راهنمای کامل انتخاب شیشه شیر و سر‌شیشه مناسب برای نوزاد

مهم نیست برای نوزاد خود چه تغذیه‌ای در‌نظر گرفته‌اید، چه از شیر خشک استفاده کنید چه شیر مادر، روزی فرا می‌رسد که به دلایل مختلف نمی‌توانید به او شیر دهید و به شیشه شیر نیاز دارید. خوشبختانه زمانی که آن روز فرا برسد، برای خرید محصولات کودک نگرانی چندانی نخواهید داشت؛ زیرا انواع شیشه شیر، پستانک و لوازم نوزاد در شکل‌ها، رنگ‌ها و مدل‌های مختلفی عرضه می‌شوند و برند‌های گوناگون طرح‌های متنوعی از آن‌ها را روانه بازار کرده‌اند.

البته تنوع زیاد می‌تواند فرآیند خرید را پیچیده‌تر کند، اما تصمیم‌گیری در مورد شیشه شیر نوزاد خود به‌تنهایی چالش‌برانگیز است و قطعاً نمی‌خواهید فرزندتان از یک بطری نا‌مناسب، غیر بهداشتی و غیر‌استاندارد تغذیه کند. برای رفع این دغدغه، تیم زیوش راهنمای زیر را درباره انتخاب شیشه شیر و سرشیشه مناسب برای کودک تهیه کرده است. پس اگر به آسایش و سلامتی کودک خود اهمیت می‌دهید، با ما همراه باشید.

انواع شیشه شیر نوزاد از نظر جنس بدنه

شیشه‌های شیر نوزاد در انواع گوناگونی عرضه می‌شوند؛ بعضی از آن‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که شباهت نزدیکی به سینه مادر داشته باشند و برخی برای جلوگیری از مشکلاتی مثل کولیک مؤثر هستند. این محصولات در جنس‌های مختلفی همچون سیلیکون، شیشه، پلاستیک و… به تولید می‌رسند. در ادامه ویژگی‌ها و مزایای هر مدل شیشه شیر نوزاد را بررسی می‌کنیم:

1. شیشه شیر شیشه‌ای

قدیمی‌ترین نوع شیشه‌شیرها از جنس شیشه ساخته می‌شدند و هنوز هم به‌خاطر مزایای بالقوه خود، مورد انتخاب افراد زیادی قرار می‌گیرند. این محصولات دوام زیادی دارند، فاقد مواد شیمیایی مضر هستند، به‌سادگی خراب نمی‌شوند و نیازی به تعویض مکرر ندارند. همچنین در مقابل آلودگی‌ها مقاوم هستند و برای استریل کردن و جوشاندن، استحکام مناسبی دارند. از جمله معایب‌شان نیز می‌توان به این اشاره کرد که گران‌تر هستند و سنگینی آن‌ها ممکن است مشکلاتی را برای نوزادان ایجاد کند.

2. شیشه شیر پلاستیکی

شیشه‌های شیر پلاستیکی وزن سبکی دارند و ارزان‌تر هستند. با‌ این حال احتمال خراب شدن و شکستگی آن‌ها نیز وجود دارد و باید در زمان معینی تعویض شوند. نکته دیگر در مورد شیشه شیر پلاستیکی این است که احتمال استفاده از مواد شیمیایی مضر مانند BPA در آن‌ها وجود دارد و این مسئله می‌تواند سلامتی کودک را به‌خطر بیندازد. برای پیشگیری از وقوع چنین احتمالاتی، لازم است محصول موردنیاز خود از بین بهترین برندهای شیشه شیر نوزاد انتخاب کنید.

3. شیشه شیر سیلیکونی

دسته دیگری از شیشه شیرها جنس سیلیکونی دارند و بسیار نرم و انعطاف‌پذیر هستند. نوزادان و کودکان این نوع شیرخوری‌ها را به‌راحتی در دست می‌گیرند و والدین هیچ نگرانی بابت شکستن بطری نخواهند داشت. همچنین نسبت به حرارت مقاومت دارند، ارزان‌تر و سبک‌تر از شیرخوری‌های شیشه‌ای هستند و نسبت به شیرخوری‌های پلاستیکی سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند.

