وقتی نوزاد تازه به دنیا می‌آید، یکی از دغدغه‌های مهم والدین، تغذیه ایمن و سالم او است. در این میان شیشه شیر و سرشیشه‌هایی که برای او استفاده می‌کنید، اگر به‌درستی ضدعفونی نشوند می‌توانند محلی برای رشد باکتری‌ها و میکروب‌ها باشند.

این مسئله به‌ویژه در ماه‌های ابتدایی زندگی نوزاد که سیستم ایمنی بدن او هنوز به‌طور کامل شکل نگرفته است، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند؛ چون کوچک‌ترین آلودگی می‌تواند به بیماری‌هایی چون اسهال، استفراغ یا عفونت‌های جدی منجر شود. پس اگر می‌خواهید از سلامت نوزادتان اطمینان حاصل کنید، آشنایی با روش‌های شست و شوی شیشه شیر یکی از قدم‌های ضروری در این مسیر است.

در این مقاله با بهترین روش های ضد عفونی کردن شیشه‌ شیر نوزاد آشنا می‌شوید تا بتوانید متناسب با شرایط و امکانات خود، از سلامت فرزندتان مراقبت کنید. پس با ما همراه باشید.

روش‌های مختلف ضدعفونی کردن شیشه شیر نوزاد

برای شستن و ضدعفونی کردن شیشه شیر نوزاد، روش‌های مختلفی وجود دارد که هرکدام با توجه به شرایط، امکانات و ترجیح شما قابل استفاده هستند. شناخت این روش‌ها به شما کمک می‌کند تا بسته به موقعیت، مناسب‌ترین گزینه را انتخاب کنید و از سلامت و پاکیزگی لوازم شیردهی نوزادتان مطمئن شوید. در ادامه، هر یک از این روش‌های شستن لوازم کودک و کاربردهای آن‌ها را به‌طور خلاصه بررسی می‎کنیم.

1. جوشاندن شیشه شیر

ضدعفونی کردن انواع شیشه شیر نوزاد با جوشاندن یکی از ساده‌ترین و قابل‌اعتمادترین راه‌ها برای از بین بردن میکروب‌ها است، چون برای این کار تنها به آب و یک قابلمه نیاز دارید. توجه داشته باشید که استفاده مکرر از این روش ممکن است به قطعات پلاستیکی لوازم نوزاد آسیب بزند.

2. استفاده از دستگاه استریلایزر

دستگاه‌های استریلایزر با استفاده از بخار داغ، شیشه شیر و لوازم کودک را بدون نیاز به مواد شیمیایی ضدعفونی می‌کنند. استفاده از استریلایزر بسیار ساده است و برای والدینی که به‌طور مرتب از شیشه شیر استفاده می‌کنند، یکی از مطمئن‌ترین گزینه‌ها به شمار می‌رود.

3. استفاده از محلول ضدعفونی کننده شیشه شیر​

در مواقعی که به دستگاه استریلایزر یا تجهیزات دیگر دسترسی ندارید، استفاده از محلول ضدعفونی کننده شیشه شیر​ می‌تواند گزینه مناسبی باشد. این روش برای شستشوی صحیح شیشه‌ شیر کاربرد دارد، اما حتماً باید آن را طبق دستورالعمل درج‌شده روی بسته‌بندی این مواد انجام دهید.

4. شستن در ماشین ظرفشویی

اگر ماشین ظرفشویی که در منزل دارید چرخه شستشو با آب داغ یا بخار دارد، می‌توانید از آن برای شستن شیشه شیر استفاده کنید. این روش سریع است و برای خانواده‌هایی که به‌دنبال صرفه‌جویی در زمان هستند، کاربرد دارد.

5. استفاده از مایکروویو

با کمک بخار حاصل از گرم کردن آب در مایکروویو، می‌توان شیشه شیر را به‌طور مؤثری ضدعفونی کرد. این روش برای زمانی مناسب است که به دنبال راهی سریع و ساده هستید. فقط باید مطمئن شوید جنس شیشه شیری که استفاده می‌کنید، قابلیت قرار گرفتن در ماکروویو را دارد.

مراحل ضدعفونی کردن شیشه شیر با روش جوشاندن

اگر به‌ندرت از شیشه‎شیر برای شیر دادن به نوزاد استفاده می‌کنید، جوشاندن شیشه شیر روشی ساده و مؤثر برای استریل کردن این وسیله است. برای این کار، از مراحل زیر پیروی کنید:

1. شستشوی اولیه

پیش از جوشاندن، همه‌ی اجزای بطری را با دقت با آب گرم و شوینده مخصوص نوزاد بشویید تا هیچ اثری از شیر روی آن باقی نماند. این کار مرحله‌ای ضروری برای از بین بردن آلودگی‌های سطحی و آماده‌سازی پیش از ضدعفونی کردن است. جهت اطمینان بیشتر، توصیه می‌شود برای ضد عفونی کردن سرشیشه و بدنه شیشه شیر، از برس‌های مخصوص یا یک مسواک تمیز استفاده کنید. هرگز سرشیشه را با نمک ضدعفونی نکنید، زیرا ممکن است برای نوزاد خطرناک باشد.

