راهنمای مراقبت از زخم باز؛ نکاتی برای بهبود سریع و جلوگیری از عفونت

مراقبت از زخم باز یکی از اقدامات ضروری در روند بهبودی زخم‌ها است که تأثیر زیادی بر سلامت و کیفیت زندگی بیمار دارد. زخم‌های باز به‌راحتی ممکن است عفونت کنند و در صورت عدم مراقبت صحیح، می‌توانند مشکلات جدی‌تری ایجاد کنند. این مراقبت‌ها شامل تمیز کردن مناسب زخم، استفاده از بانداژهای مناسب و توجه به علائم عفونت است. همچنین، آشنایی با روش‌های صحیح مراقبت از زخم و درمان زخم های باز می‌تواند به بهبودی سریع‌تر و کاهش درد و ناراحتی فرد کمک کند.

در این مقاله، به‌طور جامع درباره این راهکارها و نکات مربوط به آن‌ها صحبت خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید.

نحوه شستشوی صحیح زخم باز

شستشوی یک زخم باز اولین و یکی از مهم‌ترین مراحل در مراقبت از زخم است. این امر به جلوگیری از عفونت و تسریع فرآیند بهبودی کمک می‌کند. برای انجام این کار، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. آماده‌سازی

قبل از لمس زخم، دست‌های خود را با آب و صابون به‌خوبی بشویید تا از ورود باکتری‌ها به زخم جلوگیری کنید.

2. شستشوی اولیه زخم

این کار به شستن خاک، زباله و از بین بردن باکتری‌ها کمک می‌کند. باید دقت کنید که آب داغ می‌تواند باعث آسیب به بافت‌ها شود؛ بنابراین از آب سرد یا ولرم استفاده کنید.

3. تمیز کردن زخم

اگر زخم خیلی عمیق نیست، می‌توانید به‌آرامی اطراف آن را با آب و صابون ملایم بشویید. از ورود صابون به داخل زخم خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث تحریک بافت شود.

4. خشک کردن زخم

در انتها، با گاز استریل یا پارچه تمیز، به‌آرامی زخم و ناحیه اطراف آن را خشک کنید. علاوه بر آن، از مالیدن موضع خودداری کنید.

 

استفاده از پانسمان‌های مناسب برای زخم باز

زخم‌های باز به‌طور جدی نیازمند استفاده صحیح از پانسمان برای حفاظت از زخم هستند. می‌توان گفت که این مرحله از مراقبت زخم باز، مشابه زخم بستر است.

به همین منظور، باید به نکات ویژه‌ای در زمینه انتخاب و استفاده از پانسمان‌ها دقت کنید. این نکات به شرح زیر هستند:

• برای مراقبت از زخم‌های باز، از پانسمان‌های غیرچسبنده استفاده کنید.
• مراحل صحیح استفاده از پانسمان را بدانید:

1. 1. ابتدا بسته‌بندی پانسمان را با دقت باز کنید تا از آلودگی جلوگیری شود.
   2. سپس، پانسمان را مستقیماً روی زخم قرار دهید و اطمینان حاصل کنید که زخم را کاملاً پوشش دهد و کمی فراتر از لبه‌های آن باشد.
   3. از نوار چسب پزشکی برای ثابت کردن پانسمان استفاده کنید.
   4. اطمینان حاصل کنید که پانسمان محکم است، اما نه آن‌قدر که گردش خون را قطع کند.

 

تعویض پانسمان و زمان مناسب آن

تعویض پانسمان در فواصل مناسب برای جلوگیری از عفونت و تسریع بهبودی مهم است. رعایت نکات زیر نیز در این زمینه ضروری است:

• به زمان تکرار تعویض پانسمان دقت کنید.
• در مرحله اولیه بهبودی (چند روز اول)، پانسمان را روزانه یا در صورت خیس شدن یا کثیف شدن، بیشتر از یک بار تغییر دهید. هنگامی که زخم بهبود می‌یابد، بسته به میزان ترشحات و توصیه‌های پزشک، می‌توانید فاصله بین تغییرات پانسمان را به ۲ تا ۳ روز افزایش دهید.
• نحوه تعویض پانسمان را بدانید و همیشه با شستن دقیق دست‌ها شروع کنید.
• پانسمان قدیمی را به‌آرامی بردارید و اگر چسبیده است، آن را با سرم شستشو خیس کنید تا برداشتنش آسان‌تر شود.
• علائم عفونت مانند افزایش قرمزی، تورم یا وجود چرک را بررسی کنید. اگر متوجه هر یک از این علائم شدید، به پزشک مراجعه کنید.
• قبل از اعمال پانسمان جدید، مراحل ذکر شده در بخش شستشوی زخم باز را برای تمیز کردن زخم انجام دهید.

