دی‌سیکلومین دارویی از دسته آنتی‌کولینرژیک‌ها و ضداسپاسم است که عمدتاً برای تسکین درد و اسپاسم‌های مرتبط با سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) استفاده می‌شود. این دارو با اثر بر عضلات صاف دستگاه گوارش، اسپاسم‌ها را کاهش می‌دهد و علائمی مانند کرامپ‌های شکمی، نفخ و اختلالات حرکتی روده را بهبود می‌بخشد.

بر اساس مطالعات، دی‌سیکلومین می‌تواند به طور مؤثر علائم IBS را در کوتاه‌مدت کنترل کند، هرچند راهنماهای بالینی مانند کالج گوارش‌شناسی آمریکا (ACG) استفاده روتین از آن را برای علائم کلی IBS توصیه نمی‌کنند و بیشتر بر مصرف بر اساس نیاز تأکید دارند. این مقاله به بررسی کاربردهای اصلی، نحوه مصرف، عوارض جانبی، تداخلات و نکات احتیاطی دی‌سیکلومین می‌پردازد تا اطلاعات علمی و کاربردی را به زبانی ساده ارائه دهد.

جدول زیر خلاصه‌ای از مشخصات داروی دی سیکلومین را ارائه می‌دهد:

کاربرد دی سیکلومین

موارد اصلی مصرف قرص دل درد دی سیکلومین برای درمان شامل زیر است:

دی سیکلومین برای سندروم روده تحریک پذیر

سندروم روده تحریک پذیر مشکل رایجی است که سیستم گوارشی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد و با کرامپ‌های شکمی، یبوست، اسهال و نفخ همراه است. دی‌سیکلومین با شل کردن عضلات صاف روده، درد را تسکین می‌دهد و حرکات غیرطبیعی را کاهش می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف کوتاه‌مدت (کمتر از ۲ هفته) آن مؤثر است، هرچند برای علائم کلی IBS، درمان‌های غیردارویی اولویت دارند.

همچنین این دارو در مدیریت اختلالات حرکتی گوارشی در کودکان (GI motility disorders) نیز تجویز می‌شود.

نحوه مصرف دی سیکلومین

دی‌سیکلومین معمولاً با یا بدون غذا مصرف می‌شود، اما برای کاهش تحریک معده، مصرف قبل از غذا (حداقل ۳۰ دقیقه) توصیه می‌گردد.

برای کاربرد اصلی (IBS در بزرگسالان) نحوه مصرف این دارو ۲۰ میلی‌گرم خوراکی تا ۴ بار در روز؛ بر اساس نیاز یا پیش‌بینی شرایط تشدید درد و استرس‌ است.

آمپول دی سیکلومین

آمپول دی سیکلومین در زمانی که نیاز به اثر سریع دارو وجود دارد یا بیمار قادر به مصرف نوع خوراکی دارو نیست استفاده می‌شود. تزریق عضلانی دارو ممکن است باعث التهاب محل تزریق و حس گذرای سبکی سر شود. درمان تزریقی نهایتا برای 1 تا 2 روز مناسب است و در صورت امکان نوع تزریقی باید با نوع خوراکی جایگزین شود. تزریق وریدی یا زیرپوستی دی سیکلومین ممنوع است و فقط بایستی عضلانی استفاده شود.

عوارض جانبی احتمالی دی سیکلومین

عوارض جانبی قرص دل پیچه دی سیکلومین در زیر آمده است. این عوارض گذرا هستند و در مدت کوتاهی برطرف می‌شوند. در صورت ادامه‌دار شدن عوارض جانبی دارو حتما با پزشک خود مشورت کنید.

• خشکی دهان
• سرگیجه
• تاری دید
• تهوع
• خواب‌آلودگی
• ضعف عمومی

تداخلات دارویی دی سیکلومین

درصورت مصرف هم‌زمان هریک از داروهای زیر با دی سیکلومین، با پزشک یا داروساز مشورت کنید: 

• ایپراتروپیوم و تیوتروپیوم
• پتاسیم کلراید و پتاسیم سیترات
• کلوزاپین
• ریواستیگمین

موارد هشدار مصرف

دی سیکلومین در بیمارانی که سابقه حساسیت مفرط به خود دارو و اجزای فرمولاسیون دارند منع مصرف دارد.

همچنین افراد با هریک از شرایط زیر، لازم است پیش از مصرف دی سیکلومین با پزشک خود مشورت کنند:

• بیماری انسدادی مسیر گوارشی
• کولیت اولسراتیو
• رفلاکس ازوفاژیت
• وضعیت ناپایدار قلبی در خونریزی‌های شدید
• اوروپاتی انسدادی
• گلوکوم
• میاستنی گراویس
• نوزادان کمتر از 6 ماه 
• بیماری‌های قلبی عروقی (مانند آریتمی، نارسایی قلبی و فشارخون بالا)
• پرکاری تیروئید
• نوروپاتی اتونوم
• هیپرپلازی پروستات
• مشکلات کلیوی
• اسهال عفونی ناشی از سالمونلا
• سن بالاتر از 65 سال 

مصرف دی سیکلومین در دوران بارداری و شیردهی

استفاده از داروها در دوره‌های باروری، بارداری و شیردهی، همواره از مهم‌ترین دغدغه‌های بانوان محسوب می‌شود. در ادامه به بررسی این موارد برای داروی دی سیکلومین خواهیم پرداخت:

مصرف دی سیکلومین در بارداری

دی سیکلومین در دسته B بارداری طبقه بندی می شود. برای IBS در بارداری، درمان‌های غیردارویی اولویت دارند و این دارو در بارداری بایستی بنا بر ضرورت و طبق تجویز پزشک متخصص استفاده شود.

مصرف دی سیکلومین در دوران شیردهی

دی سیکلومین در شیر ترشح می‌شود و استفاده از این دارو در زنان شیرده ممنوع است. مصرف داروهای آنتی کولینرژیک مانند دی سیکلومین ممکن است باعث قطع شیردهی شود.

مکانیسم اثر دی‌سیکلومین

دی‌سیکلومین با مسدود کردن گیرنده‌های موسکارینی استیل‌کولین در عضلات صاف، غدد ترشحی و CNS، اسپاسم‌های گوارشی را کاهش می‌دهد. این اثرات آنتی‌کولینرژیک، حرکات روده را آرام می‌کند و درد IBS را تسکین می‌بخشد.

جدول اشکال دارویی و برندهای دی سیکلومین

شرکت‌های ایرانی و خارجی مختلفی قرص‌، کپسول، شربت و آمپول داروی دی سیکلومین را تولید می‌کنند. این اشکال دارویی همگی دارای ماده موثره یکسان دی سیکلومین هستند و به لحاظ اثربخشی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. برندهای مختلف این دارو به شرح جدول زیر است:

سخن پایانی

دی‌سیکلومین با تسکین اسپاسم‌های گوارشی، ابزاری مؤثر برای مدیریت IBS است، اما مصرف آن باید کوتاه‌مدت و تحت نظارت باشد تا عوارض به حداقل برسد. مصرف دی‌سیکلومین طبق دستور پزشک و با درنظر گرفتن بیماری‌های زمینه‌ای یا داروهای مصرفی می‌تواند کم‌ترین عارضه و بهترین اثربخشی را برای شما ایجاد کند. برای خرید دی‌سیکلومین می‌توانید با مراجعه به داروخانه‌های معتبر و ارائه نسخه پزشک اقدام کنید. در صورت تداوم مصرف می‌توانید با داروساز مشورت و دارو را تهیه کنید.

سؤالات متداول

1. آیا شربت دی سیکلومین خواب آور است؟

بله. داروی دی سیکلومین می‌تواند بر هوشیاری و هماهنگی فرد اثر بگذارد و احساس گیجی و خواب‌آلودگی ایجاد کند. بنابراین در طول مصرف این دارو در انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند احتیاط کنید.

2. قرص دی سیکلومین ۱۰ برای چیست؟ 

دی سیکلومین برای درمان دل‌پیچه یا اسپاسم‌های گوارشی معده و روده استفاده می‌شود و به تسکین علایم گوارشی سندروم روده تحریک پذیر کمک می کند.

3. دی سیکلومین برای اسهال مناسب است؟

از آن‌جا که اسهال اغلب با دل پیچه و درد شکم همراه است دی سیکلومین ممکن است برای تسکین دل درد و اسپاسم شکم در زمان اسهال تجویز می‌شود اما در درمان خود اسهال نقشی ندارد.

4. دی سیکلومین برای حالت تهوع مناسب است؟

دی سیکلومین برای تسکین علایم گوارشی در سندروم روده تحریک پذیر استفاده می‌شود اما می‌تواند به کاهش دل درد و دل‌پیچه همراه با حالت تهوع کمک کند.