2. جوشاندن در آب

ابتدا مطمئن شوید وسایلی که می‌خواهید با این روش ضد عفونی کنید، برای جوشاندن ایمن هستند. سپس وسایل تغذیه نوزاد را به مدت ۱۰ دقیقه در یک قابلمه بزرگ پر از آب بجوشانید و دقت کنید تمام وسایل به‌طور کامل زیر آب بمانند. دقت کنید که باقی‌ماندن طولانی‌مدت این وسایل در آب جوش می‌تواند باعث آسیب به شیشه شیر یا سرشیشه شود. برای اطمینان از این موضوع، می‌توانید از یک تایمر استفاده کنید. دقت کنید که سرشیشه‌ها معمولاً به حرارت حساس‌تر هستند.

3. خارج کردن و خشک کردن

بعد از خاموش کردن حرارت، اجازه دهید شیشه‌ها کمی خنک شوند. سپس آن‌ها را با انبر استریل بیرون بیاورید و روی یک پارچه تمیز یا سطحی خشک و ضدعفونی‌شده قرار دهید تا در تماس با هوا خشک شوند. اگر مجبور شدید شیشه‌ها را با دست بردارید، حتماً پیش از آن دست‌های خود را به‌خوبی بشویید. اگر بعد از این کار جای ترک یا آثار به‌جای مانده از شیر را مشاهده کردید، احتمالاً بهترین زمان تعویض شیشه شیر نوزاد فرا رسیده است.

مراحل شستشوی شیشه شیر نوزاد در ماشین ظرفشویی

اگر به‌دنبال روشی مطمئن و بدون زحمت برای شستن شیشه شیر نوزاد هستید، استفاده از ماشین ظرفشویی می‌تواند گزینه مناسبی باشد؛ البته به‌شرطی که تجهیزات مورد نظر شما قابلیت شستشو در آن را داشته باشند. طریقه شستن شیشه شیر نوزاد در ماشین ظرفشویی به شرح زیر است:

1. بررسی برچسب محصول

پیش از شروع کار، برچسب محصولات را بررسی کنید تا مطمئن شوید بطری و قطعات آن برای استفاده در ماشین ظرفشویی مناسب هستند. برخی از شیشه شیرها ممکن است در حرارت بالا یا فشار آب آسیب ببینند.

2. آبکشی قبل از ضدعفونی

برای اطمینان از شستشوی کامل شیشه شیر نوزاد، پیش از قرار دادن قطعات در ماشین ظرف‌شویی آن‌ها را زیر آب جاری آبکشی کنید. این کار به از بین بردن باقی‌مانده‌های شیر کمک می‌کند.

3. قرار دادن تمام قطعات در ماشین ظرفشویی

تمام اجزای بطری از جمله سرشیشه، درپوش، حلقه و خود بطری را از هم جدا کنید و در ماشین ظرفشویی بچینید. قطعات کوچک‌تر را در سبد مخصوص قرار دهید تا وارد فیلتر دستگاه نشوند. حتماً دقت کنید که شیشه شیر، درپوش‌ها و سرشیشه‌ها به‌صورت وارونه (رو به پایین) قرار گرفته باشند.

4. فعال کردن تنظیمات شستشو و ضدعفونی

ماشین ظرف‌شویی را روی برنامه‌ای با آب داغ و خشک‌کن حرارتی، یا حالت «Sanitize» تنظیم کنید. این چرخه‌ها به‌طور مؤثری شیشه شیر را ضدعفونی می‌کنند.

5. ضد عفونی کردن دست‌ها قبل برداشتن از ماشین ظرفشویی

پس از پایان شست‌وشو، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید تا هنگام خارج کردن قطعات تمیز، آلودگی به آن‌ها منتقل نشود. اگر بطری‌ها هنوز کاملاً خشک نشده‌اند، آن‌ها را روی یک حوله تمیز یا دستمال یک‌بار مصرف قرار دهید تا با جریان هوا خشک شوند.