در صورت مشاهده موارد زیر، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• اگر زخم علائم عفونت مانند افزایش درد، قرمزی، گرما، تورم یا چرک را نشان می‌دهد.
• اگر زخم پس از یک هفته نشانه‌ای از بهبودی نشان نمی‌دهد.
• اگر زخم‌ها بزرگ یا عمیق هستند.

 

اقداماتی برای کاهش خطر عفونت زخم

برای کاهش خطر عفونت یک زخم، نیاز به مراقبت‌های مداوم دارید. در این قسمت، راهنمایی‌های جامعی برای کاهش خطر عفونت و تسریع روند بهبودی زخم ارائه شده است. این توصیه‌ها عبارتند از:

1. شستشوی مناسب زخم

همان‌طور که گفته شد، نخستین و مهم‌ترین قدم برای کاهش خطر عفونت، شستشوی صحیح زخم است که باعث حذف آلودگی‌ها، باکتری‌ها و ذرات خارجی می‌شود. در این راستا، آب تمیز و صابون ملایم بهترین گزینه‌ها هستند.

2. استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها

پس از شستشوی زخم، از ضدعفونی‌کننده‌های مناسب مانند بتادین برای تمیز کردن زخم استفاده کنید. این کار باعث کاهش تعداد باکتری‌های موجود در زخم می‌شود و خطر عفونت را کاهش می‌دهد.

3. پوشاندن زخم

زخم را با یک پوشش استریل مانند گاز یا بانداژ بپوشانید، زیرا این کار علاوه بر محافظت از زخم در برابر آلودگی‌ها، به حفظ رطوبت زخم و تسریع فرآیند بهبودی کمک می‌کند. باید دقت کنید که پوشش زخم را به‌طور منظم تعویض کنید.

4. پرهیز از دست‌کاری زخم

از دست‌کاری زخم و کندن پوسته‌های خشک روی زخم خودداری کنید. این کار می‌تواند به بافت زخم آسیب برساند و باعث ورود باکتری‌ها و ایجاد عفونت شود. به‌جای دست‌کاری زخم، اجازه دهید زخم به‌طور طبیعی بهبود پیدا کند.

5. خودداری از تماس با آب آلوده

زخم را از تماس با آب آلوده و محیط‌های غیربهداشتی دور نگه دارید، زیرا آب آلوده می‌تواند حامل باکتری‌های مختلفی باشد که می‌توانند به زخم نفوذ کرده و عفونت ایجاد کنند.

6. رعایت بهداشت

قبل از لمس یا تمیز کردن زخم، دست‌های خود را به‌طور کامل بشویید و ضدعفونی کنید. این کار باعث کاهش انتقال باکتری‌ها و میکروب‌ها به زخم می‌شود.

7. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی

در موارد خاص، پزشک ممکن است استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موضعی را تجویز کند. این کرم‌ها به کاهش رشد باکتری‌ها و جلوگیری از عفونت کمک می‌کنند. باید دقت کنید که نباید بدون توصیه پزشک از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده کنید.

8. استفاده از محصولات ترمیم‌کننده

گاهی ممکن است پزشک کرم‌های ترمیم‌کننده‌ای برای شما تجویز کند تا زخم سریع‌تر بهبود یابد. این محصولات دارای اثربخشی‌ها و کاربردهای گوناگونی هستند که در هنگام خرید کرم ترمیم کننده سوختگی باید به آن دقت کنید.