4. شیشه شیر استیل

نوع دیگری از شیشه‌شیر وجود دارد که از استیل ساخته می‌شود. این محصولات ضد زنگ هستند و به مانند شیرخوری‌های شیشه‌ای، تمیز کردن آن‌ها به‌راحتی امکان‌پذیر است. همچنین در برابر آلودگی‌ها و شکستگی مقاومت خوبی نشان می‌دهند و عاری از مواد شیمیایی مضر هستند. از معایب آن‌ها نیز می‌توان به این موارد اشاره کرد که سنگین هستند و نسبت به محصولات پلاستیکی و سیلیکونی قیمت بالاتری دارند.

انواع شیشه شیر از نظر شکل و طراحی

تا اینجا با محصولاتی آشنا شدید که از لحاظ جنس ساخت و بدنه با یکدیگر تفاوت داشتند، اما در این بخش کمی عمیق‌تر می‌شویم و انواع شیشه شیر را از لحاظ شکل و کاربرد آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

1. شیشه شیر استاندارد

همان‌طور که می‌توان حدس زد، این شیرخوری‌ها از طراحی معمولی و استانداردی برخوردار هستند و بدون هیچ ویژگی خاصی تولید می‌شوند.

مزایا

• دارای یک درب و یک پستانک معمولی هستند.
• به‌راحتی در بازار پیدا می‌شوند.
• مقرون‌به‌صرفه هستند.
• طراحی ساده، باریک و استانداردی دارند.
• تمیز کردن آن‌ها آسان است.
• با دستگاه‌های گرم‌کننده سازگاری دارد.

معایب

• ممکن است کیفیت بالایی نداشته باشند.
• از ورود حباب به پستانک جلوگیری نمی‌کنند و گاهی باعث ورود هوا به معده کودک می‌شوند.

2. شیشه شیر زاویه دار (گردن کج)

شیشه زاویه‌دار یا گردن‌کج دارای زاویه‌ای در قسمت بالایی بطری است. به توصیه متخصصین و برای جلوگیری از عفونت گوش، بهتر است نوزاد در حالت نیمه نشسته تغذیه شود. این طراحی کمک می‌کند والدین بتوانند نوزاد خود را به صورت عمودی یا نیمه نشسته، راحت‌تر تغذیه کنند.

مزایا

• طراحی منحصر‌به‌فرد آن باعث می‌شود سر‌شیشه پر از شیر باشد و میزان هوایی که در حین تغذیه وارد معده کودک می‌شود، کاهش پیدا کند.
• در رفع کولیک نوزادی مؤثر است.
• برای پیشگیری از عفونت گوش تأثیر‌گذار است.
• نگه‌داشتن و استفاده از آن برای نوزاد راحت‌تر است.

معایب

• شکل خاص شیشه‌شیر، استفاده و پر کردن آن را دشوار‌ و خسته‌کننده می‌کند.
• تمیز کردن شیشه کمی سخت‌تر است و در صورت عدم شست‌وشوی صحیح، ممکن است باعث جمع شدن باکتری‌ها شود.
• کمی گران‌تر از شیشه‌های معمولی است.
• پیدا کردن آن‌ها در بازار دشوار‌تر است.

3. شیشه شیر پهن

برای کسانی که می‌خواهند در کنار تغذیه با شیر مادر، گاهی اوقات از شیشه شیر استفاده کنند و مدام بین این دو روش جابجا می‌شوند، شیشه‌های پهن گزینه ایده‌آل‌تری هستند. این محصولات از نظر شکلی نزدیک به سینه مادر شبیه‌سازی شده‌اند و به‌عنوان یکی از روش های عادت دادن کودک به شیشه شیر، گزینه مناسبی محسوب می‌شوند.

