راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از باقی ماندن جای عمل بینی

اگر به‌تازگی بینی خود را جراحی کرده‌اید یا قصد انجام عمل بینی دارید، احتمالاً یکی از دغدغه‌های شما از بین بردن جای بخیه بعد از عمل بینی است؛ زیرا باقی ماندن آن روی زیبایی ظاهر و اعتمادبه‌نفس شما تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود از نتیجه این جراحی رضایت کامل نداشته باشید.

در این مقاله به بررسی نحوه مراقبت از بخیه‌ها بعد از عمل بینی و روش‌های کارآمد و مؤثر برای از بین بردن جای زخم ناشی از آن می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید.

دلایل باقی ماندن جای زخم و بخیه بعد از جراحی بینی

پیش از آن‌که به بررسی راهکارهای کاهش جای زخم بینی بعد از عمل بپردازیم، بهتر است بدانیم چه عواملی احتمال باقی ماندن جای زخم را افزایش می‌دهند:

1. نوع پوست

نوع پوست افراد تأثیر زیادی در احتمال باقی ماندن جای زخم دارد. به‌طور مثال:

• پوست مستعد اسکار: معمولاً افرادی که پوست تیره یا پوست ضخیم دارند، باید زمان بیشتری برای ترمیم جای زخم بینی صبر کنند؛ چون این نوع پوست‌ها، بیشتر مستعد باقی ماندن جای زخم و اسکار هستند.
• پوست چرب: این نوع پوست به دلیل ترشح بیشتر سبوم، ممکن است بعد از جراحی عفونت کند که این اتفاق روند ترمیم زخم را به تأخیر می‌اندازد. بنابراین اگر مراقبت‌های ضروری انجام نشود، احتمال باقی ماندن جای زخم وجود دارد.
• پوست خشک: مهم‌ترین شاخصه پوست‌های خشک، کم‌آبی آن‌ها است. همین موضوع می‌تواند فرایند ترمیم زخم را مختل کند. در ضمن این نوع پوست، مستعد ابتلا به اسکار کلوئید یا اسکار برجسته است.

2. تکنیک جراحی و نوع بخیه

سطح مهارت جراح و تکنیک‌هایی که در جراحی بینی به کار می‌برد، تأثیر زیادی بر شکل‌گیری بافت زخم دارد. جراحان ماهر در برخورد با بافت نرم دقت زیادی به‌خرج می‌دهند، برش‌های دقیقی می‌زنند و زخم‌های کم‌تری ایجاد می‌کنند. این مسئله برای بهبود بهتر زخم بسیار مهم است. برعکس، اگر جراح تجربه کم‌تری داشته باشد، روش‌های او می‌تواند منجر به برخورد خشن یا برش‌های بزرگ شود که باعث ایجاد زخم‌های بیشتر می‌شود.

البته مهارت جراح و حرفه‌ای بودن او در کشیدن بخیه‌ها نیز تأثیر به‌سزایی در کاهش جای زخم بینی بعد از عمل دارد.

3. عفونت یا التهاب در محل بخیه

یکی از عوامل تأثیرگذار و بسیار مهم در باقی ماندن جای زخم، عفونت یا التهاب در محل بخیه است. اگر بعد از جراحی بینی، علائمی مانند تورم، قرمزی یا ترشح از محل بخیه را مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

4. عدم رعایت مراقبت‌های توصیه‌شده بعد از جراحی

اگر می‌خواهید از نتیجه جراحی بینی رضایت داشته باشید، باید مراقبت‌های توصیه‌شده و ضروری بعد از عمل بینی را به‌درستی رعایت کنید. در بخش بعدی به بررسی مراقبت‌های ضروری بعد از عمل بینی می‌پردازیم.

5. نحوه مراقبت از بخیه‌ها بعد از عمل بینی

مراقبت مناسب از بخیه‌ها نقش بسیار مهمی در جلوگیری از باقی ماندن جای زخم بعد از جراحی بینی دارد. در روزهای اولیه بعد از عمل بینی، ممکن است پزشک قطره‌ای برای جمع ‌کردن خون ریخته شده از بینی تجویز کند. همچنین برش‌های جراحی و التهاب بینی ممکن است با کبودی، درد یا کمی تورم همراه باشد.

البته باید بگویم احساس خارش و درد خفیف بعد از جراحی بینی و حتی دشواری نفس‌کشیدن، برای مدت کوتاهی طبیعی است.

راهکارهای جلوگیری از باقی ماندن جای عمل بینی

برای کاهش این مشکلات و تسریع روند بهبودی، رعایت موارد زیر ضروری است:

1. تمیز نگه داشتن محل بخیه و جلوگیری از عفونت

برای این‌که محل بخیه عفونت نکند، حتماً موارد زیر را به‌خصوص تا قبل از کشیدن بخیه‌ها رعایت کنید:

• هر یک تا دو ساعت یک‌بار، به مدت 10 تا 20 دقیقه کمپرس سرد بگذارید. دقت کنید که هیچ‌گونه فشاری به بینی وارد نشود.
• حتماً بخیه‌ها را خشک نگه دارید؛ زیرا مرطوب بودن آن‌ها احتمال بروز عفونت را افزایش می‌دهد.
• تا زمان کشیدن بخیه، هر روز گاز استریل را عوض کنید.

2. استفاده از پمادها و کرم‌های ترمیم کننده

برای از بین بردن جای بخیه​ بینی، باید بعد از کشیدن آن‌ها، تمام دستورات تجویزشده توسط پزشک، از داروها و پماد گرفته تا مراقبت‌های دیگر را به‌درستی انجام دهید.

برای خرید ترمیم کننده اسکار حتماً با پزشک مشورت کنید تا محصول مناسب برای شرایط و نوع پوست شما را تجویز کند؛ چراکه ممکن است نیاز باشد بعد از بسته شدن کامل زخم، از محصولات مشخصی استفاده شود. در ضمن برای تعداد دفعات و مدت زمان استفاده از کرم ترمیم کننده نیز حتماً از پزشک یا داروساز مشورت بگیرید.

3. پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور خورشید

تأثیرات مخرب اشعه خورشید و نتایج مثبت استفاده از ضد آفتاب بر کسی پوشیده نیست. با این وجود بعد از جراحی بینی، اهمیت محافظت از پوست در برابر نور خورشید دوچندان می‌شود. مراقب باشید که برای مدت طولانی، به‌خصوص از ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر، در معرض نور خورشید نباشید. حتماً از ضد آفتاب مناسب پوستتان نیز استفاده کنید. در ضمن این نکته را هم به خاطر داشته باشید که برای مراقبت از بخیه عمل بینی تا بهبودی کامل، از عینک آفتابی یا طبی استفاده نکنید.

4. عدم دستکاری یا خاراندن بخیه

یکی از عوامل تأثیرگذار در باقی ماندن جای زخم بعد از جراحی بینی، دستکاری یا خاراندن بخیه است. درست است که امکان دارد تحمل خارش ناحیه بخیه کمی آزاردهنده باشد، اما اکیداً توصیه می‌کنیم اگر نمی‌خواهید اسکار باقی بماند و نتیجه جراحی، زمان و هزینه صرف شده از بین برود، به‌هیچ‌وجه تلاش نکنید بخیه‌ها را بکنید یا آن‌ها را بخارانید.

5. مدیریت حرکات صورت و بدن

یکی از نکات دیگری که روند ترمیم جای زخم جراحی بینی را تسریع می‌کند، مدیریت حرکات صورت است که شامل موارد زیر می‌شود:

• از تغییرات ناگهانی صورت مانند خندیدن شدید، قهقهه زدن و... خودداری کنید.
• به‌آرامی مسواک بزنید.
• غذا را سریع و محکم نجوید.
• سرفه و عطسه خود را کنترل کنید تا بخیه‌ها پاره نشوند.
• بینی خود را تخلیه (فین کردن) نکنید.
• موقع خوابیدن یا نشستن، برای نگه داشتن صورت در حالت ثابت از بالش‌های طبی استفاده کنید.
• از انجام هرگونه فعالیت بدنی، بلند کردن وسیله‌های سنگین و ورزش‌های شدید پرهیز کنید.

6. تغذیه مناسب

تغذیه سالم یکی از فاکتورهای مؤثر در کاهش باقی ماندن جای بخیه بینی است. سعی کنید از ویتامین سی، پروتئین و میوه‌ها و سبزیجات در رژیم غذایی خود استفاده کنید. ویتامین سی خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و با افزایش تولید کلاژن، به بهبود بافت پوست کمک می‌کند. همچنین می‌توانید با مشورت پزشک، از مکمل زینک برای تسریع روند ترمیم زخم استفاده کنید.

از استعمال دخانیات و مصرف مشروبات الکلی نیز پرهیز کنید؛ چراکه روند بهبودی جای بخیه را بسیار کند می‌کنند؛ تا جایی که حتی ممکن است جای بخیه‌ها باقی بماند.

درمان‌های خانگی و طبیعی برای کاهش جای بخیه

درمان‌های خانگی مانند استفاده از روغن‌های گیاهی و ماسک‌های طبیعی، می‌تواند به از بین بردن جای بخیه عمل بینی کمک کند. البته باید حواستان باشد که این درمان‌ها را بعد از کشیدن بخیه‌ها و بهبودی جای بخیه انجام دهید.

مهم‌ترین راهکارهای خانگی برای ترمیم جای زخم جراحی بینی شامل موارد زیر هستند:

1. ژل آلوئه‌ورا

آلوئه‌ورا خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی بسیار قوی دارد؛ به همین خاطر از این گیاه در اکثر محصولات مراقبت از پوست و ترمیم کننده استفاده می‌شود. با مشورت پزشک و با توجه به نوع پوستتان، می‌توانید روزانه 1 تا 3 بار، مقدار کمی ژل آلوئه‌ورا را به‌آرامی روی بینی ماساژ دهید تا علائمی مانند قرمزی و التهاب کاهش پیدا کنند.

2. عسل

عسل نیز به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان و مرطوب‌کننده غنی شناخته می‌شود. همچنین خواص ضدباکتریایی دارد که احتمال عفونت در محل بخیه را کاهش و روند بهبودی زخم‌ها را تسریع می‌بخشد. برای استفاده از خواص عسل برای ترمیم جای زخم، می‌توانید روزانه کمی عسل روی جای بخیه بمالید و بعد از 20 تا 30 دقیقه، آن را به‌آرامی و با آب ولرم بشویید.

3. روغن‌های گیاهی

استفاده از برخی روغن‌های گیاهی نیز در کاهش جای زخم مؤثر است. البته باید مطمئن شوید به این مواد حساسیت ندارید. برای اطمینان از این موضوع، مقدار کمی از روغن‌ها را روی پوست بازو بزنید و سپس 24 ساعت صبر کنید. اگر علائمی مانند خارش، قرمزی یا التهاب مشاهده نکردید، می‌توانید از این روغن‌ها برای ترمیم جای زخم بینی هم استفاده کنید. کافی است روزی یک‌بار، چند قطره از این روغن‌ها را روی بینی بزنید و به‌آرامی ماساژ دهید:

• روغن گل محمدی: این روغن خاصیت ضدالتهاب و ترمیم کننده دارد.
• روغن نارگیل: تسکین‌دهنده، ضدالتهاب و ضدباکتری است. همچنین با تأمین رطوبت پوست، از خشکی آن جلوگیری می‌کند و روند ترمیم را تسریع می‌بخشد.
• روغن آرگان: سرشار از ویتامین E است که به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان بسیار قوی شناخته می‌شود و نقش مؤثری در کاهش جای زخم و ترمیم اسکار دارد. همچنین خاصیت ضدالتهابی و مرطوب‌کنندگی قوی دارد.

4. ماسک‌های خانگی

با استفاده از برخی روغن‌ها می‌توانید ماسک خانگی درست کنید. این ماسک‌ها خواص درمانی این مواد طبیعی را تشدید و به تسریع روند ترمیم زخم کمک می‌کنند:

• ماسک عسل و آلوئه‌ورا: 1 قاشق غذاخوری از هر کدام را در یک کاسه بریزید و بعد از این‌که کاملاً مخلوط کردید، به مدت 20 تا 30 دقیقه روی بینی بگذارید. سپس با آب ولرم بشویید.
• ماسک روغن گل رز و روغن ویتامین E: چند قطره و به میزان مساوی از این روغن‌ها را با یکدیگر ترکیب کنید. سپس به‌آرامی روی محل بخیه ماساژ دهید.

نکته مهم: برای استفاده از ماسک‌های طبیعی حتماً تست حساسیت را که در بخش قبل توضیح دادیم، انجام دهید. همچنین اگر پس از مدت کوتاهی بعد از گذاشتن ماسک، احساس خارش، سوزش یا قرمزی داشتید، فوراً ماسک را بردارید و بینی را با آب ولرم تمیز کنید.

درمان‌های پزشکی برای کاهش جای زخم بعد از عمل بینی

برخی راهکارهای پزشکی نیز برای درمان و از بین بردن جای بخیه بینی مؤثر هستند که شامل موارد زیر می‌شوند:

1. لیزر درمانی برای بهبود جای بخیه

لیزر درمانی با تحریک تولید کلاژن به بهبود جای بخیه، ترمیم بافت آسیب‌دیده پوست، کاهش قرمزی یا تغییر رنگ پوست بعد از کشیدن بخیه کمک می‌کند. اشعه‌هایی که توسط دستگاه ساطع می‌شوند، بسته به نوع دستگاه، به دو طریق عمل می‌کنند:

• شکاف‌هایی داخل بافت زخم ایجاد می‌کند.
• بخشی از بافت زخم را به‌کل حذف می‌کند.

به این ترتیب، کلاژن و بافت پوستی جدید می‌تواند جایگزین بافت زخم (اسکار) شود. برای لیزر درمانی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا با توجه به نوع اسکار، مناسب‌ترین نوع لیزر را مشخص کند.

2. میکرونیدلینگ

میکرونیدلینگ نیز با افزایش تولید کلاژن در بهبود بافت آسیب‌دیده و رفع جای بخیه‌ها مؤثر است. در این روش، سوراخ‌های بسیار ریزی روی پوست ایجاد می‌شود که ساخت کلاژن و الاستین را تحریک می‌کنند. معمولاً میکرونیدلینگ برای درمان جای بخیه بینی، از اسکارهای سطحی تا برجسته، مناسب است. فقط باید چند جلسه درمانی انجام شود.

3. تزریق کورتیکواستروئید برای کاهش اسکار برجسته

اگر جای بخیه بعد از عمل بینی به اسکارهایی برجسته و ضخیم تبدیل شد، یکی از بهترین روش‌ها برای درمان آن، تزریق کورتیکواستروئید است. در این روش کورتیکواستروئید داخل اسکار تزریق می‌شود که تأثیرات مثبتی در کاهش التهاب و صاف کردن اسکار برجسته دارد.

4. مزوتراپی

یکی دیگر از درمان‌های پزشکی برای بهبود جای زخم بعد از عمل بینی، مزوتراپی است. در این روش مواد مغذی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها به لایه میانی پوست تزریق می‌شوند. نتیجه این درمان، افزایش تولید کلاژن و الاستین و کاهش جای زخم و بهبود بافت پوست خواهد بود.

5. PRP

پی آر پی یکی از درمان‌های پزشکی نسبتاً گران برای بهبود سریع‌تر جای زخم محسوب می‌شود. در این روش، ابتدا از شما خون گرفته می‌شود و بعد با دستگاه‌های مخصوص، پلاسمای غنی خون از پلاکت‌ها جدا می‌شوند. تزریق این پلاسما، روند ترمیم زخم بینی را سرعت می‌بخشد. این روش برای اسکارهای قدیمی نیز انجام می‌شود.

سخن پایانی

در این مقاله، روش‌های مؤثر مراقبت از بخیه عمل بینی و راه‌حل‌های خانگی و پزشکی برای درمان جای بخیه را بررسی کردیم. در انتها تأکید می‌کنیم که باید برای بهبود کامل جای زخم و ترمیم پوست آسیب‌دیده، صبور باشید؛ چراکه ممکن است روند بهبودی نهایی، حداقل 2 تا 3 ماه و حتی بیشتر زمان ببرد.

ذکر این نکته نیز ضروری است که باید تمام مراقبت‌های بعد از جراحی، از مراقبت‌های اولیه تا استفاده منظم از بهترین پماد ها برای از بین بردن سریع جای عمل بینی را به‌درستی انجام دهید. به این ترتیب نتیجه صبر و شکیبایی شما به بار می‌نشیند و می‌توانید از نتیجه جراحی بینی خود حسابی لذت ببرید.

سؤالات متداول

1. آیا ماساژ بعد از عمل بینی می‌تواند از باقی ماندن جای زخم جلوگیری کند؟

بله؛ اما پزشک باید تشخیص دهد که چه زمانی می‌توانید ماساژ دادن بینی برای کاهش جای زخم و التهاب را آغاز کنید. ماساژ خودسرانه و بدون مشورت پزشک ممکن است به بینی آسیب‌های جدی وارد کند.

2. چه کرم‌ها و محصولات ترمیمی برای جلوگیری از باقی ماندن جای عمل بینی توصیه می‌شود؟

محصولات حاوی انواع سیلیکون که به تسریع روند ترمیم پوست، کاهش اسکار بعد از ترمیم زخم، تقویت سد دفاعی پوست و آبرسانی آن کمک می‌کند.

3. آیا تغذیه خاصی می‌تواند به بهبود سریع‌تر و جلوگیری از جای زخم عمل بینی کمک کند؟

بله؛ تغذیه سالم که شامل ویتامین سی، پروتئین، میوه و سبزیجات باشد در بهبود سریع‌تر جای زخم مؤثر است.

نویسنده: مینا افجه

ناظر علمی: دکتر علی سالاری تبار و حسن غیبی