9. تغذیه مناسب و هیدراتاسیون

مصرف مقدار کافی آب و مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی مانند ویتامین C و پروتئین‌ها به تقویت سیستم ایمنی بدن و بهبود سریع‌تر زخم کمک می‌کند.

 

اشتباهات رایج در مراقبت از زخم باز

ممکن است مطالب زیادی در رابطه با مراقبت از زخم‌های باز شنیده باشید، اما آیا می‌دانید بسیاری از توصیه‌ها در این خصوص غلط و بی‌پایه و اساس هستند؟ برخی از اشتباهات رایج در این زمینه عبارتند از:

• عدم شستشوی مناسب زخم
• استفاده نادرست از ضدعفونی‌کننده‌ها
• نپوشاندن زخم
• دست‌کاری و خاراندن زخم
• استفاده نادرست یا سرخود از آنتی‌بیوتیک‌ها
• عدم تعویض منظم پانسمان
• نادیده گرفتن علائم عفونت

 

محصولات و داروهای مؤثر برای ترمیم زخم باز

در نهایت به معرفی چند محصول دارویی مفید به عنوان بهترین ترمیم کننده زخم باز می‌پردازیم که دانستن نحوه انتخاب و استفاده صحیح از هرکدام اهمیت زیادی دارد. این محصولات ترمیم کننده زخم عبارتند از:

 

1. کرم ترمیم‌کننده سیکالیفت درمالیفت

این کرم در بهبودی زخم‌ها، جراحات و سوختگی‌ها قابل استفاده است و برای زخم‌های باز غیرمترشحه نیز می‌توان از آن استفاده کرد. این کرم حاوی روغن گل ساعتی، بتاگلوکان، عصاره ریشه اقاقیا و آلوئه‌ورا است.

خرید کرم ترمیم کننده زخم سیکالیفت

2. ژل کرم ترمیم کننده زخم باز ژیناژن

این ژل به بهبود زخم از طریق افزایش بازسازی پوست و ساخت کلاژن کمک می‌کند و فاقد اسانس و پارابن است.

خرید ژل کرم ترمیم کننده زخم باز ژیناژن

3. کرم ترمیم کننده زخم مارگاریت

این محصول فاقد اسانس است و حاوی روی، مس، منیزیم، عصاره‌های گیاهی، کلاژن و آلانتوئین است. برای بهبود زخم‌ها، سوختگی‌های سطحی، کاهش قرمزی و سوزش استفاده می‌شود.

خرید کرم ترمیم کننده زخم مارگاریت

 

سخن پایانی

در این مقاله به‌طور جامع درباره مراقبت از زخم باز صحبت کردیم که به‌طور خلاصه شامل شستشوی صحیح زخم، استفاده از پانسمان مناسب و تعویض منظم پانسمان است. همچنین به چند راهکار مراقبتی برای کاهش طول درمان زخم باز اشاره کردیم و به معرفی چندین ترمیم کننده زخم از بهترین محصولات بازار پرداختیم.

علاوه بر این، می‌بایست توجه کنید که با رعایت نکات تغذیه‌ای و مصرف مقدار کافی آب می‌توانید روند بهبودی زخم را تسریع کنید.  در صورت مشاهده علائم جدی‌تری مانند قرمزی شدید، تورم، درد شدید و ترشحات چرکی، اقدامات درمانی ویژه‌ای لازم است و باید بلافاصله به پزشک متخصص مراجعه کنید.

 

سؤالات متداول

1. در هنگام مراقبت از زخم، چه زمانی باید به پزشک داخلی یا پوست و مو مراجعه کرد؟

در موارد زیر بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید:

• در صورت افزایش قرمزی، درد، تورم یا خونریزی در محل زخم
• عمیق یا خشک و سیاه شدن زخم
• تغییر رنگ زخم و بدبو شدن
• تب ۳۸ درجه سانتی‌گراد یا بالاتر

2. کدام زخم‌ها دیرتر خوب می‌شوند؟

زخم‌های دیابتی، زخم‌های مزمن، زخم‌های بستر، زخم‌های عفونی و زخم‌های ناشی از سوختگی‌های شدید معمولا دیرتر خوب می‌شوند.

 

نویسنده: مریم خمیسی

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و امیرحسین ملک زاده