مزایا

• تمیز کردن آن‌ها بسیار راحت‌تر است.
• شبیه به سینه مادر طراحی شده است و شیر‌دهی طبیعی را شبیه‌سازی می‌کند.
• استفاده از آن برای کودکانی که هم با شیر مادر و هم با شیشه‌شیر تغذیه می‌شوند، گیج‌کننده نیست.

معایب

• با تجهیزات مرتبط (مانند گرم‌کننده‌ها و دستگاه تهویه شیر) سازگاری کمتری دارند.
• گران‌تر هستند.
• کمتر از شیشه‌های استاندارد در دسترس هستند.
• با سر‌شیشه‌های معمولی سازگار نیستند.

4. شیشه شیر ضد نفخ

شیشه شیر‌های ضد نفخ نوزاد برای جلوگیری از مشکلات گوارشی تولید شده‌اند و به رفع کولیک یا حتی رفلاکس نوزادان کمک می‌کنند. در‌واقع طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای است که حباب‌های هوا در سر‌شیشه گیر نمی‌کنند و برخلاف جهت مکش شیر و به سمت پایین شیشه شیر هدایت می‌شوند.

مزایا

• از نفخ جلوگیری می‌کنند.
• مقدار هوای بلع نوزاد را کاهش می‌دهند.
• در کاهش علائم قولنج و گاز معده مؤثر هستند.

معایب

• تمیز آن‌ها دشوار است.
• در مقایسه با شیشه‌های معمولی گران‌تر هستند.

انواع سرشیشه‌ از نظر جنس

سرشیشه‌ها نیز همانند شیرخوری‌ها در اقسام گوناگونی تولید می‌شوند و هر کدام ویژگی‌ها، معایب و مزایای متفاوتی را ارائه می‌دهند. از سوی دیگر، کیفیت و نوع سر‌شیشه به‌طور قابل‌توجهی در آسایش و رفاه نوزاد تأثیر‌گذار است. بنابراین شناخت انواع سر‌شیشه‌ها و خصوصیات آن‌ها، بسیار مهم و ضروری به‌نظر می‌رسد.

1. سر‌شیشه لاتکس

بعضی سر‌شیشه‌ها از جنس لاتکس ساخته می‌شوند و بافتی نرم و انعطاف‌پذیر دارند. در‌ عین حال احساسی شبیه به سینه مادر را برای نوزاد تداعی می‌کنند که این موضوع، آن‌ها را به یک گزینه پر‌طرفدار تبدیل کرده است.

اگرچه سر‌شیشه‌های لاتکس قیمت ارزان‌تری دارند، اما به‌سرعت فرسوده می‌شوند. بنابراین با گذشت زمان تغییر رنگ می‌دهند و ترک‌های کوچکی روی سر‌شیشه پدیدار می‌شود که در این زمان، نیاز به تعویض دارند.

نا‌گفته نماند که برخی نوزادان به لاتکس حساسیت نشان می‌دهند و در صورت استفاده از آن‌ها ممکن است دچار کهیر، خارش چشم، تورم و بثورات پوستی شوند..

2. سر‌شیشه سیلیکونی

سر‌شیشه‌های سیلیکونی به عنوان یکی از محبوب‌ترین سر‌شیشه‌ها در کشورهای مختلف شناخته می‌شوند. این محصولات عمدتاً شفاف هستند، انعطاف‌پذیری بالایی دارند و بسیار بیشتر از سر‌شیشه‌های لاتکس عمر می‌کنند. سرشیشه سیلیکونی مخصوصاً برای نوزادانی که به لاتکس حساسیت دارند، گزینه مناسبی است.

