.

3. مصرف ویتامین D همراه با انوع قرص کلسیم تداخلی ایجاد نمی‌کند؟

خیر، زیرا بدن ما برای جذب بیشتر و حفظ بهتر سطح کلسیم به ویتامین D نیاز دارد.

4. مکمل‌های کلسیم با کدام داروها تداخل دارند؟

آنتی‌بیوتیک‌ها، بیس‌فسفونات‌ها و تیازیدها که داروهایی برای کاهش فشار خون هستند.

 

نویسنده: سارا اعتمادزاده

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی