افسردگی در سالمندان؛ هر آن چه باید در این مورد بدانید

افسردگی یکی از بیماری‌های سلامت روان است که ممکن است همه افراد در هر سن و سالی، حتی سالمندان را تحت تأثیر قرار دهد. اگرچه گاهی وقت‌ها احساس ناراحتی، غم و اندوه طبیعی است، اما اگر این احساس مدت ۲ هفته یا بیشتر ادامه پیدا کند، خلق و خوی شما بر توانایی و زندگی روزمره تأثیر می‌گذارد و باعث اختلال در عملکرد شما خواهد شد و پزشکان از چنین وضعیتی با عنوان افسردگی یاد می‌کنند. گاهی اوقات سالمندان ممکن است فکر کنند که علائم افسردگی به دلیل سن، بیماری یا زوال عقل رخ می‌دهد، بنابراین بسیاری از این افراد ترجیح می‌دهند در رابطه با علائم و نشانه‌های افسردگی صحبتی نکنند که این کار در نهایت ممکن است منجر به تأخیر در تشخیص و ارزیابی و طولانی‌شدن فرایند درمان شود. از این رو افسردگی در سالمندان باید جدی گرفته شود تا فرایند درمان به موقع آغاز شود.

 

اختلال افسردگی در سالمندان

افسردگی منعکس کننده طیفی از عوامل بیولوژیکی و اجتماعی است و ممکن است تشخیص نشانه‌های آن در افراد سالمند دشوار باشد، چراکه افراد مسن معمولاً علائم افسردگی را کمتر گزارش می‌دهند و ممکن است علائمی مانند غم، ناراحتی و انزوای اجتماعی را نپذیرند. نپذیرفتن و انکار علائم و نشانه‌های افسردگی می‌تواند به دلیل سن، شرم و عدم درک اختلال باشد. علائم شایع افسردگی شامل از دست دادن علاقه به زندگی، عدم لذت بردن از فعالیت‌های عادی، دلهره، اختلالات خواب، افکار مرگ و خودکشی، درد مزمن غیرقابل توضیح، تمرکز ضعیف یا حافظه ضعیف می‌شود. اغلب اوقات، خانواده، دوستان و پزشکان این علائم را به زوال عقل و مشکلات حافظه نسبت می‌دهند، در نتیجه افسردگی در سنین بالا ممکن است برای مدت طولانی تشخیص داده نشود و درمان نشود. از این رو آشنایی با علائم افسردگی در سالمندان و روش‌های درمان و تشخیص به موقع، می‌تواند نقش مهمی در بهبود علائم رفتاری و جسمانی این دسته از افراد داشته باشد.

 

شیوع افسردگی در سالمندان

افسردگی یکی از بیماری‌های سلامت روان بسیار شایع است که در سالمندان بیشتر از سایر افراد دیده می‌شود. تقریباً از هر ۱۰ سالمند حدود ۱ نفر و از هر ۱۰ نفر سالمندی که در خانه‌های سالمندان زندگی می‌کنند، ۳ نفر، علائم افسردگی را تجربه می‌کنند. با این حال بهتر است بدانید که تمامی افراد سالمند افسرده نمی‌شوند، اما در صورت بروز علائم این بیماری، ترجیح می‌دهند راجع‌ به آن حرفی نزنند و به دنبال کمک نباشند. داشتن همراه در دوره سالمندی، حمایت از سمت فرزندان و معاینه وضعیت روانی می‌تواند به بهبود علائم افسردگی کمک کند و از بروز آن جلوگیری کند. همچنین استفاده از مکمل آرامبخش و ضد اضطراب، داروهای ضدافسردگی و حضور در جمع خانواده و دوستان در کاهش نشانه‌های این بیماری و درمان آن نقش مهمی ایفا می‌کند.

 

علت افسردگی در سالمندان چیست؟

افسردگی در سالمندان دلایل مختلفی دارد، اما ۳ علت عمده ابتلا به افسردگی در سنین بالا شامل سلامت جسمانی ضعیف و ابتلا به بیماری‌های زوال عقل و پارکینسون، انزوای اجتماعی و از دست دادن عزیزان می‌شوند که در ادامه هریک از این دلایل را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

 

سلامت جسمانی ضعیف

بیماری‌های جسمی می‌توانند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در بروز نشانه‌های افسردگی در سالمندان نقش داشته باشند. کمبود ویتامین‌ها، ابتلا به سرطان، بیماری تیروئید، عفونت‌ها می‌توانند نحوه عملکرد بدن را تغییر داده و باعث احساس غم و اندوه دائمی و افسردگی طولانی مدت شوند. افسردگی در سالمندان ممکن است به دلیل بیماری‌های دیگری نیز رخ دهد که شامل بیماری‌هایی مانند پارکینسون، زوال عقل، بیماری‌های قلبی و عروقی و ... می‌شود. در این شرایط اغلب سالمندان ترجیح می‌دهند از مشکلات خود با فرزندان یا پرستاران خود حرفی نزنند و تا حد امکان از آن‌ها کمک نگیرند. این شرایط احساس تنهایی و غم و اندوه را تشدید می‌کند و احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف داروهایی مانند داروهای فشار خون، استروئیدها و داروهای ضد درد نیز می‌تواند در بروز نشانه‌های افسردگی در سالمندان نقش داشته باشد.

 

انزوای اجتماعی

گاهی اوقات افراد با بالا رفتن سن از دوستان، خانواده یا جوامع خود جدا می‌شوند و بیشتر زمان خود را به تنهایی سپری می‌کنند. دوری از اجتماع و دوستان و خانواده نیز ممکن است باعث ایجاد غم و اندوه دائمی و افسردگی در افراد مسن شود.

 

از دست دادن عزیزان در سالمندی

با افزایش سن، افراد ممکن است دوستان و برخی از اعضای خانواده خود را از دست بدهند. غم سوگ و دوری از عزیزان می‌تواند باعث بروز نشانه‌‌های افسردگی در دراز مدت شود.

 

علائم افسردگی در سالمندان

به طور کلی علائم افسردگی در سالمندان با علائمی که در بزرگسالان و کودکان دیده می‌شود، متفاوت است. افراد مسن کمتر در مورد علائم عاطفی افسردگی، مانند احساس ناراحتی یا بی‌علاقگی به فعالیت‌ها صحبت می‌کنند و تمایل ندارند آن را با دیگران مطرح کنند. سالمندان اغلب علائم فیزیکی افسردگی را تجربه می‌کنند که شامل سرگیجه، درد‌های عضلاتی، کاهش وزن، مشکلات خواب و اختلال در حافظه می‌شود. تغییرات رفتاری افسردگی در افراد مسن نیز شامل موارد زیر می‌شود:

• تمایل به ماندن در خانه برای مدت طولانی
• عدم لذت از کارهایی که قبلا انجام می‌دادند
• اختلال احتکار و جمع کردن وسایل بی‌اهمیت
• صحبت مداوم درباره مرگ
• افکار خودکشی ( درصورتیکه شاهد این نشانه افسردگی در عزیزان خود هستید، باید آن را جدی بگیرید و در اولین فرصت بیمار را به پزشک ارجاع دهید)

 

روش‌های درمان افسردگی در سالمندان

افسردگی در سالمندان با روش‌های مختلفی قابل درمان است. از درمان دارویی افسردگی در سالمندی گرفته تا پشتیبانی و حمایت اجتماعی و درمان‌های روانشناختی، می‌توانند در کاهش نشانه‌های این اختلال بسیار موثر باشند. اگر شما هم احساس می‌کنید که عزیزان سالمندتان به افسردگی مبتلا شده‌اند، بهتر است در اولین فرصت او را نزد پزشک ببرید تا پس از معاینه و بررسی وضعیت روانی، بهترین روش درمانی را برای کاهش نشانه‌های این اختلال برگزینند. از جمله روش‌های درمان افسردگی در سالمندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

برقراری ارتباط با افراد دیگر

برقراری ارتباط نقش مهمی در کاهش نشانه‌‌های اختلال افسردگی دارد. این ارتباط می‌تواند یکی از دوستان یا اعضای خانواده یا هر کسی باشد که می‌شناسید و به او اعتماد دارید. اغلب اوقات وقتی با دیگران در مورد احساس خود صحبت می‌کنیم، متوجه می شویم که آنها تجربیات مشابهی داشته‌اند و ما آنقدرها هم که فکر می‌کردیم تنها نیستیم.

 

 

فعالیت بدنی

فعالیت بدنی نیز می‌تواند روش موثری در کنار دارو درمانی و روان درمانی برای کاهش نشانه‌های افسردگی باشد. از پیاده روی در پارک گرفته تا ورزش‌های هوازی و تغذیه سالم می‌تواند در کاهش علائم افسردگی سالمندان موثر باشد.

 

یادگیری مهارت‌های جدید

یادگیری مهات‌های جدید نیز می‌تواند در درمان افسردگی و کاهش نشانه‌های آن موثر باشد. پختن غذا، یادگیری شطرنج و .. از جمله فعالیت‌های جدیدی هستند که به عنوان یک سالمند می‌توانید آن‌ها را فرا‌بگیرید.

 

کمک به دیگران

کمک به دیگران در زمینه‌های مختلف می‌تواند باعث ایجاد احساس ارزشمندی در شما شود، حتی اگر این کمک کردن صرفا زبانی و یا تشکر کردن از دیگران باشد.

 

توجه به زمان حال

توجه کردن به خود و دنیای اطراف در لحظه باعث افزایش تمرکز حواس شما می‌شود و به شما کمک می‌کند احساس ارتباط بیشتری با محیط بگیرید و کمتر تحت تأثیر افکار و احساسات منفی قرار بگیرید.

 

درمان‌های روانشناختی

درمان‌های روانشناختی درکنار دارو درمانی روشی موثر برای کاهش علائم افسردگی هستند. به طور کلی انواع مختلفی از روان درمانی وجود دارد که رواندرمانگر با توجه به شرایط شما، از گزینه‌های درمانی مختلفی بهره می‌گیرد. توجه داشته باشید که جلسات رواندرمانی محرمانه است و درمانگر شما هیچ اطلاعاتی را با دوستان یا خانواده‌تان به اشتراک نمی‌گذارد مگر اینکه شما بخواهید. درمانگر به هیچ وجه بر شما انگ نمی‌گذارد و به مشکلات شما گوش می‌دهد تا بتواند درمان و راه حل مناسبی را برای درمان اختلال افسردگی در سالمندی ارائه دهد.

 

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی جزو خط اول درمان این بیماری سلامت روان هستند که می‌توانند به بهبود علائم افسردگی در سالمندان کمک کنند. انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی وجود دارد که با توجه به شدت علائم، دوزها و داروهای مختلفی برای شما تجویز می‌شود. معمولاً یک یا دو هفته طول می‌کشد تا فواید داروهای ضد افسردگی احساس شود. پس بهتر است این داروها تحت نظر پزشک متخصص مصرف شوند. 

 

 

چگونه می‌توان از افسردگی در دوران سالمندی پیشگیری کرد؟

تغییر سبک زندگی در میانسالی ممکن است کلید پیشگیری از افسردگی در سالمندان باشد. طبق تحقیقات انجام شده در این باره، شواهدی وجود دارد که بیماری عروق مغزی ممکن است با افسردگی در سنین بالا مرتبط باشد، بنابراین کنترل عوامل خطر شناخته شده برای این بیماری ممکن است از افسردگی نیز جلوگیری کند. از جمله اقداماتی که انجام آن‌ها می‌تواند از افسردگی در سنین بالا پیشگیری کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش فشار خون بالا
• ترک سیگار
• کاهش سطح کلسترول و چربی
• ورزش و افزایش تمرینات بدنی
• کنترل و درمان دیابت
• افزایش فعالیت‌های اجتماعی
• کنترل وزن
• رژیم غذایی سرشار از ماهی، غلات و سبزیجات.

 

افسردگی سالمندان را دریابیم

افسردگی یکی از بیماری‌های سلامت روان بسیار رایج در سراسر جهان است که افراد در هر سن و سالی ممکن است نشانه‌‌های آن را تجربه کنند. اما با این حال تشخیص افسردگی در افرادی بالای 65 سال گاهی دشوار است، زیرا علائم افسردگی اغلب مشابه مشکلات پیری است. علائم افسردگی در سالمندی می‌تواند شامل علائم فیزیکی غیر قابل توضیح، از دست دادن حافظه و تغییرات رفتاری مختلف، کاهش اشتها، انزوای اجتماعی و اختلالات خواب باشد. از این رو آشنایی با علائم دقیق افسردگی و مراجعه به پزشک در اولین فرصت و بهره‌گیری از روش‌های درمانی مناسب می‌تواند در درمان بیماری و کاهش نشانه‌های آن نقش مهمی ایفا کند.