مراحل ضدعفونی کردن شیشه شیر با دستگاه استریلایزر

استفاده از دستگاه استریلیزر، روشی سریع و ایمن برای ضدعفونی کردن لوازم کودک به‌شمار می‌رود. با رعایت دقیق دستورالعمل‌های سازنده، می‌توانید فرآیند استریل کردن شیشه شیر نوزاد در خانه را به شکلی ساده و کارآمد انجام دهید. برای استفاده صحیح از این دستگاه، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. آماده‌سازی دستگاه استریلایزر

پیش از شروع، دستگاه را روی سطحی خشک و صاف قرار دهید و مخزن آن را طبق راهنمای سازنده با میزان مشخصی از آب پر کنید.

2. شستن شیشه شیر و سرشیشه با آب گرم و مایع شوینده مناسب

تمام قطعات بطری شیر را با آب گرم و شوینده مخصوص کودک بشویید و آبکشی کنید تا بقایای شیر از حفره‌های آن پاک شود. این مرحله برای افزایش اثربخشی فرآیند استریلیزاسیون ضروری است.

3. قرار دادن شیشه شیر در دستگاه استریلایزر

بطری‌ها، سرشیشه‌ها و دیگر قطعات را جدا از هم و به‌گونه‌ای در دستگاه قرار دهید که بخار بتواند به تمام سطوح آن‌ها دسترسی پیدا کند. قطعات را رو به پایین بگذارید تا بخار به‌طور کامل داخل آن‌ها نفوذ کند.

4. تنظیم دستگاه استریلایزر

بسته به نوع دستگاه، عملکرد مورد نظر (فقط بخار، بخار + خشک‌کن و غیره) را انتخاب کنید. برخی دستگاه‌ها برای انواع مختلف تجهیزات دارای تایمر خودکار یا تنظیمات پیش‌فرض هستند.

5. شروع فرآیند استریلیزاسیون

با شروع به کار دستگاه، بخار با دمای بالا وارد محفظه می‌شود و میکروب‌ها و باکتری‌ها را از بین می‌برد. در این مرحله نباید درِ دستگاه باز شود، زیرا با خارج شدن بخار اثربخشی فرآیند ضدعفونی کاهش می‌یابد.

6. پایان استریلیزاسیون و خاموش شدن دستگاه

با تمام شدن زمان تنظیم‌شده، دستگاه به‌صورت خودکار خاموش می‌شود و ممکن است با صدای بوق یا چراغ هشدار شما را مطلع کند.

7. خارج کردن شیشه شیر از دستگاه

پیش از تماس با وسایل استریل‌شده، حتماً دست‌های خود را با دقت بشویید یا از یک انبر تمیز استفاده کنید. شیشه شیر استریل‌شده را بلافاصله مصرف کنید یا برای جلوگیری از آلودگی مجدد، آن را در یک ظرف درب‌دار و تمیز نگهداری کنید.

8. نظافت دستگاه استریلایزر

پس از هر بار استفاده، آب باقی‌مانده را تخلیه و محفظه داخلی را به‌خوبی خشک کنید. تمیز نگه‌داشتن دستگاه نه‌تنها عمر مفید آن را افزایش می‌دهد، بلکه از ایجاد رسوبات نیز جلوگیری می‌کند.

مراحل ضدعفونی کردن شیشه شیر با مایکروویو

اگر به دنبال روشی سریع، ساده و کم‌هزینه برای ضد عفونی کردن شیشه شیر نوزاد در خانه هستید، استفاده از کیسه‌های استریل مخصوص مایکروویو یک گزینه مطمئن و کاربردی است. در ادامه، طرز شستن شیشه شیر نوزاد​ با مایکروویو را توضیح می‌دهیم.

1. شستن شیشه شیر

ابتدا شیشه شیر و تمام قطعات آن را با استفاده از مایع ضدعفونی کننده شیشه شیر و آب گرم​ بشویید. این مرحله برای حذف بقایای شیر و آماده‌سازی تجهیزات برای ضدعفونی الزامی است.

2. قرار دادن در کیسه استریل مخصوص مایکروویو

پس از شست‌وشو، قطعات شیشه شیر را به‌طور جداگانه داخل کیسه استریل مخصوص قرار دهید. این کیسه‌ها به‌طور خاص طراحی شده‌اند تا بخار حاصل از آب را درون خود نگه دارند و فرآیند ضدعفونی را به‌طور مؤثری انجام دهند.

3. اضافه کردن آب به کیسه

طبق دستورالعمل سازنده، مقدار مشخصی آب (معمولاً حدود 60 میلی‌لیتر) به داخل کیسه اضافه کنید. این آب در مایکروویو تبدیل به بخار می‌شود و باکتری‌ها را از بین می‌برد.

4. قرار دادن در مایکروویو

کیسه را به‌دقت در مایکروویو قرار دهید و دستگاه را روی زمان توصیه‌شده (معمولاً ۲ تا ۵ دقیقه بسته به توان دستگاه) تنظیم کنید. بخار تولیدشده در کیسه، تمام سطوح شیشه‎شیر را ضدعفونی می‌کند.

5. برداشتن و خشک کردن

پس از پایان فرآیند، با استفاده از دستکش یا انبر، کیسه را از مایکروویو خارج کنید. سپس قطعات را روی یک حوله یا دستمال تمیز قرار دهید تا در معرض هوا خشک و آماده استفاده شوند.

نکات مهم در ضدعفونی کردن شیشه شیر و سر شیشه نوزاد

در فرآیند شستشو و ضدعفونی شیشه شیر و سرشیشه نوزاد، توجه به برخی نکات جزئی اما حیاتی می‌تواند تأثیر زیادی در حفظ سلامت نوزاد داشته باشد. در ادامه به نکاتی اشاره می‌کنیم که رعایت آن‌ها اثربخشی ضدعفونی را افزایش می‌دهد و از بروز آلودگی‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند.

1. شستشوی اولیه را فراموش نکنید

پیش از هر نوع ضدعفونی، شیشه شیر و سرشیشه را با آب گرم و مایع شوینده مخصوص لوازم کودک به‌طور کامل بشویید.

2. لوازم کودک را در دمای مناسب بجوشانید

دمای آب در روش جوشاندن باید به نقطه جوش (۱۰۰ درجه سانتی‌گراد) برسد و در صورت استفاده از دستگاه، طبق دستورالعمل کارخانه تنظیم شود.

3. مدت زمان لازم برای ضدعفونی کردن را بدانید

بهترین زمان شستن شیشه شیر نوزاد به روش جوشاندن بین ۵ تا ۱۰ دقیقه است، در حالی که در دستگاه‌های بخار، بسته به مدل دستگاه این زمان می‌تواند بین ۶ تا ۱۵ دقیقه متغیر باشد.

4. از مواد ضدعفونی‌کننده استفاده کنید

اگر از محلول‌های ضدعفونی‌کننده استفاده می‌کنید، تنها محلول‌های بی‌بو و مخصوص نوزادان را انتخاب کنید و طبق نسبت توصیه‌شده به رقیق کردن آن بپردازید.

5. همراه شیشه شیر، سرشیشه را هم ضدعفونی کنید

سرشیشه‌ها باید همزمان با بطری ضدعفونی شوند تا از انتقال آلودگی جلوگیری شود.

6. در هنگام ضدعفونی کردن، از سرشیشه مراقبت کنید

سرشیشه‌ها معمولاً به حرارت حساس‌تر هستند؛ جوشاندن بیش از ۳ دقیقه یا استفاده طولانی‌مدت از بخار می‌تواند باعث ترک خوردن یا آسیب دیدن آن‌ها شود.

7. بعد از شستشو مواد ضد عفونی کننده قطعات را آبکشی کنید

پس از ضدعفونی کردن شیشه شیر با مواد شیمیایی، قطعات را به‌خوبی با آب سرد و تمیز آبکشی کنید تا باقی‌مانده محلول از بین برود.

8. بعد از شستشو، لوازم کودک را بر سطوح آلوده قرار ندهید

برای جلوگیری از آلودگی مجدد، قطعات ضدعفونی شده را روی دستمال تمیز یا قفسه خشک‌کن مخصوص قرار دهید و از تماس با سینک یا سطوح آلوده خودداری کنید.

9. به ضدعفونی کردن نوارهای ریز یا دریچه‌ها دقت کنید

نوارهای سیلیکونی، دریچه‌ها، سوپاپ‌ها و سایر قطعات کوچک شیشه شیر بچه را نیز جداگانه ضدعفونی کنید؛ زیرا این بخش‌ها معمولاً محل تجمع شیر خشک و باکتری هستند.

سخن پایانی

ضدعفونی کردن شیشه شیر و سرشیشه نوزاد، علاوه بر حفظ بهداشت، نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های عفونی در ماه‌های حساس اولیه زندگی دارد.  به‌وسیله پیروی از بهترین روش ضد عفونی کردن شیشه شیر و رعایت نکات ایمنی، می‌توانید با خیالی آسوده از سلامت تغذیه نوزادتان محافظت کنید.

اگر به‌دنبال خرید شیشه ‌شیر مناسب با نیاز کودک خود هستید، می‌توانید پیش از خرید با کارشناسان ما در داروخانه آنلاین زیوش تماس بگیرید و به‌صورت رایگان مشاوره تخصصی دریافت کنید.

منابع: NHS | TheBump | Tommetippee

نویسنده: سعیده جلالیان

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی