یکی از آمارهایی که امروزه در جهان رو به گسترش است، افزایش روزافزون افسردگی است. در اصل طبق آماری که از تحقیقات به دست آمده، حدود ده درصد از کل جمعیت جهان از این بیماری رنج می‌برند. در اصل این بیماری دلایل گسترده‌ای دارد و غم و اندوه ممکن است در دراز مدت عواقب حل‌نشدنی برای سلامت افراد ایجاد کند. غم و اندوه یک تجربه انسانی پیچیده و چالش برانگیز است؛ تجربه‌ای که ممکن است تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت روانی و جسمی ما داشته باشد. وقتی یکی از عزیزان را از دست می‌دهیم، شوک از دست دادن آن فرد در تمام جنبه‌های زندگی ما جاری می‌شود و به غم دچار می‌شویم. درک عواقب غم و اندوه بر سلامتی بسیار مهم است که می‌تواند در صورت طولانی شدن یا مدیریت نشدن روند سوگواری ایجاد شود. افراد سوگوار معمولاً نسبت به بیماری حساس می‌شوند و بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر عفونت‌های ویروسی را تجربه می‌کنند. در اصل اعتقاد بر این است که سیستم ایمنی ضعیف، نتیجه استرس شدید است. همچنین افرادی که غم و اندوه را تجربه می‌کنند ممکن است به مشکلات قلبی عروقی دچار شوند.
آشفتگی عاطفی شدید به دلیل از دست دادن می‌تواند باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب و همچنین ترشح پروتئین‌های التهابی شود که می‌تواند به مرور زمان به سیستم قلبی عروقی آسیب برساند. غم و اندوه طولانی مدت حتی با نرخ مرگ و میر بالاتر همراه شده است.
تأثیر غم و اندوه بر روان و جسم انسان
فراتر از پیامدهای جسمی، غم و اندوه ممکن است بر سلامت روانی فرد نیز تأثیر بگذارد. افسردگی بالینی، اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه، همگی پیامدهای روانشناختی فقدان یک فرد هستند. افراد غمگین ممکن است احساسات عمیق غم و غصه، ناامیدی و اضطراب را تجربه کنند که ماه‌ها یا حتی سال‌ها باقی می‌ماند. اختلالات خواب، از دست دادن اشتها و مشکل در تمرکز نیز علائم شایع مرتبط با غم و اندوه هستند که می‌توانند سلامت کلی را بیشتر به خطر بیندازند. با این حال، درک این نکته ضروری است که غم و اندوه یک تجربه کاملاً فردی است و میزان تأثیر آن بر سلامت می‌تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. عواملی مانند ماهیت فقدان، وضعیت سلامت روانی قبل از غم و اندوه و در دسترس بودن حمایت اجتماعی، همگی می‌توانند بر روند سوگواری تأثیر بگذارند. در برخی موارد، افراد ممکن است متوجه شوند که غم و اندوه آن‌ها به طور طبیعی در طول زمان برطرف می‌شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است برای مدت طولانی با اثرات آن مبارزه کنند.
چگونه غم و غصه می‌تواند سلامت بدن را به خطر بیندازد؟
هنگامی که ما غمگین می‌شویم، بدن ما سطوح بالایی از کورتیزول، آدرنالین و سایر هورمون‌های استرس را ترشح می‌کند تا ما را در غلبه بر غم کمک کند. استرس مزمن و کنترل نشده، آسیب قابل توجهی بر سیستم ایمنی بدن وارد می‌کند و افراد سوگوار را بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌های عفونی می‌کند. مطالعات نشان داده است کسانی که غم و اندوه طولانی مدت را تجربه می‌کنند، سطح آنتی‌بادی‌های مهم بدن آن‌ها کاهش می‌یابد. این امر باعث می‌شود که این افراد در برابر سرماخوردگی، آنفولانزا و سایر عفونت‌های ویروسی آسیب‌پذیرتر شوند. اگر روند سوگواری حل نشده باقی بماند، این سرکوب سیستم ایمنی می‌تواند ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه یابد. سیستم قلبی عروقی یکی دیگر از بخش‌های بدن است که به‌ویژه در برابر تأثیر غم و اندوه آسیب‌پذیر است. تغییرات عاطفی شدید ناشی از فقدان می‌تواند باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب شود که منجر به افزایش خطر حمله قلبی، سکته مغزی و سایر شرایط بالقوه تهدید‌کننده زندگی می‌شود. غم و اندوه علاوه بر پیامدهای جسمی، مشکلات روحی و روانی نیز به همراه دارد. اضطراب و PTSD از مسائل رایج سلامت روان مرتبط با غم و اندوه هستند. به عنوان مثال، آسیب عاطفی از دست دادن یکی از عزیزان می‌تواند باعث افزایش حالت هوشیاری و ترس شود که منجر به حملات پانیک، افکار مزاحم و رفتارهای اجتنابی می‌شود.
راه‌های درمان غم و اندوه و استرس
برای کسانی که غم و اندوه شدید یا ناتوان‌کننده را تجربه می‌کنند، ممکن است درمانی حرفه‌ای لازم باشد.
