6 ترفند طلایی برای ترک عادت نوزاد به شیشه شیر​

کودکان هم مانند بزرگسالان وقتی به استفاده از یک وسیله عادت می‌کنند، ترک آن برایشان سخت است. آن‌ها به پستانک، عروسک و شیشه‌شیر خود وابسته می‌شوند و به همین دلیل، والدین برای ترک عادت نوزاد به شیشه شیر​ با چالش‌های متعددی روبرو هستند. البته هرچقدر گرفتن بچه از شیشه شیر به تعویق بیفتد، به‌خصوص بعد از 12 ماهگی، این مسیر سخت‌تر می‌شود.

اگر دنبال راهی برای گرفتن شیشه شیر از کودک می‌گردید، باید بگوییم این راه در یک‌ شب طی نمی‌شود و باید صبور باشید. برای اکثر کودکان، کاهش تعداد دفعات استفاده از شیشه‌شیر و حذف تدریجی آن، بهترین گزینه است. برای مثال، ابتدا سعی کنید عادت استفاده از شیشه‌شیر برای صبحانه یا میان وعده را حذف و با صبوری، کودک را با فنجان‌ها یا لیوان‌های مخصوص سن آن‌ها آشنا کنید.

در این مقاله از زیوش، ترفندهای کاربردی برای تشویق کودک به استفاده از فنجان یا لیوان و جلوگیری از ابتلای او به سندروم شیشه شیر را بررسی می‌کنیم. پس با ما همراه باشید.

1. زمان مناسبی را برای ترک شیشه شیر انتخاب کنید

پیدا کردن هوشمندانه زمان مناسب برای حذف شیشه‌شیر، لطف بزرگی است که در حق فرزندتان و حتی خودتان انجام می‌دهید. حواستان باشد که شیشه‌شیر ممکن است بزرگ‌ترین منبع آرامش روانی برای کودک باشد؛ بنابراین اگر خسته، کلافه و بیمار است یا تغییر بزرگی را در زندگی خود تجربه می‌کند (خواهر یا برادر جدید، رفتن به مهد کودک و موارد مشابه)، برنامه ترک شیشه‌شیر را به زمان دیگری موکول کنید.

2. شیر یا نوشیدنی کمتری در شیشه شیر بریزید

یکی از ترفندها این است که نوشیدنی کمتری در شیشه بریزید و اگر کودک هنوز گرسنه بود، او را تشویق کنید تا بقیه نوشیدنی را از فنجان یا لیوان بنوشد. همچنین باید به‌تدریج، میزان شیر یا نوشیدنی که در شیشه‌شیر می‌ریزید کمتر و مایع داخل فنجان یا لیوان، بیشتر شود. حتی گاهی می‌توانید موقع تشنگی کودک، یک شیشه‌شیر پر از آب به او دهید؛ چون شاید از نوشیدن آب در شیشه خسته شود و دیگر تمایل کمتری به استفاده از آن داشته باشد. در کل فراموش نکنید که باید صبور باشید؛ چون این فرایند ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد.

3. صندلی کودک بگیرید تا به غذا خوردن کنار شما عادت کند

وقتی کودک را روی صندلی مخصوص بنشانید، او غذا خوردن شما را نگاه می‌کند و تشویق می‌شود تا مانند بزرگسالان، در فنجان یا لیوان نوشیدنی بنوشد. مقداری شیر مادر، شیر خشک یا نوشیدنی دیگر را در لیوان مخصوص کودکان یا فنجان نی‌دار بریزید تا کمتر دلتنگ شیشه‌شیر شود. حتی پیشنهاد می‌کنیم برای خودتان هم در لیوان یا فنجان آب بریزید و از آن بنوشید؛ چون کودکان دوست دارند رفتار والدین را تکرار کنند. هر بار هم که آب یا نوشیدنی دیگری میل کردید، از طعم و مزه آن تعریف کنید و خود را هیجان‌زده نشان دهید.

4. شیشه شیر را پنهان کنید

حتماً ضرب‌المثل «از دل برود هر آنکه از دیده برفت» را شنیده‌اید. این ضرب‌المثل ممکن است در مورد شیشه‌شیر هم صدق کند! بعد از این‌که متوجه شدید کودکتان کمتر سراغ شیشه‌شیر را می‌گیرد، آن را پنهان کنید و به جای آن، چندین فنجان یا لیوان رنگارنگ با طرح‌های مورد علاقه او بخرید و در معرض دید و دسترس کودک قرار دهید.

5. برای او قصه‌ای از پری مهربان شیشه شیر تعریف کنید

زندگی ما سراسر قصه است و این در مورد ترفند گرفتن شیشه شیر از بچه هم صدق می‌کند. برای مثال از یک پری مهربان به او بگویید که بعد از این‌که کودکان بزرگ می‌شوند، شیشه‌شیر آن‌ها را می‌گیرد و به نوزادانی می‌دهد که نمی‌توانند از لیوان استفاده کنند.

اگر فکر می‌کنید زمانش رسیده است که فرزندتان با شیشه‌شیر خداحافظی کند و دیگر وابستگی چندانی ندارد، برای او تصویر این پری مهربان را نقاشی کنید و با کمک کودک، نامه‌ای به پری بنویسید و از او تشکر کنید. سپس، شبانه شیشه شیرها را دور بیندازید تا صبح که کودک از خواب بیدار شد، مطمئن شود که پری آمده است. حتی می‌توانید از قبل هدیه‌ای بگیرید و به کودکتان بگویید که پری مهربان آن را به‌عنوان جایزه برای او آورده است.

6. با او مهربان‌تر باشید

وقتی کودک از نظر عاطفی به شیشه‌شیر وابسته شده است و شما می‌خواهید این عادت او را ترک دهید، باید خودتان را برای بی‌قراری، بهانه‌گیری یا حتی گریه‌های مداوم او آماده کنید. توصیه می‌کنیم در این مدت، با او مهربان‌تر از قبل باشید. کودکتان را بیشتر در آغوش بگیرید، زمان بیشتری برای سرگرم کردن و بازی با او اختصاص دهید. قصه‌های طولانی شبانه و پیش از خواب هم ترفندی دیگر برای از شیشه شیر گرفتن کودک در شب است. در نهایت پیشنهاد می‌کنیم اگر  کودکتان بیشتر از 1 سال دارد و حسابی به شیشه‌شیر وابسته شده است، حتماً مقاله مربوط به عوارض دیر کنار گذاشتن شیشه شیر در کودکان را مطالعه کنید.

برنامه زمانی برای حذف تدریجی شیشه‌شیر

اگر کودک شما سه بار در روز با شیشه‌شیر تغذیه می‌شود، برنامه زیر را برای کاهش تدریجی تعداد دفعات استفاده از شیشه‌شیر امتحان کنید:

دقت کنید که در اولین نوبتی که می‌خواهید او را تشویق کنید تا به جای شیشه‌شیر از فنجان یا لیوان مخصوص کودک استفاده کند، به‌هیچ‌وجه پافشاری نکنید. این کار را با صبوری و ملایمت انجام دهید. مثلاً در هفته سوم و برای وعده شب، فقط پیشنهاد کنید که بهتر است به جای شیشه‌شیر از لیوان استفاده کند، ولی او را به این کار مجبور نکنید.

بهترین زمان برای حذف شیشه شیر چه موقع است؟

به‌طورکلی زمان طلایی خاصی تعریف نشده است. بااین‌وجود، آکادمی اطفال آمریکا (AAP) توصیه می‌کند که از 6 ماهگی برنامه‌ای برای کاهش وابستگی او به شیشه‌شیر داشته باشید. هدف اصلی این است که تغذیه با شیشه‌شیر را به‌تدریج کاهش دهید تا کودک شما 12 ماهه شود؛ چون به گفته برخی پزشکان از 12 ماهگی به بعد، کودک از نظر عاطفی به شیشه‌شیر وابسته می‌شود. به این ترتیب فرایند تغییر روش تغذیه کودک (استفاده از فنجان‌های مخصوص کودکان، غذاهای جویدنی و موارد مشابه)، به‌درستی و راحت‌تر طی می‌شود.

در ضمن قطعاً متقاعد کردن کودک 2 ساله برای خداحافظی با شیشه‌شیر، به‌مراتب سخت‌تر از حذف آن از زندگی کودکی 1 ساله است. این نکته را هم اضافه کنیم که طبق توصیه آکادمی اطفال آمریکا و دندان‌پزشکان، کودکان باید حداکثر تا 15 یا 18 ماهگی، عادت استفاده از شیشه‌شیر را ترک کرده باشند.

مهم‌ترین نکات برای ترک عادت کودک به شیشه شیر

برای کاهش یا رفع وابستگی کودک به شیشه شیر، حواستان به نکات زیر باشد:

• نوشیدنی‌های سالم انتخاب کنید و برای تشویق او به استفاده از فنجان یا لیوان، سراغ نوشیدنی‌های صنعتی، شیرین و پرکالری نروید. خشت اول را درست بگذارید و کودک را با اسموتی‌ها و شیک‌های سالم و مقوی آشنا کنید.
• اگر وابستگی او شدید است، به او بگویید که فقط می‌تواند برای یک وعده، آن هم به‌جز موقع خواب و در تخت خواب، از شیشه‌شیر استفاده کند. در این شرایط، حتماً برای شکل‌گیری درست فک و دندان کودک از شیشه شیر ارتودنسی استفاده کنید
• به گزینه ترک ناگهانی و حذف یک‌باره شیشه‌شیر فکر نکنید؛ چون ممکن است کودک بسیار بدخلقی کند و مجبور شوید دوباره به او شیشه‌شیر دهید و این چرخه معیوب تا مدت‌ها ادامه پیدا کند.
• پیروزی‌های کوچک را جشن بگیرید. برای مثال وقتی یک وعده کامل را بدون شیشه‌شیر گذراند، او را تشویق کنید و برایش دست بزنید. البته مراقب باشید که به این تشویق‌ها عادت نکند، چون ممکن است بعدها برایتان دردسرساز شود.
• با کودکتان سازگاری کنید؛ چون ممکن است فنجان یا لیوان را هم بسیار سخت قبول کند و این فرآیند، طولانی‌تر از حد تصورتان شود.
• عصبانی نشوید، از او انتقاد نکنید و به‌هیچ‌وجه کودکتان را با هم‌سن‌وسالانش که از فنجان یا لیوان استفاده می‌کنند، مقایسه نکنید.
• زمانی که کودکتان بی‌قراری کرد، ابتدا او را در آغوش بگیرید و سعی کنید آرامش کنید؛ چون شاید فقط دلتنگ شیشه‌شیر شده است و گرسنه یا تشنه نیست و به همین خاطر بهانه‌گیری می‌کند.

سخن پایانی

در این مقاله از داروخانه آنلاین زیوش، به بررسی ترفندهایی برای خداحافظی آسان کودک با شیشه شیر پرداختیم. تغییر عادت‌های مختلف کودکان و روال زندگی آن‌ها، کار راحتی نیست. گاهی اوقات، هیچ‌چیز مطابق برنامه‌ریزی شما پیش نمی‌رود و ممکن است بعضی روزها کودک با شما همراهی کند و بعضی روزها، حسابی بهانه شیشه‌شیر را بگیرد. نکته مهم این است که به‌هیچ‌وجه در این مسیر پشیمان نشوید و خودتان را سرزنش نکنید. حتی اگر گریه‌ها و بی‌قراری او را دیدید، کمی بیشتر طاقت بیاورید؛ چون دارید بهترین کار را برای او انجام می‌دهید.

سؤالات متداول

1. بهترین زمان برای گرفتن شیشه‌شیر چه موقع است؟

طبق توصیه پزشکان، باید از 12 ماهگی برای ترک عادت کودک به شیشه‌شیر اقدام کنید.

2. چقدر طول می‌کشد تا کودک دیگر از شیشه‌شیر استفاده نکند؟

این فرآیند برای هر کودک متفاوت است و ممکن است بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد.

3. چگونه شیشه شیر را از کودک بگیریم؟

کاهش تعداد دفعات استفاده، شروع ترک شیشه‌شیر از وعده صبحانه، تشویق کودک بعد از هر بار استفاده از فنجان یا لیوان، وقت گذاشتن بیشتر و در آغوش گرفتن کودک برای کاهش استرس و اضطراب او، از جمله بهترین روش‌ها برای گرفتن شیشه‌شیر محسوب می‌شوند.

منابع: ClevelandClinic | WhattoExpect

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسین ابراهیمی