انواع سر‌شیشه از نظر شکل و طراحی

سرشیشه‌ها از نظر شکل نیز به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام کاربرد متفاوتی دارند:

• سر‌شیشه معمولی (استاندارد): از طراحی نسبتاً باریک و معمولی برخوردار هستند و به مکش قدرتمندی نیاز ندارند.
• سر‌شیشه پهن: شکل پهن و کوتاه‌تری به نسبت انواع معمولی دارند و شبیه به سینه مادر طراحی شده‌اند. به همین علت برای قطع کردن شیردهی توسط مادر و استفاده از شیشه شیر مناسب‌تر هستند.
• سر‌شیشه ضد نفخ: برای کاهش نفخ و کولیک کودکان طراحی شده‌اند و با کاهش وارد شدن هوا به معده، نفخ نوزاد را کاهش می‌دهند.
• سر‌شیشه‌های ارتودنسی: سر‌شیشه‌های ارتودنسی به خاطر تاثیر شیشه شیر بر دندان های کودک طراحی شده‌اند و از بروز اختلال در شکل‌گیری دندان‌های کودکان جلوگیری می‌کنند. پیشگیری از نا‌متقارن شدن فک، جلو‌زدگی و نا‌منظم شدن دندان‌ها و کاهش دل‌درد نوزاد (جلوگیری از نفخ)، مزایای استفاده از شیشه شیر ارتودنسی به‌شمار می‌روند.
• سرشیشه‌ها بر اساس سرعت جریان مایعات:‌ سرشیشه‌ها می‌توانند جریان شیر را کندتر کنند یا آن را سریع‌تر عبور دهند. از جایی که سرعت مناسب جریان شیر بسته به سن نوزاد متفاوت است، بهتر است قبل از تهیه سرشیشه مطمئن شوید که از لحاظ سرعت جریان عبور شیر، محصول مناسب نوزاد خود را انتخاب کرده‌اید.

انتخاب شیشه شیر و سر‌شیشه مناسب بر اساس نیازهای نوزاد

بهترین راه برای انتخاب شیشه شیر مناسب، توجه به نیازهای نوزاد است و صرفا با خرید شیشه شیر گران‌قیمت نمی‌توانید از کارایی و ایمنی محصول مطمئن شوید. بنابراین لازم است هنگام تصمیم‌گیری به جنس و شکل شیشه شیر، طراحی سر‌شیشه و جریان عبور شیر از آن توجه کنید.

در‌خصوص سر‌شیشه‌ها هم باید بگوییم سر‌شیشه‌های سیلیکونی دوام بیشتری دارند و راحت‌تر تمیز می‌شوند. با‌این‌حال سر‌شیشه‌های لاتکس نرم‌تر هستند و شباهت بیشتری به سینه مادر دارند.

انتخاب شیشه شیر مناسب برای کاهش نفخ و کولیک

هنگامی که نوزاد شیر می‌خورد، هوای اضافی تصادفاً وارد معده او می‌شود و بدین ترتیب باعث بروز نفخ خواهد شد. یکی از علل گریه‌های طولانی و بدون دلیل مشخص، می‌تواند نفخ نوزاد باشد. بنابراین اگر نوزاد شما دچار نفخ و معده‌درد می‌شود و بیش از اندازه بی‌قرار است، پیشنهاد می‌کنیم با مشورت متخصص از شیشه‌شیر‌های آنتی کولیک استفاده کنید.

سری این شیرخوری‌ها شکل منحصر‌به‌فردی دارد و با کنترل جریان هوا، مانع از ورود آن به معده نوزاد و در‌نتیجه نفخ می‌شود. همین‌طور جهت انتخاب شیشه شیر مناسب برای کاهش رفلاکس نیز می‌توانید از محصولات تخصصی استفاده کنید که بازگشت گازها و محتوای معده به مری جلوگیری می‌کنند.

انتخاب شیشه شیر و سر‌شیشه بر اساس سن نوزاد

یکی از فاکتورهای بسیار مهم انتخاب شیشه شیر، تعیین اندازه شیشه و سایز سرشیشه است. در‌ واقع نوزاد باید بتواند به‌راحتی بطری را در دست بگیرد و جریان ثابت شیر هم مشکلی برای او ایجاد نکند. در‌ غیر این صورت، ممکن است کودک دست رد به شیشه شیر بزند و در ادامه مشکلاتی برای تغذیه کودک ایجاد شود. همچنین باید به شدت جریان سرشیشه‌ نیز توجه کنید:

• جریان خیلی آهسته: مناسب برای نوزادان بسیار کوچک یا نارس
• جریان آهسته: مناسب برای نوزادان تازه متولدشده یا در حال تغذیه با شیر مادر
• جریان متوسط: مناسب برای نوزادان در حال رشد با نیاز به حجم بیشتر شیر
• جریان سریع: مناسب برای نوزادان بزرگ‌تر با قدرت مکیدن بالا و سرعت تغذیه زیاد

وابستگی نوزاد به شیشه شیر

در پی تغذیه و استفاده‌های مکرر از شیشه‌شیر، کودک وابستگی زیادی به آن پیدا می‌کند و بعد از گذشت ماه‌ها، جدا کردن او از شیشه بسیار چالش‌برانگیز خواهد بود. این در حالی است که گاهی اوقات وابستگی بیش از حد می‌تواند سلامت کودک را به‌خطر بیندازد و به مشکلاتی مانند سندرم شیشه شیر منجر شود.

از طرف دیگر، بسته به اینکه کودک برای چه مدت با شیشه تغذیه شده است، گرفتن شیشه‌شیر به همان اندازه دشوار‌تر خواهد شد. به همین دلیل متخصصین توصیه می‌کنند از ۱۲ تا ۱۸ ماهگی، رفته‌رفته از بطری شیر استفاده نکنید. برای اینکه بتوانید این‌کار را به‌سادگی و با کمترین آسیب روحی انجام دهید، پیشنهاد می‌کنیم به نکات زیر توجه کنید:

• پروسه حذف شیشه شیر را به سرعت و به‌طور‌ناگهانی انجام ندهید.
• بهتر است برای شیشه شیر جایگزینی مناسب مانند فنجان یا لیوان نی‌دار مخصوص کودک فراهم کنید که دارای طرح‌های جذاب و متنوع باشد.
• برای کودک یک محیط آرام و بدون تشنج فراهم کنید.
• پس از شش ماهگی تغذیه کمکی را برای نوزاد شروع کنید.
• در صورت لزوم از یک مشاور کمک بگیرید.

سخن پایانی

همان‌طور که متوجه شدید برای تهیه یک شیشه شیر مناسب، فاکتورهای متعددی وجود دارند. با‌این‌حال هنگام تصمیم‌گیری کافی است با نیازهای کودک خود به‌خوبی آشنایی داشته باشید و مطابق با سبک زندگی او، محصولی ایده‌آل، کارآمد و ایمن انتخاب کنید.

بدین منظور سعی کنید مواد تشکیل دهنده و جنس ساخت شیشه شیر را به‌دقت بررسی کنید و در صورت نیاز حتماً از یک مشاور کمک بگیرید. در صورت نیاز به هرگونه مشاوره، می‌توانید با کارشناسان ما در داروخانه آنلاین زیوش تماس بگیرید و از طریق مشورت با دکتر داروساز، راهنمایی کاملی در‌خصوص خرید شیشه شیر نوزاد دریافت کنید.

سؤالات متداول

1. کدوم شیشه شیر سوراخ ریزتری داره​؟

در حالت معمول، شیشه شیر‌های کوچک با سری سایز 0 یا 1، سوراخ ریز‌تری دارند و جریان عبوری شیر در آن‌ها آهسته است.

2. ویژگی‌های یک شیشه شیر با‌کیفیت چیست؟

یک شیشه شیر مناسب باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• به‌راحتی تمیز شود.
• درب آن محکم و فاقد نشتی باشد.
• دوام بالایی داشته باشد.
• به‌سرعت تغییر رنگ ندهد.
• درجه‌بندی شده باشد.

3. سر‌شیشه مناسب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

سر‌شیشه مناسب بهتر است دارای ویژگی‌های زیر باشد:

• از جنس مرغوبی ساخته شده باشد.
• نرم و انعطاف‌پذیر باشد.
• سایز مناسبی داشته باشد.
• آنتی کولیک باشد.
• به‌راحتی کدر نشود.

منابع: Baby-Chick | Philips | TheBabySpot

نویسنده: علیرضا میرباقری

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی