امروزه و به ویژه با شیوع بیماری‌های ویروسی در فصل‌های مختلف و پس از بحران کرونا استفاده از ضدعفونی کننده‌های دست بسیار رایج شده است. اما همین محصولات مفید گاهی باعث بروز مشکلاتی می‌شوند که خودمان را نیز متعجب می‌کند.
چرا باید از ضد عفونی‌کننده دست استفاده کنیم؟
استفاده از ضدعفونیکنندههای دست اهمیت بسیار زیادی در حفظ بهداشت شخصی و جلوگیری از انتقال بیماری‌ها دارد. دلایل اصلی استفاده از این محصولات عبارتند از:
کاهش انتقال میکروب‌ها: دست‌ها معمولاً به عنوان رابطه‌ای اصلی بین افراد و محیط محسوب می‌شوند که می‌توانند میکروب‌ها و ویروس‌ها را انتقال دهند. استفاده از ضدعفونیکنندههای دست می‌تواند به کاهش این انتقال کمک کند و از انتقال بیماری‌ها جلوگیری کند.
حفظ بهداشت شخصی: استفاده منظم از ضدعفونیکنندههای دست می‌تواند به حفظ بهداشت شخصی کمک کند و از ابتلا به بیماری‌های مختلفی که از طریق تماس با سطوح آلوده یا افراد دیگر منتقل می‌شوند، جلوگیری کند.
تماس با عوامل آلوده‌کننده: در مکان‌هایی مانند بیمارستان‌ها، رستوران‌ها، مدارس و مراکز عمومی دیگر، احتمال مواجهه با عوامل آلوده‌کننده بسیار بیشتر است. استفاده از ضدعفونیکنندههای دست در این مواقع می‌تواند به جلوگیری از انتقال بیماری‌ها کمک کند.
پیشگیری از انتقال عفونت‌های خاص: در شرایط خاص مانند فصل گرما، زمانی که بیماری‌های مثل آنفلوآنزا و سایر عفونت‌های ویروسی رایج‌تر هستند، استفاده از ضدعفونیکنندههای دست می‌تواند از انتقال این عفونت‌ها به دیگران جلوگیری کند.
محافظت در برابر میکروب‌های مقاوم به داروها: استفاده از ضدعفونیکنندههای دست می‌تواند در مقابله با میکروب‌های مقاوم به داروها (مانند باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک) کمک کند. استفاده از ضدعفونیکنندههای دست به عنوان یک عادت بهداشتی اساسی و ضروری است، که می‌تواند در حفظ سلامت و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
در چه صورت نیاز به استفاده از ضدعفونی‌کننده دست داریم؟
شما در همه حال بهتر است یک ضدعفونی‌کننده دست به همراه داشته باشید؛ اما گاهی نیاز به ضدعفونی‌کننده دست در برخی موارد بیشتر است که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
پس از تماس با سطوح عمومی: هنگامی که با سطوح عمومی مانند درهای دستی، دستگیره‌ها، میزها، وسایل راهرو و دیگر سطوحی که ممکن است آلوده باشند تماس دارید، استفاده از ضدعفونی‌کننده دست مورد نیاز است.
پس از استفاده از حمام‌ها و توالت‌های عمومی: پس از استفاده از توالت‌ها و حمام‌های عمومی، به خصوص در مکان‌هایی که تماس بین افراد بسیار است، استفاده از ضدعفونی‌کننده دست ضروری است.
پس از تماس با بیماران یا افراد مبتلا به عفونت: اگر با بیماران یا افراد مبتلا به عفونت تماس دارید، استفاده از ضدعفونی‌کننده دست به عنوان یک اقدام احتیاطی موثر می‌تواند کمک کند تا انتقال بیماری‌ها به دیگران کاهش یابد.
پس از سر و کار با حیوانات: پس از سر و کار با حیوانات خانگی یا حیوانات وحشی، استفاده از ضدعفونی‌کننده دست می‌تواند به جلوگیری از انتقال میکروب‌های حیوانی به انسان کمک کند.
پیش و پس از خوردن غذا: پس از آماده‌سازی غذا و قبل از مصرف غذا، استفاده از ضدعفونی‌کننده دست می‌تواند از انتقال میکروب‌های غذایی جلوگیری کند.
پس از عمل جراحی کوچک: در صورت انجام عملیات جراحی کوچک مانند برش‌های کوچک، استفاده از ضدعفونی‌کننده دست می‌تواند کمک کند تا عفونت جلوگیری شود. از طریق استفاده منظم و صحیح از ضدعفونی‌کننده دست در موارد مذکور، می‌توانید به حفظ بهداشت شخصی خود و جلوگیری از انتقال بیماری‌ها به دیگران کمک کنید.
انواع ضدعفونیکنندههای دست
بازار ضدعفونیکنندههای دست این روزها بسیار داغ است و انواع مختلفی از آن‌ها وجود دارد که هر کدام برای سن و شخصی مناسب است. این محصولات با ترکیبات مختلف و اشکال متنوعی تولید می‌شوند که عبارتند از:
اسپری‌های حاوی الکل: الکل‌ها از جمله انواع متداول ضدعفونی‌کننده دست هستند که عموماً شامل الکل اتیلیک و ایزوپروپیل الکل می‌شوند. این نوع ضدعفونی‌کننده‌ها اغلب در ترکیب با آب و گاهی با افزودن مواد مرطوب‌کننده مانند گلیسرین استفاده می‌شوند. ضدعفونیکنندههای دست حاوی الکل معمولاً موثرترین نوع ضدعفونیکنندههای دست محسوب می‌شوند و به طور کلی بیشتر انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را از بین می‌برند.
ژل‌های ضدعفونی‌کننده دست: این نوع ضدعفونی‌کننده‌ها برای استفاده مکرر و طولانی‌مدت بسیار مناسب هستند و معمولاً حاوی مواد مرطوب‌کننده مانند آلوئه ورا یا ویتامین E هستند. ژل‌های ضدعفونی‌کننده دست اغلب بدون نیاز به آب استفاده می‌شوند و مناسب برای استفاده در مکان‌هایی که امکان استفاده از آب و صابون محدود است، مانند مسافرت یا محیط‌هایی که به دلیل وجود مواد حساس به آب ممنوع است.
صابون‌ها و مایع‌های ضدعفونی‌کننده دست: صابون‌ها و مایع‌های ضدعفونی‌کننده دست معمولاً شامل ترکیباتی مانند تریکلوزان و کلرهای صنعتی هستند. این نوع ضدعفونی‌کننده‌ها عمدتاً برای شست‌وشوی دست با آب استفاده می‌شوند و باعث از بین بردن میکروب‌ها و آلودگی‌های دیگر خواهند شد.
ضدعفونیکنندههای شامل مواد طبیعی: ضدعفونیکنندههای دستی که بر اساس مواد طبیعی مانند عصاره‌های گیاهی یا روغن‌های اساسی تهیه می‌شوند، مورد توجه قرار گرفته‌اند. این محصولات معمولاً حاوی موادی مانند روغن‌های آووکادو، نارگیل، لاوندر و آلوئه‌ورا هستند. همچنین از ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌هایی برای حفظ و تغذیه پوست استفاده می‌کنند که در از بین بردن خشکی دست و بروز التهاب موثر هستند.
یک ضدعفونی‌کننده دست باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟
یکی از رایج‌ترین سوالات افراد درباره ضدعفونیکنندههای دست خصوصیاتی است که باید داشته باشند. یک ضدعفونی‌کننده دست برای ارائه بهترین عملکرد و ایجاد حفظ بهداشت شخصی باید دارای خصوصیات زیر باشد:
موثر در کاهش میکروب‌ها: ضدعفونی‌کننده دست باید موثر بر روی انواع مختلف میکروب‌ها، از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها عمل کند. برخی از ضدعفونیکنندههای دست حاوی الکل‌ها هستند که به عنوان یک ماده موثر در کاهش میکروب‌ها شناخته شده‌اند.
سازگاری با پوست: ضدعفونی‌کننده دست باید فرمولاسیونی داشته باشد که باعث حفظ سلامت و نرمی پوست بدون ایجاد خشکی، تحریک یا التهاب پوست شوند.
عدم نیاز به آب: برخی از ضدعفونیکنندههای دست به عنوان یک ضرورت برای مکان‌هایی که دسترسی به آب محدود است، بدون نیاز به آب قابل استفاده هستند.
سریع خشک شدن: ضدعفونی‌کننده دست باید به سرعت خشک شود و به کاربر اجازه دهد که بدون نیاز به انتظار، به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهد.
بوی مطبوع و رایحه مطلوب: ضدعفونی‌کننده دست باید دارای بوی مطبوع و رایحه مطلوبی باشد تا افراد استفاده منظم از آن علاقه داشته باشند.
مقاومت در برابر بازآلودگی: ضدعفونی‌کننده دست باید مقاومت مناسبی در برابر بازآلودگی داشته باشد تا پس از استفاده، دست‌ها دوباره آلوده نشوند.
دارای تاییدیه بهداشتی و پزشکی: ضدعفونی‌کننده دست باید تأیید شده توسط مراجع بهداشتی معتبر و استانداردهای بین‌المللی باشد.
مشکلات مربوط به استفاده از ضدعفونیکنندههای دست
ضدعفونیکنندههای دست دو روی سکه دارند که یکی فواید استفاده از آن‌ها و دیگری مشکلاتی است که با استفاده بیش از حد از ضدعفونی‌کننده به وجود می‌آید. استفاده از ضدعفونیکنندههای دست می‌تواند برخی مشکلات و مسائل جانبی را ایجاد کند. برخی از این مشکلات عبارتند از:
خشکی و تحریک پوست: استفاده بیش از حد از ضدعفونیکنندههای دست ممکن است باعث خشکی و تحریک پوست شود. به خصوص اگر حاوی الکل باشند یا اگر از محصولاتی با فرمولاسیون ناسازگار با پوست استفاده شود و باعث التهاب شوند.
مقاومت میکروبی: استفاده بیش از حد از ضدعفونیکنندههای دست ممکن است منجر به ایجاد مقاومت میکروبی شود، زیرا میکروب‌ها ممکن است به مرور زمان به مواد شیمیایی موجود در ضدعفونی‌کننده‌ها مقاومت پیدا کنند.
تأثیر بر میکروفلورا: استفاده مداوم از ضدعفونیکنندههای دست ممکن است به کاهش میکروفلورا (باکتری‌های مفید) پوست منجر شود و باعث عوارض جانبی مانند خشکی، التهاب و حساسیت پوست شود.
تأثیرات سمی: برخی از مواد شیمیایی موجود در ضدعفونیکنندههای دست ممکن است تأثیرات سمی روی سلامت انسان داشته باشند، به ویژه اگر به صورت مداوم و بیش از حد مورد استفاده قرار گیرند.
در کل، استفاده از ضدعفونیکنندههای دست باید با دقت و به میزان لازم انجام شود تا از بروز مشکلات جانبی و عوارض ناخواسته جلوگیری شود.
ضدعفونیکنندههای دست تا چه حد قدرت از بین بردن آلودگی‌ها را دارند؟
قدرت ضدعفونی کننده‌های دست در از بین بردن میکروب‌ها و ویروس‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن می‌توان موارد زیر را نام برد:
ترکیبات فعال: مواد فعال موجود در ضدعفونیکنندههای دست تأثیر بسیاری بر قدرت ضدمیکروبی آن‌ها دارند. برای مثال الکل‌ها (مانند الکل اتیلیک و ایزوپروپیل الکل)، کلرها، ترکیبات آمونیومی و غیره از جمله موادی هستند که قدرت ضدعفونی کننده دست را تعیین می‌کنند.
غلظت ماده فعال: غلظت مواد فعال در ضدعفونی کننده دست نیز تأثیر زیادی بر عملکرد آن دارد. معمولاً ضدعفونیکنندههای دست با غلظت بالاتر از مواد فعال، قدرت بیشتری در از بین بردن میکروب‌ها دارند.
زمان تماس: زمانی که ضدعفونی‌کننده دست روی پوست باقی می‌ماند نیز تأثیر زیادی بر کارایی آن دارد. معمولاً برای کارایی بهینه، ضدعفونی‌کننده دست باید به مدت حداقل ۲۰ ثانیه روی پوست باقی بماند تا بتواند میکروب‌ها را به طور کامل از بین ببرد.
نوع میکروب یا ویروس: قدرت ضدعفونی‌کننده دست بسته به نوع میکروب یا ویروس متفاوت است. برخی از ضدعفونیکنندههای دست ممکن است عملکرد بهتری در برابر برخی از میکروب‌ها داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است برای میکروب‌های دیگر موثرتر باشند.
شرایط محیطی: شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و آلودگی محیطی نیز می‌تواند بر کارایی ضدعفونی کننده‌های دست تأثیرگذار باشد.
به سلامتی خود اهمیت دهید!
باید توجه داشت که هر ضدعفونی‌کننده دستی تنها ممکن است برای برخی از میکروب‌ها و ویروس‌ها موثر باشد و برای دیگران کارایی کمتری داشته باشد. بنابراین، استفاده منظم و صحیح از ضدعفونی کننده دست، همراه با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی دیگر، اهمیت بالایی دارد تا بهداشت شخصی حفظ شده و انتقال بیماری‌ها کاهش یابد.