تعدادی تحقیق مبتنی بر شواهد وجود دارد که می‌تواند در درمان تأثیرات غم و اندوه بر سلامت روان بسیار مؤثر باشد. برای مثال روش‌هایی مانند درمان شناختی- رفتاری (CBT) و مواجهه درمانی طولانی مدت، می‌تواند به افراد سوگوار کمک کند تا از طریق احساسات خود، مکانیسم‌های مقابله سالم‌تری ایجاد کنند و در نهایت با از دست دادن کنار بیایند. در برخی موارد، استفاده عاقلانه از داروها ضد افسردگی یا ضد اضطراب نیز ممکن است برای کاهش شدیدترین علائم افسردگی، اضطراب یا PTSD ضروری باشد. با این حال، توجه به این نکته مهم است که دارو باید همراه با روان درمانی و نه به عنوان جایگزینی برای آن استفاده شود. همچنین استفاده از مکمل‌های آرامش‌بخش می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد و در مطلبی جداگانه به معرفی مکمل‌های آرام‌بخش پرداخته‌ایم. در نهایت، مسیر غم و اندوه یک مسیر کاملاً شخصی است و هیچ رویکرد یکسانی برای مدیریت تأثیر غم و اندوه بر سلامت روان وجود ندارد. با این حال، افراد سوگوار می‌توانند با شیوه‌های مراقبت از خود مانند ذهن‌آگاهی، ورزش و ارتباط اجتماعی، راه خود را در این مسیر دشوار ادامه دهند و با احساسات مثبت‌تر و با هدف جدیدی در زندگی ظاهر شوند.
ورزش و ارتباط مستقیم آن با غم و اندوه
زمانی که شما شروع به ورزش می‌کنید، علاوه بر بهبود علائم افسردگی، سلامت قلب و عروق شما نیز بالا می‌رود و موجب افزایش هورمون اندورفین در مغز شده و شما را شاد‌تر می‌کند.
تمرینات آگاهی ذهن
- تنفس آگاهانه را تمرین کنید. هر روز چند دقیقه روی نفس خود تمرکز کنید. این کار می‌تواند به شما کمک کند که در لحظه حال ثابت بمانید.
- به طور منظم استراحت کنید و قسمت‌های مختلف بدن خود را احساس کنید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا از احساسات خود آگاه شوید و تنش را از بین ببرید.
- پیاده روی را امتحان کنید چون این کار می‌تواند ذهن شما را آرام کند.
مصرف غذاهای سالم و مقوی
حجم بالای استرس و غم و اندوه، سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می‌کند. شما باید برای حل این مشکل به سراغ مصرف غذاهای سالم مثل میوه و سبزیجات، انواع سالادها، ماهی‌های روغنی مثل سالمون و غذاهایی با آنتی اکسیدان‌های بالا بروید.
تمرینات مدیتیشن
- هر روز در یک زمان منظم به مدت 5 الی 10 دقیقه، مدیتیشن انجام دهید.
- از یک برنامه یا ویدیوی مدیتیشن استفاده کنید که بر رهایی غم و درمان تمرکز دارد.
خواب کافی و عمیق
خوابیدن در شرایط غم و اندوه بسیار مشکل است اما سعی کنید هرشب در یک ساعت مشخص به تخت خواب بروید و از وسایلی مثل موبایل و تلویزیون فاصله بگیرید، چشم بند بزنید و چند ساعت قبل از خواب از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار خودداری کنید. این نکته بسیار مهم است که بدانید، بدن در ساعاتی که شما به خواب رفته‌اید، مشغول ریکاوری سلول‌های خود می‌شود و اکثرا در خواب، زخم‌ها و مشکلاتی که در بدن وجود دارد رفع می‌شود.
نوشیدن آب کافی در طی روز
شاید این نکته برای شما جدی نباشد اما نوشیدن آب باعث می‌شود، اعضای بدن فعالیت بهتری داشته باشند. شما می‌توانید آب را جایگزین تمامی نوشیدنی‌ها بکنید و از مزایای آن برخوردار شوید.
برنامه‌ریزی جدید برای زندگی و ایجاد یک روتین جدید
زمانی که احساسات اکنون ما وابسته به گذشته و زندگی قبلی ما هستند، غم و اندوه می‌تواند با پایبند بودن به گذشته بیشتر هم شود. بهتر است که فرد افسرده شرایط قبلی خود رها کند و سعی کند شرایط جدیدی را برای خود خلق کند برای مثال اگر عادت داشته‌اید که هرروز از یک مسیر تکراری عبور کنید، اینبار مسیر خود را عوض کرده و یا حتی سعی کنید افراد جدیدی را بشناسید و دایره دوستان خود را گسترش دهید.
مدیریت خشم و جایگزین کردن آن با محبت
زمانی که غم و اندوه مدت زیادی در ما ماندگار می‌شود ،این حس ممکن است تبدیل به حس خشم شود. در این مواقع پیشنهاد می‌شود، به دیگران محبت کنید. برای مثال اگر همیشه به دنبال راهی برای انتقام از فردی بوده‌اید، اینبار با مهربانی با او برخورد کنید تا بتوانید واکنش متفاوتی نیز دریافت کنید. قطعا با اینکار می‌توانید لحظات متفاوت و خوبی را تجربه کنید.
حرف آخر: برخیز و مخور غم جهان گذران!
شما می‌توانید با رعایت رژیم ورزشی، داشتن تغذیه مناسب، برنامه‌ریزی دقیق و حمایت حرفه‌ای یک مشاور و تمامی نکاتی که گفته شد از این مرحله سخت زندگی عبور کنید و آماده بهترین اتفاقات در زندگی خود باشید. قطعا عبور از این مراحل در زندگی برای تمامی افراد اتفاق می‌افتد و این خود شما هستید که با روش‌های نوین و کارآمد می‌توانید به خوب شدن حال روحی و جسمی خود کمک کنید.